장음표시 사용
251쪽
DE BELLO GALLICO. LIB. VI. I 29
ita plurimos circvin se ambactos clientesque habent. Hanc uuam gratiam I vitentiamque noverunt.
XVI. Natio est omnium Gallorum admodum dedita re ligionibus ; atque ob eam causam , qui sunt astocli gravi ribus morbis , quique in praeliis Periculisque versantur , aut pro victimis homines immolant, aut se immolaturos
Ambactos. Hi quiuam suerint, Au-Pra , III , , dixi: sunt enim uintincti iidem, qui soldurii. Nuuc de verbiorigitie addere liceat, Ambath elviae
domesticum verbum et significare eum , qui alterum assectatur, assiduusque iniuister et comes ejus est:
etsi alii alio modo etymologiam de
cribunt , quasi ex ami munusὶ et
achien curare) verbum sit compositum : de quo equidem vehementer dubito. Si quid addendum est iis, quae alii dixerunt, reperi verbum An aths, minister, tu versione Ginthica epistolai Pauli ad Romanos, ubi Rom. xIII, 3, 4, bis imitur, mald mis Galli Milis, h. e. Potestas est
minister Dei. Rursus Rom. xV , 8 , διακονει vertitur anaath. Edidit hujus versionis fragmenta e codice rescripto KDittelius, ubi, p. ab et 45, hilota occurrunt. Cf. p. 3a5, ubi hoc verbum denuo, sed Paucis, attigit,
lectoresque ad Sci ulteri glossarium amandavit. Frustra igitur e lingua latina explicare nonnulli collati suut, ut Dacerius ad Festum in ambactus. Vid. Rilteri iustoria Gallorum, P.aa 1, uua, qui et alios scriptores laudavit.
M. Plura dabit Gli sariam Sehemtii. Pellerin, in Rectieu de Mediaities,
licum , qui parte antica caput bovis,
addito Postica avem vo- lautem Offert. Incertum, ambGEliaε
lue nomen hominis, au dimitatis, an districtus. Hac posteriore sigui fi liorie vox hodieque gaudet tu Han.
dria citentes. Optime ergo Cesar Verbum a bath, Romanis barbarum, interpretatus est latino clientis vocabuIO. M. Gratuam , benevolentiam , non ,
quam quis aliis ipse gratificaudoex-11ibet, sed in qua ipse est apud alios, quam iuit ab aliis, et per quam Coueiliai sibi potentiam. Sic dicitur gratia a scriptoribus illius aetatis. M. p. XVI. omnium; Oud. omnis , sed quum pleri lite codd. omnium Lavi
aut, nescio cur hoc non servatum
sit ab Oudendorpio. M. Conjicit, scriptum fuisse hominum, quod vix
credo. Cellarius reposuit omnium, sequor. Parum tamen rcfert.
que superstitiosis. - omnino de religione Gallorum scripseruul Mamtiu , monachus Benedictinus, et Pel-Dutier. Ille edidit 40. Paris, 37 )La religion des Gaulois; hic scri sit Histolae des Celtes ei particuli/rement des Gaulota 4'. Par. 4 Vol. 17 o . Utriusque scriptoris studium,omula Celtica e religione I atriarcharum repeteudi, et uotum est, et erroris convictum a Rit lori, in IIist. Gallorum, P. I98scqq. M. Homines immolant. Ex hinnitie immolato deinde auguria et omina capiebant, si verum tradideruul
252쪽
vovent, administrisque ad ea sacrificia Druidibus utuntur; quod, pro vita homi uis nisi hominis vita reddatur, non Ρo se aliter Deorum immortalium numen placari arbitrantur :l nabliceque ejusdem generis habent instituta sacrificia. Alii
immani magnitudine simulacra habent, quorum contexta viminibus vivis membra hominibus complent, quibus succensis, circumventi flamma exanimantur homines. Supplicia
M. Sic., , 3I, et Strabo, IV, P. I . Nam , ut est apud Strabonem, gladio percutiebant vel tergum recens immolati, vel locum super diaphragmate. Quum ergo in nervis et fibris recens mortui reliquum esset aliquid, vitale dicam, an irritabile, atque adeo cadaver Palpitaret, hoc iis erat omini. Diodorus autem quem Obscurius de hac rescripsisse puto) tradit modum , quo percussiis humipi Arubuerit, et palpitationem membrorum , et fluxum sanguinis suisse Gallisloeo divinatimiis. Hic ergo non
videstur de homine jam immolat O l qui , sed de eo, qui quum maxime immolatur, et de ipso actu immolationis, quid inter immolandum obser varint. - Scriptores de ritua variis getilibus recepto,
collegit Fabrielus in hibliogr. antiqv. p. 3sis. M. Similia humana sacrificia citat vom. e Lactantio in Statii Theh.
to, ex Erycio Olao hist. Suec. I, I, et
Surio in vita sarii. lΕt illa insanda
sacrifieia ah typtiis quoque usur Pala narravit ex hieroglyphicis illu tratis auctor Exped. Franc.in AEgyPt. qui qucredam exempla hujusce seritalis invenit. Quin et Caesar qui nobis hoc factum anquam rarum prodidit, in ipso actu sui de Gallia triumphi,
victimas humanas immolari Pac suses . Diod. Sie. lib. xLm. Ρωiquam narravit clarum illum virum Vercingetorigem, Gallorum ducem intersectutii suisse, statim a triumpho, addit : D rρόπν τινι in modum sacrismi, nota
Non posse aliter. T. Miser adjecit Maliger e codd. Simulacra. Non intellexerim Cum
Bittem, hist. Call. P. ux8, Deorum simulacra sille enim vertit Goreen-bsider) quum Caesar non addiderit
Deorum 2 videntur suisse porteratosae et monstrosae machinae Vimineae. utcumque resercules formam corporis humani, ut ruricolae e stramine pleetunt simulacra hominum ad seras Et aves abigendas StrohbiIder, Strohm ner, Gall. mannequis). Strabo, de hac re loquens, IV, P. 98, colossum sceni exstructum incensumque dicit. Hic ergo aut illud tradit, quod apud quasdam gentes nationis Gallicae usitatum suit, aut, quae sando inaudierat, non ita plane intellexit, ut Caesar, qui ipse oculis
haec usurparat , s itque e simulacro, viminibus contexto, colossum socia. Diodorus Siculus, v ,32, rumores ac ceptos in universum exprimit, Gallosquo hujus supplicii causa rogos
magnos struxisse referte cujus verbae Caesare et Strat ne demum a curatius dofiniri ii sunt. M. Supplicia. Maleficis in qui tituluquemque anuum asservarunt, ut ab
253쪽
eorum, qui in furto, aut in latrocinio, aut aliqua noxa sint comprehensi, gratiora Diis immortalibus esse arbitrantur : Sed, quum ejus generis copia deficit, etiam ad inti centium supplicia descendunt. XVII. Deum maxime Mercurium colunt : hujus sunt
Plurima simulacra , hunc omnium inVentorom artium se runt, hunc viarum atque itinerum ducem , hunc ad quisestus pecuniae mercaturasque habere vim maximam arbitrantur.
Omnibus eodem tempore supplicium sumeretur. Tradidit hoc Diod. Sie. v, 32. H. Victimae et immolationes hic sunt supplicia, ut bene Ciace nius. Sic et apud Sallust. Catilin. 9, ain suppliciis Deorum magnifici. MNoxa. Alii noxia scit. res; de quo Periet. ad Sanctii Min. , p. 568. Gratiora Diis immortalibus. Ergo Galli poenam civilem, supplicium, esse voluerunt partem religionis, et locum sacrificii tenere. M. Ad innocentium supplicia. Ergo utique neeessarium fuit per religi nem Gallorum, ut interdum homities Diis immolarentur. Et dixit sar Paulo ante, publice eos humana saeriseia instituta habuisse. Ε qua quidem erudelitate tamen aliqua humanitatis scintilla emicat, quoniam eapitis reos potissimum immolarunt, quos sic quoque publicae securitatis causa suppliciis asscere necesse sui
CAP. XVII. Deum. Sunt qui Deilm legant, quod improhat V s.; solem-tie est in lapidibus legere Deo
curio.Tacit. tamen etiam, . 0:α Deo. rum maxime Mercurium colunt. MMercurium. Vix admonendi sunt tirones Caesarem numinibus Gallicia, propter aliquam cum Graecis latinisque Diis similitudinem, no--tia Graeca et Lalina imposuisse , omissis vocabulis Gallicis. Allaborarunt ergo viri docti tu eo, ut reperirent ipsa nomina Gallica. In quo studio adjuti suut partim monumentis priscis, partim locis Lucani, Iactantii, Herodiani, Pluriumque veterum scriptorum, qui nomina domestica
Quae quidem nomina stsi deinceps iudicabo, quia dubitari nequit, ill
scriptores vere Gallica nomina cc nita habuisse : tamen omnis res mihi
hactenus videtur lubrica , quia definiri ubique nequit, nec quod Potissimum numen Gallicum dictum sit Taramis, Hesus; Deo quae sorma voeabuli Gallici suerit, quam scriptores Iatiui in aliam lautii rem scirmam mutarunt. Hoc vel exemplo
Nereurii disci potest. Alius cum putat dictum esse Π dan vid. V sius ad h. I.ὶ : alius Thetit et Teutatem v. tuli. ad Lucan. Pharsal. I,
lectio est quarumdam editionum,n quem Mercurium Teutaten appellant. n) G,n rei etiam potest Schedius, de Diis Germanis, p. io ) 355,
et Rilieri liistoria Gallorum, P. 263 , ubi multo plures seriptores laudati
sunt. Sed ex omissibus apparet, Non nescire , neque utrum P culiare numen fuerit, an aliqua Dέργ tia Divina et modus aut pars pi ovidentiae Divi -
254쪽
Post hunc, Apollinem, et Martem, et Iovem, et Minervam :de his eamdem fere, quam reliquae gentes, hia ent Opinio nem ; Apollinem morbos depellere, Minervam operum atque artificiorum initia tradere ; Jovem imperium coelestium tenere , Martem bella regere. Huic, quum proelio dimicare
Iiae, incute tantum Concepta a GH
lis; ueque, si Numera suerit, quo Domine insignitum suerit a Gallis numen illud , quod Caesari placuit
cum Mercurio comparare. M.A Einem. Hunc opitiantur dictum esse Besenum, freti loco Herodiani, viii, 3 , de Aquileiensibus obsidione pressis haec narrantis :
nes, Apollinis Beleui metitio m s cicutos, repertas tu Gallia, collegit Bitterus in hist. Gall. p. 257. Sed nihilo minus dubium manet, qualis larma et sonus vocabuli Gallici su fit, quod cxlcri tu Bἐλις, Belenus, Belinus, mutarunt : Deo tuto colligitur, quia aliquando aliquo in loco
istiusmodi monumentum repertum est, nomen, in eo obvium, omuibus
temporibus atque in Omnibus Galliae civitatibus usitatum fuisse et multo minus ausim assentiri his, qui, au toro Eccardo in de orig. German. g. 56, p. Iau, ex vocabulo badain, quod serrum et chalybem indicat, exsculpunt, Apollinem metallorum praesidem fuisse. Plures de hac rescriptores v. apud Schedium de Diis Germ. p. l 12 163, qui,post alios plures, laudem eo delabitur, ut Belum et Baalem, Orientis numen, hic reP rire sibi videatur.M.Sic ct M. seutit ad h. l. Beleui sacerdotes Apollinaribusjangit mysticis Ausota. ProseM. V. Miseream. Schedius, ubi de hac
ita omnia turbat, ut Minerva, Venus, Vesta, ex ejus opinione, tandem Pro una eademque ma habendae sint. Equidem ne cum specie quidem veri repori aliquod nometa GaIlicum, quo illa Minerva sit appellata. Tanto libentius eo inclim ut existimem, Gallos cogitasse animo et credidisse plures providentiae nιρ- γυας operationes) ctbeueficia; sed noti illa beneficia singula singulis no- millibus nuucupasse, aut pro singu lis numiuibus habuisse. M. GDem. Hunc volunt dictum esse Taranis, vel Taramin, vel Tar num. V. Bitteri hist. Gall. pag. 24 ael 2So. Confugiunt etiam ad Lucan. Pharsal. 1, 446, ubi Tarania, uΟ- moti Gallici numiuis, occurrit: sed unde constabit certo, hunc esse a
Martem. Hunc esse IIesum, siVeEεum, autumant, quod DOmeia apud Lucan. l. c. et Lactant. divin. iustitui. I, 2I, dicitur esse nomen numinis Gallici: quamquam aliis placuit Hesum esse Iovem. De Meso tribus locis Bitterus in hist. Gall. dixit, P. 226, γέ i Idem profert e
Cruteri inscripti. , xL, 9, adde L I, II, ', cognomen Gallicum Martis, quod est inmutas. Aliud monumeu- tum, Parisiis repertum , exhibuit aeri incisum Eccardus de orig. Germ. ad P. 323, in quo vir, vegetae aetatis,
255쪽
constituerunt, ea , quae bello ceperint, plerumque devovent. Quae superaverint, animalia capta immolant; reliquas res in unum locum conferunt. Multis in civitatibus harum rerum exstructos tumulos locis consecratis conspicari licet:
inguina linteo cinctus, Caetera nudus, Praeterquam quod e sinistro humero per Pectus ad umbilicum usque defluit quaedam quasi fascia laxior et rugosa quem esse Puto PRunum convolutum, palliolo similem, qui potuerit explicari, et corpori circumvolvi, si a tempestatis injuriis muniendum esset corpus in, vir ergo ille caput ramis redimitus in formam Coronae oleaginae, qualem Apollo ge
tam solet, astat arbori, Ainistra r mum Prehendens, dextra securim attollens, quippe ramum succisurus, genu siuistro nixus trunco arboris. Inscriptum est nomen Esto. Scimus
ergo, Esum fuisse Gallicum; an Esua suerit Mars, quis definiat ZAddatur Schedius, pag. iii 16 ,
cujus editor Iaricius de monumento Parisino plures scriptores commemoravit. Omnino de numinibus , hactenus enumeratis, sic statuendam videtur, Gallos existimasse, mora humana, opes, negotia , itinera , bella , contineri atque gubemnari ab una natura, aut pluribus so tasse naturis, ultra humanam Conditionem vita, vi, dignitate, longe evectis; illos vero homines, in De
rum numerum receptos, rerumque munium moderatores, quales Iupiter
et Apollo Graecorum Latinorumque fuerunt, Gallis plane suisse ignotos. singulis mundi rerumque humanarum Partibus singulas ejusmodi naturas celsiores Pri secerint; an eadem vi, qua Graeci Iovem et Apollium , praeditas existimarint; an eo modo, quo Graeci, distinxerint, ut adeo Gallicus mercaturae Praeses RGallica opificiorum magistra Eodem Plaue modo, uti Mercurius Romanus a Minerva Romana, disserret; de Isis omnibus magnopero dubitari Potest. Romani et Graeci quidquid religionis exterae repererunt, id plane
ex sua religione aristimarunt, atque, si quando Gallos Pira mereaturae viliciique successu vota iacere, ab iisque lias res Deo commendari viderunt, illico iis obtruserunt Mercurium et Minervam, iucuriosi de reliquo, an ille Deus esset homo θεὶς, an unus esset, an plures. M. Belu regere. Codd. Et edd. Vet. Male gerere. Vulg. habent meliores. Quos bello everint. Vid. Atti naeus, IV, Pag. IM, p. 5t, edit. Schweigh. Tacit. Atin. XIII, 56. - superaystrint. Verum vidit Clarkius, quum legendum esse a xit, Parum superaverunt, i. e. quum victoriam deportarunt. Ergo ante praelium devovent Marti praedam suturam ; post praelium, parta victoria, immolant partem praedar, animalia; Partem reliquam reponunt in perpetuam memoriam. N. Intellige, veraMerint ex clade, praelio iacto. Itaque emendatione non opus. Ηalient tamen superaνerunt edd. BOm. Ven. Μω. ut ante ceperunt. Iuriu. velit qui superaDerint.
Harum rerum exstructos tumu-tis. Hinc ausim interpretari Dioel rum Sic. v, , qui de coacervato iuloeis sacris a Gallis auro, quod nemo
256쪽
neque saepe accidit, ut, neglecta quispiam religione , aut Capta apud se occultare, aut posita tollere auderet; gravi sit numque ei rei supplicium cum cruciatu Constitutum est.
X HII. Galli se omnes ab Dite patre Drognatos Praedicant, idque ab Druidibus proditum dicunt. Ob eam causam
intigere audeat, loquitur. Praedam dicere de bat, nou aurum tautum-tiiodo : auxit enim rem ultra fidem.
Idem mihi videtur de loco Strabonis, IV, p. 188, qui e Posidonio sua hau sit: sed Posidonius de Gallica prieda, Marti sacrata, ut de thesauris templi Delphici, locutus est. Μ. Tumulas
codd. constanter. Ast edd. multae antiquae cumulas. Gr. etiam σωρευς.
Et ita sere Iav. v, 3s, quod praesert Duhor. ad Flor. II, 4, 5. t Ei rei, nempe quum aliquis tollit sacra, et apud se occultati terum vide de Gallicis numinibus aras illas Parisiuas, sub templo cathedrali I.utetiae, anno II I, DISONAM, quarum luculeutam descriptionem d dit Achaintre in sua editione c aes ris, T. I, Dudaure, hist.
Paris, tom. I. B. JC p. XVIII. Ab Dite Patre Propnatos. Vel exigua cum Griecis Ibalinisque scriptoribus et veterum opinionibus familiaritas declarat, si qua uatio vel e terra, vel ab inferno aut subterraneo Deo nam terra et sit, terraneus Deus sunt idem ; vid. Cio. Ν. D. ir, usi, de Plutone) prognata dicatur, intelligendos esse aborion , hoc est, non constare de hujus nationis origine ex alia natione. CL V, tu. Et sic diserte loquitur is, quem et Davisius contulit, Ammianus
Marcellinus, xv, 0, ubi de Gallorum origine agit : a Aborigines primos in his regioni hus Gallicis in visos esse quidam firmarunt. n Paulo post ad dii Druidas tamen Assos esse , u alios quoque praeter illos aborionesὶ ab insulis extimis confluxisse
et tractibus transrhenanis. 1, Frustra ergo quaerat aliquis nomen Gallicum quo illud riumen subterraneum, simile Plutonis, insigniverint : nam
Galli videntur nihil aliud Caesari
narrasse, quam Se eae terra esse om
los. Quis ausit definire, quomodo Druidae narratiunculam exomarint: nam et his suas sabulas suisse opinor: aut quomodo Caenar eam veste mythologiea induerit. M. Bidet eam Ceis saris narrationem Gebauerus in di seri. de Comitiis veter. German. ; et in vestigiisjuris German. antiqui , 8o. Goet t. et 766 , Diss. 6, P. I M. Ob eam causam. Utrum Caesar ex sua Opinioue dixit . hanc fuisse ea u. sam, an a Gallis diserto hanc causam accepit Z Hoc ante omnia consi
luere debebant ii, qui Caesarem in hae re ineptiisse dicunt, in quibus sunt Darisius ad h. l. et Gebauertis
ttingae, i 54). Si Cesar ex c*i- uicino sua dixit, non probo; Potuit enim salii; sin a Druidibus sie edocti Galli mori ut et quis hoc ulique neget Zὶ nullus orit reprehensior ii 1 us. Nam si suit opinio e sinu torra' -- lam esse nationem : quam verisimile
est, eos, qui e lovehris in lucem prodierint, initium temporis numerandia nocte sacere, tua mersi primo latuerant , et ad diem progredi, in cu-
257쪽
DE BELLO GALLICO. LIB. VI. I 35
spatia omnis temporis non numero dierum, sed noctiunt finiunt; dies natales, et mensium et annorum initia sic Observant, ut noctem dies subsequatur. In reliquis vitae institutis hoc sere ab reliquis disserunt, quod suos liberos, nisi quum adoleverint, ut munus militiae Susti uere Possint, 9MMn ad se adire non patiuntur; filiumque puerili re late in publico, in consi ectu lintris, assistere turpe ducunt.
jus lucem emerserati ii Non poenitet decerpere quaedam ex Hachen Hii Germanis media diss. via , feci. 16),etat ille de Germanis loquitur: Non fallar, inquit, si Bohemorum Plut nem sub tellure comprehendam: quo pertinent cuncti infernales Dii, qu ex ipsa terrarum caligine septemtrionales maxime templis videtur loca sacra dicere voluisse) suis admoverunt : ipsa quoque uox , cujus honori datum est, ut num PD D tium spatia omnis temporis Germani, Saxones. Datii, Sueci, Angli definirent , ad tellurem reserenda est, quum et Graeci larvam illam ac tilia gram Deam in terrae matris vener tione eomplexi suerinunΜ. Hic Ach. in Morum invehitur, quasi argutiis argutias addiderit. Sed, etsi uou Omnino contendam nullum apud Gallos fuisse Deum cui, ut Plutoni, sul tereaneam quamdam potestatem psso crediderint; attamen nou absurdam esse puto Mori opinionem Me Dite Galli eo terram ipsam, nigram Deam, omnium parentem innui. Quae vero in miramque partem assem possunt longiora sunt ut in hujasmodi generis notis explicentur. B. lFintant, desiniunt. Ergo non dicunt, ut exemplo utar, post octo dies; sed, post octo nocteo. Idem suit priscorum Germanorum mos, Tacito auctore in German. C. II, qui mos diutissime tenuit, ut Permulti viri doeli ex monumentis Publicis docuerunt, quorum Scripta partim Dithmarus ad Taciti locum, partim Gebauerus in commentatione
modo dicta sp. 22-αέὶ indicavit, in
qua multos do hoc more locos, ab aliis non Observatos, protulit, unde eum ad annum usque t 566 obtinuisse intelligitur. M. Exempla ritus istius apud nos Argentorali olim servati dabit Gl sarium Setieinii
voce Nachi. l Sic Angli dicunt fortnight, εeven night. B. JNoctem dies subsequitur, initium metiendi spatii viginti quatuor li mrum , quem diem dicimus, faciunt a nocte, ut Iudaei abutin vespera ad alteram vesperam dierum spatia numerarunt, et ut
olim νυχθήμεριν nox priore, dies posteriore loco) dictum est. M. f Non
satie ob eam causam quam dedit Camsar, sed quod in omnibus sere cosia momniis, nox diem Praecessit; conser Hesiodum, et vel Genesin in principio. CL quoque Η. Luidenhr. in Censor. de die n. c. 23. ex Dav. JFatiuntur. ΑΙ. patiantur. Filiumque ... ducunt. Haec verba pro glossemate habet I. C. H. et pro otiosa repetitione. Puerili aetate. Vulgo in puerilioetate, minus conciune ob priemsitionem se Iuentemia
258쪽
XIX. Viri, quantas pecunias ab uxoribus dotis Domine
acceperunt, tantas ex suis honis, aestimatioue facta, cum dotibus communicant. Hujus omnis pecuniae conjunctim ratio halbetur, fructusque servantur : uter eorum vita Suγ- rarit, ad eum pars utriusque cum fructibus superiorum
temporum pervenit. Viri in uxores, sicut in liberos, vitae necisque habent potestatem : et quum pater familiae, il
lustriore loco natus, decessit, ejus propinqui conveniunt, et, de morte si res in suspicionem venit, de uxoribus in servilem modum quaestionem habent, et, Si Comi ortum est, igni atque omnibus tormentis excruciatas interficiunt. Funera sunt pro cultu Gallorum magnifica et Suinptuosa ;Omniaque, quae vivis cordi fuisse arbitrantur, in ignem tu serunt, etiam animalia : ac paulo supra hanc memoriam servi et clientes, quos ab iis dilectos esse constabat, justissurioribus consectis, una cremabantur.
C P. XIX. I uuntas pecunias. Ita
Suut αντι ιρνα, quae inducere volui κse videtur Iustinianus, NoveII. XCvra : ci Tantam luantitatevI COD- scribere virum, quantam et mulie rem, tantum quoque lucrum stipu- Iari, et ex tanta Parte ex quanta V luerint, aequalis lamen mensurae. DHodio nec illa aequalio Gallica, neque donatio propter nuptias locum habet; sed dotatilium ut jurisconsulti v caut , le Mutare. Gon. JPater familio. Sic codd. CL I,
5o. M. I Si compertum est , eum necalum fuisse seu ferro, seu veneno. A. trio cultu Gallorum. Sio et Ai--inus. Alii pro cutu, ut supra IV, 3 : a ut est captus Gallorum: is futiarunt opes Gallorum. JIustis funeribus. Aut lollondum
est funeribus , aut mutandum in funebribus, ut monuit Oudenit.: nam ea solemnia, quae in stinere de more civitatis obtinent, καν' dicuntur justa, id, quod mortuo debemus aut iusta funebris; unde vel facere juata, vel Deere justa sun bria. M. Scaliger ex Lipsit et drsini
sententia recepit funebriBus. Hotoui.
r. funeribus pro glossa hahel; contra dandi easu id positum vult Hausius, ut apud Plin. x , u : re iusta laueri reddere.v Sed ibi codd. justa funera;
quo et vulgatum iu nostro loco d sendi possit. Gutra apud Cic. Pros. Roscio, c. 8 : o paterno laneri justa solvere. v Non verisimile videtur a. C. H. Cesarem funera dira et harbara dixisse justa , putatque ista
verba : etiam animesia . . . CVe
banturesse glossatoris, Et potissimum dictionem supra hanc memoriam
pingue quiddam et minus tritum spirare. Mariaaudus conjiciebat quos a viola dilectos esse constabat, mutuig
259쪽
DE BELLO GALLICO. LIB. VI. 237
XX. Quae civitates commodius suam rem Publicam ad ministrare existimantur, habent legibus sanctum, si quis quid de re publica a finitimis rumore ac fama acceI erit, uti ad magistratum deserat, neve cum quo alio communicet: quod saepe homines temerarios atque imperitos salsis Tu moribus terreri, et ad lacinus imi,elli, et de summis retius
consilium capere cognitum est. Magistratus, quae Visa sunt,
Cultant; quaeque esse ex usu judicaverint, multitudini produnt. De re publica nisi per concilium loqui non conceditur. XXI. Gormani multum ab hac consuetudine disterunt: nam neque Druides habent, qui rebus divinis Praesint, ne-ttianaribus confecti scit . ad rogum ante, c. 13 et descripsstrat. Si ergo depugnantes). Placet hoc eximie Caesar h. l. scripsisset : Germoni nileio, qui vero malit a quihusque. Druides habent, praebuisset occa-Gntra istud commentum Marulandi sionem errori; nam quilibet lector rejicit Dud. ad Suet. Aug. o. 39, et, o itasset de Druidibus illis, de qui- quod olim improbarat ipse in loco bus autea narratum erat. Αl qui Ger- uostro, propumat justis funeribus, mani profecto non habuerunt Drui- inductus exemplo Plinii et Ausonii des, quales Caesar antea descrips
in Praefat. Parent. α condita sun re rat. Necesse igitur est, nisi plano justo, Det carm. 9, rejusto sunere f. - velimus esse iniqui, ut verba Cesa
tos. Malo quod habet Ach. justis ris sic intelligamus : non esse in Go esse pro legitimis, iactis ex ritu. I mania genus hominum, qui dicti C P. XX. ISGnetum ; sancitum. J Aint Druides, qui simpliciter Possint
Peritos. Αl. impessitos ; i. e. oti dici Druides, et omni ex parte Drui- negotia non attendentes ad rumorem; ditius, descriptis supra, comparari. sed bene habet vulgatum. Sed permulti velut ex composito di- Per concilium. Ut per tempus, eunt, Caesarem errasse, quia Taci- per hiemem. Pro in concilio . t tus, German. C. , Io, is , Sacer
C . I. Neque Drtiades habent. dotes Germanorum commemorat. Unice tenendum est Caesarem Drui- Commemorat sane; an vero sacerdo-
des finita plane significatione dicere, tes, quales Tacitus descripsit, illico
h. e. hominrs ordinis certi, auctori- sunt iidem , qui Druidae, quales ta talis certae, ut nobilibus pares, ii sar descripserat Z Sacerdotes Germaque adeo superiores sint, juris certi, norum, ut uno exemplo utar, hellis eupationum certarum, disciplin te interfuerunt, Tac. German. P. γῆ et professionis certae, nominis certi Druidae Gallorum a bello abfuerunt, quippe Druidie dicebantur ) , uno Caes. supra, cap. 34 : et hoc abesse verbo, homines tales, quales paulo a bello differt a militiae vacatione, si
260쪽
quo sacrificiis student. Deorum numero stos solos ducunt, quos cernunt, et quorum aperte opibus juvantur, Solem, et
quis locum Gesaris inspexerit. Sacerdotos Germanorum iu comitiis
tum, inquit Tacitus c. i I, loquens de eomitiis) eoereendi jus habu runt; Draiidae Gallorum judices privatarum Pithlicarumque Causarum
puerunt Caesar o. 33 ), quod apud Germanos principum jus suit Caes.
c. 23ὶ. An ergo sacerdotes illi sunt plane similes Druidarum Z Libentissime ergo sub scribo sententiae Mas covit, in histor. Geman. lib. I, 36, P. So, qui Germanis suisse quidem sacerdotes coue dit; sed eos nec habuisse nomen, nec doctrinam, nec instituta Druidarum, aguoscit. Et e
Dithmari notis ad Tacitum, Germ. c. 7, didici, idem visum est Esaiae Pusendor et Sehumileisesuo. Scriptores in utramquil partem collegit Frichias, de Druidis , Pari. I, c. I, 7. In Caesare refutando copiosus suit Irtiovi do paliugehesia, lib. II, c. I. Sed in eodem defendendo selicem operam nuper collocavit Fulda, rerum patriarum scientissimus, indissertatione de Numinibus veterum Germanorum, quae t erta est col
scher, T. I, P. 98 , quae cura Meu- gelii an . 1 75, Prodire coeperunt. M. Druidas uon hinebant Germani, sed habebaut sacerdotes, item Veliadas, Aurinias, testo Tacito , H. IV, 61, 65; et G. c. 8. De dissensu Caesaris ot Taciti videri potest Gebauerus, i.
Rebus d Minis privsint. Sit ergo ita uti Tacitus, German. cap. IO , dixit, sacerdotes eivitatis publicis auspiciis praeesse; tamen hi sacerdotes non suerunt Dru e. Et hoc Caesar voluit. Videntur etiam res divinae h. l. Dominatim esse sacrificia, ob ea, quae Sequuntur. M. Neque sacrisci a student. His ver his Caesaris nou dicitur German plane nullis sacrifieiis uti solere; sed eos non inagnopere sacrificiis uti, non multum ac saepe sacrificare. Cf. dicta ad c. tia, ubi a agriculturae non studere, M per ipsam rei naturam et historiam , si uuli modo
capiendum Pst, eos non magnopere
deditos esse agriculturae. Quae sacrificia et quibus ritibus secerint prisci Germani, nescio : fortasse euchari lica potius suerutit, et oblata Deo munera, ut arma, praedae, et hujusmodi douaria, quam victimae, II mauo ritu caesae. Quas quum Caesar caedi non vidisset, neque lac, Vinum, liba, oleum osseres Diis norat autem ipse e patria religioue haec praecipua sacrificiorum genera , pronum tiavit religionem Germanorum non versari magnopero in sacrificiis, eamque aestimavit e Romana religione.
Illud e Tacito Germ. c. 9 et 39
scimus, Germanos Mercurio certis
diebus homines immolasse, ab iisque caesas esse victimas ibid. cap. 9 . Sed fortasse hoc iuvaluit post ea tempora , quibus Caesar ibi suit: fortasse e Gallorum moribus cs. c. I 6ὶ transiit in Germaniam : fortasse non apud omnes Germanos hic mos varuit :sortasse his caedes hominum non fuit sacrificium. sed, ut visum est
Fui in Mousolii colloctaneis historicis, T. i, p. 96 genus aliquod