Monumenta eucharistica et liturgica vetustissima

311쪽

77 Noli ergo defieor a diseiplina dei neque sati geris, cum ab

eo increparis non fatigeris nunc ne postea sati geris quid enim respondebis ei aut quomodo te excusabis, si escae uirtutem quam ministrat amiseris non potes dicere quia escam non dedit, quia dat omnibus non potes dicere quia noluit te bonum

sacere, ante quem posuit bonum et malum, ut non ex neces 1402 sitate bonum tuum esset, sed uoluntarium multum

enim reser inter eum qui necessitate inuitus aliquid agit et inter eum qui ex uoluntate quod bonum est eligit; si enim 1 inuitus hoc ago, dispensatio mihi credita est: si uolens mercedem habeo consideremus ergo quia stabimus ante tribunal Christi et, si opus nostrum arserit, non habebimus quod excusare possimus dicet et enim quod iam per pr0phetam l0cutus est populus meus quid feci tibi aut i in quo molestus tibi sui respondo mihi dicet si qui in uia defecerit qua ratione desecisti in uia nonne panes seci, nonne benedixi, nonne iussi dari sed cur tu accipere noluisti γ78 quanti etiam praesentium deficient in uia et post hos sermones, qui licet nostri sunt, tamen quia nemo dicit dominum Iesum et nisi in spiritu saneto panes aestimandi sunt, quanti inquam deficient et in uias gentium transuersis teneribus fornicantes abibunt atque utinam unus et non plurimi sed non Iesus auctor defeetus etiamsi quis defeeerit omnibus enim distri-

I dui qui dat antequam αLX corr. 2 P V 2 bonum tibi esset ex necessitate X elegit Cleom. 3 GLAI eonsideramus X l habeinus L 3 excusaremus excusemus V om possimus dicit α enim L etenim et . . F

ficient CX lent eae an T deliciant α delii iunt , m. cet. pos 2 uias -is 2 P uia, transuersaliis BFγχ teneribus P IV in itineribus , cet. 22 abebunt P corr. ni3 habebunt LX

312쪽

buit qui sequuntur siue quinque milia siue quattuor milia

sint.

79 0n otiosus numerus, non otiosus ordo non otiosae reliquiae Ris, i manducantium eur enim plures, id est quinque milia quinque panibus, hoc est numero minore satiantur pauci 0res uero qui sunt quattu0 milia septem panibus hoc est numero redian Ddantiore pascuntur si enim laeti tantum sequamur miraculum,

uidetur esso diuinius quod de minore modo pluribus abundauit. cur ergo qu0d minus est ei qu0d est aniplius, quasi praestaret, adiectum est prius enim quinque milia quinque panibus, io postea etiam quattuor milia septem panibus satiata legimus. 80 quaeramus ergo mysterium, quod miraculum praestet itaque uidentur illa quinque milia quasi quinque corporis sensus adhuc c0rporalibus proxima alimenta accepisse de Christo quattu0r uero milia, etsi adhuc in corpore sint et in hoc mundo, qui is ex quattuor constat elementis 40 otiose tamen seruntur mysticae accepisse escam quietis iam enim asequantur mundo supra mundum futuri nam etsi in hoc mundo sunt intra mundum tamen non sunt quibus mysticae quietis inpertitur alimentum sex enim diebus mundus est laetus, septimo requie ratum est die et dominus sanctificauit eum ultra mundum ersr0 quies, ultra mundum etiam fructus quietis denique beati

313쪽

paci si ei ipsi enim filii dei uocabuntur nam cum deus supra mundum sit, nemo utique potest deum uidere nisi mundum prius spiritali transcendat optutu septima itaque benedictio pacatorum septem etiam illis quattuor milibus frag-

mentorum p0rtae supersunt non medio eris hic panis est sabbatorum panis sanctificatus panis quietis et fortasse si primum quinque panes sensibiliter manducaueris audebo et dicam post quinque panes et septem tertio in terra non I 403 Amanducabis panem, sed supra terram manducabis et panes 16 sicut qui sunt in caelestibus sicut enim septem panes panes quietis ita octo panes panes sunt resurrectionis ergo isti qui septem aluntur panibus triduo perstiterunt et fortasse integram resurrectionis futurae fidem et constantiam c0nsecuti denique sanctorum uox est tribus diebus ambulabimus, ut epu-i lemur domino deo nostro sed illa suo loco. 8 D quinque uero panibus sanctus Iohannes docuit me quod nesciebam, quod non docuerat Sanctus Matthaeus, non docuerat sanctus Lucas singulis enim diuersa inpertita est gratia docuit inquam me quinque istos panos hordiacio fuisse et mi ideo non inepte diximus escam istam esse habilem corporalibus cur enim primo hordiaeios quia primo laete deinde esca nutriendus est qui accedit ad fidem: nondum enim

poteramus et fortasse plerique nec adhuc possumus nam cum sint inter nos contentiones et dissensiones 40nne carnales

24 I Cor. 3, 33 optutus era8. P uerba inde a pacatorum usque ad numeri recumbit p. 269, 9 om. L, sed exhibent ea p. 27I, 26 post fragmenta

314쪽

268 Anibrosii

sumus et secundum hominem ambulamus suis quaeque apta sunt alimenta uirtutibus et ideo prius hordeum deinde triticum nobis ad alimoniam datur lartiori uero sicut Helia de interioribus frumenti panis farinaeius ministratur quem autem 82 non queunt contaminare, sed pascere peccatores nec solum panis et numeri, sed etiam accubitionis est disserentia illi enim supra laenum discumbunt isti supra terram recumbunt. supra laenum quinque milia, supra terram quattuor milia plus est terram premere quam supra laenum iacere illi enim adhuc quibus sensus sunt corporales mollioribus delectantur et ideo οSupra faenum recumbunt omnis enim caro faenum isti uero supra terram quae triticum et uinum gignitis olivam. cibum gratiae. 0nsequuntur illi discumbunt, isti recumbunt: i. is maior enim est quaedam requies recumbentis ibi duo pisces.

hic sine numero, unde plerique septiformis spiritus gratiam 1 Sin panibus delinitam in piscibus quoque duplicis testamenti 83 riguram intellegendam putarunt non piget ergo aestimare quod quattuor milia ex quattuor mundi collecta partibus, in

quibus ecclesia figuratur maioris gratia cibum sumant iuxtas, 13 qu0 scriptum est quia uenient ab orient et occident Dei a septem triones et austro recumbent cum Abraham et Isaac et Iacob in regno caelorum unde

s is hic gratiae patri aguntur a Christo non enim frustra illie

om ad o sortiori BC fortior et 4 autem e . ni Pre contaminare in P sed, ut in de 3 L 6 deserentia sis a.

315쪽

Expositio euangelii Lucas VI 82-86 1403 - 1404 in. 269

benedictio tantum hic etiam actio gratiarum est pro ecclesia quippe sua d0minus gratias patri agere c0nsueuit, quia quae abscondit sapientibus ea paruulis reuelauit benedictio igitur Super n08, qui in seriores sumus, gratiarum actio super eos quis de infirmitatibus corporum suorum sucratis passionibus triumphurunt iam illud in superi0ribus praelibauimus, quia cum quinquageni discumbere iubentur licet sacrato numero definito tamen uidetur hic undati0ris ecclesiae populus, qui sine definitione numeri recumbit.

8 io Mysticum quoque est quod et manducans populus satiatur 404 Αλ et apostoli ministrant: nam et in satietat repulsae in perpetuum famis indicium designatur, quia n0 esuriet qui acceperit cibum Christi et in apostolorum ministerio futura diuisio dominici corporis sanguinisque praemittitur iam illud diuinum. is quemadmodum quinque panes quinque milibus populis redundauerint non enim exiguo, o multiplicato cibo populum 85 liquet esse satiatum uidero inconprehensibili qu0dam rigatu inter diuidentium manus quas non fregerint fructificare particulas et intacta frangentium digitis sponte sua fragmenta an subripere qui haec legit quemadmodum iuges aquarum miretur meatus et liquidis sontibus stupeat continu0s fluere successus, quando etiam panis exundat et naturae solidioris rigatus exuberati haec igitur facta sunt ut illa quoque quae non cernimus cerneremus his euidenter illorum quoque designauit auctorem 25 et 0tius naturas creatorem materialis exsistere, quae n0n ut

philosophi 0lunt repperta, sed facta gignendis omnibus rebus 8s successus defluos subministrat hoc quidem mirum quidquid de fluminibus haurias signo dispendii non notari quidquid de

a. u. P 20 subriliere CX subpetere L subreliore cet. 22 exuberet

316쪽

Ambrosiilantibus auferas usurari qu0dam reparari meatu sed et fluminibus si nihil deestdstre nihil tamen uidetur accedere et fontibus ut cumulata fluenta cernuntur ita dum minuuntur liuenta, pr0duntur at uero hic panis, quem frangit Iesus. mustice quidem dei uerbum est et sermo de Christo qui dum diuiditur augetur de paucis enim sermonibus omnibus populis redundantem alimoniam ministrauit dedit sermones nobis uelut panes qui in nostro dum libantur ore geminantur uisibiliter quoque panis iste incredibili ratione, dum frangitur, dum diuiditur dum editur, sine ulla dispendii conprehensione id Ε8 cumulatur nec dubites uel quod in manibus ministrantium uel in oro dentium cibus crescat quando ubique nostri operis testimonium ad firmamentum credulitatis adsciscitur sic innuptiis ex sontibus uina ministris operantibus c0lorantur et

ipsi qui inpleuerant hydrias aqua uinum quod non detulerant,

hauriebant conprehende, si potes, tanta rerum miracula hic edentibus p0pulis crescunt suis fragmenta dispendiis et de quinque panibus maiores reliquiae quam summa est colliguntur. illic in alienam speciem uertuntur elementa nec suos patitur natura desectus nec su0s agnoscit ortus usus tamen propri0 rore cognoscit quin etiam melior est mutati uini natura quam nati, quia in arbitrio creatoris est et quos usus uelit adsignare naturis et quas naturas inpertire gignendis uide quantis 0peribus opus adstruat dum aquam minister infundit, odor transfusus inebriat. color mutatus informat, fidem quoque 88 sapor haustus adcumulat conser.m gentiles, si placet, cum Christi beneficiis d00rum suorum non facta sed ficta ferunt Iέθὴ certe eorum fabulae suis se regem quendam, qui quidquid tangebat aurum fiebat sed etiam conuiuia ipsa feralia nam et

317쪽

ipsa antelia digitis adprehensa riguerunt et cibus in ore

crepitabat serens non lintenta sed uulnera et in gutturqpotus haserebat nec penetrare facili nec redire digna beneficiali 0tis digna tanto munera precatore digna liberalitas confe- rente talia sunt idolorum beneficia, ut cum uidentur prodesse. plus noceant a uero Christi munera parua uidentur et maxima sunt denique non uni conlata sed populis: nam et cibus edentium in re crescebat et uidebatur esse corporalis alimoniae, sed sumebatur salutis aeternae.

89 Cur autoni quinque milibus hominum plus redundat, quat- tuc milibus minus quia quattuor milia ista triduo cum Christo fuerunt et de amplius caelestis pabuli receperunt. 90 nec otiose quae turba supersunt a discipulis colliguntur, quia ea quae diuina sunt aput electos acilius possis quam aput ei p0pulos repperire utinam mihi contingat audire collige quae

supersunt si audiero et fecer0 habebo multa quae turbae. habebo multa quae pueri et mulieres edere nequiuerunt beatus 9 ille qui potest olligere quae etiam doctis supersunt uideamus qu0m0do colligat dixit lex non moechaberis fregit hunc ad panem Christus, diuisit hoc uerbum non aliunde adiciens, sed de suo partiens qui uiderit inquit ad concupiscendum mulierem iam moechatus est eam habes si agmentum de suo addidit: si culus tuus dexter scandaligat te erue eum habes aliud: et si dextera tua scandaligat s. ab abscide eam et qui dimissam a uiro ducit moechatur. uides ex uno quam multa fragmenta. Moyses dicit quod Abraham du0s fili 0 habuit unum de ancilla et unum do libera. Paulus dixit: haec sunt duo testamenta diuisit hoc uerbum et

Ouid. et XI 2 sqq. 12 Matth. 5, 32 1 Exod. 20, 32 Matth. 5, 2 23 Matth. 5, 29 24 Matth. 5, 30 24 Matth. b. 3226 Galat. 4. 22 Gen. l. 2 et aedo; alat. 4, 24

milia II. T ista i s. v I colligere S i turbae . . . quae Om. PII IA uideinus I 22 eam . . P 26 Moyses dieit intelles, ere L. corruptum eae in lege est

318쪽

inuenit mysterium beatus ergo qui colligit quae diuidit Chri-92 stus qua ratione autem eos nos duodecim Christus inpleuit Eruciet nisi ut illud populi Iudaici solueret quia manus eius incos in seruierunt hoc est populus qui ante lutum in cofinis colligebat hic iam per crucem Christi uitae caelestis operatur alimoniam et eo fidei cibum congerit, ubi erat ante caenum perfidiae gentilis nec paucorum hoc munus sed omnium est. nam per duodecim o si nos tamquam tribuum singularum dolfirmamentum redundat panis enim confirmat cor hominis. 93 Dixit autem illis uos quem me dicitis esse respon io s. 20dit Simon et rus: Christum dei ne turba quidems, is oti0sa opinio est, quia alii Helian, quem uenturum putabant alii Iohannem quem decollatum sciebant aut unum do pr0phetis prioribus surrexisse credebant sed hoc quaerere supra n0s est alterius sententiae, alterius prudentiae est nam in

si Paulo apostolo satis est nihil scira nisi Christum Iesum et hunc crucifixum quid amplius mihi dosiderandum est scire quam Christum in uno enim hoc nomino et diuinitatis et 140 Aincarnationis expressio et fides est passionis si ideo licet ceteri apostoli sciant Petrus tamen respondit prae eteris mi es Christus si lius de uiui conplexus est ita tuo omnia.

qui et naturam et nomen expressit in quo summa uirtutum est etiamne nos de generatione dei adserimus quaestiones cum

Paulus iudicauerit nihil se scir nisi Christum Iesum et hunc crucifixum, etrus nihil aliud quam dei filium putauerit ab confitendum nos et quando et quomodo natus sit et quantus B

Christum dei. . . terrena sunt p. 273. II post aqua p. 274, 3 transponit in uerbo releuare B nec L 12 helian P heliam et. 15 sententiae scientiae BC I9 est a. u. . m. V 23 adserimus αserimus BC inserimus L disseremus ova dei queramuso 2 se ovi CX aliud ex amplius et et r. m.

319쪽

sit immanae infirmitatis contemplatione rimamur sciuit aulus quod in istis magis offendiculum quaestionis quam aedificationis profectus esset et ideo iudicauit nihil se se ire nisi Christum Iesum sciuit Petrus quod in filio dei omnia sint: omnia enim dedit pater filio si omnia dedit a0ternitatem quam habet maiestatemque transfudit sed quo prolabor l0ngius finis fidei mea Christus est finis fidei meae dei filius

est non licet mihi scire generationis seriem non licet tamen nescire generationis fidem D io Crede igitur sic quemadmodum Petrus erρdidit, ut et tu beatus sis, ut et tu audire merearis quoniam non caro et sanguis tibi reuelauit sed pator meus qui in caelis est caro enim et sanguis non queunt nisi quae terrena sunt reuelare, at uero qui spiritu loquitur mysteria non carnis et 15 sanguinis magisterio, sed diuina inspiratione fundatur noli ergo adquiescere carni et sanguini, ne carnis et sanguinis praecepta haurias atque ipse sanguis et caro fas qui enim eam adhaeret caro est et qui adhaeret deo unus spiritus est.

n0n permanebit inquit spiritus meus in hominibus O et istis in aeternum propter quod sint carnales sed utinam caro et sanguis non sint qui audiunt sed a carnis et sanguinis rem0ti cupiditatibus possint dicere singuli n0n timebo quid faciat mihi caro qui enim carnem uicerit

ecclesiae fundamentum est et si aequare Petrum non potest, et imitari potest magna sunt enim dei munera qui n0n 0lum En0bis quae suerant nostra reparauit, uerum etiam quae Sunt Ioli 3 35 Esai. 53. II Matth. 16 17 I Cor.

320쪽

b sua propria concessit resert tamen quid ibi uelit quod non alium turbae opinabantur nisi aut elian aut Hieremiam aut Iohannem Baptistam et Helian larte, quia raptus ad caelum est sed non Helias Christus ille rapitur iste regreditur ille' in unam rapitur, iste rapinam non arbit Iatus est esse se 5 aequalem deo ille petitis ignibus uindicatur, hic persecutores suos maluit sanare quam perdere cur autem Hieremiam putabant sortasse quia sanctificatus in uulua est sed non hic Hieremias ille sanctificatur, iste sanctificat illius sancti ti-eatio coepit ex corpore hic sanctus ex sanct0. cur etiam o Iohannem populus putat nisi forte quia in matris utero positus domini praesentiam sentiebat sed non hic Iohannes. ill adorabat in utero hic adorabatur ille baptigabat in aqua Christus in spiritu ille paenitentiam suadebat, hic peccata

97 Et ideo Petrus non exspectauit populi sentetitiam, sed suam I40 1 prona sit dicens: tu es Christus si lius dei uiui qui est semper est nec coepit ut esset et esse non deficit magna autem Christi gratia, qui innia pr0pe uocabula sua discipulis d0nauit suis ego sum inquit lux mundi et id tamen quo oipse gl0riatur discipulis nomen indulsit dicens uos stis lux

mundi ego sum panis uiuus et nos omnes unus panis Sumus ego sum uitis uera et tibi dicit plantavi te Matili is, 4 3 Reg. IIII 2, 11 4 Ioli 16 5 5 Philipp. 2 G