Monumenta eucharistica et liturgica vetustissima

71쪽

Εxpositio euangelii Lucae I 22 24 l273 B I 274 1. 25d0s si igitur in typo nullus poterat testis adhiberi quid

aliud significabatur nisi eum sacerdotem esse uenturum, cuius sacrificium non esset conmune cum ceteris, qui n0n in manu saetis templis sacrificaret pro n0bis, sed in sui corporis tem plo nostra peccata uacuaret. 0rte ergo quaerebatur saeerd0S.

ideo fortasse et milites uestimenta domini sortiebantur ut, quoniam in templo suo pro nobis dominus deserre sacrifieiuni praeparabat, circa ipsum quoque s0rtis agitatio praeceptum legis inpleret pr0pter qu0d ait non ueni legem soluere. 1 sed inplere, certe ut ipse esset, qui et exspectatus ueteri 274 testamento et mandat de uideretur electus denique et super apostolum Matthiam s0rs cecidit ne apostoli electio a mandato discrepare legis ueteris uideretur.

2 Apparuit autem illi angelus stans a dextris alta.

1 Huri incensi non inmerito angelus uidetur in templ0. quia ueri sacerdotis iam nuntiabatur aduentus et casti esto sacrificium parabatur, in quo angeli ministrarent et bene apparuisse dicitur ei qui eum repente conspexit et hoc specialiter aut dis angelis aut de deo scriptura diuina tenere consueuit ut qu0da n0n potest praeuideri apparere dicatur: sic enim habes: apparuit deus Abrahae ad ilicem Mambre nam qui ante non praesentitur sed repentino uidetur aspectu adparere

Act. 7, 24 5 II Cor. 6, 16 6 Lue. 28, 34 s Matth. A. TII et 1, 2 , 5 Augustinus epist. 47, I non inmerito ... p. 28 7 possit a nobis, cf. ss. 9-33. s. 39, epist. 148 6 10. 12 ri εἰ on. 18, 2 alius dis in P 3 eoia...iniane P qui denique ' templi, itemplis 2, 7 quoniain F in nig quando i, quando in rc s. ma V in my. quando propter quod quod a. u. 2 propto quod T quod propterea P soluere legem l et atra . . - α 12 ne ut P a discrepare m. L, discrepant post uideretur add. L 14 autem in Q s. u. angelus ni Let ni angelus D et idni extra . postea ad i. U I uideretur re eras. Pl ueris ceras. P adnuntiabaturi IS et in X Austiistinus aut om X aliud B l ambre FLV Augustintis ambres a eaeo G Diὐmbrs a s. o E mambrae cet. 22 praesentitur BCO Augustinti et a s i 2 in iust praesentiat s. i eras. in m9. praesentitur

V praesentetur et praesentatur cet.

72쪽

A in bis ora Limemoratur. 0 enim similiter sensibilia uidentur et is cuius in uoluntate situm si uideri et cuius natura est non uideri. Hu0luntatis uideri. nam si non uult, non uidetur: si uult. uidetur apparuit senim deus brahae quia uoluit alii, quia n0luit, non apparuit uisum est etiam Stephano cum lapida sretur a p0pulo aperiri caelum, uisus est etiam Iesus stans ad dexteram dei et non est uisus a populo uidit Esaias

dominum Sabaoth sed alius uidere non potuit quia cui placuit apparuit et quid de hominibus loquimur, cum etiam de ipsis caelestibus uirtutibus et potestatibus legerimus quia id deum nemo uidit umquam et addidit quod ultra aelestis est potestates unigenitus filius qui est in sinu

patris, ipse enarrauit aut adquiescatur igitur necesse est. si deum patrem nemo uidit umquam filium uisum esse inneteri testamento et desinant haeretici ex uirgine ei princi ispium dare qui antequam nasceretur ex uirgine uidebatur aut certe refelli non potest uel patrem uel filium uel serte spiritum Sanctum si tamen est sancti spiritus uisio, ea specie uideri quam uoluntas elegerit, non natura Drmauerit, qu0niam spiritum qu0que uisum accepimus in columba et ideo deum Nnemo uidit umquam quia eam quae in deo habitat plenitudinem diuinitatis nemo conspexit nemo mente aut oculis conprehendit uidit enim ad utrumque reserendum est dent ted

73쪽

que eum additur unigenitus filius ipse enarrrauit. mentium magis quam cul0rum uisio declaratur species enim uidetur uirtus uero narratur illa oculis, haec mente conprehenditur. 26 Sod quid de trinitate di eam Seraphin quando uoluit appaniit et uocem eius satas solus audiuit apparuit angelus et nunc praesto est, sed non uidetur; neque enim in potestate nostra est uidere, sed in potestate illius apparere tamen, etsi potestas n0 est uidendi, est gratia promerendi ut uiderei p0ssimus et ideo qui habuit gratiam meruit copiam nos e0piam n0n meremur, quia deum uidendi gratiam non habe-27 mus et quid mirum si in praesenti saeculo nisi quando uult dominus non uidetur in ipsa qu0que resurrectione non facile est deum uidere nisi his qui corde sint mundo et ideo beati in mundo corde: ipsi enim deum uidebunt quantos beatos iam numerauerat et tamen uidendi his deum non pro emis strat facultatem si ergo hi qui mundo sunt corde deum uidebunt, utique alii non uidebunt neque enim indigni deum uidebunt, neque is qui deum uidere noluerit p0test deum

m uidere nec in loco deus uidetur sed mundo corde, nec e0rporalibus oculis deus quaeritur nec circumscribitur uisu nec tactu tenetur nec auditur adfatu nec sentitur incessu ut cum absens putatur uidetur et cum praesen est non uidetur. denique nec apostoli omnes Christum uidebant et idρ ait Dr Lam ii ii in pia e ui Ni sim in xum, ea a diu in m e morac0gnouistis qui enim e0gnouit quas sit latitudo et

sarafin e . . in 3 P arali in eis. a 2 α seraphilum in in ras. cet. nunc sc in ras. P non eae nune P sed in potestate sed in potes in ras. P l sunt s. ii B ideo ait L I enim Om. s. u. V I beato in ras P innumerauerat, i his herclκ. Pn V 2 agnouistis incognoscitis G

74쪽

longitudo et altitudo et profundum et superemine B tem scientiae caritatem Christi uidit et Christum uidit et patrem nos enim iam secundum carnem non nouimus Christum sed secundum spiritum spiritus enim ante facie uino stram Christus dominus qui nos in omnem plenitu sdinem dei miseric0rdia sua inplere dignetur, ut uideri possit a nobis ideo ergo apparuit Zaccharia angelus a dextris altaris incensi quia apparuit cum u0luit, non apparuit quamdiu 28 noluit apparuit autem a dextris altaris incensi quia diuinae insigne misericordiae deferebat dominus enim a doxtris id mihi ne conmovear et alibi: dominus protectio tua super manum dexterae tuae atque utinam nobis quoque adolentibus altaria sacrificium deferentibus adsistat angelus immo praebeat se uidendum non enim dubites adsi FStere angelum quando Christus adsistit, Christus immolatur is

etenim pascha nostrum immolatus est Christus. nec uereare ne turbetur cor tuum angeli uision perturbamur enim et a nostro alienamur adfectu quando praestringimur alicuius superioris 40t0statis occursu idem enim angelus qui occurrori nobis confirmare nos poterit. Nsicut turbatum ante Vacchariam uirmauit animo dicens: Isti

13. i. ne timea S. Zaccharia quoniam ecce oratio tua

exaudita est et uxor tua Elisabet pariet filium. et uocabis nomen eius Iohannes et ori gaudium 29 tibi. t multi in natiuitate eius gaudebunt plena 25 semper et rodundantia sunt diuina senelicia non exiguo c0n

75쪽

sineta numero, sed uberi bonorum c0aceruata c0ngestu, ut

hic primo precationis fructus, deinde sterilis partus uxoris. tum notitia plurimorum et magnitudo uirtutis altissimi quoquo propheta promittitur, quin etiam ne qua esset dubitatio is futuri quoque uocabulum designatur tantis igitur supra uotum flusntibus non inmerito dissidentia poena silentium est quod in posterioribus explanabimus sollemnis autem laetitia est in

ortu et generatione sanct0rum sanctus enim non 80lum parentum gratia sed etiam salus est plurimorum unde admo-30 in nemur hoc loco sanctorum generatione laetari ammonentur

etiam parentes gratias agere non minus pro ortu quam pro meritis filiorum non enim mediocre munus est dei dare liberos pr0pagat0res generis successionis heredes lege Iacob duodecim filiorum generati0ne gaudere, Abraha filius datur, i Zaccharias exauditur diuinum igitur munus secunditas est parentis agant itaque patre gratias quia generauerunt filii quia generati sunt matres quia coniugii praemiis honorantur: stipendia enim militiae suae filii sunt uernet in dei laudem terra, quia e0litur mundus quia cogn0scitur ecclesia, quia Drsi deuotae numero plebis augetur nec otiose in principi statim Genesis dei iussu 0niugium c0pulatur nisi ut haeresis destruatur sic enim deus coniugium probauit ut iungeret, sic remuneratus est ut quibus sterilitas filios denegasset pietas diuina concederet. 3 di Et erit magnus coram domino non corporis hic, sed hi animae magnitudinem declarauit. st coram domino magnitudo

coacerbata v . ,2 praedicationis L steretis P si s e ali. GL et corr. I tuni tune X dum explanavimus αα -bimus eorr. I explanandum est X explanabitur E solemnis I aminonentur ErLΤ admonentur cet. 12 dei munus est X 14 XII PCL de XII de nodeeim V generationes P generatione x lium sis in m parentis is eae es X et par eae praesiis patres lparentes l laude X I terram quia quae B 20 deuoto α

76쪽

aniniae magnitudo uirtutis est etiam paruitas animae et ueritia uirtutis iuxta enim anima et corporis numeramus aΡtates. 0 pro ratione temporis sed pro qualitate uirtutis ut uir perfectus illo dicatur qui careat errore pueritia et lubri cum adulescentia animi maturitate non sentiat, pusillus autem qui nullum adhuc uirtutis uideatur habuisse processum unde illud in Hieremia cum misereretur dominus essentis Ephra em et peccata propria deprecantis a iuuentute inquit ut ea dilectus mihi est filius Ephrastin puer in selicii S. si enim non fuisset puer in deliciis numquam peccasset et bene utrumque dixit et in deliciis et puerum est enim puer qui n0n peccat ecce puer meus, quem elegi per delicias itaque peccauit qui ita erat insormatus a d0mino ut neseius esset erroris ergo et si puer in deliciis non fuisset et si in

uirum perfectum uirtutis proe sessissset aetate numquam lapsu is fuisset, ut illi necesse ess0 ueniam suorum petere delict0rum. 27 cum magis meritorum praemia sporar deberet quod etiam dominus noster in euangelio uidsetur Oxprimero cum dicit: nolite contemnere unum do pusillis istis sed loco suo plura seruentur ergo pusillus contrarius magno est et res iuxta apostolum paruulus sub lementis est cum enim essemus paruuli sub elementis huius mundi era-32 mus, ergo magnus supra elementa mundi est erit itaque Coloss. l. 28 Hier. 38 3l3, 20 G2 Esai. 43 Iomphes

77쪽

Expositio euangelii Lucae I 32-33 l276 --l277 3. si magnus Iohannes non uirtute corporis sed animae magnitu Bdine denique n0 fines alicuius propagauit imperii, non triumphos aliquos belli ei certaminis adoreis prae0ptauit, sed quod est amplius in deserto praedicans delicias hominum corporis que lasciuiam magna animi uirtute depressit paruulus ergo in saeculo magnus in spiritu denique qua8 magnus nec

uitae captus inlecebris sententiae constantiam uiuendi desideri mutauit.

33 Et spiritu inquit sancto replebitur adhuc in utero

i, i is matris suae non est dubium uerum hoc angeli esse promissum, siquidem sanctus ohannes, antequam nasceretur.

matris adhuc in utero positus spiritus accepti gratiam designauit nam cum et pater eius aut mater nulla ante mirabilia secissent, in uter parentis exsiliens domini euangseligauiti aduentum sic enim habes quod cum aduenisset mater d0mini ad Elisabet, ait illa: ecce ut facta os salutatio tuum in auribus meis exsultauit infans in utero meo: nondum enim erat illi spiritus uitae, sed spiritus gratiae. denique et alibi uiuendi substantiae praeeurror sanctificandiri gratiam potuimus aduertere cum dicit dominus priusquam te formarem in utero noui te et priusquam exires de uulua sanctificaui te et prophetam in gentibus posui te alius enim est spiritus uitae huius, alius gratiae. illo nascendo sumit exordium moriendo desectum iste non

1 inter magnos ohannes B ohannes magnus magnuS . . m V. magnus m. O Vado reis P praeoccupauit mr portauit G

deliciis P 5 magnanimi P magii anima ii 2 s. a tert. x l est η. u. 2 m. a P a aut et C 14 ante domini add. parenti is ut a. u. ille BEFῖOT. m. G is substantiae -am corr. se substantiam Ἀ-ae corr. AC; substantia α 20 gratiam a tili. eae a r 2 te forinarem in utero utere L et o s. e ait et noui te et et Om L. . u. π priusquam BC A in P exisses C 22 uulua inatris 'T 23 est Om. . . u. V in quo rus ante enim , t uhuius uitae L et nascendo eendo in ras. L nascendi sumpsit hic moriendo L

78쪽

temporibus. 0 aetatibus cohercetur non obitu exstinguitur non aluo matris excluditur denique et sancta Maria plena saneto spiritu prophetauit et elisaeus mortuus defunctum cadauer hominis tactu sui corporis suscitauit et Samuhel post mortem secundum scripturae testimonium futura non tacuit se spiritu inquit sancto replebitur cui enim adest spiritus gratiae nihil deest et cui spiritus sanetus insunditur magnarum plenitudo uirtutum St. 35 Den i imi multos inquit si biorum Israhes conuer Fi. sit sed id di m Liam in dimis ii si rimm nou egemus testimonio loquod plurimorum sanctus Iohannes corda conuerterit in quo

nobis pr0phetieae scripturae et euangelicae sustragantur uox enim clamantis in deserto: parate iam domino rectas facite semitas eius - et baptismata p0pulis requentata declarant convorsae plebis non mediocris 1 12 saetos esse processus quia dum creditur I 0hanni creditur Christo non enim de se sed de domino praedicabat praenun-36 tius Christi et de praeibit in conspectu domini ini. et spiritu et uirtute Heliae bene ista iunguntur numquam enim sine uirtute spiritus ne sine spiritu uirtus est me ideo fortasse in spiritu et uirtute seliae, quia sanctus Ηρlia et uirtutem magnam habuit et gratiam uirtutem ut ad idem anim0s 0put 0rum a perfidia retorqueret, uirtutem abstinentiae atque patientiae et spiritum prophetandi in deserto selius in desert I0hannes ille comis pascebatiir hic mdumis et caleat omni uoluptatis inlecebra parsim0niam prae-

transponunt L 2 et om PGV s. u. 2 F euangelium suffragaturi 13 ni X 1 mediocris et is eae es mywm 2 Bui ediocres P, B, eet. 18 pretui P 23 retortiueret rur eas On se torqueret se del. 2 F 2 eoru is paseebatur luis pas inras. P 26 dumis et BCF dumis et I is It eras. in dum esset ui dum diues esset in dum his et dum et L, donis et dum diues esset galeata corr. calata P

79쪽

tulit luxumque c0ntem sit ille Achab regis gratiam non quaesiuit hic spreuit Herodis ille Iordanen diuisit hic ad laua-erum salutare conuertit, ii cum d0mino uersatur in terris, ille cum domino apparet in gloria hic prioris ille sequentis dominici praecursor aduentus ille p0st triennium ares dentem pluuiis terram rigauit et hic post triennium nostri 0rporis humum fidei imbre perfudit quaeris quod triennium sit 3

ecce inquit anni tres sunt, ex quo uenio quaerens fructum in ficulnea hac et non inuenio mysticusio enim numerus debebatur ut salus p0pulis redderetur unus in patriarchis annus, denique de hominibus tunc anni prouen Dius fuit qualis non fuit postea super terram latius in Myse et prophetis ceteris tertius in domini salutaris aduentu ecce inquit annum domini acceptum et diem retributionis.1 et ille pater familias, qui plantauit uineam non semel exactores ructum, sed saepius destinauit primum seruul0S, Secundo alios seruulos destinauit tertio autem silium suum 3T misit uenit ergo Iohannes in spiritu et uirtute Heliae alte Εrum ni in sine altero non potest esse sicut etiam in sequen-2 tibus reppetietur eum dicitur: spiritus Sanctu superueniet in te, et uirtus altissimi obuin brabit te sed fortasse hoc supra nos et supra p0stolos uideatur exempluin: nam et ille sub Helia diuis amne fluuialium recursus unda

Reg. IIII I, 8, Matth. 3. 4 2 Reg. III 2, 4 4 Matth. 17, 35 Reg. III 18. I et 45 8 Lue. 13. 7 3 Luc. 4. 19 4 Matth. 2I, 33 sqq. 20 Luc. l. 35 23 Reg. IIII 2. 14

80쪽

rum in originem fluminis, sicut dixit scriptura Iordanis conuersus est retrorsum, significat salutaris lauacri futura mysteria per quae in primordia naturae suae qui baptigati fuerint paruuli a malitia reformantur quid quod etiam apo Pstolis suis ipse dominus uirtutem spiritus esse tribusndam promisit dicens accipietis uirtutem adueniente in uos spiritu sancto deinde in sequentibus factus est inquit subito sonus de caelo tamquam ut magna ferretur spiritus bene ui magna, quia spiritu oris

eius omnis uirtus eorum et uirtus est illa quam a id 38 sancto spiritu apostoli consecuti sunt bene etiam prahibit Mei ruant laciem domini sanetus Iohannes, qui praenuntius natus et praenuntius m0rtuus est et Drtasse hoc mysterium in hae uita nostra hodieque celebretur praecurrit enim animae nostrae quaedam uirtus I 0hannis, cum credere paramus in Christum, is ut paret ad fidem animae uias nostrae et de uitae istius tramite tortuoso rectas semitas nostri faciat conmeatus, ne an fractu labamur erroris, quo omnis allis animae n0strae uirtutis fructibus possit inpleri et omnis saecularium altitudo meritorum d0mino se humili magis timore prosternat sciens ronihil sublime posse esse qu0 fragile est.

Ps. II 3. 5, Augustinus contra Iul. Pelag. I 3 10 et contra see. Iul. res p. IIII 121 IOrdtinis . . . reformantur . eontra see. Iul. resp. VI 23 in primordia . . . reformantur 6 Act. I, 8 7 Act. 2, 2 9 Ps. 32 616 Luc. 3, 4I dieit: ordanes P -is eorr. G -is 2 2 saluatoris I xperim. AC suerunt Ore Priveranti P Augustinus. Om. et resurinarentur LX

qui quod EG et quid nod 2 r qui id quid α quicquit ad

ta 3 e tert. 2 Ea a caelebrae tu ot celebratur cet animae Om. F et in quo uirtuti post nostrae s. u. 2 V, animus A. v. me in in quo 2 nostrae mutauit in nostras I 6 ad fidem in ras P uias A. v. eraA. nostrae