장음표시 사용
121쪽
Quidquid de illa Veteres dixere, paucis lineis comis plexus eii Rieeiolast noster in novo AIrga gesto, quod ture Tb auram Asyνonomia totius ) appellant , Astronomiae cultoribus non minus utilem propter eruditionem, & Ueterum ordinatam collectionem, quam propter novarum veritatum inventionem . Qub pervenerint Recentiores, ex nostra Investigatione' onstabit. Occasionem hunc Eclipsum ordinem inquirendi dedit nobis observatio Sinica R. P. Ignarii Tegle allata inter observationes anni 1739, quam hic repetere non erit inutile , tum ut suum cuique redindatur , tum ut mutua commercii Sinici utilitas omnibus sit manifesta. Si enim Europaea Eclipsium doctrina non modicum sive incrementum, sive ornamentum accepit in Sinarum Imperio, ut ex prima, & secunda parte hujus operis liquet; nostrae retributionis , debitaeque ossiciorum vicissitudinis est in hac tertia parte indicare quos fluctus referre in Euiopa possint labores, qui peraguntur in Sinis, si in manus nec ignaras, nec ingratas devenerint. Neque nunc primum ejusmodi Iiterarii commemeti utilitas se prodit, nam in Geographicis , ut in Griente ignotas olim Occidentales regiones ex advenis didicere, ita in Occidente non solum didicimus Sinarum, Regnorumque adjacentium Chorographiam ;sed etiam post detecta illa littora, Macaum ex Eclipsibus comperimus Italiae supra mille milliaria propinquius, quam in prioribus Tabulis consignaretur: tria cujus veritatis cognitione Naurae Hol Iandi, qui antea; n longa ad novam Bataviam navigatione non sine periculo ducentis & amplius Ieucis aberrabant, tariatam voluptatem percepere , ut nostros ad caput Bonae Spei adventantes cum gaudio exceperint, & per tot maria suis expensis transvexerint in grati animi
122쪽
significationem . observationes PP. Riebard, & μει M. . olfendunt Tabulas Sampsonis , & Duvat, quae pro optimis habebantur, ponere Indias, & Chinam scio leueas remotiores ab Oriente, quam sint. Non minus emolumentum in Pronologieir ; quantum a Coeislo Calendarium Sinicum dissentiret ante restitutionem ab Europaeis factam, insinuavimus in Epistola. Vicis sim sub initium hujus saeculi P. MUner, tum forte e
Sinis redux , demonstravit veras, enormesque aberraistiones futuras in annis, quos designabat, si novita, quae tum a nonnullis doctis viris proponebatur, Gregoriani Calendarii reformatio admitteretur. Quare
Epacta vi, quae prima diei Ianuarii affixa a quibusiadam M Libris exulare iam coeperat, suae sedi restiis
luta . In Gno monteis, ex hac DeuItatis peritia noviis mus plures Europaeos Mandarinis praelatos, ut essent
Astronomiae Praelides , infixo in dato pariete ad arbitrium Iudi eum stylo, praedictaque umbrae ad statam horam projectione . Quo autem haec scientia si ibidem promota. monstrabit Patris Simonelli Horograisphia, siquando in lucem prodeat. In Asrouomieis passim extant Sinica vestigia. Veneris cursum per octo annos in hypothesi Telluris immotae cum characteribus Sinicis appensum vidi in instituto Bononiensi; & ex
figura ae quinque retrogradationibus agnovi esse Veneris Planetae, sive Auctorem habeat P. Adamum Sebat sve P. Verbies, sive alium e nostris . Acta Regiae Scientiarum Academiae Parisiensis, praesertim ante finem praecedentis saeculi, quam multas referunt obseris
vationes Sinicas p In Bibliotheca Vaticana conspicitur ingens Planisphaerium Coeleste Rehini elaboratum se . Omissis caeteris sufficiet inspicere in prima parte Eclipsium Constructionem ad integritatem suam perductam ca) Ilisto r. , 3c Μemoir. R. S. A. 1 gἰt Epanam XXIX , ubi debet mo . I 4. Confer iter Sia i se Asteri stuς - . mense P.. ebard. H Aliud miniis amplum, sed e υ Vide Miss. Rom. editum Venet. l piosius ad nos transmissum . ros, quod diei i Januarii assi. l
123쪽
ctam, vel cera ad majorem persectionem in extis. mo Oriente. Et Historia Ecliptam quantum inereis menti acciperet, si e Sinensium Monumentis Veteres Eclipsium observationes q), utcumque rudes, notat saltem anno, & die ad nos transmitterentur Θ Int rim data fides implenda.
OBSERVATIO SINICA. Inspecta Pehini Eclipsi Lunari aetas, die as I
nuarii, subdit P. Regisν: Eetipsis prorsus eo similis fate.IIi, quam Me videram anno 1 Tas, die a 3 Ianuarii, quam in Gνva vidi anno I Fo 3 , die 3 Ianuarii asiliret post annos 18 , dies tr. 9 boras T - , ferme re currunt Eclipses Luna propemodans aquales. Haec ille , nec plura.
Respondeo, hute observationi congruere primam simplicem periodum AEgyptiorum, & Chaldaeorum sui in sequentibus ostendendum aggredior.
I. II. Notiones nominam eum Dis declarationibust,
Incipiamus a nominum definitionibus, ne ulI suboriatur aequivocatio. Id Eetipsu communiter dieitur non solum vera, sed etiam apparens privatio primarii luminis alicuius Astri, orta ex interposuione alterius eorporis, quod non Permittit alterum aut illustrari, aut videri sive ex toto, sive ex parte in eo Horizonte, supra quem C teroqtain elevatur. Primo modo, deficie Luna cum incidit in umbram Terrae. Secundo modo, Sol, & Fiazae cum occultantur a Luna. Utroque modo Satelli
esω ιε, ex antiquis Sol tibus , vias inlatim apud F. Sosint in Observa Sinic Diuitiaco by Cooste
124쪽
tes Iovis, cum aut incidunt in ejus umbram, aut existra illam, ab ipso Iovis corpore occultantur Terris, licet non desinant etiam tum a Sole illustrari. a.' Periodi eam Eetipsium re volutionem, seu Peris-dam Eeliptieam , FHve Eeliniam reversiouem vo- eo determinatum temporis intervallum, cujus initium
si in aliqua Eclipsi, iuxta Legem proferendam, statuatur, per se reddet in fine aliam Eclipsim ejusdem Planetae, seu Stellae: nam si ea combinatio nulla cycli lege recurrat, dicitur in Scholis per aecidens, sive συμ- , quasi fortuito eventu contingere. Dixi iuxta legem proferendam, ne initium Periodi statuatur in Eclipsi, quae sit adeb tenuis. M a nodis remota, ut in fine periodi major sit distantia, quam termini Eis cliptici requirunt. a.' Apoeatastasis appellatur periodus persecta, vel aliquo notabili, ac raro reditu insignis; quo nomine donatus olim annus magnus a Stoicis, sive tota Mundi duratio, cuius hyems fuerit Diluvium, aestas futuis ra conflagratio. Esset periodus perfectissima, si restitueret Luminaria ad eumdem locum Zodiaci, ad eumdem gradum Anomaliae, ac latitudinis, ad eum de Meridianum, anni diem, horam, &c.; multo verbmagis, si eadem habitudo ad Fixas recurreret. 4. Erit Periodus su sistenter perfecta, si per plures continuatos reditus referat aliam ejusdem Planetae de fectionem . sive Stellae occultationem: praesertim verb, s reddat eiusdem speciei nempe totalem, vel partia. Iem, ad Austrum, vel ad Boream , aut quantitaris; aut non solum in principio, & fine, sed etiam ilia suis partibus similes alias teitituat; & haec e si, quam inquirimus, scilicet vel absoluth, vel moraliter unia versalem, continuata per plures reditus serie intra
s.' Erit Periodur fimplex, si non sit resolubilis in alias periodos Eclipticas minores: Composita, si po si in alias minores tanquam in suas partes aliquotasN retolis
125쪽
resolvi. Compositio verb potest per plures ordineo,
s.' Doebam Regnantem in rebus sive novis, si . ve intactis, liceat novas dicendi formulas adhibere) dico illam, in qua, si inchoetur Periodus in suo saec Io, restituit Eclipses omnium, quae in dato climate apis parent maximas: ac proinde incipit, & terminat Pe.riodi Gradum Dominantem. .' Erit imperfecta, & particularis Periodus, seu potius cyclus ne lis de voce fiat si in nonnullis casibus reddat aliquam ejusdem Mundani corporis Eclipsim , quamvis dissimilem a prima. Talem esse Cyclum novemdecim annorum Solarium inferius videbimus.
S.' Harmonia ; sed de hac in sequenti.
S. III. Harmonia bὶς intenta: quid e/ voce veteres signi=earent, falsae euelicationes resecta, alta cur emuσα .Harmonia hic intenta restringitur ad Periodicum Eclipsium ordinem infra exponendum, praesertim in concordiam redactis anno Solari, Lunari, & Helio- Dracontico . Sed quia antea quaerebatur ordo earum indem in rerum natura, & postea investigandus in do. ctrina, ad quas se extendit vocis significatio in sensu Veterum etiam a nobis saepius usurpata; idcirco semel saltem explicari permittatur, ut omnibus constet qualem Harmoniam, vel in rebus considerandam , vel in doctrina introducendam optemus in eo quod prae
manibus uersatur argumento . Itaque Harmoniam
generali significatione dicebant Veteres integritatem , & Ordinem, sive partium , sive attributorum Cum Comvenienti suavitate consonantiis sonorum analoga. Et integritas quidem requiritur, ut nulla pars desit vel attributum, si sit res simplex : verum complexio, integri .
126쪽
tegritas , ae rectitudo partium non lassicit, ut patet in lyrae chordis nondum attemperatis, nis accedat apta compostici Q, & relatio, sive ordo, ut excludatur confusio, inconcinna dispositio, dissonantia . Hinc oritur claritas analoga lumini, & conveniens suavitas, dum datur analogia ad vocum, vel sonorum consonantias, quas cum delectatione auribus percipimus, ut pulchrum visu. Etsi verci Ordo in hac visibili rerum universia te passim elucet; tamen in corporibus coelestibus est manifestissimus, quorum motus mira varietate constantes attollunt humanos animos ad contemplationem, & amorem Divini opificis, Primi Motoris supremi Harmostae . Mundanam certh Musicam , non solum Ethnici Sapientiores , AEgyptiorum disciapuli cum Pythagora , sed etiam SS. ΡΡ. commendatum a Deo eoneentum εν Caeli admirati, considerant cum, Boetbio o, praeipue in bir, qua in ipso Caelo, vel remis
lorum varietate misentur. Non tantum ex eo, qudddies diei novi motos in simili proportione sermonem adjiciat, & nox nocti in per omnes Mundi Regiones eloquentissimo, & ab omnibus Populis intelligibili silentio an nunciet; sed maxim h in Eclipsibus per amicam Lucis, umbraeque concertationem , ex quibus tamquam symbolicis characteribus to assurgunt ad altissi-nias Divinorum Mysteriorum cognitiones. Quare cum pro subjectae materiae ratione tres memoratas propri eates in Natura Rerum observandas respicere liceat,
jure uti possumus Harmoniae vocabulo in explicando Periodico Eclipsium ordine ad mentem AEguptiorum, non sine aliquo progressu ) quam non solum ex anisti quis Scriptoribus, & Colonia Chaldaica, sed etiam ex Hieroglyphicis nobis videmur eruere. Qu5d si quis in iisdem Cyclis rationes stricth Harmonicas sectari vellet, quemadmodum id necessarium ad rem nostram N a non
127쪽
non ducimus; ita non audemus contemnere: nam non mod5 deliquium 1a digitorum , v. g. comparatum cum alio sex tantum, habet rationem duplam , sed multb magis pro ratione intervalli secundus Period: cus ordo coulatus cum primo, & quartus cum secundo. ordo ter lius comparatus cum secundo, sextus cum quarto est in ratione lex qui altera. Quartus ad tertium, octavus ad sextum in ratione sex qui tertia , &c. in quihus tempora sunt ut numeri, & rationes stricth Harmonicae. Hinc a.' lichi verum sit vetus Pythagoricum effa tum , Mundum ad Harmoniam eanere ), non est itia.
intelligendum cum Tullio, quasi tanti motus corporum Coelestium sine sono incitari non possint: nam in Sidera Mundo labuntur tacito, cum in AEthere rari simo, atque purissimo, ac pervio luminis propagati ni, aut nullam, aut saltem non magni momenti resistentiam inveniant. a.' Falsa pariter veteris dogmatis
explicatio fuit illa, qua nonnulli dicebant a Terris ad Lunam υλ impleri tonum immensi illius intervalli, in
quo Stellae inerrantes complent Diapason, aut saltem Saturnus 2 nimis enim exigua est distantia Lunae a nobis, respectu distantiae notirae a Saturno, & a Fixis. 3.' Mitto Regulam Keplerianam , qua dicuntur quadrata temporum Periodicorum esse sicut cubi dista tiarum a communi centro motus nempe ut revolutiones Periodicae, ad mediocres orbitarum semidi
metros sint in ratione sesquiplicata hic enim Canonnullis Lyrae chordis est imitabilis: & licet observatus si in corporibus Coelestibus ejusdem rationis, ut sunt
Planetae primarii volventes circa Solem, & eorum satellites circa suum primarium, locum non habet in duorum Luminarium comparatione, sive in systemate
Telluris motae, in quo Sol ponitur immobilis, & L na Satelles Telluris ; sive in systemate Telluris imm biliss
128쪽
ΗARMON. PERIOD. CAP. I. Ioabilis, in quo Luna etiam in sua materia opaca est diis
versae rationis a Sole. 4.' Mitto etiam inquirere, an in Planetis saltem intra suam Regionem, hoc est inter apogeum, & per i geum, aut in materia etherea Planetas circumstante, detur Harmonica circulatio, Cl. Leibuiris o : sive enim negetur cum Damide Gνegsνis , sive admittatur cum Cl. Marchione Dauno Potino sonon sine aliqua retardatione corporum innatantium , respectu fluidi deserentis. Talis enim circulatio etiamsi cum aliis repetatur a radiis Solaribus, & ab umbris Planetarum pro diversa densitate, ac rarefacti ne fluidi coelestis, aut nullam , aut se rh nullam varietatem ab Eclipsibus pateretur, utpote brevis durationis .
Leges Constructionis Periodorum.
tbodum per motus medios traditione notos, ct iterata Observatione confirmator.
Arborem damus his proximis duobus capitibus, fructus in tribus postremis ; siquidem juvabit inspicere viam, quam inivimus; & paucas leges, quas nO- his praescripsimus in condendis Eclipticis periodis, ut methodice ad optatum finem perduceremur. Causas insistendi planae AEgyptiorum viae reddidi ante primam Investigationem in Praefatione. Quhd autem Veteres AEgyptii observationibus, & motibus mediis communiter notis, praecipvh insisterent, ut praestant
129쪽
passim etiam Recentiores Astronomicarum Tabularum conditores, videbitur in sequentibus. L εκ SEcuNDA . Doeba tamen , flve initiam Periodi Eelipsum saluatur tempore vero in aliqua Eeliis V, aut obferiatd, aut legitime ex Tabalis deducta , qua non sit ita parva , mei di sans a Nodis, ut bi in s. ne periodi disent a Luminaribus ultra terminor, qui reis quiruntar , ut alicubi detur Eeli s. Ratio prima partis est, quia cum loquamur periodo vera & reali, videretur merε ideatis, nisi aliquo saltem puncto temporis vero, Cum eo, qui in natura rerum contingit, desectu conjungatur. Quod autem punctum temporis ad hunc finem aptius, quam Epocha, sive initium ejusdem Periodi, aut finis respecti vh, praesertim si a nobis observari possit, unde progredi liceat in futuros annos, vel regredi in praeteritos p Qudd si detur initium, pro quo Observationes non sint in promptu, notetur aliquis gradus intermedius, in quo observatio non dest. Ratio seeunda pamris est, quia extra terminos Eclipticos, etiam si Luna conjungatur cum Sole, aut illi opponatur, nulla sequitur desectio, cum habeat latitudinem majoremias, quam aggregatum elementorum , sive semidiametrorum, ex quarum optica conjunctione oritur desectio. Quinam autem termini requirantur, ut alicubi detur Eclipsis, tam juxta motus veros, quam juxta motus
medios, videbitur in fundamentis: interim inspiciatur Fig. 6. Sit Ecliptica, vel potius ejus portio in loco ubi fertur Luna V, P, Δ, γ, Orbita Lunae ab ea declinans paulo ultra quinque gradus A, B, CD, communis sectio AC: Nodus motu retrogrado Ascendens, seu Borealis Ω: Nodus Descendens. sve Rustralis ty. Ponatur nunc per modum suppositionis Lunare deliquium necessariti inferri, si Luna non distet
a nodo ultra gradus; & sint arcus P Ω, Ω S, Iis, I; patet, quod s Luna in fine periodi sit intra
aequales arcus circa nodos, necessarid erit Eclipsis. Si
130쪽
Nodi non essent mobiles, optima Epochae constitutio foret in ipsis Nodis, ubi Eclipsis est non solum totalis, sed etiam centralis; sed quia nodorum locus in ecliptica mutatur; hinc primo, si Eclipsium periodus cum annis Solaribus compleatur, debet restituere nodos praeter propter ad eumdem locum Zodiaci, vel certh in loco a priore sede minus distante, quam arcus praedicti. Hinc secundb: quia motus nodorum est retrogradus contra seriem signorum . non debet eligi Eclipsis, quae contingat prope ursum E , aut finem arcus subsequentis S, praesertim si sit minimae quantitatis, ex. gr. semidigiti; alioquin quando expectatur reditus , possent facith nodi longius a terminis, quam par est, ab-en. Hinc tertici: Contraria de causa, si eligatur Eclipsis in P, vel I, tunc in reditu haberet in favorem totum arcum , tam qui praeerit, quam qui subsequitur nodum. Circa Tropicos minor est variatio declinationis, quam circa AEquatorem. Vicissim circa AEquatorem minor est variatio Ascensionis Rechae; unde juxta diversa motiva posset eligi, aut circa AEquatorem, aut circa Tropicos, quod nobis magis arridet. Epocha foret perfectissima, si simul referret maximas Luminaris Eis clipses, dato saeculo, & regione. Hinc A.' Quia motus nodorum est valdε lentus, ut unum gradum Conficiat diebus Io sermh, da tui locus Epactis, ut etiamsi periodus non ex aeth restituat Syzygias ad eamdem diem Solarem, adhuc in fine aliam reddat Eclipsim per plura saecula, praesertim si differentia foret uonius, vel alterius diei ab anno Solari, qua tame licentia non est utendum sine necessitate.
S. V. Quantitas Anni Solaris Aseronomisi, drimilaei, v gi , ω Fiκi , seu Juliani, ac Gregorians, eorumque per fectio , aut defectur . LEx Tga Tt A. Inter motus medior, uti illis a unis