장음표시 사용
401쪽
Optat aprum, aut fuDum descendere monte leonem.
Libet aliquid habere quod vincam, cuius patientia
exercEar. Num hoc quoque egregium Sextius hahel. quod et ostendet tibi beatae vitae magnitudinem , Et o desperationem eius non iaciet. Scies esse illam in excelso, sed volenti penetrabilem. Hoc idem Virtus tibi ipsa praestabit, ut illam admireris, et tamen speres. Mihi certe multum auferre temporis solet contemplatio ipsa sapientiae: non aliter illam intueor obstupe- suctus, quam ipsum interim mundum, quem Saepe
tanquam spectator novus video.
Veneror itaque inventa Sapientiae inventoresque :6 adire , tanquam multorum hereditatem, iuvat. Mihi ista acquisita, mihi ista laborata sunt. Sed agamus honum patremfamilias; saciamus ampliora quae accepimus : malo P ista hereditas a me ad posteros transeat. Mullum adhuc restat operis, multumque resta
hit; nec ulli nato post mille saecula praecludetur occasio aliquid adhuc adiiciendi. Sed, etiamsi omnin
a veteribus inventa sunt. hoc semper novum erit, usus,' et inventorum ab aliis scientia ac dispositio. , Puta relicta nobis medicamenta, quibus sanarentur oculi: non opus est mihi alia quaerere; sed haec tamen morbis et temporibus aptanda sunt. Hoc asperitas
Dermerationem, ut sduciam utere' ssimus eam consequendi. Ruhk. Scies. . . in excelso. Refert Noster
bie ad vitam beatam ; quae alias de virtute dieta sunt ah Hesiodo L. x. Ημ. 265. CL II de Ira 13, 3. IacobsAnima. v. in Aual. Vol. l, 1M, p. 2 om. Ria Κλ.
Hoc idem ed. R. cum mustis: non hoo qutilena. Scb . 3Itιmlum , i. e. coelum. Ruhk. Adire ι-al. Me iiivisi eorum in ru adire. I. e. legere, et multoruix ut ita dicam auctoium hereditat eiueolligere. Sed haec tamen morbis. Partieniam sed recte restituit Rutili. ex veterun librorum praeseriptor perPurain Ueloidi in reviis iit m ocis , Pro mortis quod liahehat ed. Era1 m. et aqq. nmiliori inia in s. b. Por. I. d.
402쪽
oculorum collevatur; hoc palpebrarum crassitudo
tenuatur; hoc vis subita et humor avertitur; . hoc acu tur Visus. Teras ista Oportet, et cligas tempus; adhibeas singulis modum. Animi remedia inventa ssunt ab antiquis : quo modo autem admoveantur, aut quando, nostri operis est quaerere. Multum egerunt qui ante nos suerunt; sed non peregerunt: suspiciendi tamen sunt, et ritu Deorum colendi. Quidni ego magnorum virorum et imagines habeam incitamenta animi,
et natales celebrem 7 Quidni ego illos honoris causa
sena per appellem 7 Quam vcnerationem praeceptoribus sine is debeo, eamdem illis praeceptoribus generis humani, a quibus tanti boni initia fluxerunt. Si consulem videro, aut praetorem, omnia, quibus honor haberi solet, faciam 8 equo desiliam, caput adaperiam, semita cedam 3 Quid ergo Τ Marcum Catonem atrumque, et Laelium Sapientem, et Socratem cum Platone, et Zenonem Cleanthemque, in animum meum sine dignatione summa recipiam 8 Ego vero
et aliis. Diversum est quod paulo Mutium egerent Peregerunt: Post ait Noster, adhibeas sing ulo Eadem oecurrunt in Ep. XLV init. modum. Seli . Audi nune noli Loi,- Nam illi'magni viri . ais , quoque
sum defendatilem lectio em tinni t rann inseenta sed quaerenda nobis re-Sic inquit , ed. vel us, et Piaciau. liquerunt, et in nissent Irarsilian ne sie legendii in ex vetcre seriplitra cessaria, nisi et austerflua quaesi seni.
suadet: idque etiam, inquit. iudi- Rul,h. caut aueloris verba paulo poste Ierias R. ta Deorum eolendi. Lucretius: ista vortet. . . mmium. CL Celsus Il. Nonne decebit Hos homines numero 6. Ita temperantes homines apud nos di m dignarier essest sibi cibi lemmra, modum etiranti- Quibias ho wr haberi honori. Rithh. bus dant. Rursus alii, lemm vi me- omisit honori, in hoc sequens sere dicis pro dotio remittunt, sibi ipsis Omiles eodd. et edd. - Rul Lopsi uiumodum vindieant. Gruteriani tamen nequi malo. T. Vulgatam tenent. nisi quod modia Equo desiliam eedam. Sunt 2d marginem cod. Colon. exstabat. omnia nota vel e Livio. Egit tamen Roh . de ritu eotam Consule desiliendi Teras iam πονι ι : ista aeuieet me- eqtio Lipsius Eleet. l. al. MM. dicamenta. Cαροι vi permiam. M. laetura lNae,
403쪽
illos veneror, et tantis nominibus Semper assurgo. Vale.
qnam in caput saepe reiiciebant eoutra vetatum aut aestum , dectraeta in honorati alicuius o ursu. Plutarch. Qiaaest. Rom. X, Vol. VIII. p. 33GIIuv. CL Lipsius in libello extremo de Amphitheatro. Rura.
OPINIONEA PLATONIS, ARISTOTELIA ET STOICORUM DE CAVsa. HIA COGITATIONIBUS ANIΜVM ATTOLLI AD SUBLIMIA.
Exponit amico disputationem philosoρhicam , quam cum ami- eis quibusdam habuit : Absiologica tractaserant, de Causa et Materia, Linciliumque absentem elegerant arbitrum. Quibus enarratis , docet quatenus utilis sit talis disputatior esse autem Pro si iam, si cum modo talia tractentur , et bono sne , L e. visas regendae. Attolli per haec crinimum ad Deum et Honestum.
I Iesiernum diem divisi cum mala valetudine: anti- meridianum illa sibi vindicavit, postmeridiano milii cessit. Itaque lectione primum tentavi animum; deinde, quum hanc recepisset, plus illi imperare ausus sum, imo permittere. Aliquid scripsi, et quidem intentiusquam soleo, dum cum materia dissicili contendi, et vinci nolo: donec intervenerunt amici, qui mihi vim
asserrent, et tanquam aegrum intemperantem coercea rent. In locum stili sermo Successit: ex quo eam Par
tem ad te perseram, quae in lite est. Te arbitrum
tim hane reevisset. Inti quum nota vetuisset dolor, ne Ieetioni auismus auetidere Aegrum intemperantem. Qui non
satis pateti suae debili valetudini, et
supra, quam vires serre possunt sine periculo, imprudens conatur. Te arbitrum alti iximus. Vulgatum uduim ex Lipsit conieci. receperat Nur. Adduximus dabant edd. veit
404쪽
addiximus: plus negotii habes, quam existimas. Tri
Dicunt, ut scis, Stoici nostri, reduo esse in rerum natura , ex quibus omnia fiant, Causam et Materiam.. Materia iacet iners , res ad omnia parata ; cessatura , si nemo moveat. Causa autem , id est, ratio, mate- 'riam format , et, quocumque vult, versat; ex illa varia opera producit. Esse ergo debet, unde aliquid fiat, deinde a quo fiat: hoc carasa est, illud materia. Omnis ars naturae imitatio est; itaque , quod de universo dicebam, ad haec transfer, quae ab homine sa-cienda sunt. Statua et materiam habuit, quae pateretur artisicem ; et artificem, qui materiae daret faciem. Ergo, in statua, materia aes suit, causa opifex. Eadem εconditio rerum omnium est: ex eo constant, quod
sit, et ex eo, quod iacit. Stoicis placet, ta unam causam esse, id quod facit. D Aristoteles putat, causam tri-
eum msstis, quod reposuit Bulbh. Nox eertissimam Gruteri emendationem, uno etiam ex opsopoei eodd. firmatam , adoptavimus. Schw. Triplex causa est. I is triplex est: sive . in triplici causa captus es addictusque iudex. - Nimirum eardo rerum in eo versatur, ut diiudicetur, utrum Stoicis . an Aristoteli, aut
Platoni in hae quaestione philosophiea de causa et materia, quam inde a primordiis philosophiae traetatam videmus, nssentiendum sit. Si sineeritas Ocelli Loeani et Timaei Loeri opusc. mrthol. ed. Gale) omni du-hio exempla esset. et hi primo loco
conserri mererentur. Ruhk. Materia... mos eat. Eadem doeent
Zeno, Chrysippus. Posidonius RP. Stob. Delog. phys. I, II, p. 323 ed. Heereti. Diog. Laert. VII, ibo, via δι
Id est ratio. Sie Sloiei loqv i amant: quia vellit ratione Deus per materiam discurrit. et operatur. Vide Cons. ad Helv. c. VIII. De Vita beata e. XXXII. L s. - Ratio, Sie Diog. Laert. Vil, t 34. τόδε ποιουου ειναι δονει αὐτοις τοις Στωικοῖς του ιν αυτῆ
Menag. qui nostrum locum adduxit. Pateretur ara seem. Sic recte ed. R. Cum Ins . Arg. c. Par. a. b. d. Si
militet infra siti. materia Paliena Dei. Vulgo pat. artifcιum. Schw. sex, non artifex, dedere veterea libri omnes. Schw.Arιstoteles. Metis s. αἰτων qnadrupliei modo ap. Aristot. Auscult. phys. Il, , declaratur: eausa essetens, lorinalis, materialis, finalis. RuM.
405쪽
hus modis dici. e Prima , inquit , causa est ipsa materia , sine qua nihil potest enici; secunda , opifex, ertia est forma, quae unicuique operi imponitur,
tanquam statuae: is nam hanc Aristoteles vocat.
ο α Quarta quoque , inquit, his accedit, propositum totius operis. D Quid sit hoc, aperiam. Aes prima
statuae Causa est: nunquam enim iacta esset, nisi fuisset id, ex quo tanderetur ducereturve. Secunda cutis a artifex est; non potuisset enim aes illud in habitum statuae figurari. nisi accessissoni peritae manus. Te tia causa est forma: neque enim statua ista Doryphoc ros aut Diadumenos vocaret tir, nisi haec illi esset
impressa facies. Quarta causa est iaciendi propositum: nam nisi hoc fuisset sacta non esset. Quid est propositum 7 Quod invitavit artificem , quod ille secutus fecit. Vel pecunia est hoc, si venditurus fabricavit; vel gloria, si laboravit in nomen; vel religio, si donum templo paravit. Ergo Et haec catasa est, Propter quam sit. An non pulas inter causas facti operis esse numerandum , sillo remoto factum non esset 8 II is
quintam Plato adiicit, exemplar , quam ipse ideam vocat ; hoc est enim , ad quod respiciens artifex, id quod destinabat essecit. Nihil autem ad rem pertinet, utrum soris habeat exemplar, ad quod reserat oculos; un intus, quod sibi ipse concepit et posuit. Haec
Dorrphoros aut Diadumenos. Statuae eeleberrimae Polycleti, qiii pro- rtionem partium primus vidit et expressit arte. Plin. XXXIV, is, a. Tom. V. p. 236 Bip. CL Sehveider ad Caton. de R. R. r. pr. 3r. Proinde his statuta ianquam exemplaribus artis usi sunt artisees veteres, inprimis vero illa, quae iude Canon OGUIIαλυκώιτου κανωτ Lueiata. de morie
vocabatur . heroem ostendente iuvenem nudum et hastam manu gestau
tem I haec Diadumevum repraesenta. hat, i. e. iuvenem athletam , vittis ea 'ut redimitum habentem , ideoque vietorem, sed mollitia corporis mu- apicuum. RM . Vel Heuria est hoo, M. Pr Posi lum, eausa finalis. RMM.
406쪽
exemplaria verum omnium deus intra se habet ; ntiis ni erosque Universorum, quae agenda Sunt, et modos,
mente complexus est: plenus is siguris est, quas Plato ideas appellat immortales, immutabiles, insatigabiles. Itaque homines quidem pereunt; ipsa autem huma- 8 nilas, ad quam homo es lingitur, permanet; et, hominibus laborantibus, intereuntibus , illa nihil pati
tur. Quinque ergo causae sunt, D ut Plato dicit:
M id ex quo , id a quo, id in quo , id ad quod , id
propter quod : novissime id quod ex his est. . Τ: i- squam in statua quia de hac loqui coepimus ad ex
quo , aes est; id a quo , arti sex est; id in quo, sorma est, quae aptatur illi; id ad quod , exemplar est, quod imitatur is qui facit: id propter quod, facientis propositum est ; id quod ex istis est . ipsa sta
tua est. et Haec omnia mundus quoque, ut ait Plato, habet: facientem ; hic Deus est: ex quo sit; h ec materia est : sormam ; hic est habitus et ordo mundi ιο
Θιinque ergo. . . dicis: Idem statuit Simplieius in Phys. Aristot. sol. 3 a.
Metti res tam e t II, p. 8os, non visi quatuor: materiam . ideas , deum et ni uti turn corporalem a Putoue Positas esse docet, et illas cai fas, quaan ister id in quo et Propter quod appellavit, ab eo adhibitas neptit. lnquo ei assentior eatenus, quod id in quo nihil sete dissert a sequentet id ad quod. Sed teleologieum id ρ νιerqood loeum hahere vix negandum Est, quum ab ipso Platone hoc propositum αιτια dicatur. Propter bom is ratem hune mnndum a Deo esse creatum, Plato ait in Timaeo p. 3o ,3os, Tom. ix. Bip. quo Noster manifesto respexit. Timaeus ihi ait: Λέγωμου ει δι'-Mettas γλεσιν κραπῶν τόδε o Dui res c
Ουδέποτε εγγιγυσαι φθονος, quae verba a Nostro eoia versa latiue vides. Breviis talis studio omitto seqvrutiani'. Plat. quae lectu digna finiit. Cf. de Rep. II. P. 25r, Tom. VI. R . Id in quo. Vtrohiqne vulgo nude id quo , ex Mureti ingenio. Sed uir hi itie voeulatu in inserunt veterea libri otnnes; qriod qua ratione dieatur, mane non vacat disquirere. Fo mula forsan ad verbum e graeco Cou. versa, in quo erut iv ω , idem valensae nudum ψ, id est, quo, sive planius interpretari volueris , per quod Sel, a MDissime. Commodius sie late piinges, Pro ter quod. Nossissime, etc. Sin ariesentam. . . Ibrmam. Sie melim res libet: non ut volgo et Blaevir. , ficiens. . .frma. Sch..
407쪽
quem videmus : exemplar , scilicet ad quod Deus hanc magnitudinem operis pulcherrimi secit: propositum, propter quod fecit. M Quaeris, quod sit propositum Deo 2 Bonitas est. Ita certe Plato ait: et Quae Deo faciendi mundum causa fuit 7 Bonus est; bono nulla cuiusquam boni invidia est. Fecit itaque quam
optimum potuit. MFer ergo iudex sententiam, et pronuntia, quis tibi videatur verisimillimum dicere, non quis verissimum dicat: id enim tam supra nos est, quam ipsa VeritaS. Haec, quae ab Aristotele et Platone ponitur, turba
causarum, aut nimium multa , aut nimium pauca
comprehendit. Nam si, quocumque remoto quid essici non pol est , id causam iudicant esse faciendi , paucasa dixerunt. Ponant inter causas tempus ; nihil sine
tempore potest seri: ponant locum; si non fuerit ubi fiat aliquid, ne set quidem: ponant motum; nil sine hoc nec sit, nec perit; nulla sine motu
ars, nulla mutatio est. Sed nos nunc primam et generalem causam quaerimus: haeC Simplex esse debet; nam et materia simplex est. Quaerimus ,
Aea itaque quam ostlimum Potuit. Nempe si Deus mundum, quam optimum potuit non secisset, humano generi meliorem conditionem invidisset: nam divinae bonitatis non suis,et homines malis assicere . quae
ab illis prohibere potuisset; sic philosophi veteres potius habuere sinitam Dei potentiam quam bonitatem
existimare et nee iam neeesse est liniis
tam illius potentiam existimare, si credideris, ut Clitistiana docet religio, hominem a principio tu orbe positum fuisse ut selieitate frueretur: sed sua ipsius culpa et peccato in Peiorem aditionem lai'sum e M.
Verissimum edd. vett. eum msstis. Vulgo vertim. Schw. Quaerimus . au causa, ratio selliret jaciense ista enim quaecumque
retulistis. Loeo istorum vulgo si e legebatur inde ab Erasmo : Quaerimus, quid sit eausap Riatio faeiens , id est,
Deus. Ita enim, quae nunc retuli, etc. quae omnia, nulla nota adiecta,
eadem tenuit Ruhh. Λt, primum,
conelanior noliis videbatur acriptura. quae sit causa. quam scripturam cum ed. R. osse rebant mss. Pal. sec. et
C l. Tum ratio aestieel faeiena da- haut veteres libri omnes. Cf. suPra ,3 init. Porro, pro sta, percommode
408쪽
quae sit causa , ratio scilicet Reiens: ista enim, quaecumque retulistis, non sunt multue et Singulae causae, sed ex una pendent, eX ea quae faciet. Formam dicis causam esse 2 Hanc imponit artifex operi : pars
causae est, non causa. EXemΡlar quoque non est causa ; sed instrumentum, Causae necessarium. Sic Ne
cessarium est exemplar artifici, quomodo scalprum , quomodo lima: sine his procedere ars non potest; non tamen hae partes Rrtis , aut ea vise sunt. Propositum , inquit, artisicis , propter quod ad faciendum aliquid accedit , causa est. Ut sit causa , non est eniciens causa , sed superveniens. Hae autem in- numerabiles sunt : nos de causa quaerimus generalissima. Illud vero non pro solita ipsis subtilitate di
xerunt , totum mundum , et Consummatum opus , Causam esse : mullum enim interest inter opus et causam operis.
Aut seo sententiam, aut quod iacilius in eiusmodi
ista dedit m s. Col. quod vel ex ingenio corragere licuerat. Denique quae-ctimque retulistis , cum ed. R. comis nimii consensu dedere mssti sere omnes. Iu uno Arg. c. , quae nunc re titistis. Iain vero ista, post faciens
volgo inserta, id est Deus, sive, it rus. Col. habet. id est ipse Deus tenent quidem libri omues : sed persuasum equidem habui, esse illa e seliolio ex pag. praec. desumpto interpolata; quemadmodum hae ipsa Pog. Post generalissima sive, ut vulgo legebatur , generati ) assuta
sunt in ecl. A. et in ms. e. haec verba, set est de Deo. Schw. Nos de eausa quaerimus generalis sima. vulgo de causa quaerimus ge nerali edd. iude ab Erasino, Eumed. a. ct m . G. quod per se percom.
modum poterat videri ; ideoqtie nihil
annotatum a Pine. aut OP ΟΡ- , ne e msstis Par. quidquam h. l. monitum. Sed alio uos ducit aliorum li-hrorum scriptura: nos da eausa se nerali lociati sumus ed. R. eum m Ss. Pal. l. 2, 3. et Col. ; nos de causa generali stimus I tittiri nis. Arg. b. quibus scilicet in libris qtium temere omissum esset verbum quaerimus, tu sae autem adesset verbum sumus, ex conieci uia alii adiecerunt locυιι; alii locuttiri. Llud autem senerali sumus ex generalissimus suisse corruptum, eviticit Plaua atque integiae ieis Pal. see. scriptura. quam in exemplo nostro repraesentavimus. Si militer, sed vice versa, erratum est infra, sub siue Epist. iv ms. Pur. a.
409쪽
rebus est nega tibi liquere, et nos reverti iube. α Quid te, inquis, delectat, tempus inter ista coni rere, quae tibi nullum assectum eripiunt, nullam cupiditatem abigunt 8 D Ego quidem Priora illa ago ac
tracto , quibus pacatur animus; et me prius scrutor,
o deinde hunc mundum. Ne hoc quidem tempus, ut existimas, perdo. Ista enim Omnia , si non concidam tur, nec in hanc subtilitatem inutilem distrahantur, attollunt et levant animum, qui, gravi sarcina pressus, explicuri cupit, et reverti ad illa, quorum fuit. Nam corpus hoc animi pondus ac poena eSt : premente illo urgetur; in vinculis est, nisi accessit Philosophia, et illum respirare rerum naturae iussit spe- 1 Ctaculo , et a terrenis ad divina dimisit. Haec libertas eius est, haec evagatio ; subduci L interim se custodiae , in qua tenetur, et coelo rescitur. Quemadmodum artifices ex alicuius rei subtilioris inspectione, quae intentione Oculos dentigat, si malignum et
Rescitur i. restituitur. ItuM.
gis explicat et dilatat quae Ep. LvIII.
ua, Posuerat. Ri,hk. Ex alιctitias rei subtilioris inιρ- Gione, quiae intentitans oculos desa-- ligat. Vulgo ea atio. rei auιι. in .lliane, sitiae oculos ilem quod serrifortasse lioterat, ut aliud suasissentissli, quo rvim nullus hunc praeser scripturam, sed Alii, omissa voceqvae. habent rei subl. intentione Oeta.
los de ligunt; alii, rei stibi. Quiae intentione o Ios de iliat; alii deinuique cum edd. vehi. rei subluιorissimus, et quouiam sic uultus oratiotii sensu inerat . adiicitur at Seh. . ega tibi lιquere, etc. A roinauo ritu in re ambigua Non liquet proinii utiliuntium iudicum baec ducta esse satis. constat. Ruhk.Eι nos re,erti iube. Vettit La- grunge: O Onnea ian Plias amρle in form/. Eteniat quum Iudices Pro uuntiarent Ion liquet , iubebant litigaules reverti certioribus stet os M. gumentis. Quid te. . . abigunt ' CL EP. LUI I. 22. Mh . Si non concidantiaV. si noti lauta argutia minutatim divida utur. ii
C i ii Epectu tu rerum ex oculo eι auiuio
diu, tuas. D. M. Nam corma hoc... in vinculis est.
410쪽
precavium lumen habent, in publicum prodeunt, et in aliqua regione ad populi otium dedicata oculos
libera luce delectant: sic animus in hoc tristi et obscuro domicilio clusus, quoties potest, apertum p.
tit, et in rerum naturae Contemplatione requiescit.
Sapiens asseclutorque sapientiae adhaeret quidem in i, corpore suo; sed optima sui parte abest, et cogitationes suas ad sublimia intendit : velut sacramento
rogatus , hoc, quod Vivit, stipendium putat; et ita
sormatus est, ut illi nec amor vitae, nec odium sit; patiturque mortalia, quamvis sciat ampliora supe esse. Interdicis mihi inspectionem rerum naturae , ac toto abductum redigis in partem 2 Ego non quaeram, quae sint initia universorum I quis rerum formator' quis omnia in unum mersa, et materia inerti con,
voluta, discreverit 7 Non quaeram, quis sit istius avii sex mundi 8 qua ratione tanta magnitudo in legem et ordinem venerit 3 quis sparsa collegerit. confusa distinxerit, in una deformitate iacentibus iaciem di-
temere omissum fuisse vocab. ins ' elione . in aliis tu invectores muta luiti. Sin V. Pre vimia lumen. varie corrui,lum tu libris: sed hi e rectum est. Precurium autem tuu eri , modicum, nota
iustum , et ut sole ut quae preethus impetrautur. Lipsius. Sacramento rogatus, ita supra dictum, υuam milιιium esse. Cf. ΕP. L ., not. Ruhh. Paliturque mortalia ,e. Patitur ea, quae homiui uecidere solent, quamvis ampliora, quae imminetit in alia vita, seiat. Nee Lameci ideo vi. lam Rbrumpit. Rtihk. Inst=αιιonem. Sic Erasmi, Pinci lini Gruterique eodd. Firmat Gronorius ad Epist. xvliI, io, Post Gruterum. iiii: sic certe, uit. loqitimur latine.
Seneca hultem hac consti uctione seminPer sere utitur. Instaec tone est a Mure to. RυΛk. In unum mersa. Perperam vulgo in una mi assia ex Mureli ingenio. Intiniam mersa dedit tinus cod. Pal. e . Potet ut leueri in uno mersa.
quod eum ed. A. et Erasin. dabant reliqui mssti Oinnes: nec aliud deis
In tina deformιtiate. Iu Chao, quod Oinutu conliuebat. Deentibus, non vutem latentibus. dedere meliores libri oniues eum ed. R. Seli .