장음표시 사용
171쪽
ico Litir IV. Commentari j Litorales & Morales,
In primos id intria auctores Salomon his it ire, pessime quidem de Sapientia meritos , quae in sincero veri Dei cultu cons it.
ANi autem sunt omnes homines, in quibus non subest scientia Dei:& de his quae videntur bona,non potuerunt intellige- re eum qui est, neque operibus attendetues agnouerunt quis. ei set artifex: i. ted aut ignem, aut spiritum, aut citatum. acrem, aut gyrum stellatum, aut nimiam aquam, aut solem oel unam, rectores orbis terrarum deos putauerunt. Quorum si specie delectati deos putauerunt: sciant quantd his domin tot porum speciosior est : speciei enim generator haec omnia constituit. q. Aut si virtutem dc opera eorum initati sunt. intelligant ab illis, quoniam qui haec secit . fortior est illis: s. a magnitudine M.im speciei & creaturae, cognoscibiliter poterit creator horum videri. 6. sed tamen adhuc in bis minor est querela. Et hi enim sortasse errant, Deum quaerentes, & volentes inuenire. 7. Etenim cum in operibus illius conuersentur, inquirunt:& pei suasum habent quoniam bona sunt qhiae videntur. 8. Iterum autem nec his debet ignosci. 9. Si enim tantum potuerunt scire, ut post ent aestimare saecillum: quomodo huius Dominum non tacilius inueneruiui Io. Infelices autem sunt, & intermortuos spes illorum est, qui appellauerunt deos opera manuum hominum, aurum de argentum, artis inucia tionem, & iit nititodines animalium, aut lapidem inutilem opus manus antiquae. II. Aut si quis artifex saber de silua lignum recti ini sectaerit, & huius docthcradat omnem cotticem, &arte sua usus, diligenter fabricet vas utile in conuer sationem vitae, I a. reliquiis autem cius operis, ad praeparationem escae abutatur: i . & reliquum horum, quod ad nullos ustis facit, lignum curuum, & vor-
ticibus plenum , sculpat diligenter per vacuitatem suam, te per scientiam suae artis figuret illud , de assimilet illud imagini hominis, i q. aut alicui ex animalibus illud comparet, perliniens rubrica, & rubicundum faciens suco colorem illius, de omnem maculam, quae in illo eli, pelliniens: i s. & faciat ei dignam h bitationem. M in pariete ponens illud, & confirmans ferro, ne fori E cadat, prospiciens illi, sciens quoniam non potest adiuua esse: imago enim est, dc opus est illi adiutorium. 17. Et de substantia sua,& de filiis suis,& de nuptiis votum s ciens inquirit. Non erubescit loqui eum illo, qui sine anima est: is. te profani rate quidem infirmum deprecatur, pro vita rogat mortuum, de in adiutorium inutilem inuocat: a'. Ac pro itinere petit ab eo, qui ambulare non potest, de de acquirendo,&de operando,& de omnium rerum euentu petit ab eo, qui in omnibus est inutilis.
bi non sub mentia Dra , seu qui
verum Deum non agaioscunt: αde his . tuae videntur bona, non Pori erunt ρο-
telligere eum qui est, qui quidem de seipsbdixerat Exo s. Ego se . qui sum. Vel, qui est
earum creaturarum, quae oculis aspicimus auctor. Neque Vm intende es, uri runt, pus
esset Artifex. Intolerabilis plane stultitia, lem acin quam videmur aemulari, viii bonis tot siuentes rarδ,vel nunquam mentem ad largitorem trans quasi serunt, quas ex natura, & non ex naturae Au- ex natura diore bona illa recepissent .l ignem.
item vulcani nomine collabant: uum, pinum, seu ventum, quem Pro Deo cultum Seneca t. . niuat. Ditur. o. c. 7. testatur, amat aerem seu
celerem, & mobilem, litem sub Iunonis nomine tari in Numen adorabant: aut e lariori, seu orbem stellis insignem,uel stellatum
coelum : avi nimiam . Druam, GraecE, aquam vi lenta- matis teinpestatibus violenter agita
tam, quam Thethyos vel Neptuni nomine veneris tur : usum, O liinam Recto es δευ
172쪽
i I risu est de pulchrior; is ori,
seu pulchritudinis eorum generinor. & au ruet diuisquam iii inuis he-iso oncipit ex creatntarum mira pul-ζε - chrituditae , inessabilem esse pulchritudinem
otii L. Creuioris qui potuit tot Creaturis tot specie-b.Wρ -- tum varietatem distribuere. l .s .6. . . ius intutem. ct opera emon, Giae , potentiam,s potentiae ei sinus, liue es-cunii in mirati histi inussis Ut ab c , . quom a
qui Mecfecit ortis iri . potentior scilicet, de maiori agendi vi praeditos. A n Cratici ne emm ira eroeati ac rii scitu is re poteriis Croto b n . . A prae tantia & excellentia pulchri. tudinis ocitatista eii hendy di pro steri ac i in id est , a pulchritudine creaturarum ymo ceator agnosci cognoscibilis re, Graece, proportionaliter videri, scit agnosci comi ando creaturam cum Creator ,& essectum cum sua causa. Ma tu neu istac in hu - es De ela. GraecE, ν sensis. quam in aliis, qui res longe viliores puta se P ntes, mi iras, i milia animalcula pro diis coluere. Et hi
iri a Demn tibi proposuerint inquirenditio,&ira rerum per uesti satior te detixi, rerumque natu ium capti ruiebrituliae, ac vi, ill is ipsi rebus diuinitatem tribuerint,quibus nihil melius,
de utilius intueri valebant.. Etenim cum in ope- assius eo mersentur, occupando se in co nitione, Se usu earum, inquirunt, An Deus ista 3
persis inrita rei, seu iubi persuadent Deum
se, quonia boasuut, qua istitur, bona inquam ex piilchritudine, e utilitate, ut eis Deitas valeat attribui. est .s. Iterum aurem nee his d. t stra . Q viis adam ex parte minus hi reprcheii ia tur, rerum nobilium, ac utilium
cultores : adnue tamen graui culpa non va- π, nec veniam erroris merentur. Si enim ta - - - initIcime, ut rosent ast ine G. . si tantum valuerim: ingenio, ut obrcuritate natu- inuoluta perciperent, de coelestium corpo- iam motum ac proprietates rimarentur, de t
xius ceculi, teli mundi magnalia dignoscerent: Dddis M. Miso Dominium non facilius inuerimnt' Potulissent siciliori breuiori opera illorum Auctoi & gubernatorem intelligentia con-
sequi, mi animaduerterent,nec existere temere, aut per se, nec polle conseruari abique principio e primaria causa, sub cuius ditione,&arbitrio cuncta sint, & qua omnia Pendeant. ,- , - Pondera illud : Quo a Dominum non ci Deus enim quaerentibus non absconditur natus non rcfugit,non detrectat Parebit. ι sim Infelicis rem sunt i rete rivos si in . . seu intermortuos cens di,quo-riunque desperata sit salus, qui appellaueiunt
Deos opera mana iam hominum , aurum de argentum artis intuentionem scia idoli aurea vel argentea artificis manu consecta, ct similitia mi animalii is, aut lapium inutilem, Fas mis usantiqua. venerationem enim maiorem apud
idololatras conciliabat operis an iquit in n. Nipta in lait inuti eum, non addidit, s noxiam. Si ob lapis quia vidis non eii , licet noxi non sit, sim um ,
litis guus veneratione est, ear tu colis ut deos luptatu i--
delicias, de pulchrit ita iiii tam inutili tam noxiae de animo de corpori vanum fraestas obse qui uintines ii . t i. i 3. ι .i Aut si qui fabre desilua Lin inm i. tum secti it..hnim Lecte eril-
dat omnem corai m cta rei a Um dubieme fabria et O. viile in conueris Onon vita sitie inus iri; reti ruit aurem elui oreris, ad praepara nem e aut Mur. ad ignem scilicet excitandum. ut cibi coquantur e ct reliquo Metum quia adnutas Uu facit. ligui cur m. oe is tui bis Plenum, seu tortuorum, de nodis agnatis reser tum , Fulpaι dati evire ser vacuitarem Ham
aut alnui ex animi. tria comparet, sinite faciat truncum illum, pertinisns rubrica rubeum colorem inducens, de rubicundum faciens suco asulterino quid in colore colore istim, --nem macuam, qua in illo est, tertimens, colore
illo tegens, ne aptareat: ct facias ei dignam h bitationem, siue aediculam ligneam in qua includatur : ct in parior ponens inm . ct confirmansferia, stabiliens clauis, de obfirmans , ne foriὸ cauam pro licitui in i, seu prouidens , Iciem, non sit adiuuare se ; imago enim est . O vim 'iciaci Moti . si cadat, se erigere non valci, Ledalieno indiget auxilio. En ridiculos stultorum gentilium Deos. Versi'. is .is. Et δεμ iamias, ctri , Dis, ct a. nuptus tum fui inquit. Et ramen cum idoli vilem agnosi at ori sinem ab eo, orans, inquirit, quid facto opus sit circa diui tias, rem tamiliarem , quaestuosam negotiationem, filios, uxorem ducendam, &c. Quid millius potest excogitari Non erubes t i qui cum isso , qώ μι anima est. nee respondere potest, cum non valeat audire : O profamiare modon infirmum a precatur , m. stulti admo Taxantur hine stulti adoratores Ministro su iunt Miarum aulae vel curiae, qui quidem animae cultorum sitiit semper noxij, & vix unquam coI ad raicietipori utiles.
173쪽
Inue am Salomon in idisti exemplo nouantium prosequisui . Eua
occasione d uinam Sapientiam in inuentione, crin-
T E R v M alius nauigare cogitans, de per seros fluctus iret
facere incipiens, ligno portante se, fragilius lignum inuocat. 2. Illud enim cupiditas acquirendi excogitauit, & artisex',apientia fabricauit sua. Tua autem, Pater, prouidens. Sed vi non e lent vacua sapientiae litae opera: propter hoc etiam & exiguo ligno Credunt homine, animas suas, de tianseuntes mare per ratem liberati sunt: 6. sed& ab initio cum perirent superbi gigantes, spes orbis terrarum ad ratem confugiens. remisit saecillo semen natiuitatis, quae manu tua erat gubernata. 7. Benedictum
cst enim lignum, per quod fit iustitia. 8 Per manus amem quod fit idolum, mal dictum est de ipsum, de qui fecit illud di quia ille quidem operatus est: illud autemcdm esset fragile, Deus cognominatus est. 9. Similiter autem sunt Deo, impius N impietas eius. Io. Etenim quod factum est, cum illo, qui fecit, tormenta patietur. it. Propter hoc de in idolis nationum non erit respectus : quoniam creaturae Dei in odium factae sunt, dc intentationem animabus hominum, dc in muscipu-oc ad inuentio illorum corruptio vitae est. neque enim crant ab initio, neque erunt in perpetuum. 14. Superuacuitas enim hominum aduenit in ol bem terr
rum: de ideo breuis illorum finis est inuentus. I s. Acerbo enim luctu dolens pater, cito tibi rapti filii fecit imaginem : de illum, qui tunc quasi homo mortuus su
rat, nunc tanquam Deum colei e coepit, de constituit inter seruos suos sacra de sacrificia. 16. Deinde interueniente tempore, conualescente iniqua consuetudine, hic
error tanquam lex custoditus est, de tyrannotum imperio colebantur figmenta, 37. Et hos quos in palam homines honorare non poterant, propter hoc qυod lon-gE essent, e longinquo figura eorum allata ; cui lentem imaginem Regis, quem honorare volebant, secerunt: ut illum, qui aberat, tanquam praesentem colerent sua sollicitudine. i 8. Prouexit autem ad horum culturam, de hos qui ignoraban artificis eximia diligentia. i9. Ille enim volens placere illi, qui se assumpsit: elaborauit arte sua, ut similitudinem in melius figuraret. ao. Multitudo autem hominum adducta per speciem operis, eum qui ante tempus tanquam homo honoratus fuerat, nunc Deum aestimauerunt. 2 i. Et haec fuit vitae humanae deceptio: quoniam aut affectui, aut regibus deseruientes homines, incommunicabile nomen lapidibus de lignis imposuerunt. 22. Et non suffecerat errasse eos circa Dei scientiam, sed de in magno viventes inscientiae bello, tot dc tam magna mala pacem appellant. 23. Aut enim filios suos sacrificantes, aut obscura sacrificia facientes, aut insaniae plenas vigilias habentes, Σ . neque vitam, neque nuptias mundas iam
custodiunt, sed alius alium per inuidiam occidit, aut adulterans contristat: as. Momnia commista sunt, sanguis, homicidium, surtum d fictio, corruptio de infidelitas, turbatio de periurium, tumultus bonorum. 26. Dei immemoratio,animarum inquinatio, natiuitatis immutatio, nuptiarum inconstantia, inordinatio moechiae Mimpudicitiae. 27. Infandorum enim idolorum cultura,omnis mali causa esst, de initium de finis. 28. Aut enim dum laetantur,insaniunt: aut certE vaticinantur falsa, aut vivunt iniuste, aut peierant cito. 29. Dum enim confidunt in idolis, quae sine anima sunt, malε iurantes noceri se non sperant. 3o. Vtraque ergo illis euenient digia E, quoniam malE senserunt de Deo, attendentes idolis, de iurauerunt iniuste, in dolo contemnentes iustitiam. 3 i. Non enim iuratorum virtus , sed peccantium poena perambulat semper iniustorum praeuaricationem a gubernat, quoniam dedisti ec in mali viam, de inter flu- ctus semitam firmissimam, q. ostendens quoniam potensis es ex omnibus saluare, etiamsi sine arte aliquis adeat mare. lam pedibus insipientium. ix. initium enim fornicationis est exquisitio idolorum:
174쪽
tum ex fragili & subinde ruri ido , Plerumque ex obuio quovis, & resectitio ligno risinentis
confici solet. At in extructio naui, inagitiis fit delectus lignorum , ut tempestatum. iniuriis valeat resistere. Irarum igitii sue Maiora, aliam hominum dementiam atiens. Hi . . . l. densem, id est, nauigium cupi- co rarus: de artifex sapientia se icata sua, seu aut sex sua sapientia illud fibricata est non enim sapiens est epitheton Sapientiae. T aut m Parir, roma tragurena nauem S mueletum. luisti in inter in te mitam si missimam. Dixigis nauigium in vastissimo aequore pervias Un vias, per tot alueuicitia, Syrtes, & anfractos. Oseendens , 'tem es ex om- , O . Potens es tuos ex cunctis pelagi liberare perieulis. non solum navim diligens, α protegens: veris, etiam sine nauigio, cedantibus undis, ut accidit populo tuo istae qui siccis pedibus mari R.ubro tugiente, ad ulteriorem ripam properaui . cos. s . r. Sed ut non essent v a Sapontia tua opera. siue ut otiosa non ellent: pro ιιν Meetiam ct exi M lit,ia naui scilicet , credunt sen πι---s . seipsos, ac vitam sitam, σιν stantes a. per rarem liberari vit. Voluit Deu non iam potentiam suam declarate liberalido sine n ouiculosum it et per mare confieientcs. Sed si fetitiam etiam libuit ei man testa Latminem docendo nauis conficiendae, de
gelidae, ut se homines, deposito meta pelago inmitterent. sed O ab initiis, seu Noe tem Pore , cu 'rirent superbigitantes aquis diluvii, e bis terrarum is rarem confugiens , ij qui si-P ant,de pero uos spes erat propagandi post Miluuium genus humanum,ad arcam Noe contagerunt : illi felix Noemi similia seu rea quit se itis ineunatiuuarii, seu prolem , exu alia proles susciperetur, & propagaretur xurium genus humanum. Quae quidem arcam et erat bomita, non enim velis, non remis, non alia huniana agebatur industria.
De Acti me emin liquum. per que iustitia. Area icium cursuin tenuit, nec periclitata est; quia Deos illi benedixit, quemadmodum aliis benedicit ratibus , quibus quis iuste utitur, z icilicet , ad focui aliquem honestum. ' Curici existimas plurimas naiies curcim inceptum non pe fecisse, sed rabiei cessit se ventorum, αμ fluctuum a Celie quia iniustitia visebat in nautis. Ob peccatum enim excitari procellas Iona, a pilae absortus oeulatus te ius existit. Jα Pem manus item quod id lum. maleae ctu,n est idolum manu factum, quis is , A. quia i se quirim operinus est. σα Ar sei licet ei a Deo male eius, qui fabricatus I P. ur ordo M. ri t. tam n
est idolum: de ipsum idolum est maledictum,
de execrabile , quia cum sit ex Dasili materia, Deus tamen appellatur. Hinc patet, cur Exe et Iis nonnulli in Republica execrabiles civibus ostentant ut, & maledictis assiciuntur: nempe quia cum heri visi fuerint exiguo iratalitio taliuio Oi- orti pauperes, mis .ri, hodie diuitiarum indv. ob aequi. stria acquisitatum manu ad id fastigium va- Initatis itiit euecti, ut ambiant ab omnibu,
adorari.JI V. Si liter, seu, aeque autem ea asini Deo impias ct impietri . tui, idoli scilicet fabricator, es impietas quae cernitur in superstitioso idoli opere. Etenim quod facium est, cumido, qui fecit, tormenta Parietur, nempe idolum impia manu confectum s GrecE p ietur eo mimo, quo capax est lipnea materia, ab suine tur igni : daemon vero allistens ligno fiammis infrenatibus cum artifice Mosi homina
In f ii. Propter hoc iis idoliis nation muerit ν sectus. Gi ME, in si in lac etiam erit se tali odii lina, quia exerceb tui in illa iudicium& vindicta, deiectione,& destructione eorum
dem, sic solent ipsa quoque instrumenta, qui- bus quis parricidium , vel aliud graue scelua Patrauit, simul cum auctore scaeris alicubi ignominia aliqua publica, & quasi poena anici, de iuxta sontem appendi, vel adie liti. Quoniam creatura Dei sint ligna illa, i
odium, Graece, in abominationem alla, siue conuerse sunt ab impiis : ct intentationem an viabus hominis, in scanaalom .in ogendiculum: in is iam pedibim insipientium. Mulci pulae nomen apte exprimit latentem in creaturis illicem delectationem. Si igitur in lignum Mollibila sic Dei ira inuehitur, quia instrumentum ina rudis: 'κ culpatum qu dem extitit culpae : quam horribilis poena parabitur uri pudicae inminae, qxia ea sieminae. laqueos & tendiculas inique tendit incautis. vi qua tendiciis ad libidinem alliciacit fas apponit 'si a. i . est ιμ- Metolorum , iacit, inuentio idololatrix est icii ust. initimn fornicationis, est enim fornicatio, imo adulteri uin quoddam , quo Deus deseritur.
d si ad L,inicationem, seu adulterium Dan aba.
materiale locum accommodes, colli es, quini mirabile
abominabile si fornicatio vel adulterium, quod ex matre idololatria habuit Originem.j triuili,
Et ad munita illorum corruptio vitae II. Cotta - duxitptio praecipue significar ea vitia, quae magis , neutinatura inhorrent, eamque aeterius peruertunt,& quodammodo corrumpunt. Neque enim erant ab initis, neque erunt in perpetuum. Non erat ab initio idololatriae, nempe ante diluuium ob recentem adhuc creationis memoriam: nec permanebunt, nam idololatria aliquando extermitiabitur. Liceat Iesuitae D. Francisci lituitatum Xauier & aliorum innumerabilium societatis nostrae Euangelii praeconum commendare L. bores , quitas magna ex parte idololatriae tincta est. Orientales, de Occidentales Indos magna Fidei gloria deseruitqI F i . supc, Muiras enim hominum adinvenit in orbe terra M. Hominum vanitas i se Graece idololatriae fuit inventrix: ct idi ab e uisitam suu si Dis unius, seu inuenietur. Nam quia i lolatria leuem causi habuit, hoe est vanam gloriam, ideo tam levi nixa sui damine
175쪽
ic Liser IV. Commentath Literales & Morales,
inpetud Amre non potet L Existimo aptius, sermonem vile de aliquibus peculiatibus usolis,& eorum cultu, qui iam dudum obsolevit. minui,& ' Hinc edisce, omnes aedificationes illas, quae alia quae ob vanitatis affectu eriguntur, v. gr. palatia, ulvani te em &caeito corruere, men Namque auct-2α aris deperire, quia leui vanitatis sui unine ni-
ibi rapti ii seu im vi rem. En initium idol
Mia ini- rum, leu imaginum,& statuarain filibria minorum, nempe ex nimio affectu dolore erga de-
sanctos , qui apud varias gentes variis modis primum se prodidit. Apud AEgyptios Syropliane, filii demortui simulacrum crexit. Apud Chaldaeos Thare pater Abialiae filio scio Arandestincto statuam apposuit, ideoque ab Abrahamo grauissime reprehelisum titille suidas Animio ab .sci ibit. ' .ut parcntes edoceantur , nimiolia io obitu dolore in filiorum obitu abstinere, a quo inmoderato affectu idololatria ereditar habuin principium.J Et tunc Lii . t Ursinu. Devinco ι e coepit. Oconstitit i aer'-, seu subditos se ac , ilicia. En unam idololatriae causam,alteram
attexam: De, ac Dite meme tempore,
AJuliis . io laremur udine. ' Detes,ibile pro Asa inieiovistularioliis vitium quo vel inter CKristicola, qu D xx tidie Re is, Priticipitio sinistrorum idola externa si item specie adorantur .l
ram, . Incitauit imperitos ad idolorum cuia rufini eximia artificum diligentia in idolis elaborandis. De e triumlini cerei Vinosepsit ; seu qui eum conduxit ad opus illud siciendum: ela ritavit arie M inti sua nemin metuu urinet, seu quam possct Pulcherrirne de ii xime ad viuum: imo caepius in melius, praetermissis desectibus addita elegantia rinae. Nondum temptis per alterius imagini,vcl simulacro daudai Nini, em integra fides; adulatio enim plerumque Glet lo-
chriuidi. Lia. attracta, illecta pera um o i , eum, quia rete , vel paulo ante, tMiquam homo sen ναψfuerat, mre Deum atri uermVt. Et hae fini a rara deceptis: quan manta OPE .aur ae . a io Aser entes homines, inco m m si e cre turis quorum materia aut eius, cuius affcctu asscisoantur, aut
Regis,cui adulari volebant, imagines exprellae
,sii. Et si e cerat, in erat a s enim . . Et quasi non sussiceret eos sesentiam, seu notitiam veri Dei non habete Deitatis unitatem abnegantes, ad eum ignorasiae, aetenebrarum peruenere cumulum, ut statum adeo insetieem, bonum, tranquillum, ac pacatum existiment, sua mala non ientientes. Hinc deplorandi peccatores, quidum ea rae-qM duinia . viuuiit, cunctii celera perpetrantes otheis. qui vivunt , mi fer E cultores , nullo conmentiae stimulo milio compunguntur.l π ob cu Acrisie facientes. De Jta. clarius
nis i Graecὰ sic in arcanis α secretii loci; luci antris celebrata ut licentias vacent libidini: orinsania pisa, vigil horti s Graecὰ aut insa-
a 3. debeat esse connubium horara ι in α - , α thorus immaculatus. Ad ali in alium 'ri occia t. ra ierans e tristas. Adulterans aut alium eu maritum foeminae , cum quaa ulteratur per inuidiam, quam de illius assidua voluptatis possessione concipit, interlinit, ut sine obstaculo valeat voluptate potiri : aut eundem contristat, si incidat in suspicionem, quod cius uxor thalamum macul uit. Me s. is.16. Et hinc o utit commixta sunt ni Eerimina, siue magna est criminum omnis generis colluvies . Ac primum santu . tici- P dium. Sanguis ex vulneribus injicti, sine nece prosunditur, homicidia ratrantur. Et quando primus luxuriet effectus non fuit crudelitas, & Mira immanitas 3 J Doram deinde. Tanta enim est in impudicae mulieris miritia, ut quandoque ad perpetranda iuro,ut habeant,qui ei dedant, - .isis Lot a sos.l Eifctis. Fingit etiam adulter Mistia istate amicum mariti, vi iacilius eius thorum infi--
turbatio, de periurium. N im λη--. Grae- , ioni cE, bauerum sisnummi vexatis , de in bonos tu-cias. multus exestatus ex suspicione si sciat maritus, si conseiiciat uxoris nequitiae t Dri ει - tis. seu obliuio, ani in naris, seu gulae indulgentia vitis quidem obseceni: nari rati, immitia iis, icilicet pec vitium contia naturam. sie alii. autem interpretor de prole, quae stipponi assolet, cum quis alienam aggrediens
uxorem, prolem reddit incertam: m ptia iam m-
constantia. cum salicet sine causa matrimonia dirimuntur: Dina natio marchi aeteris Dd itia. Persi . Infauia rum c si i strum eui nti mae eat a sinis. id est, u- cuncti Haia totalis. Nam ut Paulus docet Rom. i. Ides rum cultores 1 a dii Dim in a saeria cordis eorum, ψ immunditiam, ut intim est ascia sor- ra sua, cte. Aliqua eorum tam vitia re ceniet: . . . Axit enim a utamur, --τα
laetantiar, ut videamur insiniae vi moueri. Aur ἡ traiicinantur falsa, quas Numine correpti ei lem, pro diuinis aut prophetis se venditant: Aut vi ni initister se pristarit cito, Deorum nomen temere interponendo, & Leit E concipiendo iuramenta. V. si'. Dum erum considuni milli seu idola colunt, in sine animas , male tarantes, sue fuso, ceri si non nocumentum ti cinent, quia deorum suorum inanimatorum ira praecordia non habet, unde saccensa Pt
Iresso. ἔκ in re o i is euenient Agia. m. Impii duabus de cautis poenas dabunt, vero Deo illas exigente. Altera, quia illo neglecto coluerunt idola. Altera, quia iurisiurandi reliasionem iniustε de Laudulenter violauerimi. Licet enim in idolis veram Numen non insit, tamen dum per errorem eis diuinitatem attribue int, ex conscientia erronea rei periurii ad
176쪽
μ ipsi delicto si pulteium intellum agna- poena res Mim , quod quidem quasi pirambulis cir mbulat et
rione . Dabunt poenas non idolis eas cer entibus , quae nullam vim habent: Sad via uix peccatoriam iustitia praue si horum poena, ad iniustis semper expetit. Pro peccantium ni a J
Deo agit trutiis Salomon, quod sis populo non contigerii fis 2 L . Getitisebis idolotitris: o in figulos, qui ex luto de rebant, inuebitur, sicut supra inuectus
v autem Deus noster, suauis & verus es, patiens, ec in misericordia disponens omnia. 2. Etenim si peccauerimus, tui sumus, scientes, magnitudinem tuam: de si non peccauerimus, scimus quoniam apud te sumus computati. 3. Nosse' enim te, consummata iustitia cit: de scire iustitiam, de virtutem tuam , radix est immortalitatis. q. Non enim in erro , rem induxit nos hominum malae artis excogitatio, nec um-lara picturae labor utie stuctu, ei sigies sculpta per varios colores, s. cuius aspochus insensato dat concupiscentiam, ac diligit mortuae imaginis effigiem sine anima. G. Malorum amatores, digni iunt qui spem habeant in talibus, de qui faciunt illos, de qui diligunt, bc qui colunt. I. Sed de figulus mollem terram premens, laboriose fingit ad usus nostros unumquodque vas, ec de codem luto fingit quae munda sunt in usum vasa, de similiter quae his sum contraria r horum autem vasorum quis sit usus, iudex est figulus. 8. Et cum labore vano Deum fingit de eodem luto, ille qui paulo ante de terra factus fuerat, de post pusillum reducit se unde acceptus cst, repetitur animae debitum quam, habebat. 9. sed cura est illi, non quia lab
laturus est, nec quoniam breuis illi vita est, scd concertatur aurificibus de argenta. tris: sed dextarios imitatur, A gloriam praefert, quoniam res superuacuas fingit. o. Cinis est enim cor eius, Ec terra superuacua spes illius , Ac luto vilior vita eius: r i. quoniam ignotauit qui se finxit, oc qui inspirauit illi animam quae operatur, de qui insumauit ei spiritum vitalem. 1 a. Sed dc aestimauerunt lusum esse vitam nostram. de conuersationem vitae compositam ad lucrum , dc oportere undecumque
etiam ex malo acquirere. 13. Hic enuia scit se super omnes delinquere, qui ex terrae materia fiagilia vasa, de sculptilia fingit. iq. Omne s enim insipientes, de infelices supra modum animae si perbi, sunt inimici populi tui, de imperantes illi: is. quoniam omnia idola nationum deos aestimauerunt, quibus neque oculorum us est ad videndum, neque nares ad percipiendum spiritum, neque aures ad audiendum, neque digiti manuum ad tractandum, sed de pelles corum pigri ad ambulandum. 16. homo enim secit illos : de qui spiratum mutuatus est, is finxit illos. Nemo enim sibi similem homo poterit Deum fingere. 17. Cum enim sit mortalis, mortuum finxit manibus iniquis. Melior enim est ipse his quos colit, quia ipse quidem vixit, tam esset mortalis, illi autem nunquam. 18. Scdddanimalia miserrima colunt : iii sensata enim comparata his, iliis sunt dcteriora. 19. sed nec pectu aliquis ex his animalibus bona potest eons acie. Effugerunt autem Dei Ia dem, de benedictionem eius.
TRS. i. Tu autem Dei noster, fiam benignus a,eneficus,verus autem tum in essentia, quae non est icta quemadmodum idolorum: tum in promissis,diatis est iis,quae insallibilem sortiunt
eis tuo Versi. Et mMemininim vi se M. Ges ab tua potestate, Sciento siue potentiam tuam , qua potes nos delinquentes punit e, eum idola id non possint potes O que si libuerit, poenam nodis condonare. Et simuρα - . et , quoiam ma res is computati. de in pretio, tibi chari, curae, de cordi. Profecto scientia hie debet nos a delinquendo reuocare; certum Tm enim est,mocharosiiones se i non aueri-- a
177쪽
1 cs Ibitur IV. Commentarii Literales & Morales
nos mus: ii vetδ delinquamus, semiusa eum iuste aeternum punire, & ignoramus, nurni qui ,-pccitam sit nobis condonaturus, poenitudini ignorate in tempus impendensdvolat empus νεσι. enim re vera ac si cera fide corim
sis, ata est, persecti,& absoluta ; nam fides docet,&subministrat omnia ad persectam
iustitiam, de aeternam salutem necessaria. Et scire virtium immodis e st i Na-luinu, id est, principium ; fide enim inchoatur vita aeterna ; est enim prima ad iustificationem dispositio. Si ut enim quidquid est in arbore pulchritudinis totum ex radice procedit: se in anima quidquid est meriti ex fidei oritur sun
hic G. . s. Non enim in errorem indvixit miminum uiati a iis exe iratis, id est, ars excogi- . latrix,&este uix idolorum,mala quidein, uia in malum idololatriae inducit. Nee ι-a pictura . seu pictura umbris & coloribus eo pota exprimens, & idola ad humanam eoi
formans ideam. Labor sine I --, id est , qui
labor prorsus est inutilis, omnino vanus, em-gies sculpta per va in c. o. Graece, figura coloribus variis maculata. Cuivi a feci iuseu faro dar concili centcim, stultum, imprudentem ad tu in excitat amorem. Alicubi enim reperti ruere, qui idolotum statua, obscoene tit Hinc taxantur, qui taliaes, is V exi , cupidinis liorumve insecent et picta, - - ' vel sculpta exponunt simulachra , quorum
a mi si non adsit stultus, qui imaginem
adamet, possiunt adesse multi alias Sapiontes, qui ex impudica forma aliquem minus castum admittant at secti m. J Ddirigit mo D imaginis cfigi in sine Mima. Vers. c. Messeniis amatores, seu idolorum, quae quidem mali sunt, cultores, diu risinit, piastem bal Graiis tali luci. siue di Pii sunt liac poena. rt suam in eis locem spem . inanem qui em, insitici seram , exitialam. Et era futura idus. Deos, ct cim diligunt, qui eorum. Et qui-
gi hi, Isis 'l' , quae iniuste diligis patrem
-- ea. vituperium scilicet. Homum aviueis
evaserum se is uso, iuriae est si diu. Et cum labore vano, seu inutili d. eam a in figulus, milo ante δε terras Iu fueris, seu de luto fori ratiis, de post pii sillum reducit se , Graec
Milui, redibit in terram. unde acceptui, est, id est, ex qua eius corpus si ierat efformatum: repetitus anima d bitum ruam hac eba seu repetente morte animam creditam : ieu disitum moriendi,
a corpore demigrandi. Ridiculum prorsus& stultum, quod ille ipse, qui luteus est uteum sibi fingat Deum nihilo se meliorem, seu nobiliorem quoad materiam. Vers. s. Sed curari iaci figulo, non ιν at id
rarus, , seu seipsum labore vexaturus, confecturas, toraturus, nee auoniam illi vita
es: Sed concertatur in risc. 1, ct arge o i, stri s diceret: Id lum contendit,& curat, ut vomi perare, vel saltem possit aequare in arie. artifices auentarios, de aerarios, licet in mat
ria superetur. Magis enim ostentari videtur ars in materia stagiti. Vnde gloriam suam praesert, aestimat, reputat, quoniam res superuacuas GraecE, Avosuras, res adulterinas, de saniatas: quae licet vilissimae sint, utpote luteae, Veciem tamen rerum nobilii limatui. prae se friant. Hac figlina arte confectis deotii in eis-gies & miniatas tradit. Vario apud Plinium t. s.c. a. laudatissimas suille. Crediderim, obmitti vilitatem magis suis se venales. Pioli Imrii d nominum stultitia Deum falsam siue dem nem pretio acquirere satagunt. dum verum Deum statis se uileientem despiciunt, de ad. D in se in
mittere dedignantur. l . iii ies m V pio ii. cimi lenone. nihil . cogitat, nihil sperat nisi lutum, de cinerem: ct te rasuperuacua, id e i, vilis 3c sordidastes lais .
Graecὸ, vacua a terra, seu ipsa terra abiectior:
luso tali ιν sita enis, quia luteo idolo se subii
cit, ut seruum Domino, ut creaturam creatori.
A p teoliri mundanis hominibus, vilibus
mammonae, Sathanae voluptatum mancipiis, dii oqui quidem eis sine praemii spe scriniunt , imbeum suppliciis certitudii in miter E obsequi . tur. l ig/--iis, qvise uixit. Deum ex mine i
lutea materia, O qm iis iraias issi animam. λε --. operarum. qui instillauit ei spiritumviralem iux- q-
V7 si 1. Sta aestimauerimi, lusum estiis nasi am, ignorantes, ob quem finem creati sent homines, de quibus studiis ac operibus deberent insistere; nec reputantes rem serio agi, &actionum nostraruin , nobis rationem esse reddendam: σ conuersationem visa compos . Ita multi s ta et ad luchum, seu vitam esse quasi nundina, ad lucrum materiale captandum comparatas.
Prosecto vel apud Cliristicolas multi ira i se
dedunt lucris cartandis ut videatur eorum i ii solum tam ad lucri im solummodo esse compositam.JEt idedeis videtur oportere, sedccum pue etiam ex malo. ex iniustitia acrinere.
ne si . Hurai scit, seu scire mile po- tulisset, se sopo em ei de in urre, seu grauiter Peccare, de minus excusabilem esse, ex terra
maioria fagma tia a. oesi, tilia fingis, eum Deil ἡ possct intelligere Deum illum non elle, item ex luto sicut celiqua ossicinae suae , a
ma superbifunt ii ii popidi i , id est, mitti superbi prae omni antina, seu homine. Ae s diceretὶ idololatrae quantumcumque sit perbi,& potentes, sunt tamen magis stulti de insulices, seu miseri, vann qui naturae sunt stulti de-Quod trium amrmo, inquit,maxim) de idololatris Regibus inimicis populi tui, O mi perantis ita, odio immani,& acerbissima tyrannide. Notat sopitos, de tot alios in Palaestina tyrannos Gentiles, qui populum Istae liticum crudelissime saepius opprestere; de quorum sordida,& stulta idololatria mox iubiicit me in
m itum m arvis. homo, qui spiritum, de animam quas mutuo habet , id in morte redditurus est, ii finxit illos. Nemo enim sibi sonium, id est, viventem, pateris Dcum I
178쪽
I . Cum cron sis re talis, mort-m sing it. rum Grificet, non habentem, mani vi ruis. Melin enim, seu excellentior est
. eoui , quia ipsi quidem auxit, cum O mori uis, eum ei set nomo, in autem min-
Versis. i'. Mactam liam rei Graecό, LM i , nempe crocodilosserpentes, dcc. Omnia, id est, semia vel mente Quentia, compara is , sue si comparenturiis animalibus, quae AEgyptii colunt, uti semudite a insensitis, Cum enim reliqua vel ii cellaria, vel utilia sint homini, saltem benigna fera ite, Amica,&venusta: haec E contrario Lidi. a lint, & inimica, & noxia adeo, mirum
est, induet homines posse, ad ea colenda. Ma
testem Dere, id ei, ad aspectum scida sunt,
horrida e sordida,nihil enim boni,seu pulchritudinis in eis potest notari. Eiugeram Moem Deilodem, O benedicti tu . seu non sunt ade pta a Deo eam speciem, pulchritudinem, reliquasve qualitates quas accepere, eliqua anima lia , quae ex benedictione Dei habent, quod commoda.& utilia hominibus eximuit,& qu rum usu Deus laudatur. Quantae igitur dementiae est , honores illis deserti diuinos. Non vero inepte dixerim alludi ad maledictionem, qua Deus in paradia serpentem affecit.
Docet Salumsu AEgyptios ob idololatriam fuisse a Deo Hre flagellator, Hebraeos
autem veri Numinis culto res mitius castigatos fuisse licet Deo obmurmuratores cr rebellas, correptione resipiscentes multis ornatos beneficiis. Ex
quis Huiuum Sapientiam essen infla Eatione impiorum , ac piorum confer-
R o ν τ E R haec, 5e per his similia passi si int dignE tormenta,
de per multitudinem bestiarum exterminati sunt. 2. Pro quibus tormentis benE disposuisti populum tuum , quibus dedisti concupiscentiam delectamenti sui, nouum saporem,' est am parans cis ortygometram: 3. ut illi quidem concupiscentes escam propser ea, quae illis ollens missa sunt,
etiam a necessaria concupiscentia averterentur. Hi autem in
mi inopes facti, nouam gustalierunt escam. q. Oportebat enim illis sine excusati equidem superuenire interitum exercent bus tyrannidem: his autem tant limo tendere quemadmodum inimici eorum exterminabantur. F. Etenim cum illis superuenit saeua bestiatum ira, morsibus peruersorum colubrorum exterminabantur. 6. Sed non in perpetuum ira tua permansit : sed ad correptionem in breui turbati sunt, signum habentes salutis ad commemorationem mandati legis tuae. 7. Qui enim conuersus est, non per hoc, quod videbat, sanabatur, sed per te omnium taluatorem: 8. in hoc autem ostendisti inimicis nostris, quia tu es, qui liberas ab omni malo. 9. Illos enim locustarum&muscarum occiderunt morsus, non est inuenta sanitas animae illorum i quia digni erant ab huiusmodi exterminari. io. Filios autem tuos, nec draconum venenatorum vicerunt dentcs: misericordia enim tua adueniens sanabat illos. II. In memoria enim sermonum tuorum examinabantur, & velociter saluabantiar, ne in altam incidentes obliuionem, non possissent tuo uti adiutorio. i 2. Etenim neque herba, neque malagma sanauit eos, sed tuus, Domine, sermo, qui sanat omnia. 13. Tu es enim, Domine, qui vitae ocmortis habes potestatem, oc deducis ad portas, mortis, & reducis: i . homo au-xem occidit quidem per malitiam, de cum exierit spiritus, non reucitetur . nec reuocabit animam quae recepta est. I s. Sed tuam manum effugere impossibile est. as. Negantes enim te nosse impii. per sortitudinem brachii tui flagellati sunt: n uis aquis, de grandinibus, de pluuiis persecutionem passi, & per ignem consumpti. 17. Quod enim mirabile erat, in aqua, quae omnia extinguit, plus ignis valebat: vindex est enim orbis iustorum. 18. Quodam enim tempore , mansuetabatur ignisne comburerentur quae ad impios missa erant animalia r sed ut ipsi videntes seirent, quoniam Dei iudicio patiuntur persecutionem. I'. Et quodam temporuin aqua supra virtutem ignis, exardescebat undique, ut iniquae teriae nationem exterminaret. z.. Pro quibus angelorum esca nutrivisti populum tuum, de paratum panem
179쪽
i 68 Liter IV . Commentari j Literales & Morales,
panem de coelo praestitisti illis sine labore, omne delectamentum in se habentem,
id omnis saporis suauitatem. 2 i. Substantia enim tua dulcedinem tuam, quam
in filios habes, ostendebat: de deseruiens uniuscuiusque voluntati, ad quod quisque
volebat, conuertebatur. 22. Nix autem id glacies sustinebant vim ignis, de non tabescebant: ut scirent quoniam fructus inimicorum extetminabat ignis ardens in grandine, M pluuia coruscans. 23. Hic autem iterum ut nutrirentur iusti, etiam suae virtutis oblitus est. 2 Creatura enim tibi Pactori deseruiens, exardescit in tormentum aduersus iniustos : de lenior fit ad benefaciendum pro his, qui in te confidunt. 2s. Propter hoc & tunc in omnia transfigurata, omnium nutrici gratiae tuae desse utebat: ad voluntatem eorum, quia te desiderabant: 26. ut scirent filii tui, quos dilexisti Domine, quoniam non natiuitatis fructus pascunt homines, sed sermo tuus hos, qui in te crediderint, conseruat. 27. Quod cnim ab igne non poterat exterminari, stati in ab exiguo radio solis calefactum tabescebat: 28. ut notum omnibus esset, quoniam oportet praeueli ire solem ad benedictionem tuam, de ad ortum lucis te adorare. 29. Ingrati enim spes tanquam hibcrnalis glacies tabescet, dc dispotici tanquam aqua superuacua.
bandum susceperat, Per qua suu e iter eadem pamnst. Amplificu autem AEgyptiorum poenas ex antithesi eum poenis leui otibus Israelitarum, & beneficiis in respiscentes collatis propter idololatriam silio S similia alia crimina, V. gr. quod serpentibus, &aliis bestiis diuini
ratem attribuebant, grauissimis fuerunt assecti: plagis,& tandem misere dc perierunt. Vers. 2.3. Pro ι ensu, id est, quorum tormentorum loco, bene populum tramn Israe sue eum beneficiis cui malasti. agibus dedisti concupiscemuimaelitia orti sui, nouum saporem, pam sevo, ty metra . Id estade-braeis in deserto Sin obmurmurantibus ob defectum cantium dedisti rem tanto concupit amat sectu miri & noui delectamenti, ne lite antea degustati saporis, nempe euurnicum matrem sido triametro si unificat in seu ducem , & regem cum infinito quidem coturnicum exercitu matrem subsequente. Vι iri quidem coucv sienus escam semelici , propter ea animalia, quae itas ostens . O misa sinit, nempe ranas, mulcas, dc similia, etiam a necessariat conciet sicerata . seu abcsca concupita ad nece itu iam naturae subleuationem auerterentur animalia enim illa cibos eorum contaminabant. Hi autem Hebraei scialicet, ira breui inopes facti paulo ante deficientibus cibis, quos expeditabant. - gusta ex intescam, id est,coturnices. Vis . . Oportitat enim iris, sine excusat quidem Iuperaunire interitum tyrannivis. Nee mirum AEgyptios interitu sine excusatione, Grin, ineuitatili punitos sutile , cum adeo.
Tranice tractarunt. Hebraeos. HO autem tam tmis ostendere. quoiadmodum ini ci eo um extem uabantur. Hebraeis autem satis erat breuior
fames & punitio, nempe quanta suffectet, de murmuri eorum expiando, & ipsis experientia edocendis, quam graues essent,& intolerabiles diuturnae illae plagae quibus Syptii assiciabantur, & sic beneficium erga se diuinum gratiore animo recognoscerent. Et quidem cum peccator labore aut tribubatione assectus viderit alios peccatores dirius te flagelhari, debet pro accepto huiusmodi beneficio se Deo se, dili-- gratum exhibere. l . . . , . 6. Denim cum His superuenit sua be i starum i a , - miti peruoso uin colubronio ex- Ο hin.
sani lior libilem illam experti sunt, itonnulli x Ma
corum murinurantium occidebantur. Sed nouin herpetuum ira luat nans seeaad correptio m iis breui tumbari sunt. c. Ad breue tempus pla- . ga est immitia ut corrae rentur, & ad mei no-riam reuocarent tuae legis praescripta. Nam
mox placatus erigi iussisti in altum serpentem aeneum , in salutis symbolum non modo corporalis , sed de ipiriti talis , a veneno peccati, quod serpens impresserat Euae , Eua Adamo, Adamus nobis, ut ipsemet Christus explicat Da. s. t . Igitur serpens ille aeneus non erat
causa sanitatis, sed ibium sui itatis si mim a
Deo per Messiam concelsae. Cum itaque Passionis tartareus serpens ignito voluptatiun morsu te Cbiitu inficere tentat, ad Christum cruci Grixum conuerte illos. Passionis enim Dominacae re cordatio luxuriet ignem illico extinguit.JI. . . 8. eiam conuersus est . nonper hoc, quod:idebat , sed 'ir te omnium saluatorem. enim oculos o serpentem aeneum colui et tebat, sanabatur ab exitiali morsu, non virtute 'materialis serpentis quem aso diabat, sed vir tute saluatoris omnium s iustixum quid in cuius typum ille gerebat. Ahocaineis ostendisti
inimici, ne isti, . Inrs. s. io. Istos enim AEgyptios uti lite locustarum 2 musiari recideraut morsus, O nata
est Duenta sanitas anima istorum. Cum AEgyptii
morsibus animalculoriam ex multiplicatione vulneris exitialium cruciabantur, non prouidisti de Clutari medicamine ; quia Agni erane ob opera iniquissima ab huius a tirdams extem
Ori. Filios rem tuo Israelitas nec draconi
venenatorum vicerunt devies: quantiamuis vene
nati fuere morsus serpentum , Hebraeis non potuerunt officere, a se Dorata enim tuta ad me ni issus sanabat, crudelis morsus insaluando Dei misi ii venena. P ne illud: Misericordia tisa --- cordia nominens. Tam ingens est diuinae Pietatis essectus in suos, vi non expectet se adiri, aut rogari, ipsa aduenit non vocata,& quasi rogat nos clutem silurem -- accipere.l cipue.
180쪽
π' ner . it. In me invi enim fierem vim t .m
id est, at iligebamur plaga illa.
n aluinorum praeceptorum tuorum recorda- - rentur. Etenim quotiens aerumnis peccators auri leo quidem fit, ut ad amplenda malida- ini, quorum obseruantiam negligri, reuer xi quivi. J D velociter anahantur, M. Verum ia.. moi nitate illico assietebantur, ut intelligerent co- immitti morsus illos serpentum in recor μ' talauem linis. id autem Deus Drael latrat, ne rectus oblati redderent se auxili j tui specialis si indipios. ' Multiplicatio enim criminum 'reddit incapacem peccatorem, vi a Deo speciali auxilio donetur , quoad frugem inelio--ri xi se iocipiat, &solum generale recipiat,
cilitat in Moctii valeat conuerti, non tamen conuer
o lata uia est. lx. s. Drui neque herba salutaris, ne M. seu mentum vina habens mol- , A dolorem mitigandi, sanauit eos. Sed i Donii e , frmo, i scii iussio) qui Ioat omnia. zaraeui , D DAE. Dia o mariti habes tori, deducis .ia p. ti vortu . 2 reducit. qui scilicet de exitiali vultiere percutis,cui nex-gna , &ab uvinine uti periculo vulneratum
deducis. f. 1 . t s. Immo aruem occidit permisition . eum exu utri uic corporc, O occidentis num reuertetur ad vitam, ne creaudis 'ille a linam, qua recepta est in aliam vitam. Sed Π in ne a gere , limo sit ire e i. ii te occidete velis. liue liberareti at, sue ad vitam hanc animum reuocare tibi placeat. Iris ι 5. IV canto erim te nu se . impii qui negant, te cognoscere, ieu te Deum ve- um esse non credunt, per forti: mii 'em bracti
t*fugiati sunt nolui ct an inibiti. 2 nil per eciuiore past, ct per igneo cons ' ii, a s , vocis ceu peregri liis pluuii rard enim in pluviae ac grandines decidebant igne absumpti, nam grando de
mixta contorqvcbantur. mirae .le erat. tua tua, qua παι extinguit , m itanti ν Eebas. Mirum erat,
vitare aquam, cui cedit ignis, ignem illum instat olei fouere, M acuere. Vina essent stria iustu um Loquitur de mundo elementari, ignis enim&aqua, & omnia ςlementa quodammodo militabant ad ultionem de populi Dei
inimi is alluviendam. ινδε is .iq. i. me ui tempore sueta-Luur mansuescebat eo tempore, quo Deo placuit, per talos, bruchos, muscas AEgyrtios punire : nt cambis rere itur . ouae ad impios saerant an alia. ne eorum intest
statio cessa ret. Sed ipse dent spirent ν onia o Deliodi cia 'uiuntur poscurio in. Et quodam tempore mam i sis a vi tuum ignis exaraescebas vria ruri Tempore alio praeter consae tum naturae ordinem istus in aqua veluti in oleo & pice exardesee tinempe cum ignes grandini, & imbribus permisti deciderent. Vos o. Pio impus, ceu quorum vice acl co, nempe loco grandinis & pluuiae igneae in AEgypto, Angelor Nesia serram h popa umauum, seu muria ab Angelis efformato,&quidem vinaturali ex i tetia ad id disposita. Et pararum ab Augelis Dis V A calorastitisti isti de coelo, maiiam,vel eati, quia ex nubibus delapsum e praeparatini,conditum enim iam ci-E P. M. de cab.er Mundo SS.Script. ι -κbum Deus illis praestabat. Omne di lare in se habent in , id est, maximε delectabile , vel
omnium delicatorum ciborum referens saporem, ct amnis saporis Iouisarem. ι efii. Saulantia enio tua descedinem tuam, qua in illos h. i, lenibas. Graece prostantia est, absistentia tua,nelnpe ipsum manna, quod iussu Dei non ficte, non deluserie, sed vere subsistebat, parte rei, nec fallebat comedentcs: aperte indicabat Dei in Israelis filios benignitatem. Porto deliciae a L eo ex hoc a D/lla ae m2- mundialibus distinguuntur quod hae fic hae sunt, licet subsistere videantur: illae autem vere cubsiliuiit. unde ipsa apposite V irai 'D-o autem tur J Et solens υ iis cui 3 et u rati ad quod inisse delivolebar .conuerte a ur. Et desiderio come eiae vel Esu
demis morem gerens, in quem quisque
rem propendebat. iram temperabatur si e Graece. Et quidem manente ea lana substantia, varios sapores ad appetenturiri vorum inducebat. Hii tuiquesuavitatis patticipes erant omne , siue iusti es ient, siue peccatores. Ex hoc autem Multi prem
pue typus hic Eucharistiae celeberrimus non sudiistit. Mult plicem enim it in Omnium spirituali uni sapoiuin suavitatem ibit iusti percipium. l chaosti eos Vc f. i x. Nix autem ct aciei sustinebant tam ii iusti m ignis, qui ni si, grandini,de pluuix intactis miraculos ἡ miscebatur, non liquefiebam, non dii loluebantur. Vι scirent. quo
in grandine , o plania cor . M, AEgyptior iurifluctus,nempe plantas,iumenta, homines ignis ille borribilis, ardens, & talgurans in grati sine de pluuia absumebat.
VPs.1 3. 24. Hie aurem ignis iterum,seu ec ira vi habet Graecus) ut nutrirentur iusti, etiam fae vi tutis obtitus e i. n. inna scilicet non con- itanens, scd coquens. Iura enim tibι Factori deseremens, exardescii in tormentum aduersu, tui sol, seu ut impios torqueat : ct leuior sit ad benefaciendum 'obu , rvi Dite eo dunt. Igius aduersus impios suam vim exerebat, ut autem iustis obtinueretur, suam remittabat e vicaciam, eam solummodδ adhibens,quae ad coquendum celestem cibum necessaria erat. et e V is. 16. Propter hae ct tunc in omnia transfigurata, omnium nutri e gratia ι ad eruiebat. Ideo manna accommodans se gratiae tuaesii inprouidentiae benignae, qua omnia nutris,
ta conseruas,de qua decreuisti speciali ibi filios , tuos Israelitas in deserto mittite: varios sapores riserebat, quasi in omnes dulces,ac suaves cibos
transfiguratum, seu transmutatum, ad volun- atatem Dicet orii , qui ted merabam peculiarem aliquem saporem percipere. Visirent sili
tui, pini dilari ii, Domine, quoniam non nati urta- iusti ei vita sunt Mimnes laser tum hos, iure crea dona causeruar. Non fructus a teria irati
sunt solum hominum cibus, nam iuilio & v luntas tua potest ficillime e illasti cibo credentes in te reficere. Loco verbi illius.
a te arsi irabant in Graeco est, πρ ' τ in την Nλησιν, quae veri e possis , iuxta in--gentiuin , vel , iuxta orantium voluntatem, Iuli gerulanam ct indigere signiscat, & orare. ipsa nossi a ' Pulchre quidem indigentia ta oratio in Q . - - .