Tomus primus continens quinque libros Mosis scilicet Genesim Exodum Leuiticum Numeros ac Deutoronomium R.P. Antonij de Escobar et Mendoza ... Commentarij litterales, et morales in Vetus, ac Nouum Testamentum. Tomus quintus complectens quinque sapient

발행: 1667년

분량: 361페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

191쪽

ito Liter V Commenta ij I derales & Morales,

CAPUT PRIMUM.

Defribit Auctor originem Sapientiae, est ipse Deus, qui Agam timentibus,

ac Hliges bui eum vicat imo timorem, amorem Dei Sa cutiam, omnemque virtutem in homine

creare asi mat.

M N i s Sapientia a Domino Deo est, &cum illo fuit se imi per dies ante aeuum. 2. Aretra in maris,&pluuiae guttas,

. &dies saeculi quis dinus ierauit Z Altitudine in coeli, &. latii tu direm terrae , dc profundum abysti quis dimensus este' 3. Sapientiam Dei praecedentem omnia quis inuestigavit r.

q. Prior omnium creata est Sapientia, oe intellectus prui dentiae ab aeuo. Fons Sapientiae verbum Dei in excellis, Mingrelsus illius mandata aeterna. 6. Radix Sapicii rix cui reuelata est, &astutias illius quis agnouit Z 7. Disciplina Sapientiae citi reuelata eli, de iii ani stata ξ de multiplicationem ingressus illius quis intellexit Z 8. uniis est altis stinus Creatoe omnipotens. ω Rex potens, de metuendus nimis, scdens superilitonii in illius, Mdominans Deus. 9. I pie creauit illam in spiritu famno, Sc vidit, bc dinu inerauit,& mensus est. io. Et effudit illam sit per omnia opera sua, de super omnem casenem secunda in 'datum suum , dc praebitit illam diligentibus se. ii. Timor Domini gloria. 15 gloriatio, de laetitia, Ne corona exultationis. 32. Timor Domini delectabit cor, de dabit laetitiam, e gaudium, de longitudinem dierum. 33. Timenti Dominum bene erit in extremis, de in die defunctionis suae benedicetur. r . Dilectio Dei honorabilis Sapientia. is. Quibus autem apparuerit in visit, diligunt cani in visione , de in agnitione magnalium suorum. i6. initium sapientiae timor Domini.de cum fidelibus in vulva concreatus et , cum electis seminis graditur, de culix iustis 5c fidelibus agnoscitur. i7. Timor Domini, scientiae religiositas. 18. Religiositas culto dici dc iiistificabit cor, iuculi ditatem atque gaudium dabit. 19. Timenti Dominum benherit, dc in diebus coiisseminationis illius benedicetur. 2o. Plenitudo Sapientiae est timere Deum, d plenitudo a fructibus illius. 2 i. Omnem domum illius implebit a generationibus, id receptacula a thesauris illius. 22. Corona Sapientiae, timor Domini, replens pacem , dc salutis fructum: 23. dc vidit, de dilaumerauit cam: utra lite autem sulit dona Dei. 23. Scientiam, de intellectum prudentiae, Sapientia compartietur: dc gloriam tenentium se cxaltat. zy. Radix Sapietitiae cit timete Dominum: de rami illius longaeui. 26. in thesauris Sapientiae intellectiis, dc scientiae religio litas: execratio autem peccatoribus S pientia. 17. Timor Domini expellit peccatum: et s. nam qui sine timore est, non poterit iustificati . iracundia enim animo statis illius, subuersio illius est. z9. Vs lite in tempus sustinebit paticias , 5 postea redditio iucunditatis. 3o. Bonus sensus usque in tempus abscondet verba illius, de labia multorum enarrabunt sensum illius. 31. In thesauris Sapientiae significatio disciplinae: 32. execratio autem peccatori, cultura Dei. 33. Fili concupiscens s. apientiam, conserua iustitiam, de Deus praebebit illam tibi. 34. Sapientia enim ec disciplina timor Domini: dc quod beneplacitum est illi, 31. fides, dc mansuetudo, et adimplebit thesauros illius. 36. Ne iis incredibilis timori Domini t de ite accesseris ad illum duplici corde. 37. Ne fueris hypocrita in conspectu hominum, de non scandalizeris in

labiis tuis. 38. Attende in illis, ne sortEcadas, de adducas auimae tuae inhono- . rationem , 3'. de revelet Deus abscossa tua , dc iii medio Synagogae elidatre: .. quoniam accelsisti maligne ad Dominum, o cor tuum plenum est dolore fallacia.

COMME N

192쪽

ud Ecelesiasticiam.

ERs. i. 1. 3. Omnis Sapsentia a Domino Deo e . intelligo de Sapientia, ut abstrabit ab in creata.& creata. Aliqua dici in-tur,quae magis incrcatae, aliqua, quae creatae imitatis conia eniunt. Ei Gim i in semper, est ante aruum, ante saeculum ii dicat: sapientia cit ante icia pus. Paulus Nit. 1 i. Autet 'ra se l. v ia. in Are-ρ - auri π aussa timor u ' Acii Adinem earti . ct titit Min terrae,

eamdem Eumanus. Dei audentem quis irrueingauit ' Pro ab incomprchen longe magis quam arenae noris, gut- pluitiae, dies saeculi vel te oporis etiam imaginarii. Agit hic primo de Sapientia in

creat

V. . . Prior Minnisum creata est Sapientia, seu genita ante omnia, siue ab aeterito extitit. 9 tu

mpi retia in deo alia is fuit, id eii o n- Di tempore imaginabili. Ad A

remporinus aternis.

Vers. s. L, i si furia inrueti, Dei ineae ' u. Aesi diceret Verbum increatum , idque tum no- tori: le, quod est Filius Dei secunda Trinitatis Persi ira: tii inessentiale , id ellipia conceptio, iure uectio ae luilio Dei, ua icilicet otia via di- t, Se facta sum in coelis habitans, esi sons in . ex auribilis sapientiae. Et i im, seu sic, quae ducunt ad Sapientiain, sunt ni data rorna Dei immutabilia, aeternit ira durat ut a. In quo differunt imandatis hominum facile inutabilibus. Raa Sapient crureae tu est. Ara-h et me a m sturii irim, leu ratio-no,& os, quibus omnia disponit.& guber-

Nullus omnino.' Vc cum vi cris aliqua geri, aut permitti a Deo, quae titae intelligentiae modulos excedimi, nunquam Hori in consulas cum minimae valeas rem ditiis

in cunctis Dei occulta iudicia dignoscere J Nemo itaque sapientiae agnos it dispoiniones, Quia radix sanientiae est Deus, luem nemo P r- intelligit.

. . L Disciplina Sapientia cui reuelata est, o inani e stata ' ver L praecedenti dixit, aliis verbis inculeat. Disciplitia sapientiae eit ipsa ordinata sapientiae methodus dispositio &ratio, qua licta sapientissimh constituit. Ei . multiplicationem iura ira i si quis iure exit '. Multiplicatio in vellus, est viarum, se modo- rum eius in illipricatio. Unus est aliis: miti cr/,

' Deum metuendum nimis, i oteratissimum civindictam sumendam, throno iudiciali hae-bi. t tuom, ut reponte possit exitialem sententiain Bra, audet sate, audent sceleribus prouocare. s. Ipse creatili iram. seu produxit. sic enim ab Hebraeis verbum creare usurpatur. In- creatam sapientiam, seu Filii uri suinii produ- . xit gignendo: creat Mn vero concipiendo , &ei imando in se ideam mundi creandi cum nu- inero, pondere, A mensua rerum omnium s

Caput I.

claniarum. Creauit, inquam, vel nroduxit illam ui Spiritus ei ia est, is vel G Lia spirituali diuinitate. Nempe increatam Sapientiam ex spiritualis triturae suae scucunditate Produxit : creatam veto ex ipirituali dilectione.

amore creaturarum; non autem propter com

modum suum, cum ipse nulli re opus habeat.

Hinc ad tenerrimum erga Deum amorem omi, a excitaritur, qui nos, Omniaque nobis tradita ad ex amore et-

nostrain solummodo utilitatem excitauit,&

commodum. Et vi At, it usus antaui u e est omnia iuxta lisio num indigentiam, ta v i- citemur. litatem.

2 mo. Et estidit itan s Sapientiam crea- L. tam) o ania opera sis, quae quidem Sa- Aisa uni apiemia in omnibus Dei relucet oper bus: δε- Ver om):on carne scandia darum Graece Lum,αὶ id est, prout cuique voluit doliare diuitibiis pati peribiis tentorious,iuuenibas sinercspectu, vel pei sonarum acceptione. V V ii. ii. T. ων Domini gloria, ct gloriatio. Iaetitia. Tun ii Dei sapientiae initium, est

causa gloriae,&Ixcitiae, mona exul triuisos, Rectae eo seu exultationem iii udii sinatri cotis cientiae exul-asesens. O iam aptissime appellauit Gio mq a rectae conicientiae exuit 'tio Ommum Regilorum glor iam superat. Per nos igitur stat, si ea tulicitate non potinuit: qua pollini Principes inuidere. t Timor Durum doctabit ct uasit

latuita, bonae conicientiae testimonio,' - gitudinem inum. Syrus, vi maternam. Inis Timor Deltellino etiam de diuturnitate niuius vitae. quam se timentibus Dominus largitarin meritorum, di gloriae suturae augmentum.J risis. Timenti Pene erit in ex re imis, in morte, in iudicio diuino,ac gloria aete ita. Et in die a fune lionu, seu mortis sua betae. d. tur a Deo, de ab hominibus. ' Cluillus Iustut incitim dicet, O te Muri iι r homines vero.ob- rno: rea in iiij iustus vita digniis. impius autem moriens a Deo, S: hominibus maledic tur. Deus incla- dieitat Iminit, Di cedit a me male ii, homines vord, rius aulea Diu atrie fuerat moriturus.l se tria male

H I i .is. Dile otio Dei honorabilis Sa- pientia.Tisuri. Amor Deipraeclara Sapie uia est. Iliniae Deaut idiotae Deum diligentes intelligant se muri. di gentes i di s trientes longo interuallo superare. J aliten sapientia honorabilis iliorum. Nam qui o uti dies saucias habetur, ab omnibus honoratur. 1e- honorabili xstor D. Didaetim Seraphici Francisci alumnum sapie otia in idiotam sapienti ismum euius sanebre dicam, an trium plintei serculum Calliolici Regia Philippi humeris piissimis ali ii ininio inseditii bus aurem appara rit Divisu. quibus se videndam nixbuerit, A cognoscendam, iligunt eam in vis ut, per solam hane visionem illius amore ,

capiuntur, ct in agnitione magnatrum sua ian, magnificorum scilicet eius operum. Ver i 6. Initium Sapientia timor D uni, O . iam inde a tenera aetate Deum timere, x colere

incipiunt. Intelligo de indole bonae naturae procliui ad pietatem. Porro ad litteram completum video in Beata Virgine sine labe coniscepta . interemia, Ioanne Baptista, de aliis in utero sanctificatis. Cum e lactis Iaminis eraditur, O cum tu i . ct sidet btii agno citur. In Dominis eximiae sanctitatis aspicitur , de etiam fideles viros comitatur, eos Per viam mandat

riim Dei, persectionisque arctuin iter dedu

193쪽

Liber V. Continentari j Litorales & Morales,

Tri r Dominiscientia sua, Timor Dinnini est scientia, seu seiens, P udens,& vera religio,ac pietas liuὸ pius Dei

R P tit, verbis parum mutatis, quod versis.

dixerat.

Viris io. D. mihi sapientia est timene IV m, sicut inchoatus amor est inchoata S hicntia : ita per λ: is est consumi nata, ac pet-

A .se ' de plenitudo

i . fructu im Sapietitiae cumulat timentes Deum. Graec., testi ebrii, siturat replet, Om rem au mi i itii in elut age latis, bus, animam lci licet, i iam ut dicitur c. r. Sedes Sapientiae

animi. Etiam eii sermo de domo materiali,&k2 'x Ri Doctibus temporalibi is. Implet erglisu ten-

ς tia domuiti. neruis Devinia ei lariis vitae sub-aba i. ii ii , t cum c am, &eius Regnum quaeren- tibiis etiam lixe adiiciuntur. Matth 6. M recepta. Ha a the auris it o. Est item istiet ij Plioris repetitio.

V. f. i a. a i. 1 . . Coona sapientia tin- D mi M. Timor Domuli vocatur corona, quod Deum timentes corona Sapientiae exornet,

replens pacem Graecς germinans, salutos ullum, sanitatis. in Hebraic 'rae non lotu in pacem significat, sed etiam

saturas eo - omite bonum complectitur. ' i'ost bono

i ab i. Vm xςmporalium omnium , quibus Dei in

tu, praemia xkn to Duiuatur, addidit fiuctum seu bonum Maida. sanitaris. quae quidem sui r omitia Grtunae bona ab hominibis, aestiniatur: nee enim bona cuncta valem aegrotantis dire lenire dolorem. J Ideo stracidcs post pacem omnium bonorum facile epilogum, orationem augens P suit sinitatem. Et vidit . diuti Mera ut eam. Dixerat supra neminem vidiste, vel dinumeraste Sapientiam praeter vitiam Deum : nunc

adiicit, ex Dei beneficio etiam timorem Dei videre , de dinumerate sapientiam, sei licet Sapientiae rationes, ct opera taltem ex parte. Vtra iis autem si ia D i. timor videlicet de sapientia: vel pax ex tuus, de quibus oris praecedenti. . scientia , ct intenistini rudentia Sapisur Li compartietur, id est, pro capaeitate uniuscuiusque communieabit, & dii tribuet. Graece. d. ii tabit, ves quasi imbrem di iri indet: σl iam te uenti ατ δε exaltat. Tigar. Et habentes se glaria erutossit. V. 4 1s. Radix Sapiretia, seu initium timere Da stratim iam L . GraecE, Dux mim. Ex timore enim Domini velut ex radice oriuntur hi rami, id est, longaeuitas ae Timensi' prosperitas. ' Timentis Deum vita produci

ners, .ue i. 31. Baius sim, sue vir sinc- diei susti s. Pt is, qui ad instructionem morum non ii Co ivnx ctant,haud esse ii Sapientiae thmiuis dei': Ompere teptat. Nam sine timore, Dei est , citraeundiae v. gr. laxat habenas, mu' eriis iusti ea, i, siue iustus e ste niti inores mutet. Iracio ara enim animultaru leui subuerso i tui estiGraera , nam ruinam ei creat ii nus ad iram Procliuitas. Iracundus namque ruit in conti melias sed:ctiones, blasphemias, dic. Vir autori, qui vel ab aliis prouo- 3 catus continet, ac reprimit tracti inliae impetum , vique in tempus sustinebit rarieris. id ust, exiguo tempore patietui, O postra reciditio iis c ditatis . cum scilicet sese aperiet selenitas. nubibus molestiarum diei istis, de conscientiae haud ex impatientia vulnexatae secur tas. Su- istinui te enim patienter iniuriam magiia equi- animi est i d in cordis est recreati odius ae pradens, vir cordatus, Que in tempus opportunum o condet verba latio. scii verbastia, sibi imperabit ne proserat verba, cum roritius est tacendum. Nam in loquendi ac ta- . inclitum-cendi elicii inspectione noxime clueet viri sarietitia. J Ei i ad ia m. liorum ena' ut sensim , is, ab omii bus velut vir leniatus lane bus i mE uisa ecteretiit. In the turis Sapientia ignificario disci. fientia ei. pii a. Graei e , Para a fientia. Porio Para Dolae ab H cbraeis vocamur sententiae abditae. doctae , prodentes, quae mores instiuunt. Hos tauquam gemmas liabet Sapientia in thesauris suis. ut Concionatores aduertant, conce. Conceptui Deum tui di filuens prosperitateJ In thesauris Sapienseti intelligentia. Icientia relidissi et . . id est , scientia religiosa , siue religio sciens & prudens, non ignorans, de errans , qualis est superstitio. Execrario a iuranpeccat bus Sani o , liue res exectes illis , lilia Sapientiae monio eorum carpunt iniu-

. ititia

siue quod iam admissum est, iii ie quod irrumptos , ita ignorantiae ex Penu dcctu Pros.l tibi, dili

consimo itistitiam, custodiens Dei P aecepta. Et tiae pum . Deis, is bit eam tibi. Parum aut nihil Pro- Peeetior ni-ficiet in lit: eris qui dolinquens ad iram Deum hil in hii prouocat , A quo scientiarum intelligentia pro iis ex studioiluit. J Sapientiae Hinc ciplinat in se Domi .i, est, siue conexa cum timore Domini, ex quo oritur iustit a, Cia mandatorum obseruatio. Et

quas bineptaritum est lai. Qui enim Deum timet procurat eius volum i morem g rere. Fido, di mansiretudo. c ad plebit thesauroi iam s.

Qui habuerit fidem, seu fidelitatem, ut fideliter piae stet ollicia, quae Deo, nobis,& proximis

dol, ns: S eam manluetudincm , qua aequo animo Diat aduersa. Sapientiae thesauros pretiosissimis diuitiis implebit. Sic autem sensus elicitat , si illi fides& mansuetudo, & adimplebit thetauros illius ors , 6. sit incredibilis thnari Domini Graecἡ, ne iis rebellis, contumax, inobediens. Et n/ arcesse is ad illum dii lici corde , fictε sci- lueti, 5ecum hypocris, ta non sincere. Vet Γι . Ne ueris hyp. ita in c cctu νά-

-- . vii utem, quam non habes , prae te forans. Et n. v sc ausi eris in labiis tuti, men-- .

tiendo, dum lanctitatem simulas, de o Endiculum tibi ipsi obiiciens, de ruinam conci

loquaris, quae verba contineas, ne prostiuntur: ne se te vitio lingitae cadas . π a riuas a ima qiua, seu tibi in dio arionem dedera i , probrum,

quo assolent assci, qui imprudenter loquii n- itur. Et rcuerit iacis oscina ira i , id cst. tui cordist

194쪽

ad Ecclesiasticum.

ii cute, te prosteritat innaedio magnae

udinis. ' Nam qui sine huiustio si 'iautela loquitur imprudenter, in ipsa sta in-: 'aincinna loquela inuenit supplicuim, dum ab

Caput In is 3

fallacia. Hypocritam carpit qui verbis ae actio

nibus simulat sanctitatem,queni quidem Deus let elidere seu prosternere, detegendo hypoerisim , de fictionem cordis manifestan- Hryotas,do. Hypocrisis enim haud diu potest oc- no est dia

cultari. l occulta

ad patio iam in aerumnis, ad constantiam in tentationibus Strucides ihortatur. Media ad id facile consequem l dum seruerit.

I L i ccedens ad seruitutem Dei, sta in iustitia, & timore,oc praepara animam tuam ad tentationem. 2. Deprime coetuum, & sustine: inclina aurem tuam, & suscipe verba intellectus :& ne festines in tempore obductionis. 3. Sustine sustentationes Dei: coniungere Deo.& sustine,ut crescat in nouissimo vita tua. q. Omne,quod tibi applicitum fuerit, accipe : M in dolore sustine, & in humilitate tua patientiam habe: s. quoniam in igne probatur aurum 3c argciatum, homines vero te- ceptibiles in camino humiliationis. 6. Crede Deo , de recuperabit te :& dirige viam iciam, de spera in illum. Scrita timorem illius, de in illo veterasce. 7. Metuentes Dominum sustincte misericordiam cius: ac non deflectatis ab illo ne cadatis. s. Qui timetis Dominum, credite illi. de non evacuabitur merces vostra. 2. Qui timetis Dominum, sperate in illum : de in oblectationem veniet vobis misericordia.

io. Qui timetis Dominum , diligite illum , oc illuminabuntur corda vestra. ii. Respicite fili j nationes hominum : 5 scitote quia nullus sperauit in Domino, di confusus cst. ια. Quis enim permansit in mandatis eius, te derelictus est aut α quis inuocauit eum, dc dispexit illum Z is. Quoniam pius de misericors est Deus, si eminet in die tribulationis peccata : de protector est omnibus exquirentibus se i in ventato. i . Vae duplici corde, de labiis scelestis, dc manibus malefacientibus,& peecatori terram ingrediendi duabus viis. I s. Vae dii lutis corde, qui non credunt Deo: dc ideo non protegentur ab eo. i6. vae his, qui perdiderunt sustinentiam , dc qui dereliquerunt vias rectas, de dii et terunt in vias prauas. 17. Et quid facient, cum inspicere coeperit Dominust i S. Qui timent Dominum, non erunt incredibiles verbo illius: de qui diligunt illum, conservabunt viam illius. i'. Qui liment Dominum, inquirent quae beneplacita sunt ei: ecqui diligunt eum , replebuntiit lego ipsius. xo. Qui timent Dominum, praeparabunt corda sua, de in conspectu illius sanctificabunt animas suas. 23. Qui timent Dominum , custodiunt mandata illius, de patientiam habebunt usque V inspectionem illius, 22. dicentcs. si poenitentiam non egerimus, incidemus in manus Domini, de non in ma- nus hominum. 23. Secundiim enim magnitudinem ipsius, sic de misericordia illius cum ipso est.

OMMENTARII.

' - - eui seruire est regnaret sta in iubilia,

in fontis 5e constan in vitae innocentia : 'aepara am nam tuam , seu te ipsum bile M i ii iem. generos E excipiendam repellcim dam, si perandam. Impostibile enim est, ut imitivi, qui vult i mundi illecebris abstinere, de diuinisi ια obscquii iidatis, aduersa mundi, diaboli, eccamis noli patiatur aduerti. i. Timol. 3. Omnes, qui uidit titue e in Christa, persecurionem p ii iuri Et si hi hostes deellent, Deus D, d ligit castigat, ct tentat, ut eorum virtus in tescat. id Time te ver α. DV in tuum. nE elatione intu- u est taci-

uinae legis dii scultates. Aptὸ monet, cor deprimi ne tumore, seu vanitate assiciatur, ant E sit patiens iu in ad laborum sustinentiam hortetur. P, petiis ut mitentet enim labores cierare tam egregium est facinus t facilἡ valeat so u n e fierie. Dum etenim

195쪽

38 Liter V Commenta th Literales & Morales,

etenirn patienter probra , de iniuriam sustinemus, parienti Domino conformamur. J Incli M aurem tuam, legem ut auscultes, & monitis, consiliis diuitiis obedias, verba quae te intelligentini,prii sentem, Sapientem reddant: Et ne esinet. Alis in trepido. sed fort.s esto, de longanimis in tempore o duritio . a filictionis, tentationis, quae tuo iereno cordi tanquam nubes atra iobducitur. diaboluxat, ' Diabolus enim, canis ins far, altiorem edit latratum,cum timetur, eum constantia intrepit mei ut . de a fugat lc strita io. Ver s. Sustine sustentari s Dei, seu quae trepida Lig. Deus vult a te sustineri. Alii, Ex' l. exstet iis ira Dei. id est, quamdiu Deus uli te expe-

- ea su citati , de usque dum venera hora eius ' Ego Ziza 6 ς plico idem esse, sustinere tentationes, meleeati Jc expectare expectationes seu beneficia. Q alentamina, labores coiit insali bilis merceat, Vitis, ni 'Cur autem non dixit Expecta pronia, ita animum sed expectatis, et ' Quia virtus spei iti animum

recte t. t loco praemii posse recipi videatur l

, ita ' Adhuc Premo verba illa, sitne sis 'eurati

recipi .isa - - . seu labores. Art E labores sustentationes vocitantur. Sustentant enim de erigani hinnidem ita laro, ut videantur non tam accipi

quam sustineri. Exemplum exhibeo in riam oui .

D. Francisco Guerio, qui tot a Deo ora sis iunior, consolationibus arietebatur, ut earum pondus ut eo aquasi sustulere introiens clamitaret. S. io e R Dontine, saru e t. t ' Si autem eum aliis tibi i

lubeat verbum illud, sustine mi ad D. ri,nei laborum sustinentiam allicere : doceberis, la- cvi xauae bores a Deo immissos ex eius uberrima miseri-

cordiaprocedere. Misericodia est, non sit pli- : .i,' '

seboro bo--M E excidam in piacula. J Canu geraris Deo. Graeco caulisit mire t ructi inimum ora- ' timet, unde timor de amor Dei una in sede mo-eiuni sustinetidi labores Occatio. J Et nouerui miseriis ctaru ab io, ne cauatu, ex impatientia a Doma- eoidiae e no deflectentes. V istimentis Demurum , orea te iri, confidite : ct non ac bitur meraei vestra . seu mercedem, praemium non amiti tis. ti sistis D minum, gerate in Era in oble .

tis .em veniet vobis mi Friore i id est , misericordia Dei, quam speratis vos, oblectabit, cum rem speratam, seu salutem praesentem & aeternam largietur. Veris i o. . timetis Dominion, diligue illum Nec enim timor expellit amorem. ' Imδ α

plus Deum diligere os elidet, qui plus timuelit

in eum delinquere. Qua timet offendere, ceprobat amare, qui autem vere amat, offundere tit . Multionis de adhaetionis constantis vinculum: ct P pila exei- sis hine Graece, ne desciscas, ne recedas,ne tenta-Σ in icbellaris. ' Graues enim tentationestatio, , λε Prasci xim ii , inete errimo hoste procedant, oratiotii, e dii scillime poterunt sine assiduis precibus s.

antur. J Ei , munia uni in coris vestra, lumine quidem iton tam cognitionis, quam n litionis, & gaudii. vers. ii. Mi hesie filis , nari es inminum, GraecE , antiricii serio in Mus. Abrahamum, Isaacum, Iacobum, Dauidem ad memoriam&post tentationem sortit ei su- adducite: , siue, de scietis, competi

Peratam.

V. G. . s. Omne quia tibi applicii uni rit, a ripe : id est, quidquid aduersum tibi acciderit, Muso si istine. Dicit autem Vt accipias, ut donum ini Dei esse innuat, quidquid aduersiam euenit. Siquidem aditersitas patientiae exercitamentum pretio illlimum operatur.J Et in in s in hiralitate tua patimi iam habe, cum ex labore S tribulatione ad humilem statum deiiceri . Graece, Ictarionem hinni Marionis to Lu-

Tam breue ganimiter feri' si humiliatio est, quomodo po- humilia- test elle humiliationis mutatio, quae supponit finitam iam esse humiliationer Ceile quia tampus, ut eum momcntaneum,& breue est tempus trinulati Dcimur, ρο- nis nostrae luti Paulus ait in vi tunc etiam cum tu vix vide, humiliamur, iam humiliatio terminatae iste videatu id in aura , cta rentum . homines vero receptibiles in cimna --

Ttibulari tatis . GraecE,Homines accepti& grati Deo, deprimuntur,& humiliantur. Nam scut labium de argentum gratiori forma donat. Si ediM tribulatio homines reddit Numinis oculis rutichriores. J2. Ver . Crede Deo, consule in Deo, ct p - uti nisi ter id est releuiuit,& eruet te ex omnibus

angustiis. Gran P, recipiet te. seu tuebitur. Et ri,is diri e viam tuam secundium diuinae testis resti lam, est orea Di isti Se a liminem illisu, iurgaverense, seu consenesce: ad senium usque, Perseueran, & mortem in eo constanter persiste. Persi- in stentiae enim in virtute corona paratur,nec proris, quia nullus a trauit in Domina, ct . U. siue i. rem speratam non cons uulus. Vers i i. Vini enim permansit is inandumttiis, ct de .lcim est ' aut evis ui μοι eum.

prosus, humiliter & ast eluo,ε precibus, Adespexit illum a Principes terrae despiciunt

exorantes: Deus autem magni facit preces, deprecantibus effectu respondet. vers. 3 3. .Quoniam Aius , O miserisses Deus, o remitu natis inbiationis cenitentiae scilicet, otii quisse propterea amixerit, quod peccauerit. Aptius in die tribulationis seu labo- Ti. - -

. - . . . . . - . nes maxit

ris, quo homo actigitur, remittit Deus Peccata, quia actus assilisone superueniente ibit,a derit bene coeptile in iuuentute, si in senecta deficias.let Y' . Atituenm Dominum, fuctinete -- sericord ais eius. seu expectate, metuentibus enim se Deus d a largitur , de aliquibus qui peccator, agnoscit, se propter crimina fiagella- nitentiae xi, de vr poenam euaciat, curat se exuere culpa suam Proficiunt etenim maximE tribulationes ad Pirenitentiae affectum. J Et porrector omni . exquirenti Io in veris. M. sue vere ac sin

cere.

Vos i . Vadusiocina. . fictis livi cotis, dolosis pietatem simulantib0s , cum sint i iupit: Oles Visces sis mendacibus, ct in inibiti x te focis tu , O peccatori te 'Mn tu edienti dari us i. Illi duplici via illa diiuntur, qui te tem- Qui Poribus, locis, de personis, quibuscum agunt,i accommodantes , modb pietatem simulant, '' Lm d cum impiis gradiuntur. Tales sunt, quid is iaeum Catholicis Catholici induunt petibnam, Mianos ab

cum haereticis haereticos se ostentant. ii tales sunt Ministri Regum , qui eis populum grauantibus tributis adulantur: dc comi erit ad populum ei morem gerentes de impositis exa-bii, ii, sectionibus conquerunturii di untiat vi is . ha dissoluti, Ora . pii non ex dum Dc octiaco nonor et tur ab ea, seu vae remis ' ' Asi

196쪽

si xxivilis, qui molliter,ac tepidE Deo hae semilli plane confidunt hos ensiti Deus

rennittit.

ti ui deducitur, eum eum in laboribus ho Mat. J Vnde qui rectam viam patientiam scilicet perdiderunt, a rectitudine iustracti s re,

tu et ias Dra M.

nos i . Et qMid facient. cum in eo coepe irmo in ' seu coni coeperit inquirere, ut iudi- elameerat, & sententiam proferat exitialem. Vlus aut cinest Auctor verbo illo, cum coe- , licet Deus uno intuitu peccat uomnium conseientiam calleat, ut ima uat Bictum examen est e gerendum, nec unum veli inum omittendum piaculum ls ii em D num, nori erunt in Hiis latita. seu incredati, dissidentes, oedientes . hoc enim verbum Graecum . . , ii di significat. st quia ligunt i n, eou. Airabunt viam illini. Dei legem, virtutem, ho-

9. Qui innent DMunum, imirerent, qua beneplacitastinita ait Mit eum , replebun-ise se te ipsim: eam plane inquirent, cognos. cent, exequentur. Nec enim recte iuxta le--- gis praescriptuni poterit operari, qui lcgem

ad Ecclesiasticum. Caput III.

ignorat: nec

Deum ver E se diligere ostendit, qui negligens est circa dogmatum legis cogni-Verisio. tinum Domi , praeparabunt credas . coit nent animae suae statum, co- pitationes, desideria, aim ones, ut legi . ac voluntati Dei consorinem. Et in Iectu isti in sancti tabunt a min s . Graecὀ, hinnitiabunt anima. sui. Haec enim submissio, & reuerontia est ad dona Dei excipienda optima disposito.' Aptὰ autem eodem vocabulo sanctua , ct vel bu --nit uas annotantur. Nam qui vere est hii. ' qmilis, cinctitatem ais cuius iam elle , vide

Vers 11.22. dii tonent Domuum, custodi imimandata irim: ct patientiam hia eburit, Urue adiis hctionem issim, seu visitationem, donec scilicet, ipse benigno vultu nos aspiciat, & a malis libet et vel usque ad inspectionem, sue x s.

que ad iudicium. Dicentes quidem : siprenuentiam non e erimus . G. In Dei scilicet vltrices manus quae ut Potentiores sunt,ita acrius,praesertim post hanc vitam puniunt. Vers. 13. Secunia n enim magnitudinem i sus,

cte. Iusti autem, & pii patientiam habebunt, praeparabunt, & sancti ne ibunt corda sua r in Deo spes omnes suas defigent, scientes inissericordiam magnitudini illius parem, ac prOP crea elle infinitam.

CAPUT III.

parentes honorandas pluribus. Stratides edocet irrumentis. Monet in vera animi de Hispone perseuerantiam. Ad curiositatem vitandam , pericula cauenda, eleemosynas impendendas vos adicit

ltii sapientiae, Ecclesia iustoruini:& natio illorum, obedien-: tia 5c dilectio. t. iudicium patris audite si iij,& sic facite ut, salui sitis. 3. Deus enim honorauit patrem in filus, de iudi- . cium matris exquirens, firmauit in filios. q. Qui dilig:t Deum, exorabit pro peccatis, de continebit se ab illis, dc in oratione dierum exaudietur. Et sicut qui illesaurizat, ita dc qui' honoriscat mattem suam. 6. Qui lionorat patre in suum, iucundabitur in filii si de in die orationis suae exaudietur. 7. Qui honorat patrem situm , vita vivet longiore : de qui obedit patri, refrigerabit in alieni. s. Qui timo Dominum, honorat parentes, dc quasi dominis seruiet his, filii se genuc-runt. 9. In opere dc sermone, dc omni patientia honora patrem tuum , io. ut superueniat tibi benedictio ab eo , de benedictio illius in nouissimo ma- rear. ix. Benedictio patris firmat domos filiorum: maledictio autem matris eradicat tandamenta. 32. Ne glorieris in contumelia patris tui: non enim est tibi gloria eius confusio. 13. gloria enim hominis ex honore patris sui, de dede- cus fili j pater sine honore. Fili, suscipe senectam patris tui, de non cbntristes eum in vita illius: dc si defecerit sensu, veniam da, Sc ne spernas cum in se virtute tua: eleemosyna enim patris non crit in obliuione. 16. Nam pro re cato matris restituetur tibi bonum, i7. de in iustitia aedificabitur tibi, de in die tribulationis commemorabitur tui: de sicut in sereno glacies, soluentur pe cata tua. is. Quam malae famae est . qui derelinquit patrem: deest maledictus a Deo, qui exasperat matrem. 19. Fili in mansuetudine opera tua rei fice, M super hominum gloriam diligeris. χo. Quanto magnus es, humilia te in omnibus, de coram Deo imientes gratiam: vi. quoniam magna potentia Dei solius , dc ab A. P. r. Escobar ct Mend . . in SS. Script .iom. . Aa humi

197쪽

,8c Liber V. Commentarij Litorales & Morales,

humilibus honoratur. 22. Alii orate ne qxiaesieris, & sortiora te ne scrutatus fueris : sed quae praecepit tibi Deus, illa cogita semper. A in pluribus operibus eius ne sueris curiosus. 23. Non est enim tibi necessarium, ea quae abscondita sunt .videte oculis tuis. 2 . Inso peruacuis rebus noli scrutari multipliciter, Minpluribus Oporibus eius non eris curiosus. Plurima eniim super sensum hominum ostensa sunt tibi. G. Multos quoque supplantauit suspicio illorum in vanitate detinuit sensus illorum. 27: Cor durum habebit math in nouissi- .mo: 5c qui amat periculum, in illo peribit. as. Cor ingrediens duas vias, non habebit successus, de prauus corde in illis scandalirabitur. 29. Cor nequam grauabit ir in doloribus , dc peccator adiiciet ad peccandum. 3 p. Synagogae superborum non erit sanitas: frutex enim peccati radicabitur in illis, de non intelligetur. 31. Cor sapietitis intelligitur in sapientia, M auris bona audiet cum omni concupiscentia sapientiam. sv. Sapiens cor oc intelligibile abistinebit siea peccatis, de in operibus iustitiae successus habebit. 33. Ignem ardentem extinguit aqua, dceleemosyna testitit peccatis: 3 . & Deus prospector est eius qui reddit gratiam: meminit eius in posterum , dc in tempore casus tui inueniet uim

mentum.

0MMENTARI L

ERS. i. rii' genuini Sapientia. sum Ecitis a m tim. Verus enim sauieus colit et latur,pro mouet volui iustitiam : crtia illo in obedunita. Er dicititia. Et soboles spiritualis, & uterini structus illorum sum obedient:a erga Deum,& dilectio erga proximum, & prae omnibus erga parentes. Verisi. patris a te praeceptum Parentum, consilium o filii eordis aure percipite ut ob quamini:ψμ facite, ut saluistimi u ut praesentem N aeternam salutem cons Pitentei l . qui valeatis. Vtraque enim felicitas sequi notate idem tur filium . qui parentibus reuereritiam exhi- est . ac tem- salutem Siraeides ita honorandi ra- titilla' ctioni connexit, ut videat ut idem eliserate potui. facere,ac salutem temporalem & aeternam consequi: Hoe ficite ut salui sitis vers. s. Deus t Patrem in i, pr reipiendo filiis. ut patrem hin orent, ocii militer matrem, nam iaciuium matris exquirentia eth, exigens ut sententia ac iustio matris a filiis obseritetur, eo ipso, fita uit imperium de authoritatem matris in filios, & apud filios. vel confirmauit matris ius, aut horitatem in apud filios : illudque exquirit, hoc est, seuere exigit, vult seruari, de contumaces Panit. Videtur, essicacius reuerentiam matri debitam a filiis commendari, quam quae ratri exhibenda est, quia iacilius filii , sexus fragilitate, & materna indulgentia nixi, ait lent i strictum tris reuerentiam eontemnere. sciant igitur

ta ἰ st ictum a Deo examen gerendum circa illi

1: 'φ' potest Deum vere diligere , qui praeceptum de iii ἡ ... honorando non scruat vitiae idem

honinit. Siracidi est parentes honorate, δe Deum dili gere.J Qua erso patrem honorat, ex Au 'o peccatis, expiabit peccata, veniam peccatorum sim m. Obtinebit. Deus enim honorem parentibus res h orat, delatum sibi exhibitum putat, ct in eos, qui

pii sunt in parentes, se ipse est indulgens.l

de s. i. Ei qua thesaurit cita ru M-nari icat matrem sua . Hunc ipsum honorem quasi ingentem bonorum orctum, ac merit rum ilicsauciim tibi iei nit unde sicut qui iHonor pecuniarum thesaurum nabet, illis utitur quoties oecatio se ne illitatis, aut voluptatis os' tu, diuisuiu seri : ita qui thesaurum honoratae parentis est . quo sis possidet,quoties spiritualis superuenit itecessit ias aut voluptas, inde diuitias exta ii, queis omnia valeat quae cupit acquirere. Deus enim huius honoris commutatione cuncta bona tradit.Jvers. 6. rat patrem se tu mi iluturm hic Deo illi pro pietate in parentes iucunditatem ex filiis probis. & egregiis, naturae ac gratiae dotibus instructis rependente. Si expe- Meilariare filios dis luto , inobedientes, probitate alieno , recordare, num te parentibus ii reue - rentem te praestiteris, ex illa enim irreueientia iri. 4

em iracundiae excitandae caussis; omni c oui uix filii

acomimhabet, te tuis in fili s non iucundari. J inox exie- Et in die orario is sua exaraci tur.

vos . cuibo vi vir se , avia Honor enim parentibus d latus vitam feliciter filio producit. Et qui obeo 'ri, refra erabit matron. Haec enim ipsa Obedientia restigerium praestat matri, illam recreat. videns enim eam obsequentem Patri, prudentem

colligit illum sole felicem.

Uers. b. Qui timet Dominum honorat pa ut . . Praecipuus enim parentum cultus in obedientia de obsequio consistit. d mirum iubeantur parentibus scat domini, dei uiro, si tauquim iniipsius omnium Domini sunt vicari iii Porro Vi eam, de Dos genu ille, validum est ius, eorum supra nos

constituens nuperium. Uers'. io. In opto, sermone, σο ρο- tunt ram rem tuum. Non ibi viri vel bis,

ct actionibus honorandi parcntes, ita de patientia , eorum asperitatem, imperium, motos dii riciles, ac vicia tolei ando. Iu o mu Pa- is p runtia est, ut innuatur tolerando, eis pateri-ientibus d tes , etiamsi ad irritandum filium omnes colli- - a s iras eu-

d m, . debet i

198쪽

ad Ecclesiasticum

cte. Diuinus sauor, ouembra icens pater precatur tibi, usque vi vitaei inum auret, teque speciatim in obitu eo

nutetur , cum ratio supremo ludiei de dicti, ac sinis est reddenda. G. ii. Eenia Uio parris firmi domo fili o facit enim , ut filius prole & funilia eaque diuite de splendida doletur, firma quidem de subdi. Mina eri a vitem matris era .u fm1 - Non sollini verb patris, qui setius alsolet inobsequenti filio maledicere, sed matris exectatio pari iure domum filii ianditus euertit. ' cisti die, videmus nobiles ac prae- diuites milias ollimio peritisse. Si autem cau-- ι iam vestigare libeat. comperiemus , patris, Da - matris id imaledictione piosiuere. J

i . aliquando filius insipiens facit, qiti. s ius uiri consi egerint, verba etiam contume- in parentes pro runt. Nis enim est tibiculis iis, inrio potius tibi confusio est. Apud cordatos enim dedecus est filium refractarium esse parenti, & coiit teliosum in illam. Maxime cuin quidquid contumelia in Parentesiae Litur, nectitatium est ut exividet isti in filios ab eis piocedentes t Gloria enim h minis extis reseos FG. i . i s. Illi sine iam 'um ttii Graece, ainutia . cibleua patrem senio gratia-. tum: 'non contristes e u in visa istit, seu dum vixerit, videntem scilicet te eius subleitationinus icium reinutile. Et ii des cerit senso, intentum ineritis vigore , iam da, tolera, ne culpes, ne iub imo : ct nι sterna ira virtute tua, i diu eo quod videas te viribus mentis aeco: Potis Praevalere. Uret si enim patris muerit in siluit oue. pietas scilicet, beneuolentia, demis ordia parentibus exhibita. Deus ei timillia, tecordabitur, ut pro ea, multa bona re- L Apposte reverentiam& Pietatem ista in aentc , eleemosynam appellatiit, ut iii-xes a ris Gaat, in uberrimos esse frui , , similes vii que illis, qui assolent eleemosynae respondere, M et ei D inus, C ηι α - accipist, ct vita

V s. i6. 7. Nam pro ' ara matris , pro impatientia, iurgiis, improperiis intactatis si Patienter toleres, restis ut in titu bo/rum, O in i

disicabitur iitri . pro iustitia siue pietate exhibita serenti, aedificabitur tibi domus, seu

familia tua aeterm ra duratura, liberi tui mul si plicabuntur , de benedictionibus innumeris assicientur. Ei tu ais tribulationis comm rabia tur tibi, Deus erit tui memor , vel ipsi in parentes pietas memoriam tui quodammodo Deo remeabit vite, tribulatione eripiat aeter

mi. Et Ac t in serena sit ei, suurmur 'cina a, id est, tam facit E Deus tuis peccatis igno-saei, quam facile tempore claro,& calido asso

let glaeies diit tui. En pietati filii in pa-

. rentes res ondens uberrimum illud eleemos,

seu ne si aria ope destituit, pati m. est ni Deo, qui exasserar matrem. MaximE et enim filius videtur debere matrem non exasperare , qux asperos cum eum enixa est, sul iit -- Lbui dolores. 19. Fitu inmansuetudine, id est, mansue- de homiliter age in omnibu , Inser, seu prae- M.AEA .s Atinacin SS.Scri'. 1 .n

Caput IV. 18

ter horiin, gloriam quam inde summam consequeris, etiam , χνου sic Graecus).-cepiis Ad aba, mi Deo. imi, ab omnibus hominibus dili eris. vim ' Nam animi demissio ac mode ibam ire Om- . . .

ilibus

i pia

Lunae dotibus aliis , te in euntis actionibus submitte uberius: & apud Deum qui superbis resistit, bumilibusque dat gratiam, eam inuenies. In semiras . inquit, te humilia. Non Non est vela enim est vere humilis, qui vel in ru:nimo putat Festerre se polle. l ticulosia V ersii. 2diniam nari potentia Dei suius, nibus. . Qma Deus est si imma celsitudo , Limnia apud eum sibmissio. α humilitas eii exhibenda. ' Vt si fieri pollet, dum conliderat homo infinitam Dei maiestatem infinitainde iteratur:

deuitanto Deum ascendentem vidct, tanto ipse isfinii a Gl- descendat. J sit,ilii eo Vers 12.1ι. Altiora tene pM mst fortio a tenes Marui μι is. Hebraei disticitiora, &ptum superantia, vocant fi liis , alii ra, pro- subminere.

ndiora. Ne itaque intelidas quae assequi non valeas, nee serutari ea, quae nequeas Penetrare eo quod tuum superant intellectunt. Sed pia prace tibi Deus, illac ira semper, cte. Sunt enim plura Dei mysteria, quae non vult moria libus reserari. Non est enim tibi reces rium, ea, quaason aliasuis .esae e Misitiis. Est Liptote Deo noli est necellarium, ut etiam sit no xium. r. si . Insuper cuia rebus noli scrutari mid-tipliciter. Ad te non pertinentes res,vel captum tuum excedentes noli serutari multa animi contentione studio, solicitudine. Et inpluribus

operibus eius Mu cris cWissus.

Nisis. Plurima enim super sensis homi uim ostrosa sunt iudita. Deus quipse multas res irat rates ac sii pernatiuiales, ne is uias de utiles, quae captum nositum si peram, nobis ostendit, &reuelauit, ut in illis instentum occupemus; hoe ergo agimus: nec ad iuperuacua si ustra, inutiliter, noxie transcendere expetamus.

Mucios quorue fur antauit si flata irbium, seu decepit temerE de te concepta Opinio, tua putabant se intelligere, vae nullo modo intelligebatit. Gin Oratare inuit sensiou-Lν-: & nuiusnodi si spicio falsis & mendacibus opinionibus mentes illorum imbuit, quibus illi detenti sui it dum eas moidicus tuen

tur.

VBrs 17. Cordurunt MMirma in mitissima, id est, cor contumax, & obstinatuam in malo, vel etiam in opere vires suas excedente, atquEjita Deum tentans: sub finem male habebit, quia spe astustrabitur, eludetur, & confundetur. Ei qui an periculum, in i Eo periis. pericula non cavent, quavisse putent esse sici ros, tandem in iis depereunt. Sen. mHoz. O. χν

Idem iudicium de peccandi periculis; ille enim in illisseeurus erit, qui ab occasonibus delinquendi e uitisse abstraxerit. li si s. vir tuo ιns duas vias, non hab is successas. Qui in duo contraria tendit ,& I o Mando αvult, ac di lo seruire: non habet succei sum Deo quia neutcuatisfacit. ' undE Dominus,mo potest auisui dominis se uire. Qui viam persecti is sectatur, debet omnino a mundi

199쪽

L ei V. Commentari j Literales dc Morales .

itinere recedere4 Et natius falli missis standa QM rectae viae non insistit, sed obliquo corde modo hanc vuli tenere, modo illam arripe tedii viis illis subibit scanalium,iinpin

nequam gratiabitur in a oritas. Graeco, cordarum, pertinax, obfirmatum in malo immensviri dolorum vci poenae pondus humeris sustinebit; sua enitia ob viatione peccata multiplicat fixi eis supplicium aeternum rei pondebit. Et Deccatim ob viri ad peccandum unum re unum enim peccati in aliud o catinii trahit,

tum eii ad de propter habitum prauum ad illud inclinatio, ua dispo ei dicit. Prosecto peccatum unum proxima est - ad aliud dii positio, ii mox pec uor non resipiscat. Sλ suas baram mueris sani M.

Caeliis superborum di incile sanatur. r. Samii Graechest. ια re curatio, Fruiex enim peccati risu.abitur in illo. Noxia haec planta peccati per prauos habitus altas radices agit .vi tu ne extirpari non possit. Et non intelligetur, non aduertitur, quia dum nostris cedimus perturbationibus, de stis parcinas, habitum contrα. i replicishimus non adueitcnt s. ' replicat cri ini- -- ,ha' na: habituin acquirit delinque iidi,vnde fere impossibilem soni reddit sanitatem, No est M. Utrum ae mi in propter illam altequendi ex prauo habitu desimi

V. V., . Cors lentis iussis it rims uentra di audienda legenda, meditanda, OPere exercenda. assequia M. O .iviris bona. quae cordi bono ac docili seruit, ainairacu- omni co Visentia, auidissime Sapientiam excipiet.

s. m. 3 . Irum in armem extinguit aptii,

o Hoe- ia resistis mc iis, quae hominem

rectatorem ad damnationem di o im tu tra liunt. Eotu violenti eleemosyna restitit, a Deo impetrans veniam, nam m corris mi riamon se tuemur. Matii, 1. 7. Et Deio prooector est eoo pia redii gmtiam. Deus ei, qui pauperibus succurrit, de Omnibs prouidet. Nomiis eius inpostremn . eleemosynae scilicet, ut eam suo tempore remuneretur. Et m te ore calum sint eu et si, morum. Si ei mosynarius in aduersa labatur , sulcioi eum Dominus , r borabit, eriget, ct Pristinum red. get in sto

tum.

Ad eDemos nam hortatur, ad reuerentiam superioribus , sub Dis charitatem e bibendam. Sapientiae sed um ci plurium virtutum

exercitia commenni. I cI eleemosynam pauperis ne defraudes, dc oculos tuos ne transuertas a paupere. 2. Animam esurientem ne despexeris, & non exasperes pauperem in inopia sua. 3. Cor inopis ne aiflixeris,M non protrahas datum angustianti. . t ogationem contribulati ne abiicias: & non auertas taciem tuam ab ege- .no. s. Ab inope ne avertas oculos tuos propter irain: dc non: relinquas quaerentibus tibi retro maledicere: 6. malediacentis enim tibi in amatitudine animae , exaudietur deprccatio illius: exaudiet autem cum, qui fecit illum. 7. Congregationi pala petum atrabilem te facito.& presbytero humilia animam tuam, & magnato humilia caput tuum. s. Dcclina pauperi sine tristitia aurem tuam, & redde debitum tuum, de responde illi pacifica in mansuetudine. 9. Libera eum, qui iniuriam patitur de manu superbi: Mnon acide feras in anima tua. io. In iudicando elio pupillis misericors ut pater, id pro viro matri illorum: ii. Retis tu velut filius Attiis mi obediens, dc miserebitur tui magis quam mater. 12. Sapientia filiis suis vitam iniritat , A suscipit inquirentes se. de praeibit in via iustiti x 13. de qui illam diligit , diligit vitam: α qui vigilauerint ad illam, complectentur placorem eius. Tq. Q cii tenuerintillam, vitam haereditabunt: dc iud introibit, benedicet Deus. is. Qui seruiuntei,obsequentes erunt sancto : de eos qui diligunt illam diligit Deus. 36. Qui audit illam, iudicabit Gentes: oc qui intuetur illam permanebit confidens. i p. bi credi- .derit ei, hereditabit illam, de crunt in confirmatione creaturae illius. is. quoniam in tentatione ambulat cum eo, oc in primis cligit cum. i'. Timorem dc metum dc probationem inducet super illum:& criiciabit illum in tribulatione doctrinae suae, donec tentet eum in cogitationibus suis, de credat animae illius. 2o. Et firmabit illum, de iter adducet directum ad illum, oc laetificabit illum. 21. de denudabit abscolis a sua illi. de thesaurizabit super illum scit iaciam cic intel .ectu in rustitiae. z. Si autem oborauerit, derelinquet eum, ec tradet eum in manus inimici sui. . 23..Fili

200쪽

ad Ecclesiasticum. Caput IV.

. pili consertia tempus, & deuita a malo. 2q. Pro anima tua ne confundatis e vetum. 1s. Est enim consulto adducens peccatum, deest confusio adducens gloriam & gratiam. 26. Ne accipias faciem aduersus faciem tuam nec adii ersus animam tuam mendacium. 27. Ne reverearis proximum tuum in casu suo: 28. nec retineas verbum in temporc salutis. Non abscondas Sapientiam ii iam inde re suo. 29. In lingua enim Sapientia dignoscitur: de sensus,d scientia, te doctrina in verbo sentati, de firmamentum in operibus iustitiae. 3o. Non contradicas verbo veritatis ullo modo, dc de mendacio ineruditionis tuae confundere. 3 i. Non confundaris consteti peccata tua, dc ne subiicias te omni homini pro peccato. 3α . Noli resistere contra faciem potentis, nec coneris contra ictum fluvit. 33. Pio iustitia agonizare pro anima tua, dc usque ad mortem certa pro iustitia, oc Deus cxpugnabit pro te inimicos tuos. sq. Noli citatus esse in lingua tua ; de mutilis, octem ii sus in operibus tuis. 3s. Noli esse sicut leo in domo tua, e fiet tens dome- tuos, de opprimens subiectos tibi. 36. Non sit porrecta manus tua ad acci

piendum, de ad dandum collecta.

0MMENTARII.

Lys. . . non dando. tu modo autem quod non aufertur,

cedo ori datur, des audari dicitiu3Ce: te quia non dare cum Potes, ira 'cri is caudare eleemosynam est . illi enim vibridia debentur. J GraecE ite, vitam pauperisiae defraudes. enim pauperem occidit, μυ- qui ei sit btrahit ad .itam necessaria. t Et oculis t in Me ira a 'inpere, ut iaciunt superbi, H Grae-

tur in te respicere stipis extor iliendae gratia. illi benim subueniendus est inop .l

s. i. AH n esurientem ne de exeris, c, Nec contristes piuperis animam. ut in ura liceri, eleemosynatu nos pauperi ex- . hi calciame pori nutriendo, alteram ani- exhilarandae Et non ex Jerra pauperem in in moeri' μι. Non addas aiflictionem assiicto. lunarino premit ut tua immisericori exas-Pcrando. vors. 3. Cori is ne assiseris: ct non mira has urateu eleem synam siue ei, qui in inopiae diuersetur an exutiis. ficti pauperis ne preces contemnas, eum Pius audi, ac uibleua. Et non serrainfaciem tuam Aum, Nam si eum miserum aspicias, ipse re-ν ni spectus te illiciet ad ei succurrendum.J

ter Dam ipsius pauperis vitandam. Ne solicet exasperatus, de tibi iratus malum tibi a Deo Mox sesii precetur. Essico enim solet esse pauperis Hi maledictio in immisericordem iam a. D diis. Ne des occasionem Postulantibus post tergum tuum Goto tibi mada imprecari. Malia centu enim

tibi in amantisine inris , exaudiasiet in aumatio iami, illius maledicentis tibi animae amari ruginem, quam ex tua immisericordia concipit deprecatio, exaudietur; nam ii tu non exaudis, autem eum Dcus, fecit seu creauit u- pati perins , seu cum ad

ostitato tuum plures confluxerint ni, eis . . emte Milo. Ein Ibi ero, seu lamini humilia a miniam tuam: est magnara, siue viro primario , humilia caput itium. Si autem lubeat τοPrest uero Sacerdotem signari. huic animus hu- saee o Del

miliandas, dum Magnato capiti cibiniti itiit, vicarius quae quidem sobmulio potest sine animi liuiuia ira Illiatione eeri. ut inmiatiit, Sacerdotem Dci Vi- .cari inu suprema revetentia quae fit animo elle

tm se, iliclina aures hilariter ad inopem deprecantem, ei te aisabilem ostenile, laetus illi lite- curre, ae si bonum nutacium audieris. ' Salu piunt , mritis enim aeternae ex cleemosyna consequendae misericoidi tibii vinetiim affert. J Eι redri duitium tinini, debitum scilicet eleemosynae extrema, ac graui neces litate: seu quodcumque aliud debitum,

cuiusmodi est , quod operariis pro exhibito . opere est reddendam. Et re iri paci eam ni et tu ire, seu pacista, ac mansuete, illi

res oriae.. I N, pti initimam paritur. ore. D in luccurris et,qui a potente, vel irato iniu- ria assicitur,non egre id seras, ala indigneris ob iincommodum tuum. Vers. io. ii. Iu micani, seu cum Iudex extricii est 'ipsi uni ericorso pater: sio ει- muri istorion, iis orphano quasi pater, S viduae matri illius qita si maritus ad subleuandum eos. Iudicis enim est pupillos ab iniuria de- tu sex nufl-s dere ac ii pater illorum esset: & viduas me. los atreuituri, ad eum modum. quo eas earnm mariti, si essent se petilites tuerentur,i Et eris tu i sitim Altisi vi obed ei huic monito,id est,s obedias; titi.

tur Deus mater, non

soluin te uti filium curabit, sed erit tibi matri indulgentior. & blandior. ' Manna I iudicisti Dum Iudex licitas , qui dum pupilli se patrem ostendit, pup ii in

Deum sibi non tum patrem,sed Amazrcm indulgentiorem acquirit.ὶ sibi patrema Hers. i. s. Sal te nitia fili,s suis vitam in A-ae maciem rat, gratiae inquam, & gloriae, quae est vita su- ponaturalis, ata,& aeterna. Ei se apti eam se, seu in i iam fidem recipit, ac tutelam. Et praurit in vitai litui quasi iacem praeferens. ostendensque quid sit iustum, quid in Pium,ad . . .. - . re excitans, a prauis auertens. Et tria i , hincia librii. Digit vitam: ct qui ad uiam. seu licitos se praebuerint in illa re Plirenda, complectemur placorem eiis . siue placiditatella, si auitatem,laetitiam Sapientiae aissequentui.Sic

ex Graeco vocabes . .

SEARCH

MENU NAVIGATION