장음표시 사용
31쪽
a i Statera i orum esse quod hominem ad Philosephandum trahere potens foret, & aestimarent, & profiterentur. Tanti denique fuit, ut, in cujus quisque Magistri verba in hac lite concessisset, ipsius gregi assignaretur. 2. Sicut autem Bona humana manifestἡ ia sunt Animae, alia Corporis, Fortunae alia ; sic trivio distinctus est studiosorum saltem quoad externam speciem ) Philo, Aphiae actus. enim si Tullio credimus ipsiusmet Axiomata propriis vocibus recitanti in selis sensuum deleis attonibus Felicitatem collocabat; sin verisimilitudini acquiescamus , incertus , α Logicae
semitae contemptor,modb severiores voluptates jactabat, modb in lutulentiones revolvebatur.' 3. ab opposto extremo, ad lum Summum Animae in agendo Bonum jaculabantur , & Virtutem solam , eXertis omnibus neruis, sustinere & sustollere videbantur. Sed, postquam ingenti fastu Virtutem solam crepaverant, & solum Bonum eboaverant, reliqua omnia esse commoda quaedam, & praeponenda & praeeligenda malis, & hoc propter se, & non ut pure media ad Uirtutem, agnoscebant , dc humana prosecutione dignabantur. . Peripatet;ci, & eorum Princeps rassole-
32쪽
ristoteliscic Animi Corporisque Bona cum Fortunae indulgentia maritabant, ut Sum- lmam quidem Felicitatem in omnium aD sfluentia; substantialem verb& capitalem, quaeque sola hominem Beatum reddebat, in Contemplatione Primi Entis, hoc est, virtute intellectuali,non activa sed acti, rum fine collocarent. Dissidebant itaque, quantum apparet,in principalis Boni determinatione har Sectae; in complexione vero, sive in adaequata sitisfactione Animi humani, consentanei erant.
s. Nostra non refert litigia eorum minutius seistari, sed ipsam rerum differentiam componere satagendum est. Quantumvis enim tum in Metaphysicis, tum in
Theologicis, jejune &-ad illarum scientiarum normam decisam reluquerim litem , Disciplina tamen Moralis, ut quae ad plurium sit usum instituta, ube- 'riorem & ad medium hominum gradum :accommodatiorem dissertationsi postulat. 6. Ne autem in Principiis non animad- :sus error totam deinceps massam commaculet,advertendum est, non hic quaeri quid secundum naturam sed quid agendum isit. Est enim Natura sui loquuntur Theologi) corrupta, neque tam agit quam a cohabitante bestia agitur, donec per exerci-A 2 tium
33쪽
Statera Morumtium Ratio vires colligat, & videat quid
ipsam agere oporteat. Est itaque praesens quaestio non quomodo Homo agat vel quid sequatur; sed, quid, secundum rectam rationem , pro Fine totius vitae eligendum Macceptandum sit, ab homine qui ratiocin
tione indagat quid sibi sit factu optimum.
PRIMA. Beatitudinem non consissere in Volupta-
I. I Uerunt itaque, qui has toti Anim . v lium generi communes Voluptates quae sensuum delectationibus comprehenduntur, solum Generis Humani fructum existimarent; & in eo sitam Naturae nostrae excellentiam; & Sapientiae Virtutumque in eo sedese vim, ut ad has securissime occopiosissimh perveniatur. Quyrumnam fuerit haec sententia nos non attinet. Neque inde iis calumniam struo quod Belluas& Insecta nobis conjugent, in ipse summo rerum apice ad quem aspirare possit Natura: Responsarent enim, nequaquam hoc fieri: Animalia enim ista non esse cognos. citi-
34쪽
citiva, neque aliud quam machinas quasdam naturales; imo gradus dc basim quandam cui superponeretur Rationalis Anima & Voluntas : Sed ipsum ductum Naturae in istis Animalibus, quasi digito protenso, nobis demonstrare de quo jucundari
oporteat, & per communem in nobis indolem ad ea provocare. Ueruntamen, non
est haec Epicureorum defenso ; qui, cum praeter corporea nihil oboleant, praecipuam aliquam in homine cognitionem
z. Quod itaque accusi est, eos redis.ciplinae esse imperitos ; α cum velint Voluptatum Magistri audire,eam non docere. Cur enim, cum Voluptas universitatem Metionum nostrarum comprehendat, ad unam partem nos alligant,& neque ipsa Animalia & Infantes, ad quos provocant. ipsi sequuntur λ Agnellos& hinnuleos,Ρueros &Puellas contemplentur; quid illis ludo di exercitio moderato iucundius Canes aspice & feliculas, quibus discursibus, morsicationibus, fugis, insectationibus, luctationibus sese dissuaviari & inter se daticiari consueveruntλ Doceant nos jam quo sensu intimetur ea jucunditas quae in his motibus adeo praelustris est,uel agnoscant non solis Sensibus fundari Voluptatem . .
35쪽
3. Attamen, si non omnes, saltem dulciores proponunt nobis. Decuisset equidem . Sed curuar in lutum animae neque Laudem saltem sereno gustavere affectu: Certe, si salientem ad oris approbantis plausum fibram pectoralem conscii pe sensissent, caenosa prae Laude gaudia contempsissent. Imb, neque ipsi arriserunt facete diei o, neque in aliis anhelantes venas& exhaustum vincente voluptate spiritum& fatiscens corpus animadverthre. Sacras nunc8c secretas Animorum delicias, quae
in Scientiae sive incremento, sive placida quodammodo relectione ardent, quae in actione sancta fulgent , quae in ipsa conscientia tuae supra alios excellentiae, quos ab alto despicis Errare atque viam palantes Quaerere vitae, his objicere, est Sapientiarn ludibrio, re aprinis rictibus offerre. . Satis sit notavisse non in ipsis Sen. sibus, sed in Spirituum circa cor Diaphragmatis nervo blandientium titillatione, sitam esse omnem corporatam delectationeri; quae, qud liberiorem & magis nati. vam & ingenuam citationem habet, eo defaecatior, & quasi accharatior,est ipsa Vo-lii'as. Passiones autem quibus nascutitur sensium delinimenta, non patiuntur tantum spirituum candorem lucem.
36쪽
s. Sed & in summis Sensuum Voluptatibus quid delactet, audi ab expertis. Qui
reprobaverat formosam corpore, concludit ; Lesbia formosa est, quae cum pulcherriama tota est, Tum omnibus una omnes surriapuit Veneres. Et alius, cum formam & ve
stes laudasset, subjunxit ; Non sum de nihilo
blandus amator ego. Commemorat deinde quibus moveretur; videlicet, artibus, saltitatione, citharisatione, dc tandem. sua cum antiquae committit scripta Corinnae, carminaque Erinnes non putat aequa suis. si itaque haec, etiam in ipse fumo carnis incarcerata, sunt quae acrimoniam & vi-6. Alia hujus sententiae labes est, ad Communitatem Humani Generis non resinpexisse; & felicitatem in eo locavisse, quod non male nati ex natur horrescant, alii . non nisi coacti sentiant. Frigidos ad V nerea legimus, & vidimus; Socratas & M-ηocratas, fortassis exercitatione; sed Ali- pios, verios,Bonaventuiasique ipsa nascitura. Hujusmodi Generis nostri Heroibus Beatitudinem abstulit ejusdem Pater de Author λ Rosas horrescunt aliqui; Zibethum, muscum&succinum marinum alii; A tantam voluptati inserunt, quanto delicatior: censenda sunt, cum. pura & sua refulgentice
37쪽
tantundem de esculentis & liquoribus proferre licet,quod suos Antipathetas habeant. Scilicet horum deliciorum gratia in medio quodam, vulgato quidem & plerisque caro, sed non necessario, sedet, & adversa potest esse dispositioni quae ratiocinii deliquium non secum trahat: Ea autem dispositio quae Beatitudinis adversatur appetia tui, cum Ratione seu natura Hominis nubio modo consistit. 7. Verum, hoc quoque inspiciendum est cui voluptatum progeniet majores vires indiderit natura.. Clim enim Beatitas sit totius Vitae &achionis Domina, palam
est hoc alienissime ab ipsius Indole se habere quod minorem forti tum est movendae
Voluntatis potestatem. Qirare, cum natura humana,sicut caeterae materiales,eX potentia in adlum seu ex imperfecta in perfectam proficiat, manifestum est & ipsam imperfectiorem esse in principiis, & quae vim in illam cum imperfect a est possident, etiam ipsa debiliora iis esse quae postmodum inperfectam potentia praedita sunt: Palam est
autem Infantium & Adolescentium motiva esse Voluptuosa, Uirorum verb & Selium quae ad scientias & honores spectant. Paris rationis est, quod Voluptatum & motus & incentiva communia sunt & cum bel
38쪽
ruis participata, Scientiae dc Honores pria hominis; clim itaque communia sint materia specialium, praeviae quaedam praeparationes , evidens est excellentiam& praecipuam vim in iis expectandam esse quae Hominum sunt pruria. 8. Ipses quoque enectus sciscitemur Neque inficiandum est & Amoris & D
loris ingentia extare monumenta , tum quoad prosecutionis diuturnitatem, tum ruoad violentiam actionum : Attamen, componamus ambitionum taedia, & vigialias , & cautelas, dc praestolationes, dc d sperationes ; longe & violentiores & obniaxiores apparebunt, & magis tum quotidi nas, tum universales. Quid dicam de scientiarum Voluptate,& Virtutisὶ hujus exercitium esse propositam serib mortem, ut in Regulis,Deeus, Codris: Illi consecratum esse 1olenniter aevum ipsum, quam longum est, & in ipsa morte discendi desiderium non finiri. Collata itaque cum violentia. diuturnitate, manifestum est majores esse. Uirtutis Effectus & voluptatum superio-Tum quam caenosarum. Multa possent alici de frequentia peregrinationum studiorum seu scientiae causa peregrinos enim Amoris causa vel finxiti Poetica, vel vix
singulae aetates iderant) His adjice lab
39쪽
Tos Religionis causa susceptos, sive in bel Iis,sive in cultu Idolorum. Sed satius est ea . sectari quorum evidentia ipsa vi rationis
- Cum itaque ex ipsa notione Beatit iis clarum sit eam esse hujusmodi bonum quod rapiat ipsam voluntatem & resistentia ipsius valentius sit, quanta est stupiditas eam in iis collocare quae ipsimet Magistri fatentur esse moderanda; imb, quae ipsa
Voluntatem non moveant, sed quibus Vo-quntas ipsam semet applicare debeat ut voluptatem in iis persentiscat λ Notum est anticima illud Parasiticum, ut moramus, alioqui scilicet perit edendi de potandi lepos. Notae sunt querelae quiritantium ascititias voluptates non sapere quando animus alibi est; ut illius, qui climan absentia Amicae conduxisset aliena doloris solatia, conqueritur Lanu trii adpo ras Heu mihi solus Palam est itaque Voluptuarios hos in contemptis & vilissimis rebus Beatitudinem collocavisse. Unde & ipsi hujusmodi voluptatum assectae fere vilissimi hominum audiant, utpote Viatiis exprobrabilibus inquinati ; e diverso, Ambitiosi, Famae appetentes & Curios Tum Venatores ab ipso genere humano si1-spiciendi existimantur, illustriore dunt
40쪽
Examen 1 Ixat ipsius parte eorum errorem discernere
s ECUNDA, Benisudinem non eo Vere insula
I. OToicorum ex adverso nos avocat ab hac contemplatione clamor ; ut quid illi tanto - promittant fastu exploremus. Beatam, inquiunt,vitam in seu Uirtute e se constitutam nos prodimus; Virtutem esse solum & unicum Bonum;'habita, omnia haberi quae desiderari possint. Et hucusque non magnificὶ tantlim sed etiam v re dictum est. a. Quoniam enim ratio Virtutis omnes actiones nostras complectitur , quorum nulla rectὸ non agi debeat, clarum est omnium rerum usum vel fruitionem recta: nomineVirtutis appellari.Sic itaque, sive quis divitias, sive voluptates, sive honorem de potentiam appetat vel fruatur, Virtus est totum quod appetit & quo fruitur. Cum itaque nihil quisquam appetat nisi ad fruendum vel utendum, non inconvenieti-- ter dicetur istam virtutem appetere, ε , Λ 6 q.