장음표시 사용
221쪽
Domus, Templa, Theatra, Arces, aliaque hujusmodi,
hominum usibus opportuna, cujus generis unum tuis oculis obversatur. Porro, si quis ista afferret, nonne, aut cum eo, quem delirare putaret, loqui, aut ipse delirare, nec mediocriter, videretur pIam haec tota , Mira di, ut facile vides, mutato nomine de te fabula narraIur. Quamquam, ut verum fatear, homo ille, qui sapientissimus haberi vellet , eaque doceret, quae diximus, non adeo incredibilia narraret, ut tu narras, Cum naturam, nullo consilio directam , operum naturalium solam effectricem esse credulis hominibus persuadere Contendis. Nam, ut omittam, quod ea saxa, licet consilio carentia, possent ab ipso auctore naturae ad opera efficienda tam praeclara dirigi, nonne astra, nonne Sol iste, qui omnia lumine complet, Sol iste, cujus munere vivimus, nonne Luna, quaeque Stellae dicuntur errantes,
nonne terra, tanta frugum, arborum, florum, aquarum, collium, animantium varietate ornata, nonne mare, non ne aer, nonne caetera naturae miracula, quae tuos undique incurrunt in oculos, praeclariora sunt opera, quam ea aedificia, quae hominum ars naturam imitata extruere
consuevit Q p Quod si ars ipsa sine ratione nihil essicit.
quomodo sine ratione aliquid eiscit natura, quae tanto Pese sectiora,& omni in genere meliora molitur Z Quae
a) Quoniam ab instituti nostri ratione alienum esset in hoc argumen ii genere fusius immorari, Lectorem rogamus, qui plura de his cogno Dere cupiat, ut eruditissimam illam Andreae Spagnii Dissertationem studiose legae . Hanc enim propositionem ra Mundus est admirabitis mita declarat, ut Recentiores etiam Philosophi , atqne Astronomi , nihil omissum a doctissimo viro fuisse, quod summi consilium , atque sapie tiam Artificis ostendat , conqueri polline . Sectisne autem I. agit de magnitudine corporum, quae sunt praeeipuae Mundi partes , atque hine de Planetis , de Cometis , de Stellia fixis , de similitudine , quae Planetas
inter, ac Tellurem hanc nostram intercedit. Sectione II. de numero agit corporum coelestium. III. de corporum ipsorum coelestium dispo-stione . IR de brutorum numero. V. de numero vegetabilium. VI. destructura corporum organicorum . VII. de mirabili humani corporis a tineio , ubi etiam de humani doliabus animi. VIII. solvit illorum argumenta , quibns terrae stra. ravisa non est admirabilis. Diuiligod by Corale
222쪽
IN AGNOS. DIV. LIB. I. P. I. e. XXXI. 9s
Quae cum ita sint jure mihi videor esse dimarus, homines, qui maxime insanientes a poetis immittuntur in scenam, Cum Mirabodio, contra Deum, Deique cultores disputante comparari vix posse. Nam, si non est sapientis hominis opinionem edito libro proponere, quae nulla fatis probabili ratione defendi possit, profecto est illius, ut initio significabam,stuem marisus error, o iracunda Diana, vexet, putare, generi hominum universo eam opinionem opponi posse, ut in turpissimo per Omnes aetates errore versatum fuisse videatur a).
CAPUT XXXI. Ejusdem sinitia Scriptoris alia ratione ostenditur. UT nihil ad amentiam, atque stultitiam Principis nostri
temporis Atheorum addi posse magis aperte declarem, juvat hic aliquid de rationibus advertere , quibus ille velut imponere Pelion Ossae molitur, ut contra Superos bellum
Ac primo quidem ad examen revocemus Mirabodii argumentum, quod egregius ille, si Superis iisdem placet, impii Scriptoris impugnator Voltaerius tanti facit, ut a temerariis, sic enim nos appellat, indoctisque hominibus, mλ- teriam Cogitare umquam posse negantibus, nulla ratione dissolvi posse arbitretur b). Iactat ergo Mirabodius Theologos, qui materiam a Deo ad cogitandum evehi posse negant, si quidem ipsi constare sibi velint, Atheos futuros sc):
eo, .ut brevitati serviam . quibus loquuti sumus, p. I .impiae doctrinae stultitia demonstra- te Saseme de Ia m ure dic. p. ri facile potest. O .
223쪽
196 DE GENERIs HUMANI CONSENSU
etenim eodem modo fieri non posse, ut Spiritus, aut Cogitatio materiam producat, quo fieri non potest, iisdem Theologis auctoribus ut Materia spiritum producat, aut cogitationem ipsam: non ergo a Deo mundum fuisse prinductum : itaque hunc ab aeterno iam tempore fuisse; &cum aeternae duae substantiae, fatentibus etiam Theologis,
esse non possint, nullum jam aeternum Deum, Praeter mundum, esse agnoscendum. Huic argumento, cum id, in quo cardo diffeultatis verti debuerat, fumat potius, quam Probet, nimirum, qua ratione materia spiritum, aut cogitationem producere non potest, eadem neque posse a spiritu , aut a cogitatione prod
ci, satis responsum esset, si quaedam, populi etiam apta judiciis, exempla colligeremus. Neque enim homo nobilis potest aliquem Regem constituere, cum ipse nobilis a Rege
Constituatur, neque domus unquam architectum ex se gignere , cum ipsa tamen architecium auctorem habeat, neque charta haec, quam exaro, calamo potest aliquid inscribere, cum ipse calamus in eadem charta de Mira dii stultitia multo phira quam scribat, scribere certe possit. Sed quod Mirabodius non fecit, jam nos faciamus, ut magis ad vivum ista resecemus. Materia non potest ad Cogitandum evehi, quod materiae, atque cogitationis notiones ita repugnent, ut aliera res alterius veluti subjectum ense non possit. Etenim si materia cogitaret, iam cogitatio, quae nemini fere substantia videtur, nemini videri debet, materiae modus esset. Iam porro totum id intelligentiae nostrae vim, ac notionem omnino fugit. Etenim aliquid multo perfectius inerti materia cogitatio est. Neque vero in cogitatione possunt ullae proprietates habere locum, aut satis Cum ea componi, quae cum materia Possiint, ac debent. Quid Cogitationi cum Soliditate, cum Extensione, cum Divisibilitate, cum Impenetrabilitare, cum Gravisate Commune Plurima in hanc rem homines acuti, neque tantum, qui
Religioni favent, sed etiam inter eos aliqui Religioni non
224쪽
Is AGNOS. DIv. LIB. I. P. I. C. XXXI. I97
satis aequi, ac praecipue Mysius, atque Ru&jus afferunt, quae persequi hoc loco nihil necesse est. Hoc tantum dico. Ut Mira dius illud suum argumentum urgeat, ac Theologos non sibi constare probet, hoc demonstret oportet: Si Spiritus nobilissimus posset materiam producere, materiam ipsam Spiritus ejusdem fore adeoque spiritalem etiam ipsam, atque divinam. Id vitem qua ratione prohat p An dicet id satis apertum esse, quod nemo vidit ante ipsum, nemo suspicari potuit Ac sane, cum illi Spiritui vis infinita tribuatur, & optimis argumentis asseratur, quis jam dixerit, nisi demens. ipsi virtutem non inesse aliquid a se omnino distinctum producendi, atque creandi 8 Materia, inquit Mιra dius , spiritum a se distinctium producere non posset. Ultro confiteor. Sed materiae notionem habeo ab experientia, & ab ipsa ratione mihi comparatam, qua nullam ei video intelligentiam
inesse, nullam voluntatem, atque Consilium, quin & --ehanicas, ut aiunt, illius inres, quamvis a nulla mente pendere existimarem, valde tamen exiguis finibus comprehensas esse perciperem. Quare pine aliquid ab ipsa creari non modo ipse non intelligo, sed neque intelligo, qua ratione aliquis id ipsum suspicari possit. Num haec omnia , ut reliqua sileam, ad Spiritum illum, cui te praebes acerrimum inimicum, ne ulla quidem ratione prolata, existimas posse transferri 3 Num argumenta illa ne refutanda quidem existimas, quibus & summam illi Sapientiam, & Libertatem,& Potentiam inesse demonstramus
Itaque Lector ingenuus videt argumentum, de quo sortasse Mirabodius, tamquam novo, atque suo, gloriari pintuisset, homine indignum esse litteris exculto, ac liberalibus disciplinis erudito. Similia reliqua sunt, vel etiam magis absona, ex quibus infame illud opus conficitur.
Pugnat enim, ut Deus non esse videatur, quod non aliud quam ris rationis, ut ait, esse possit; Cum nec quibus pracditum sit dotibus, nec quod existat, sensus nostri
225쪽
possint ulla ratione deprehendere a). Item ex eo, quod ubi sit Ens illud supremum, detegere non possimus, esse ullo in loco negat. Hujusmodi ridiculae rationes non, quod ille vult, Conficiunt, ut nullus dicendus sit existere Deus, sed ut homo stultissimus ille sit habendus, qui Deum esse non Putat. Etenim qui non putat, non aliis potest duci rationibus, quam aut allatis, aut omnino similibus, quas tantummodo tribus Anticyris caput iii sanabile probaturum esse videatur. Qui leviter etiam sapit, sententiam illam Grotii verillimam esse putat, quam subjicio bὶ α Puod obtendum, inquit, uomnum, crina nou videam Deum, eo se nec credere, si quiu vi dent, satis vident, quam hoc M homine indignum, qui modo mentem habere se credat, quam non uideι. Uerii lima etiam Grotii verba sunt, quae iis adjacent, stultisque solvendis Mira dii rationibus non paucis aptissima m Nec si copere, inquit , Dei Naturam nostro ingenio non possumus, ideo talem esse Naturam negandum est. Ep enim id inferioris cujusque proprium, ut quae se superiora, atque excellentiora sunt, capere non possit. Ne bestiae quidem, quid homo sit, capiunt l, muli que minus sciunt, qua ratione homines respublicas instituant, aeregavi, astrorum cursus metiantur, mare navigent. Haec enimo ia lasarum captum superant α. Et hae quidem optimae Grotii rationes Mira dium fortasse magis, quam alios quosdam impios premunt. Etenim ille similas rationes intorquere conatur contra nos, qui non tantum Naturae tribuere volumus, quantum ipse tribuit. Itaque nos arguit, quod, cum Naturae quid potestas ferat cogitatione consequi non possimus, hinc Naturam ipsam stulte nolimus rerum omnium, excluso Deo, geni
niti quatitέι. est uu Fere de ratiss.. α Alibi similia , nec raro. δὲ Hugo Geotius de Verit. ROI gionis CDistianae L. F. p. m. 62. Similia his, quae dieit Grotius apud probatissimos Μetaphysileos passim in
226쪽
IN AGNOS. DIV. LIB. I. P. I. e. XXXI. I99
tricem agnoscere a . Ista qui loquitur, si tamen quid lo
quatur intelligit, jam agnoscit, aliquid verum esse putandum, cujus rationes omnes non satis assequi possimus. Qua fronte igitur hic idem poterit Supremi Numinis Attributa, maxime Providentiam stultis quibusdam argumentis aggredi, quae non aliud ostenderent, si quid ostenderent, quam non posse omnia nos ad infinitam illam, aeternamque Naturam pertinentia, ingenii nostri tam imbecillis, S exigui
acie comprehendere; neque rationem videre posse, cur aliqua Deus optimus esse mala permittat, cur aliqua bona non creet, Cur demum non eo modo, quo nobis expedire fortasse videretur, rerum omnium universitatem administret,
& nos, & vitas, & commoda nostra tueatur λ b
Mirabodius eugnae; imo vix error est in ejus libris. qui non 'issit ex iisdem libris facile refutari. Ex. gr.
tous I s attribuis snt des abbactions α G. I. Ch. x. p. 178. At si eumdem audiamus, Natura, quam Divinitati substituit m est unέtre abstrait m t T. I. G. I. p. II.
Saepe nos ridet, quod aeternum , &insinitum veneremur Deum. Ipsi tamen tram. a. m. q. p. 33 . Uys. materia, dc aeterna est, & infinita. Idem, cum ex necessitate naturae putet hominem agere , quaecumque agit , atrocibus verbis Divinitatem aggreditur , quae si Theologorum stee opinio, hominem puniat; etenim α
nis, que par te pIus erue , ct Ieptus injuste des orans m s . a. G. I . p. 3o . At alio loco docet G. I. cb. ra. p. xas.) iuste per humanas leges hominibus peccantibus poenas inalgi. Iple autem eos, qui
Religionis iugum populis imponant,
non modo totis voluminibus concidit, & acerba quavis contumelia vulis norat , sed a toto terrarum orbe e peret exterminari. Mirabodius etiam, ut posse materiam cogitare doceat, cogitationem ipsam, non secus ac
materiam , dividi posse censet To. I. o. 8. uote p. II 3. Paucis tamen interi octis vorbis asserit m que Ies fommes de Iu mattere sone indivisibIeseo in me Ia pensee ra Pugnat ut vis in/rtiae si quaedam Actio, ac moistus in materia Decies G. I. ci. a. p. r8. 9 19. At eodem capite tρ. 3o. fatetur non aliud esse ab eadem inertiae.Vi m que D repos ou Ianuation du mouvement m Modo h minem improbum fero solius mediise inae ope sanati posse contendit T. Leb. s. p. ra . & id quidem ex doctrina ipsius Μit odii necessitatis iugum hominibus imponentis, & nos
machinas rotidem , per quas agat ipsa natura, esse putantis, manifesto comisquitur 3 modo educationi, rectae, sanaeque doctrinae , ae sanctitati Legim omnia tribula; ipse autem sibi
227쪽
C eterum Mira dii mittitiam illud ipsum prodit, quod
asseruit, nos ad Supremum Numen eo confugere, quia Naturae vim, & emcacitatem ignoremus. Non enim nos hac ratione argumentamur: Non potest intelligi modus, quo res omnes Natura sine mente produxerit: ergo Natura rerum artifex, atque parens agnosci non debet: sed ex rerum omnium ordine pulcherrimo, & constantissimo Sapientiamsi immam Artificis alicujus, aut Architecti colligimus, quod hae duae notiones, Summi cujusdam ordinis, ac Mentis, quae ordinem illum induxerit, ita sunt inter se conjunctae. ut prima illa sine altera stare non possit. Nimirum, ut scripsit in hanc rem optime Pluchius apud Spagnium a) α G- quando profertur horologium ad demonstrandum esse horologiorum arti em. Hae duae ideae ita inter se connexae sunt, ut v Vllo opus sit conatu ad illarum unionem essiciendam, ste qua si, Vis dubitaret, nemo esset, qui tempus Mellet insumere ad huiusmodi dubium ismouendum m Huic rationi Mirabodius occurrit Praeclara quadam, ac tanto ingenio digna sententia. ordo, inquit F , aut ordinis privatio nihil revera est.' Omnia sunt, ut caeca sert Naturae necessitas. Igitur ex Ordine rerum colligere nihil possumus. Haec tanta furiosi hominis audacia paucis interrogatiunculis irretiri facile potest . . Quid λ cum Ordo sit, compositio rerum aptis, ct accommod tu locis se nulla ne tibi, Mirabodi, vel in tuo corpore hu-
blanditur, ae sperat humanum genus, librorum suorum ope, a tot erroribus, ae foeda superstitione tandem aliquando deductum iri. Qui plura de
hoc genere cupiat . egregium librum legat, quem in Mirabodium anno proin
dulis aliis, non minus nobilem nune de Plinei pe Atheorum triumphum
ducit. Vide praesertim T. I. cb. XVII. g. VI. πὶ Difert. de Mundo p. t 3 ubi
a Nature G. 3. dic. bὶ I. Pιιrt. p. so. α L' ordre, dile defordre n' exsent potnt dic. eὶ Vid. Ciceron. de OD. L. I. Ordinis ea descriptio mihi magis arridet, quam alia quaedam, licet doctis hominibus , Bussierio , Μuratorio , Verneio, Spunio probata . sellieet m
conuexio mutua plurimarum rerum
in suum fuem con 'irantium Etenim in hae altera descriptionρο ordinis, ipsa finis intentio videtve
228쪽
jusmodi compositio videtur. esse Θ Nirm perinde tibi esset caput infra pessiis, ut supra collum habere 3 num idem Oculos in tergo, atque in fronte gerere p num idem carere inanibus, brachiis, aut pedibus, seminibus, Cruribus, atque iisdem instrui 3 num demum esset .idum omnia situ inverso, atque turbato membra ita inter se mixta, & confusa gerere, ut nullis usibus idonea serent, atque ita disposita, &explicata, ut nunc Dei munere Circumferimus p Quod pertinet ad mores, quandoquidem & in his ullum ordinem non vis agnosci, num est idem servare suos, servare patriam, atque illos interficere, ac Patriam prodere p . Sed ut haec minuta solvat, nihil Miris ius curat. Ille totus est in eo, ut persuadeat per materiam, S permotum omnia posse a Natura produci; atque hinc necessarium nullo modo videri, ut ad ullam confugiamus Intelligentiam. At in hoc ipso maximam inscitiam ille praeseseri; ac si Ga
lum hominem esse nescires, Profecto . i Q .is Boeotum in crasso Iararares aere uatum.
Etenim nihil est in ejus libris, quod possit vel probabili ratione quaestiones illas resolvere, quas Plillosophus, AC P ta sane nobilis Cardinalis de Poliniaco luculentii limis versibus in Antelucretio si proposuit.
involvi, quae petius ex ordine ipso, ut jam probe sit cognitus, inferri ubet. Saltem ciuiua Atheos ea deis scriptione non uteret . Ex his , 'ua dicimus hoe loeo, vides quid aliqui sibi voluerint. etiam bene de Deo γsentientes, qui putarunt m vitium committi ab iis, q., a, ordine m. .iverse ad ordinantem argumenta saer, eumque Deum esse inferunt quae verba sunt Wolfii, Horae δεί- ei ae as. 373ο. Triwest. Autumn. p. 6o'. Nimirum illi de ordino locuti sunt ea ferme ratione definito, quae non satis mihi probatur. Cae interum ex iis plerique , aut potius se
re omnes argumentum a mira mun
di pulehritudine petitum maximi fa
229쪽
is Si nativus erit per sese in corpore motus , is in dos materiae, qualis quantu foey rogabo: is Quam versus Mundi partem 8 lentusne, ritusne pis Rectus, an obliquus y forsan curvatus in orbem stis Nam cuncti esse μα nequeunt; unum es necesse es. o Si talem, aut talem escas; aliam esse repugnat. - Nam siecus esse nequit, natura quod ipsa poposcit. is Sed motur nullae species eum corpore pugnanιοῦ is Cur ergo hanc per se prae cunctis corpus habebit,
A AEquo jure aliam per se euin possit habere '
ri Hanc etiam, si per se habeat, variare nequibis ἔ- Nam quod naeturae est, nulla est mutabile causa. is Sed motum semper variari posse videmus: is Ergo materiae nativum haud ine fatendum est. Sed ea Mirabodii opinio sexcentis aliis, &, quod caput est, iisdem optimis argumentis convelli facile potest. ER Probatissimis in libris, qui cupiat, nullo sere negotio investigabit. Me quidem, α Iam pudet ista refellere, cum το nou piduerit ista sentire is Licet enim mihi jam dc Miris tum, &ejus amatores iisdem verbis assari, quibus alios veritatis hostes inclytus Ecclesiae Doctor Augustinus ta cum 'et o si sint etiam Mendere, non iam eorum, sed ipsius generis bu mari me pudet. cujus aures haec ferre potuerunt. ra b
bὶ Temporibus adeo corriffiis alj quos homines inveniri potuisse , quibus infame non displieeret Miris dii opus, nemo non doleat , cui non dieam Christiana eharitas , sed ii , quam Natura inspirae ,. Supremi I mini reverentia cordi sit. Voltaerius suesious fur P Enereis. ere. P. IV p. 28s. α L aueeur dens/me de tampuro a eu ι' avantago de feraire Lire de Savans , des ignorans, desnmmer cte. α At gravior auctor Ludovicus Seguietius graviora narrata in oratione illa. de qua iam alio loco diximus i V. Confat. det HemadeIIa Matura eo, Hrenete 277 l. p.r8. rs. Etenim unam ex praecipuis rationibus, propter quas de hoe Iibro fusius quam de reliquis Immis . agere velit, hane esse ait, ut est In It Iiea versione orationis ejusdem
230쪽
Et fusiorem quidem pessimi Athei confutationem eo facilius omittimus, quod ille non tam rationibus, aut sophismatibus, quam temerariis, & absurdis, & immani quadam prolatis vel ferocia vel superbia sententiis, & fraudibus, &mendaciis Pugnat, ac reliquis armis, quae vehementissimum Religionis, ac Divinitatis odium, & Impietas ipsa, rationis inimica, suppeditare posse videatur. Caeterum & eas, quae mmmstiationes Existentiae Dei dicuntur in scholis, ita refert, ut non satis easdem intellexisse, vel depravare voluto se dicendus omnino sit a): et ea, quae Contra Deum ἈM. horrenda quadam, ac Tartareis digna Furiis, impiorum
copia verborum, potius quam eloquentia, vomit, ram
quam Clara satis, et explorata, obtrudere contendit b) . Sed jam ex omnibus, quae duobus hisce capitibus attulimus, rationem colligamus quae Mirabodii stultitiam, ut
m V autore entra ner deitutio GD D tomerite s α Haec homine aino Ie prsove deIP in Ma di Dio, δε- verba dignissimar Non item, quae se da cia Ee , Descartes. MisIebram continuo subdit: Spinos Au motusebe, Nevuto. ἔ e heuehe non riporti avouait tine luteuuence agi uteri deImente nes ua di deite pruove. aes ee grava tost, qui covsituait ιenche non ri ponda diretramente Ia nature; 1I I avait D de ια ρι ad aDuna deue med me , non temo Dinophie . Mais dre. Similia latitaei avonzare, ebe esse non pressim ea , quae p. a '. a s. hoc eodem lino a Duna fotida ragione . bro disserit. Sed quam Intelligen- bi Uerba omnium optima, imo tiam in Materia agemem Spincta Mnte Dia , quae lectu digna sint, in gnoverit , non tantum ex ala, quae tota Voltaeriana Mirabodii coniata- nos alio loco diximus, sed etiam extione , ea sunt, quae hic destribiis iis , quae omnes dicunt sinceri Spin mus. susious ire. P. IV. p. apa. ne adversarii, colligere poteris. Viis C auteur pretenae que Ia mari/- debis profecto Voltaerium ea rationere, aveUD, O fans eboix, pro it loquentem . nihil minus , quam Spides animaux intemgens. Pro uiro notae doctrinam intellexisse. Et Voru Iarus inteuigence aes dires qui en taerium quidem doctrinas philos onis ceu U-iI eonemabia st O im phorum non satis assequi, qua= e seme es-iι α πιε fur u moim ponendas, aut etiam imPugnandas e vraFembiance ' Uue opinion si suseipit, novum videri nulla ratione contradimire exigerati des pres- potest. Vide quae scripsit in eum ves a. έronuantes , qti' eue mn Beueherus H. Cr. Phil. To IV. P. II. me. L' auteur ny en donne aves. & egregium librum in Voltaeriumn iI ne pro uve jam ais rien . erit a Martino Κhale Philosopho Leibni-σrme to ut ce n' is avanee. Euel tiatio emissum.