장음표시 사용
351쪽
3- . DE GENERIS HUMANI. CONSENis .
omnino est. Λo propter tantam philosophorum istorum dis semionem non debeat saltem mspicari Mylius, si constare sibi velit. Divinationem uni 'erso Generis Humani Consensu non fuisse probatam pMulto validius est contra Mylium argumentum, quod subjicio. Hic enim putat, non posse totius Humani Generis testimonio confirmari, quod nostra gubernet Deus, aut nobis bona largiatur. Quid enim p ait. Plures negant, ut ex Libro II. Ciceronis Divinaiione colligere licet. Quid habet eo loco Cicero p Cedo, Lyli, cedo ejus verba. Convellere videlicet eo loco Cicero nititur quoddam argumentum Stoicorum , - in quo id sumebatur pro concesso, de probato m Si Iunt Dii: benefici in is ues sunt m Ait ergo Cicero Academicum agens, contra omnia probabiliter dici posse putantem m stris boe uobis dabit y Epicurusne, quintam quidquam Deos nee alieni curare, nec sui y An nouer Ennius y quι magno plausu loquitur, assentiente populo, A Ego Deum genus esse semper AExi, se dicam, coelitum: is Sed eos non curare opinor, quid agm humanum genus Vide jam, Bayli, ne, quod dicis, totum in hac nostra
controversia sit a me. Nam & Epicurus, & Ennius cum iis, qui Epicurum, atque Ennium tam libenter audiebant, istas artes nullo modo probabant, quibus possent homines futura praenoscere. De Epicuro manifesta res est, nec tibi, qui tam eruditus etiam in historia philosophiae videri vis, ignota esse potest. Ennius autem ille ingenio maximus, arte rudis paucis post versibus, eodem plaudente populo, eλcecinit: is Non habeo denique naues Marsum Augurem, is Non vicanos aruspices, non de circo astrologos,ri Non Isiacos conjectores, non interpretes somniam.
is Non enim sunt ii aut mentia aut arte divini,
352쪽
IN AGNOS. DIV., LIB. I. P. II. c. XIV. 32s
- Sed superstimsi vates, impudentesque arioli, . .e i Iis Aut inertes, am insani, aut quibus egestas imper et is Φή Mi semitam non sapiunt, aiseri monstrant viam. is stribus iaritias mulcentur, ab his drachmam i peιum, is De Hi divitiis sibi deducant drachmam, reddanι caetera.
Illud etiam hic libet advertere, plures homines fuisse, qui Divinationem contemnerent, ut ex eodem Ciceronis Ibbro constat, quam qui Deos esse dicerent, neque tamen beneficos, generique hominum amicos esse Concederent. Pugnat itaque secum ipse Baylius, dum fidenter sane scripsit, neque semel, Divinationem ab universo Humano Genere fuisse receptam, quamvis eodem in libro Providentiam, ac Beneficentiam Divinitatis ab eodem Humano Genere agnitam fuisse neget.
Sanctorum Melesiae Patrum de Distris Unitatem Dei agnoscentibus sententia proponitur, O a quodam Bobi argumento vindicatur.
QVamquam satis multa Baylio respondimus, in immanibus Ethnicorum errorihus pessimae causae praesi 'dium frustra conquirenti: non tamen ullo modo committemus , ut responsionem aliam a gravissimis auctoribus usurpatam deserere videamur. Negant enim, & cur negentasserunt, Ethnicis universis plures Deos fuisse visos, cum multa potius Unitatem Dei ab iisdem agnitam esse non obscure demonstrent. Nituntur autem praecipue multorum ex illis praecla- ris hominibus auctoritate, quos Ecclesia Christiana quasi patres , atque doctores jam usque ab antiquioribus aetatibus venerari solet, atque consulere. Hinc enim contra Ethnicos pugnat Iustinus, Athenagoras, Minutius Felix, Tertu,
353쪽
Iianus, Theophilias Antiochenus, Cyprianus, Clemens Al xandrinus, Arnobius, Cyrillu&, Lactantius, Augussinus, Orosius, madentius ta , aliique plures. Praecipue vero laudant ii Patres sapientum aliqua Scriptorum, nec modo philosophorum, sed & poetarum gravissime dicta, ut unum ab illis fuisse Deum existimatum superstitiosis innumerabilium Numinum cultoribus ostendant. Necesse non est illorum testimonia describere, cum eos iahae fuisse opinione Mylius ipse non inficietur, at contra eo nomine carpat, quod ista senserint. Hic obiter potius advertendum, quam insanus impii Bulangeri sit furor, qui Christianorum temeritatem accusat, quod praeclaram de uno Deo doctrinam suae tantummodo
Religionis esse jactaverint b . Quin & eo usque se perditi
Scriptoris audacia effert, ut ad convincenda, ut ipse ait, Christianorum mendacia, non modo Moysem, sed & Sapie tes Ethnicos Unitatem Dei agnovisse, magnopere probare
Valde similia olim Catholicis objecerat Faustus, danichaeorum illa quidem aetate facile princeps. Cui magnum illud Ecclesiae lumen Augustinus id respondit, quod impionos Bulangero, inter alia multa, respondere possemus in DL seu ergo Fostus Manarebiae opinionem non ex gentibus nos ha
bere, sed gemes non vive adeo ad fessos Deos esse delapsas,
au opinionem amitterem unius veri Dei, ex quo est omnis qua-
354쪽
fiscumqM natura o) α Hoc, inquam. illud est, quod Chri
stianos antiquiorum Ecclesiae Patrum gravissima docet auctoritas. Aliqui etiam ex iisdem Sanaessimis Patribus longius hae in re progrediuntur. Quod enim sit unus Deus, Naturae monitu Ethnicorum ipsi vulgo constare, non modo virmant, sed optima ratione probant. Etenim Minutius Felix α Οαd Od. inquit ), Ommum de so quod sit unus Deus habeo consensam y Auaeo vulgus, cum ad Coelum manus tendunt; inhia abud, quam Deum d cum, O, Deus magnus est, O . si Deus dederis. Vulgi senaturalis sermo est, an C istiani eanssotis oratio' mTertullianus autem idem argumentum urget, tum in Meteileo, ubi similibus vulgi vocibus diligenter notatis Orestimonium, inquit, ammae naruraliter Christianael m tum per totum librum, quem de Testimonio Animae adversus gentes inscripsit. Consentit his Cyprianus se , qui m Vulgus, ait, in mu
ris Deum naturaliser ramsitetur; eum mem, O σnima sui auctoris, vel principii admonetuir, diei frequenier auiumus p o Deus, O, Deus videt, O, Deo commendo. se, Deus mihi reddu . Fusior etiam Lactantius est in Unitate Dei Ethnicorum testimonio comprobanda, cujus etiam ea vecta sunt Caras jurant, ct eum optant, se eum grmias agum, non Avem, με Deos multos, sed Deum nominant. Adeo ipsa veritas coge δnatura etiam ab invitis pectoribus erumpu. Quod quidem non faciunt in prosperis rebus is & caetera, quae magna eloque
H Haee August. ἔ. Iibro eontra Faustum. Hie sin minus ex Atigmstini, sutem ex Fausti auctoritate novorum Manichaeorum pri nee mBaylius discere potest , quam Mnim censeri debeat, quod ipse seribit
355쪽
Hoe sanctorum Ecclesiae Patrum argumentum Baylius non mediocritet spernere visus est a) . Habet autem , Ethn, cos, etsi plures Deos esse credebant, vocem tamen Deus in singulari numero aliquando usurpasse nota illa figura, qua dicimus: homo inconstans est , malus Genius ad malum allicit , miles urbem depopulari exoptat, ut non idcirco un, cum esse hominem, unicum esse malum Genium, vel uniqeum militem significare velimus. Ita qui disputat, rationem illam a Sanssis Patribus usurpatam non bene percepit. Vis enim illius omnis non in eo est, quod vocem Deus in singurali numero Ethnici non raro usurpent: at in eo, quod iidem Ethnici, cum ex animo, ac naturae ipsius quodam instinctu loquuntur, eodem fere modo, quo Christiani, de Deo loquantur. Hoc enim ce te animadversione dignum est, quod, cum praeter avitam superstitionem nihil animum occupat, cum nulla gravior cogitatio hominem ad se redire cogit, secumque, ut dicitur, vivere, Cum nulla vis, nullus casus, nullus timor impendet, tunc Ethnici tam multa de ridiculis quibusque Diis
narrare soleant, Omnia sigilla numerent, & Penatibus libent,& minorum, ac muorum Gentium Numinibus tam libenter sacra faciant: at iidem , sorte subito casu perculsi, aut alia quapiam ratione commoti praesens exoptant Divinitatis auxilium, non jam aut Mercurium, aut Venerem, aut ipsum Iovem, aut Deos invocent, sed oculos ad coelum tollant, Deum compellent, aut antestentur, ita demum loquantur, ac si Christiana doctrina fuissent imbuti. Quid igitur absurdi est, si vel hinc quisquam essici velit, Ethnicos
naturae monitu Deum unum agnoscere, quamquam superstitionis vitio plurimos venerentur pAcutior profecto Mylius, quam Platonicus ille Ploti,nus, licet Ethnicus, atque ipsos inter Ethnicos a doctrina notissimus. Is enim tam inepto, si Superis placet, argumen
356쪽
IN AGNOS. DIV. LIB. I. P. II. c. m. 329to Christianorum convimis, ut Christianam doctrinam recipere nollet, unicum tamen esse Deum, fateri non dubitavit. Ejus enim ea verba Celebrantur m Unum quiddam, idemque numero esse simul ubique totum, communis indieat mentis humanae conceptus: quando omnes naturali quodam instinctu tam mont , in unoquoque nostrum egie Deum; adeo ut Mus in omnibus, idemque sit Deus - . a At his omissis tota haec de opinionibus Ethnicorum quaestio diligentius a nobis, quam a Baylio factum fuerit, tractanda est, quo illius argumenta contra Sanctorum Patrum auctoritatem excogitata solvere, ac dissipare possimus.
Quaestio resoluitur, an Deum esse unum Ethnici dicere solerem.
ΡRincipio quidem quaestio de voce a quaestione de ipsa
re diligenter distinguenda est. Nam de voce quaestio, sed tamen uti l s, atque jucunda, potest institui; utrum Ethnici, id est homines a Iudaea, & a Christiana Religione abhorrentes , dicenent plures esse Deos, an unicum. In hac autem quaestione alia est de temporibus Christianae Legis promulgatione posterioribus, alia de antiqui ribus adhibenda responsio. Nam qui ad illa pertinuere philosophi, unicum Deum esse tum habendum, tum appellaudum , facile concedebant. Ridicula vero illa Numina patrum religione culta Dei Ministros esse jactabant, aut quas eam tamquam imagines, divinae Naturae, quae maxime sinplex esset. Attributa exprimentes, aut etiam illius Partes.
ισὶ Enue. VI. Lib. V. C L est inter Augustinianisὶ α Hujsa bj Hine Maximus Grammatieus viso Dei virtutes per mundanam apud Augustinum ita epist. quas opus vim a mustu sorabuias Dr-
357쪽
Musta quidem in hanc rem ex Plotino, quem laudavimus, & ex Porphyrio, & ex Proeso a , nobilibus item Platonicis, afferre possiemus. At necesse non est singulorum testium verba producere. Orosius enim, cui Certe. quid Ethnici dicerent, noliminium erat, de universis Ethnicis non dubitavit ea scribere b Dum immo mentis suto quaerunt, scrutanturque omnia, unum Deum auctorem omnium reperisse, ad quem unum omnia referuusur. Unde etiam nunc pagani, quos jam declarata veritas de contumacia magis, quam de inoranιia convineis, eum a nobis disiuitamur, nou se Umres μοι sepra , sed sub uno Deo magno plures ministros vendi rari fatentur. Restat igitur de istelligentia ueri Dei per multas intelligendi suspicimes confusa dissensio, quia de uno Deo omnium pene uua opinio est Nihil in hac re longius immorari necesse est, cum Mylius ipse , quod volumus, concedere videatur. Etenim, cum ex Platonicis etiam Alexandrinis multa Cud worthus attulisset, ut unicum Deum Platonicis fuisse creditum ostenderet, Mylius inter caetera respondit: non magnopere atten
dendum esse, quid ejusdem scholae philose i post Christi
tempora docuerint. Cum enim a Christianis acriter premerentur , non eadem, qua vetustiores, ratione fuisse locutos. Iam ergo de temporibus loquamur, quae Christianae Religionis exordia praecesserunt. Hic Mylio statim concedimus , non modo vulgares Ethnicos, at philos hos ipsos aperte dixisse, non modo plures, at plurimos esse Deos. Quamquam dc hoc non ita intelligendum est, nulla ut addi possit exceptio.
358쪽
IN AGNos. DIV. LIB. I. P. II. c. XV. 3 3I
orpheus enim aliquando sapientior factus cecinis Ie di
citur: is D emaeis mas unus is a qui tamen alias tercentum sexaginta mira induxerat. & Xenophanes Colophonius, Deum esse unum, aperte profitebatur, quando suos Pandebat animi sensus, non autem alienae tapetibiloni serviebat; itemque Zeno Cittiaeus, quem injuria quidem advenam, & ignobilem verborum opificem Cicero vocat, acute dicebat, si Aristoteli fides α
Pythagorae quidem ea verba seruntur a Clamente Alexandrino in veterum philosi orum scriptis magnopere exercitato ra Deus quidem est unus. Is amem no es, ut quidam existimans . extra mundum, sed in ipse toιω ; in toto circulo , praeses omnis gemermionis, universM um temperatio, semper existens, se opi ex suarum virium, in operum omnium: in coelo. illumina ν, omnium pater, mens, ct a matio torius ei culi , omnium motus b . Idem vero ille Plato, qui vulgarem Ioquendi rationem sequi non erubuit, cum potius ipse vulgo non modo recte
cogitandi, sed & recte loquendi auctor Me deberet. supre
mum tantummodo Numen Dei irimen mereri quandoque professus est. Eius enim sertur ad Dionysum Syracusarum Tyrannum epistola, qua ipsum ita monuerit in rane draces tu, scribam ego serio, nec ne; cum feris , ordior episeolam ab uno Deo , cum secus, a plur/bur m Cyrillus autem affert Porphyrii testimonium, quo diserte assirmat, Platonem in de uno Τ t a Deo
359쪽
nire ; neque humanam mentem eum capere .' O appellationibus,
quae a posteriori dicuntur, eum improprie declarari m. a Sophocles quidem nobilis limus Tragoediarum scriptor non usque adeo veritus est populi superistionem, ut lenarios illos edere dubitaret a Justino, Athenagora, Clemente, Cyrillo , Eusebio, atque a recentioribus Grotio, Petavio,Hookio, Vallachio, aliisque pluribus magnopere celebratos. o Unus profecto est; unus es tantum Deus eis stui Co lum, O amplum condidit Terrae globum, is Marisque fluctus, vimque ventorum gravem. is Plerique nostrum mente sed eapti, Deum is Simulacra nobis, em mali flatium,
is Cum saxea, atque acerna consteravimus: ,, Sive aureos, e measque imagines:
1 :: . se Sacris se tuos redimus; his festos dies. L . D Agimus: pios hoc esse nos remur mori. b Quod .
lie autem notatu dignum est, non modo Soph Iem , sed & Ilos poatis eragicos, ut Euripidem, & Menandrum de Natura divina praeclara quae
360쪽
Quid plura Z Ipse Cicero, non quidem semper, sed ta
men aliquando ita locutus est, ut unum videretur Numen agnoscere, quod vere, ac proprie Deus & haberi, & vocari posset. In primo enim Tusculanarum stuaestionum ea scripsit m Me vero Deus ipse qui inteuigitur a nobis , alio modo
intemgi potest, nisi mens soluta quaedam, se libera, segregata
ab omni eoncretione mortali, omnia sentiens, O movens, ipsaque praediis motu sempiterno m Jam hujusmodi Mentem non fuisse nisi unam a Cicerone existimatam, tum ipsius verba eodem illo libro indicant, tum satis ex eo Constat, quod numquam aut ille, aut alius Ethnicus arbitratus fuerit, singulas Naturas homine meliores omnita movere, atque sentire, cum ipsae motu Usent praeditae sempiterno. Caeterum vehementer dolendum est, tantum ingenium neque satis firmam, & certam de Unitate Dei sententiam habuisse, & non parum absurdas opiniones de praestantissima illa Natura fuisse aliquando secutum. Nos tamen, non
is Te qui starente non ab uvo multusis Rerum superno vim pervolvis turbine,' mem lux refusteι circum , quem vescotir,, Nox circiam O impo fertur . , est Siderum M Tam variis mieans eobors luminibus is In Drum aueres urique ducit eboreas. dic. quo loeo quaedam a Iob divinirin dictu videtur γεti Graecus exprimere. innander autem apud Iustinum de Monarchia ita canit.
Nimirum ris Nam eui parassar semper omnium, Patremis moe ussique faeris prosequι DIum deere.