Pauli Iouii Nouocomensis medici De Romanis piscibus libellus ad Ludouicum Borbonium cardinalem amplissimum

61쪽

re argenteae distinguntur.in dorso impares eminent aculei tenui inter se membrana coniuncti. Propterea Atheme Perea ait spinis esse coronatam n insigni uarietate conspicuam. Pulchm quidem sunt. gra m gustui. α Ianguentibus salubres. Plinius inter saxatiles eas conumerat. α ex iis qui hyeme capiantur. Dux re magister Percarum est Melanurus.qui alio nomine Oculata dicis a magnitudine oculi. ut Theodorus interpretatur,uarius est re frequentibus guttis conspersus.non absimilis Auram.ue natura .ut Aeliano placet. piscium re timidissimus idem re cautis mus.nam ex ipsa maris tranquillitate piscatorum aduetum praecognoscit.mergitq; se profundissimo mari.si uero i summas aquas fuerit enatandum,agit circa scopulos re mira sagacitate in spumis latitat.quas infracti scopulis fluctus continue excitant. Comelius Celsus Oculata in genere alimenti marime probauit.Numenius uero Melanuros uim obstruendarum uenarum habere.& multo Sargis sapore re succo inseriores esse testatur . ita ut Melanurus alius ab oculata esse uideat . scuti sensisse Plinium putamus qui Oculatam Soleis atque Paseribus admiscuit.&in eodem uersu utriusq; mentione separatim facit. quod re diligentissimus Hermolaus animaduertit quum in hoc pisce aut Plinium aut Theodoruerravisse arbitraretur. I d uero Gaza mouere potuit quonia Aristotcles quum de Scaro mentione faceret.semper Melanurum illi coniunxit.idemq; fecisse Celsus uideretur.nam Scarum semper cum Oculata nominauit.quasi quu Melanurum dictione graecam reformidaret. ulatam pro M

lanuro substitueritiqui piscis a latinis uti hodie Venetus α

62쪽

alibi Ochialis propter oculorum magnitudinem nuncupatur.non autem is a nigraeie caudae.sicuti Crieci appellabant. Nigricauda uel Atticilla uocet. Sed Melanurus qui Neapoli frequens est.Romae raro conspicitur.sic ut nemini mirum esse debeat. si eius ueram effigiem instituto picturae opere minime referemus.Caetem Percae .ut ait Aristoteles.in fim uiis de lacubus etia uersantur. I i m hodie in Gallia summa obtinent dignitatem alendis febricitatibus.appellanim eos Galli aliquo nomine Percu.quos celebrauit Ausonius Gabius .quum dixit in Mosella. Nec te delitias mensarum Perea silebo

Amnigenas inter pisces dignande marinis. A

Solus puniceis facilis contendere Mulis. In Italia autem laudatissimi sunt e Lario lacu uos Nόuo- comeses ipsi Percecos appellant. eos fama est luisse aduecti- ώtios. dc inquilinos tralatis scilicet seminibus e lacu Eupyli. qui Lambru emittit amne.ut meminit Benedictus Ioui frater in Larianis Lusibus ad Minitium Caluum. Eupylis exigua sum Percecus Ortus in unda. Mem peregrinum Larius inde tulit. Sed Eupylis multo minores.qua Larius Percecos producit. quoniam magna ex parte uel influentiu aquarum desectu. uel occultiore aliquo hia tu terrae haustus multis ante annis exaruit.abiitq; in tres minores lacus aquis i depressiora loca ,siibsidetibus qui a Licino foro uetere oppido.quod re ipsum interiit. plebis Licini Lacus hodie nuncupanrur. In Lario Percae ad pedalem crescunt magnitudinem .croceas pinnas habent δέ maturescentibus praesertim uuis ab ipso pingui NPraetenetis

63쪽

Praeteneris interaneis magnopere comendatur.Medici sere omnes Galliae Cisalpinae Pereas aegris robustioribus apponere non dubitant praesertim si crudarum uuarum succinquem agrestam uocant.diligentissime condiantur.Diocles

quom Medicus in libro de salubribus. ut Athenaeo placet. Percam e saxatilibus.qui molliores habeant cames ut sunt Turdi Merula .Cobii dc Phycides plurimum laudauit. De Rhombo dc Passere. Caput.XXV.

HActenus de squamosis piscibus .nunc de planis age

mus,qui spinas habent ec de his quae ab Aristotele Selaches quod spmis careant,re a Plinio carmilaginata ap- Pellantur. In his principatum obtinet Rhombussic dictus fortasse ab instrumento Thessalico magico .quod Rhom hum .idest rotundum sitiest enim hic piscis longe latissimus ouali figura rotundior.quar forma in instruendis aciebus Rhombi nomine a scriptoribus rei militaris appellatur. unde Martialis, Quanuis lata gerat patella Rhombum . . Rhombus tamen est latior patella. me Cneci authores Rhombum Psittar nomine uocaret,ita ut Psitta genus ad Rhombum .Passerem dc Soleam esse uidea tuta Aristoteles nam Rhombi nuso meminit.sed Passeres, se hodie nuncupati a Romanis magnitudine, saporem dc figura etiam oblongiore a Rhombis differunt.in eo quom dissimiles. quoniam dexter situs sit resupinus Rhombis. Ieuus autem Passeribus dc Sol eis. Caeterum Rhombus inter

ia in

64쪽

Hanos obtinet principatum . quem nobilis quidam aulae procerum circa popinales delitias Ingeniosissimus aquatrulem Phasianum appellare solebat,non absurda quidem co- parationescuti di soleas Externis,Lapetras Coturnicibus. OLup A altilibus Capis.Sturicies uero Pavonibus adaequauit.

ut ex eoquinariis comentariis,quae eius coci nomine circuissemnmr.licet intueri. Capitur Rhombus toto anno dc circa pinguiore harena,extremasq; litorum margines natat tras uersus. conuolutim se certis flexibus Strabonum more. ut

situs oculorum uitium emendet.suam potius latitudine cii pinnarum adminiculo stetus cursim dirigit.omnium pro- ifecto dc temporum ec locorum piscis. idem dc delicatus ecsalubris .hyeme tame aestate dc in Italia Rauennae. ii alibi multo laudatior.Rhomboru pulpae sunt candidae.ec presso quoda humore succulentae.quae affatim de salubriter alunt. modo in prima concoctione quae celebratur in stomacho. superfluae earum partes perfectissime secemantur. Calenus in alendis conualescentibus Rhombos in iure simplici cum modico sale.porris S aneto intritis percoquebat. Sanis aute ἔα his qui sensum appetentis stomachi deiectum habuissent.

testes in crate acetoq; conspersos.uel fici cu Garo.ac uim apponere costieuit. -

De Solea. Cap.XXVI. S ξquitur Solea .Lingulaca a.M. Varrone nuncupata.ab

Athenaeo autem Buglossus. quod bovinae linguae --giem imitetur.hodie in lautioribus conuiuiis in s imma etiacaeteroru PIscIu copia.magnam obtinet claritate.Probatur

65쪽

. hyeme re frixa Arancit mali succo piperem cospersa.Maxi ma in Belgicis oceani litoribus reperitur . nostrates pedain: longitudinem raro superat. Soleae maleficos pisces deo fugiunt. eam solum frequentant loca n quae belluae missi.

me accedunt.ita ut argumento sint maleficos non esserabi is ueluti selatae metu uagentur. Solea leuissimum adgeonerat nutrimentum in stomacho, facile concoquitur. ec in secundis uenarum & iecinoris digestionibus nulla semen tuum stiperfluitatum excrementa relinquit. acti

De Citula siue sancti Petri pisce. Caput.XXVII. lPIstem e genere planorum. similitudine Istricis ipsa

dorsi acie aculeatum,capite extento . ore latissimo. cuius maxillae ex perspicua membrana constare uidentur.

Romani Citulam dc sanem Petri piscem uti re Veneti.Ligua res autem Zaphimm appellant. Sunt in eius utroq; Iatera gemini orbes,qui bina imprimentium digitorum uestigia esse uidentur. Sapore.pretio .dc effigie.si caput abscideris.ipsi Rhombo persimilis. Quo aute nomine latini ueteres Cra cim illum appellarint pro constanti affirmare non ausim. Quibusdam uidetur esse Chalchis de genere Rhomborum apud Columellam. Putaui ego illu esse Achantiam qui sit de genere Galeoru apud Atharneu sic dictus. quod spinosus sit.& certe si Galei prole ore suscipiunt,ut eam ab inuademtium pisciuiniuria tueanrur hic piscis ante omnes. habet aptissimum .ut ea pietatis in filios ossicia comodissime pratistentur. Acanthae certe Oppiano e genere Caleorum sunt

66쪽

N aculeati. sed is fortasse est.qui a nobis Columbus piscis appellatur. infimae plebis obsonium, qui oblongus est. NCarthilaginat .spinarnm habet in dorso.Aliquado quom dubitaui. an esset Cytharus que sipius Galenus O Rhombo

nominauit, afferens Rhombos sapidiores ec meliores esse Cytharis ut manifeste in mensa utriusq; collatione deprehendimus.Inuenio tamen apud Athenaeum piscem Cituludicari Libero patri scuti Cytharu ApolliniTrigla Hecati. Apuam Veneri.qui si nominis coniecturam sequemur .pro secto Citula Romanus antiquorum Graecoru Cittulus esse poterit.

De Torpedine. Caput.XXUIII. Torpedo emgie .potestatem admirabilissic dicitur.

quoniam capta in retibus priusili attingatur .piscatorum manus stupefaciat.Ppterea Veneti eam Hramiam quod est torpescentis membri aseliis. appellant.Romani autem modo Battipotam . modo Foterisiam . Dequentius uero Oculatellam dicunt.quod in eius dorso quinq; ocellos subnigros ipsa natura depinxerit. Subrufa est prona parte. supina autem candida. Auermes.caeterim Philosephi Toripedine ea qualitate manus adficere,qua ferrum a magnete lapide pertrahatur.existimarunt. At Calenus Torpedinem inter pisces,quibus uescimur in tertio de Alimentis nominauit , quant ea hodie a plebe.egentissimisq; hominibus

tantum comedatur.

67쪽

DE RΑΙΑ. ET ALII S. CAP. XXIX.

SVnt etiam e planis Raue.N Squatinae citem compo

siti ex utrisq; Rhinobates siue Squatratae . quae foedae sunt aspectu.atm esu admodum iniucundae.quum inter seri didae plebis atq; pastorum obsenia censeantur. Raiarum sesauribus sanandis aptissimum est. Squatinarum autem scabrum tegumentum ad poliendum ebur propter asperitate ab artificibus expetitur . ex eo cultellorum re falcatorum ensium uagium Tuinae. Barbarim maritimi admodum pulchras conficere solent, quas Sagrinas appellant. Est etiam huius generis Pastinaca.idem dc Turtur.& Trigon . quae a mortifero aculeo lethalis ab Oppiano dicitur.quo Ulyses ictus a filio perierit.hodie Bruccus dicta. Haec simul&Raiaec supra citati pisces e mustellino sunt genere .prolem tameore ut alii solent eius speciei suscipere nequeunt propter

Post planos pisces oblongi dc lubrici citabunt .re ante

alios Conger subalbus. re teres.qui ingetis Anguillae speciem praesesert. Hunc Icesius ait omnibus gregalibus

piscibus duriorem Ic ob raritatem carnium tenuissime nu. trire.nem laudabilem praebere succum .eum tamen stomaocho minime esse molestum .aut incommodum. Idm Calonus assimat. qui dicit Congros parum afferre nutrimenti. caeterum lacillime eorum cames digeri. atq; secerni,ita ut mirer Albertum magnu .quum dicit Congros nanua qua dam proprietate lepram morbum generare. Congros in

68쪽

immensam crescere magnitudinem apud Sicyonem Peloponnesiam Eudoxus tradit. ita ut currum longitudine si perent.Porro Archestratus in libro de legibus uetris.Comgros in Italia longe optimos iudicauit.quod mihi nequaluerisimile uidetur. Quando nem hodie aulae principes nemipsi cupediuore Cogrum magnifaciant.Solim Hispani R manae urbis inquilini eum exoticis quibusdam pultariis imcoctuman summo honore habere uideantur.

Urenae toto mari sunt frequetes.sed in Siculo lon-- -ge maximae,atque Optimae.eas Columella flutas appellauit . quod summis in aquis fluitent,unde accidat.ut in rumiis solis ardoribus exusta cute sese mergere nequeant. amissam flexuosi motus agilitate capiatur. Sunt maculosae ec in collo aliquot stellas ad Drmam septentrionis habere ' , dicuntur .quae statim morientibus evanescat.Mira in his sagacitas.nam ut se captas sensere.hamu auidissime deuorat. dentibusq; lineam protinus abrodunt.& effugiunt.Ueteres Romanos a uiuacitate potius m a saporis p cellentia Minrenas assimasse crediderim.quoniam magna eorum copia in cotidianos usus.uiuariis inclusa diutissime poterat assenuari. aeteris piscibus.aut tedio carceris,aut uitio piscinarum facile pereuntibus.COstat enim.C. Hirciu ex uiuariis epulo triumphal 1.dictatori Caesari sex milia Murenarum mutua . appendisse. Mansuescunt. α de manu hominis escam acci-Piunt. Crassus ille cognomento diues Murenam altilem

69쪽

TRICES PRIMUM

adamavit.adeo ut sato functa aliquando Iuxerit.& tumulo

indiderit.Extat quom illud salsissimum C ram dierum quuL. Domitio admodum rideti. atq; admiranti.quod mortua defieret Murenam.respondit mirum quidem esse quod emtinctum piscem lachrymis prosequeretur . sed multo quide admirabilius,quod ipse tres a se elatas uxores non lugeret.Extulerat enim tres uxores Domitius quas quidem ueneno,ut dotibus potiretur.sustulisse dicebatur. Aliquae etia foeminae in delitiis Murenas habuerunt.ut Antonia D rus. quae uni speetiitae suetudinis gemmatas inaures addidit. Vescuntur humanis carnibus Murenae. idq; Vedii Pollionis crudelitate veru esse apparuit.quidamnatos seruos in uiuariu demergebat.ut illi non extemplo.sed paulatim in mi nutissimas discerpti partes Murenarum morsibus absumerentur. Ferunt Murenas in cauda uitalem spiritum habere. Propterea illas aliquato celerius iterimis i extrema caudae. Parte potius, in capite fustibus uerberetur. Sanga Romanus Poeta lepidus.cuius beneficio Athenaeum latinum legimus.quum Pyrgorum in litore piscaremur,docini Murenas ab antiquis exossari Plauti authoritate ut eorum carnes nullis impeditae spinis gratiores redderentur. ingentenam illes, vi dii i Murenam binis bacillis utraq; manu comprehesis mediam astringendo etergendoq; recte re festiue admodu exosauit. Serpentes cum Μurenis coire.quas sibilo e profundis in litus euocent, diuus Ambrosius re complures antiquorum tradunt,cui opinioni Athenarus refragatur aut ritate Andreae qui de his quae salso creduntur librum edidit.Murenae toto anno pariunt, estq; de genere earum Murus robustior,

70쪽

ec grandior. N unicolor Larici ligno .colore persimilis ut Aristoteli uidetur. quem Myrinum Plinius appellat. Inue. nitur Zc Murena fluuialis multo minor.quae unam tantum habet spina.& Gallaria.authotitate Dorionis ab Athenaeo nuncupatur. ita ut arbitrer hanc minorem Murena intela ligere uoluisse Athenaeum pro ea quae a nobis Lampetra uocitetvrsed de hoc mox distuse disseremus.Murenarum caranes non minus nutriunt.m Anguillarum atq; Congrorum ut Icesius asserit.Uerum ab duritie quadam innata re ex te naci humore laboriosissime digeruntur . sed a lactibus eri. miis summam eomendationem accipiunt. quibus Heli, gabalum Caesarem insana prodigalitate.quum in medite Taneis esset.aulam omnem.ac rusticos pauisse Lampridi in historiis assirmauit. . ΓΩ lle Isuim

De Acu. Caput. XXXII. q St dc Acus de longorum genere.quae a Graecis Rhaia η phis N Bellona dicitur. rostrum habet Gruis, uel

Ciconiae similitudine. colorem uero argenteum, spinam autem .ut Albertus magnus annotauit uiridis colorRMI piscis sero parit.& per aestatem tantum, utero dehiscente tempore partus. secus ac caeteris accidat piscibus. qui ipta uuluae foramine pariunt ut Aristoteles existimatui. mumidum, bonumqa succum eius carnes praebent, sed taradiuscula caeterorum comparatione concoquuntur. villariali id frui' Dd dili uip. Tbab