장음표시 사용
191쪽
Decis Aurearum par. II. Lib. II.
quia illud procedit quando post iuramerum sequitur protestatio, quia tunc illas acho contraria non iuuat, secus si suisse set facta ante, vel in ipso actu. Ita notanter Calci in conci .de eo quod mei. Cau. Quinto, quando iurametum Prosertur stipei contrachii a lege prohibito, tunc enim non obligat ipso iure,quia propter legis impedimentum, J resistentiam,oportetquod sit sponte adhibitum. Ita est casus in c.cum contingat, de tu eiur. in cap. 2.de paci in G.in cap licet, e iureiu. in 7.Optimus textiin Aiath. Sacramenta puberum, C. si aduers venditi ubi dici- tui quod nullius est momenti iuramentum minoris, si interuenit metus. Sexto limitatur,quando quis sine culpa sua incidit in metu, nam tunc licet ob reuerentiam iuramenti quis obligetur,tameaudiretur contra iuramendum metu pristitum, si tamen esset metus talis,qui caderet in collantem virum,cap. in dilecti,quod meta incap. si vero, te iureiu. Vbi tex. ponderat grauissinium metum in relaxatione iuramenti. Sexto limit tur quo ad extorquentem in foro ext
riori: Dicit enim Beatus Tho.2.2. l.8'. δῖ art.7.quod in t iureiurando, quod quis proleri metu coactiis, luplex est ligatio: vara,qua Obligatur homini, cui pri mittit, & talis tollitur per coactionem: quia ille, qui intulit hoc, meretur ut es promissum non seruetur,l qui in care rem. isquod met. ausa, c. Abbas, cum duobus seq. cod. tit. Alia est obligatio, qua obligatur Deo ut impleat quod per nomen eius promisit, & talis obligatio non tollitur in foro conscientiae, quia magis debet damnum lcmporale pati, quam Iuramentum violare: potest tametri nidicio repetere quod soluit,vel prilato denunciare, non obstante quod comtrarium iurauerit: quia tale iuramenta verteretur in deteriorem exitum : esset 13 erum contra iustitiam publicam. Romani tame Pontifices absoluunt ab hoe
iuramento, non tanquam decernentes
huiusmodi iurametum non esse obli totium, sed quasi relaxantes tales obligationes iusta de causa. Haec Thomas. νε tenet Ioan. Calder.ind. cisi vero. Et sic quo i dicit glossa pWdicta in d. .si vero, quod iusiurandum metu extortum est obligatorium,procedit,& habet locum in sero conscientiae, non autem in iudiciali Idem Cald .in daeap.si vero. Diciturautem obligatorium non eo modo, quo sunt alia iuramenta,sed quo ad hoc quod iurans non debuit propria auth ritate contrauenire, sed prius Romanu
Pontificem consulere,deelech. p.vcnerabilen verbo,nec valet Octauo limitatur regula generalis, ut ea, quae fiunt per metum, rata semper & firma sint in i matrimonio: nam i inatrimoniti metu contractiim non tenet , etiam si quis in metum inciderit culpa sua, p.venien despons. Et ratio est: quia matrimonia libera esse debent: nam inuitae nuptiardissiciles exitus consueuerunt traber Q.
requisiuit, de sponsa & ubi metus, vobcoactio intercedit, consensus liber dici
non potest.cap. in t Naa,extride sponsat Et sic matrimonium, non concub tus,sed i onsensus iacit, I 7.q. 2. cap.sisficit ; Et non obstat contra praedicta tem. in cap.inter caetera, 22.q. .Vbi texta videtur innuere, quod matrimonium ratast:quia respondetur dupliciter ad illum texta & primo, quod ibi non interuenit iustus metus,qui possit cadere in contatem virum, vel quod post coactionem subsecuta suit voluntaria,atque spontanea commixtio, quae purgauit metum p cedentem,ut extra, te spons cap.u niens, et 2. vel etiam tertio intellige se: cundum Ioan. le Ana.ind. cap. Abbax,
quando quis contrahit matrimoni ii 1 crmetum cum illa, quam prius cognouit: nam tunc matrimonium per motum cotractum tenet. At si contrahit matrimonium per metum cum illa, quam numquam cognouit, & tunc matrimonium
non tenet,& est ipso iure nullius pondoris. Et ita potest procedere communis opinio, quae se habet,quod matrimoniamr nactum cotractum,non tenet,ut diacit
192쪽
De iuramento meticulo Q. Cap.V. 6 I
cit Anan. in d. cap. Abbas. Immo non solum est nullum matrimoniti per metu I s contractum,sed etiam si i contraheretur per probabilem sus itione metus: ctenim paria sunt, aliquid fieri per merum, vel per probabilem suspicionumerus, secundum Innoc. in cap.cum nobis
olim,de elec. Angel .ini metum, in prin
uissime, j. si copulsus, & ibi plenius per
Bald.ffiderum .iutor.optime facit quod notat Ioan. And.in cap. insinuante, qui clerici vel vo n. Bar.in i de pupillo, j. si quis ipsi, is de noui operis nunciat.
16 Nonost limitatur in dote: nan Ossoluta,vcl promissa propter metum, nullam vim habet,utini si mulier,*. si dos,
& ratio est quia quemadmodum matrimonium debet esse liberum, ita & dos, quae est accesseria ad matrimonium, ut notat glo. in il .,.si dos. per rex.in zaccesI7 sorium,de reg.tur. Decimo, i in rebus ccclesiae per metum traditis: Non enim transscrtur dominium intercescae m tu, cap. si quis presbyterorum, de rebus e .non alim.& est communis opinio, ut per Abb.in d. c. Abbas,nu. I o. Et non obstat tex. in cap. I s .q. 6. Vbi rei ecci fastic alienatio admittitur,licet metus intercesserit: quia intelligitur, modo duo concurrant. Primit,quod fiat in casu licito, secundit, quod seruetur sorina a iure si ita, siue tradita, ut est rex. in
Clem. I .de rebus ecci non alien. Panor. in cap. ccclesia, de constic. quia his ol seruatis, conceditur alienatio, licet metus intercesserit: cum coacta voluntas, si voluntas, i s .q. I. cap.merito. Vndecimo, in voto,cap. I. le his quae vi ; quia illud pendet a lioera voluntate volictis: cum res sit consilii, & non praecepti, 32. ΤΙ .c. integritas, extra de uoto,cap. licet. t volutatium militem elegit sibi Christus, Sc coactum sibi auctionatur diabolus, I f.q. I.Cap.non est. Duodecimo, in danda auctoritate:vnde aut horitas tutoris per metum extorta, nullius est roboris, I. I. in fi .st deauti tutiTertiodecimo, in iurisilichionis proroHtione per metuna, L2. I.responso, T lcludi c. luitex. licet specialiter loquatur in eo, qui per metum prorogauerit iurisdictione alterius iudicis, tamen gl ind.c. Abbas. simpliciter intelligit etiani in translatione ; & hunc intellectum videtur approbare Bar.in l. lecernimus, C. de sacroc. cle. Et ratio est: quia ubi agitur de iurisdictione conserenda, metus Vitiat a-ctuna ipso iure,d.La. Quartodecimo, in eo, qui per metum facit testamentum,l quae testamento,in fi .is. de testa. Quinis todecimo, in sententis prolatione, II. q. r. Giniusti . Ratio autem est: quia actus sententiae pendet a libero arbitrio sententiam dicentis, 3 .3.7. cap. iudiccte sed ubi metus intercedit, liber consensus dici non potest, cap. in locum, despons. Verum adnotandum, communiter tenetur contrarium, per id quod
his,quae vi .in 6. Bald.vero in l. decernimus, C. te sacros. e l. dicit, quod Domini Decretistae dicunt, iuc d in sententia chiuium, hoc est censurae, metus reddit sententiam nullum,quia claues non debent vim pati. Sed in alijs sententi j stemporalibus secus est, allegat notata in d.c.quatuor. Quare Bald. videtur sentire, sententia excommunicationis lata per metuna, sit nulla, citius contrarium lcnet glo. in dae. I .Tu tamen dic secundum Huson. quod si sententia e communicationis profertur per metu, contra iuris ordinem jententia ipso iure nullius cst momenti, alias valet, Stenet, sed probato postea, quod metu lata sit, reuocari debet, ad hoc'.q. 3. c. fratres, 2Φ.q-3 . ω'comperimus, re in hac sententia residet Aren .indae. I. nil. 6. VI timus casus est in procuratoris institutione, arseextra, de procvr.c.accedens.
Hos casus ponit Hosti crude his,ρος Vi. cap. fin. glo. ind. cap. Abbas. Sed modo videamus de ciuibusda dubiis circa iura naentum actum. Et primMit. An taeluceti qui contra suum iuramentit co
193쪽
i Decis Aurearum Par. II. Lib. II
etiam veneritὶ &videtur,quod non, pertex.in cri vero, extra eod. Sed Archid. in cap. habemus, 22. q. I. dicit, quod ethpeccatum mortale. Vnde fit, ins quis metu Faui coactus iurauerit rem suam iam a se traditam non repeti rurum, incillam repetere non poteri absque peccaro mortali,nisi absolutus a Summo Po-tifice fuisset,de civi. civenerabilem, g. n. qui aliquando solet absoluere homines non quasi decernens hoc iuramentum non obligare, sed huiusmodi obligationem relaxans, ex iusta causa. ao Secundum,quod remedium t habebit coacto iurans rem suam se alteri daturum. Resp. tradat, & postea repetat. Sed quid si iurauerit non petere absolutionem a tali iuramentoὶ Dic, in potest idecclesiae denunciare, &cccleua ad Ius denunciationem ipso proprio motu Pot absoluere, extra, te ivr iv.c.' ad- modiun,in fine. Tertium,an qui iurauea i fit se non repetiturum damna , t possit repetere expensasὶ dic, quod sic:quia aliud est damnum,& aliud ex sq. Quartum, Utrum qui aliquid extorserit per metum,teneatur restituere ξ Resp. breuiter,in debet restituere non solum qu eripuerit per talem merum, sed etiam Omnia, quae amiserit ille, i fucrit ut rus metus, i si cum exceptione, j. Pedius, ε. quod meti causa. Quod tamen sallit, si dans sileritcausa sui metus V. P)Minatur quis accusationem de crimine uere perpetrato,licet talis,qui minatur, turpiter accipiat aliquid, ut ab accusatione desistat, tamen necessario restituere non tenetur,s alias potuit donare: at si incutitur timor iniuste. Exemplum, pater comminatur se interfecturum adulterum cum filia, quod de iure ciuili licet: sed in Canone contrarium re imtur,unde lex debet dere Canoni, Io. dist.c.lege. Tunc tali mem extortum, teneri non poterit in conscientia. Facit text.in cap.inter haec, 3 3. q. r. nis in resarciendo situm intercile puta famae liniis, S holioris, Sylv. in verbo, metus,
t Fidessieruanda, desIeruetur. x Fides non seruanda, ubi non es aquatis
3 Fides in obligariani non re pectivuminime seruatur.
Pro mssio iurata continens diu rsa facta, si unum non seruatur est et seruanda .s Promis struandae acta principaliter
Deo icet per aliam parte non struetur. 6 Fides an seruandasit, quando vergeret contra ius publicum, or per consequens
Fides an seruanda non seruanti in contra
bus innominatis, executione facta.
8 Ad primam actionem ipso iure sublatam
io Fides struanda non seruanti, quandos
it Fides non est stangenda stan mi in ma
ii Fides ut seruetur ili competit actio, qui mitis adimpleuis promissum.13 Fidem non πο ideo non serno, quia tu prius , siam stegisti.
i Clericas non licue episcopum contemnit, licet ab Episcopo contemnatur.
De conditione, quae in Iuramellato intelligitur, si mihi fides
Ubsequenter videndum est letacita tantum illa conditione quae in Iuramento promissorio subintelligitur, si mihi Ddem seruatieris, cap. peruenit, et 1. de iureiuran.Nam aliae ponuntur per D ctor.l n cap. auemadmodum, tit.nostro,
ut si Papae elacuerit, si res in eodem si tu permanserit,& similibus, &c. Igitur una inter conditiones tacitas, quas hoIuramentum promissorium est ista: t Si mihi fidem seruaueris ; Ideo si mulier
contra fidem sponsalium,vel matrim nil venerit, licet iurauerim eam semper tenere prO Ore,vel ducere ea, possum
194쪽
. De conditione, &c. Cap. V I. 6 et
non obstante iuramento Venire contra, de iureiur.capitiquemadmodum. Facitctiam tex. in ca esto, dist. 9s . ubi dicitur: Cur cgo te habeam in Princi m, cum tu me non habeas in Senatorem. Facit etiam tex. ita p.venientes, & in cap.veniens ,extra, et . ubi iurans stare mandato alicuius, si mandatur aliquid fieri contra iuramentum licite praemium, iulud seruare non tenetur, cum tale iuramentum non extendatur ad verisimili-wr non cogitata. Concordant denique iura, in l.cum proponas. C. te paci. de l. si conuenerit,is. pro socio, 28. q.2. cap.si infidelis,elos. in Cap.frustra, dc rea. Iuriri 6. Et ideo iurans tervire Domino seudi,no tenetur seruire ablato seudo, armcap. I .de seudo. c. potitit,extra, locati. Et promittens no expellere emph yicutam
intelligitur si seruauerit promista ex parte sua, i quaero, f. inter locatorem, Et cati Et Doctor obligatus ad lecturam, licite desiliet, si sibi non satisfit. Ita m. Anti& latius Panorin.in d. . peruenit. Sed modo sunt nonnulli casus, in quibus rumpenti promissionem, vel iur mentum, debet fides seruari. Et prunus est. Vbi non esset aequalis perlonarum conditio: & ubi culpa posset alteri imputari. Exemplum, si maior ex contrahentibus esset unus, & alter pupillus, ff. de actio emptil. Iulianus, 6. si quis a pupi lo. Quod ideo est,quia suit in culpa,contrahens cum pupillo fine tutore, igitur
regula procedit, qua locontrahentium eadem esset conditio. Henr.m d. c.peruenit. Franc.in inses rustra, te reg. tuu in 6. Serundus casus t est, qinando obligationes non sunt respectivae ad in urcem, adest non inflectiatur ad idem factum, sed ad diuersiam, ut puta promisi tibi finia
pliciter dare cemim librii, et iuraui, tu postea iurari aliquid facere, certe licet non adimpleam promi ilionem incam, tamen tu no euitas periurium, si dii scis adimplere promissionem tuam, quia tuno promisi ili ratione promissionis meta sed simpliciter. Habet crso locum regula in obligationibus ad inuice respectu
uis,& circa idem capi tutum, uel conne xum,&non circa separatum, ut late per Dona. Ant. δc Abb. hic. Quomodo autem cognoscatur capitula separata, vide Anchar. ias. 2 .inci p. Iu lex. Tertiu&4 casus est, quando promisso iurata contineret diuersa facta: iuia fidem non seruati circa unu pactuin vel capitulit , icusactum, no est seruanda circa aliud capitulum, uel pactum,argum. is de legati l .cum pater,s. libertus. Et ratio est: quia separatorii separata debet esse ratio, c. sico tempore, de cicori 6. c. luia saepe, des praeb. in 6. Quartus t quando promissio suisset facta Deo,& principaliter co- cerneret ipsum Deti; quia tunc licetvna partium fide fregerit,uel no scruauerit, tir altera fide seruare tenetur: Probatur in cap.quod Deo, 3 3. q. s. ubi licet uxor adulterata fuerit, vir tamen adulterari non det,& adulterado, peccat,& hoc sat innutit deci&Hos t. in .l.c. pervcnit,
in fine glosis suae. Sed tu dic quoci obligatio,quae est inter maritum, & uxore,
non est sub conditione, si alter fidem seruauerit. Immo pure obligatur unusquisque Deo ad fidem seruandam,& ideo licet alter fidem fregerit, non potest alter frangere: Imnio puto, quod si Dcto ex presso coueniret, istud pactum esset turpe, & non esset seruadum, Guido Papa
6 in s.c. ruenit, num. . Quinciis, diua-do fides seruata vergeret contra ius publicum: quia eo casu fidem non seri tifides seruari non debet: Hinc si facta esset pax inter duos,& promissi ne illat
alter alterum no offendat personaliter , nec realiter, si alter alterum, scili et bannitatin occidat io rumpit fidem. Quod
diruim amplia, etiam si nax esset facti post bannum: Nam licet hosti etiam sit
servanda sides, Q. l. . c. Inia Clas, tametere . ille intelligi debet de hoste pri iam,& non de publice bai utito: quia ius publicum per pactum tolli non potest, i. iii Spublicum, fide paci. Bald. in l. accusationis, C.quod meticausa, qtu intelligit de bannito,qui potest a quolibet dc populo occidi , alias si statutu permitterct occi sionem
195쪽
Dccis. Aurearum par. II. Lib. II.
sonem soli ipsi offensio, tuc pax csset sic
uanda. Sed an intelligatur rupta pax Inter duos,qui cum alterius uxore adult rium committeret, vel surtum saceret, dic,quod non: ita Bar. in Lucrum, s. lesuri. quia id non secit animo vindicandi, sed causa libidinis, vel gratia lucradi: secus si faceret caula vindicandi,& iniuriam inserendi, quia sorte passus sit similem iniuriam, de qua facta est pax: quia
tunc dicitur pax rupta, secundum Bart. 7 ibi. Franc. ind. rcg. frustra. Sextus test, in coci actibus inno natis post executionem factam: unde si tibi librum vendidi, δ eum tradidi, ut decem mihi dares, non potero post traditionem libri petere librum, ut in t .ancillae, C. te rei venilic. sed agedum est ad pretium, l. in ciuile, C. te rei vendi c. Et ita Bald. limitat regulam: Frangenti fidem,Sec.dc in l. cum proponas, c. leo n. sed haec mihi non videtur vera falletia, loquimur enim de secunda pcrsona, non autem de prima:
hoc ei quando fracta fide quis possi sin8 gere illam. Septimus est, 'quando prima actio fuit ipso iure sublata, quia tuc ad eam redire non potest, gl. magna in l. mora, Cale paci. glossa in l.cum pro 'nas, 2. C. se paci. Exemplum habes in c. cum inter R. seniorem. 9. nos aut ira, cXtra, de elcch. ubi habes, st, ille R. senior qui renunciauit electioni de se factς, nopotest redire ad eam, licci fides sibi non
seruetur. Et ratio est: quia per illam renunciationem sublatum fuit omne ius sibi competens ex clectione. Cum enim quis renunciat beneficio, pure, de sinpliciter, de sine pactione aliqua renu clare debet, de ossic. dcleg. c. ex parte I.
c.cum pridem, te paci.& ideo ad ius pristinum no reuertitur, ut no. Beri in s.c.
cum inter. Et ratio huius e 1: quia actio, vel ius semel extinctum, nunquam reuiuisci t,l. qui res.*.arcam, Tile soluta p. quaeris, vers. non potest, de consec. d. .
9 Octauus casus est, ubi ille, qui fidem mihi non seruauit,soluit mihi poenam, in quam per illam incurrit: nam postea teneor seruare ipsi fidem: quia solutio poenae habetur pro obseruantia contra elus, cum poena succedat loco solutionis rei principalis debitae,i.ptaedia, fide acta p. l.apudΛ. Labeo, Ede doli exceptione. Cynus in l. petens,in 1. quaest. C. dapac.α procedit etiam si iuramentum interueniat, d. cap. peruenit, et secondo.
io Nonus t quando in pacto esset apposita clausula,quod etiam secuta contrauctione ratum maneret pactium, & ut alio non seruante sidem, alter nihilominus scruet: quia tunc fidem frangenti etiam fides seritabitur, secundum glo.mediam in il .c. cum inter R. IO. Andrilia d. taperuenit. Quo casu poterit pars seruans fidem agere contra illum,qui obligationi contrauenit ad interesse, uel poenam, si poena suerit apposita in contractu. Qua
uis ut tenet Fesinus in d. c. peruenit, circa finem , multi assiment contrarium:
quia clausula, Rato mancte pacto, nihilo crari debet ad commodum ipsius primi non obseruantis pactum, glo. in l.qui fidem, aede transaci. ImOha in c. potuit, extra loca. Et quia per hoc videtur dari materia delinquendi, & dolus videtur
remitti, quo i csi prohibitum de iure, Lquaeritur,sside paci dotes. tamen Socin. in suis fallentijs, regula I 9. residet cum Ioanne Andrea, dicens, dolus non Patrocinatur, cu possit agere ad interesse. Ii Decimus t casus est, in conuentiones acta super treugam,quia non posiviri fragere fidem frangenti eandem mihi,multipliciter, lonec tempus duret treligarium pro socio, l .actione,j.diximus. D.An-- ton. te Butilia d.c. peruenit, de ibi Iovi. de Ana. sed aduerte, audit dictus 9.diximus, nihil facit, secundum Guid. Papa ,
in d. s. peruenit, tamen ita communiter
transeunt meh. licet Imola in l. qui seruum, de verb.oblig. dicat,quod istud potius procedit de consuetudine,quam de iure. Felin.in d.c. pertienit, num. s. Ex ptis his casibus semper in iura meto subintelligitur conditio. Si mihi fides praestetur. Ex qua re ulla, nonnullae decucula tur illationes, Ac prima. t Seius iurat dare Titio decem, si Titius det sibi Sib
196쪽
De iuram en to meticulo Cap. V. 6 3
chum, quem Titius iuramento promi si, quod ille primo promissum ieruare tenetur, qui primo fuit requisitus, pertexcind.c.' enit, ubi dicitur, promi tentem no teneri,si quando constat reucoditioni non paruisse, & hoc constare non potest, nili fuerit requisitus,& non semiaverit promissum: igitur qui renui stus adimpleuerit promissum, teu gere postea cotra aliti, ut sibi fides seruetur: quia qui sub conditione promist, non tenetur,nisi condi adimpleatur, Int de verbor oblig., ex conditionali. Oportet προ illum prius implere, si potere vult,alias petitio esset nulla, cii nulla sit alterius mor is de verbo oblig.l.si
3 pupillus.Secunda,si it promisi te non ossendere sub poena,& eostea tu offendis, s ego te offendo,non inculpabor de pace fracta, nec committur poena. Ita Io. Andriin d.r . stultra. Abo. incique admodum,ire .not de iureiur. Bene iacit texti in L qui cum matre, j. libertus, Dde bomliberi.ibi,ignoscendum est ei,s voluit ulcisci prouocatus. Et non dicitur fractor pacis, qui ex causa noua os dit,secundum Bartielaganter,in l.aut fasia,f.cause,per illum text.is. le rinis,&sequitur Dom. Anto. in α2. de renunta Et in dubio praesumitur causa noua, si cundum Bes.sblenniter,ini si praedium, in pen.col.C.de Mil acti Et cum istis cocordat idem Bald.in l. in proponas a princ.C. de nati. n. dicens,quod in quacunque proinissione, quam quis facit alteri, semper intelligitur conditio nisi ex culpa alterius partis aliud euenerit. Quinimmo ipse proii Vatus secundo Offendens, terit petere poena a primo,secudum Bart. Bald.& Imol.in l. cum pater,
9. libertis,fsdcleg. ruperillum rex.in veri irrum. Verum, si ainbae partes contra uenissent, & non appareret de priorit Ae secus esset: quia exactio poenarum Eic compensatur, per rex. g.in Ostiar rutus, de poenis. Tertia , t quod licet per prae licta videatur dicendum, quod clericus possit licite contemnere Episco .pam, si ab eo contemnatur , quia dolus
dolo compensatur, & fides non est ser- .uanda non seruanti,cisi ducturi ,3 2.q. 3. tamen cum non sit aequalis comparatio
subditi ad Praelatum,& fiiij ad patrem,
contrarium est dicendum. Et nono stat tex.in cicsto,distin.9s. ubi habetur, Cur te habeam in Principem, cum tu me non habeas in Senatorem: quia ut
dicit Hug. Hieronymus loquitur quod solet loqui vulgus, vel narrat quod non debeat fieri,sed quod solet accidere. C it enim quis a Pr lato suo se uidet negligi, vel contemni iniuste,statim eum negli-ox, vel parvipendit , ita Card. a Turr
P Iuramentum in interitum saturis a terna
vergens non obligat.1 Iuramentum de trnendo secretum, quando non obseruandum. 3 Iuramentum teneni occultum. per alios veritas sciri non potes eropria autho
ritare stangi potest. Iuramentum, quod vergis in dis endium
salutis alerna, non obligat. Inter inieruum,s dioendium discrime. 6 Iuramentum,quod est contra salutem corporalem non seruandum. 7 Iuramentum non petendi alimenta apa- ire, an sit obligatorium. 8 Volum non ligat propter pe riculum mci
' Iuramentum praestuum ratione iracundia , non valer. Io L ramentum praefritum contra Canonica satur.t, non valet.
Il Imramentum,vAmaxima necessias β- peruenit, an ou era. I 2 Iuramentum rem Icclesia per malam non repetendi in sit obligatorium. Is uramentum,Ubι primum es lacitum, O honestum,tunc est obligar rium.
I Iaramentum secundum flumes primo promisso, quod obseruandum.
197쪽
io Iurans exercere epus corporale, an possit religionem ingredi. ai Luransseruare volumen Hamuru, quid seruandumsesimi duo contraria. vi quatuor Decisiones. que adnu. 23. 23 Matutis proprio iuramento confirmatu, an liceat alicui venire contris. 2 Statuentes an ex rarionabili causapos astatuta tollere ab ueperiuris, O num
17 Superior tollens statutum Vniuersitatis iuratum, an siti de Mniuersitate teneantur ad obseruantiam iuramenti. 28 Canonicus i stans seruare Liatuta Ecclesia. vide etiamnu. 29. 3o Successores iurantium, ausint periuri is amendo contra statutum iuratum .
3I Iurameneum an praestari postper procu
32 Iuramentum ut non obliget successorem extende adpromissionem obedietia,ad tVotum Matrimonium, Excommunicationem, Iue ad num. 3 6.
.amplius iurare,sed tantum recognoscere tenetur sesubditum. Sed quid si ni- hil dicis de successoribus. nu. seq. 3 9 Iuramentum nolitum siub nomine dignitatis,an transeat adsuccisores. 4o Papa, ct Imperator an ardua tractare possint ab ue consilioprocerum.
De regulis, quibus dignoscitur
VBsEQUENTER. considerandum est,qn iuramentum non
sit obligatorium: quod hisce 3 regulis dignosci potest. Quar rumi prima sit,ubi iuramentum vel git in interitum salutis aeternς, nullo pacto est obligatoriunt,cap.si vero, te iureiur. Quod, tunc liticiar, cum iuraturaliquid quod est mortale in se, ut corrumperemoniale iugulare patrem auere usu
ris,&c.nam tunc tale iuramentum nub
io iure tenet nec diuino, nec humano,
cum non sit inuentum ad inducendum huiusmodi obligatione , 22. q. . C. inter . caetera, sed ad faciendam fidem, 22.q. I iacita. Quare in hiscasbus potest iurans propria authoritate colouem 22.' G2.& c. malis, & cinon est obligat rium,deres.tur. in s. licet animoseruandi scienter illa illicita seruare iurauerit c. I .de iureiur.in sexto,in verbo,non seruanda. Vbi Archid. de Franc. nam tale iuramentum potius dicitur periurium c.animaduert um,226.1. Quamuis debeat poeniter 21.qμα. I .quia peccauit iurando,gl .m d. c. I. unde es indic enda est poenitentia, um quidam,f. sude iureiuranHuiusmodi esti iuramentum pristit de aenendo occultum: quia tale iuramentum ut temerarium,no est seruandum, quando de alterius preiudicio agitur, &rdeo non repellit a testimonio. Et ratio cstrquia seruari nequi tab Lque interitusalutis aeteruae,quia indiicit mortale, scilicet taciturnitate veritatis, I I.q. 3 . quis uis,de crim.falsi, C. I. pro hanir se iscede testib. .intimauit, &
glo Ic Inn .ind.c constitutis,&citestimoniuin, eod.tit. Quare sic iurantes denuntiandi sunt non teneri iuramento
so iure non renuntii de offfciota.c.quia pleriq; in fine,quod capitulum,licet ponat casum specialem, quando praelatus astrinxit subditum iurament ad no p rendum superiori inquirenti statum Ecclesiarum,vel personarum: tamen ex ea dein aequitate idem est .& in alio casii, quando deuenitur ad taciturnitate v
ritatis in alterius praeiudicium: hinc fit. quod i quando veritas per alios nescitur, nec sciri potest,& agitur de alterius praeuii dicio, debent, & possunt propria
authoritate continuenire,22.q. . per torum,d C. si vero,cl l . ubi tex. expressus
absque metu periuri j: imo ut dicit In n .ind. testimonium,ex quo non ser iuant,pKsumuntur de peccato rinituis se, quod commiserunt iurando; ex quo concluditur, quod ualet testimonituri,
198쪽
. De regulis, quibuscic. Cap Vll. 6
etiam non dato quod inmituerint, &hoc expresse tenet Archid. 6. l. I. c.quia cunque,clicen hanc esse commune omnium Doctorum sententia in . Secui
. da. Iuramentum,quod vergit in dispe
dium salutis aeternae,nullo pacto est obligatorium,optimus te . in c.2. in verbo,
dispenditui, te pact.in s. Quod tunc dicitur, cum iuratur aliquid, quod est v niale in se,facit tex.in cisii aliquid, 22. q. .optime sacit tex.in d .c. 1.quia ubi tex. in cisi vero, dicit interitum salutis aeter-npille dicit,dispendium: quo etiam vers bo utitur t tot in c. cum c antingat,tit. nostro. Sed planum est, quod interitus denotat mortem,at dispendium, damnum paruum: per quod patet,quod multum etiam disserant. Archid. Io. Andri& Geminianus in d. p. 2.Tertia. Iura- έ mentiti vhi tale est,quod seruatiun ver. geret in interitu salutis corporalis, non est seruadum,gl in dilectus, quod me. causa,& in civeniens, ii nostro. Quod procedit,sime iurametum tendat in mortem alteri est contra ossiciti, pietatis, &charitatis, nonnumquaadimplere stiramentum promisitim, ut Herodes, qui iurauit quicquid petitum esset, dare filiae Herodiadis,& necem Ioannis prςstiri ne promi sum denegaret, est etiam texLin ,.quisquis, 22 ' qui assimar non esse adimplendum iuramenta denegandi alimenta iram,aut sororibus, siue non petere alimenta pro
7 propria persena Quare t Io. An l. licit,
quod filius emancipatus, qui iurauit decςlcro non petere adimenta a patre suo, laborans inopia, hoc non obstante, illa petere potest. Hinc etiam Panori incisi vero, ti. nostro, inuellitur contra Cartu sientes,qiiod non obstante Regula, &voto,debentcarnes. medere, quando non aliter possent mortem euadere quater esum carnium,facit tex. in 'consium,*.cum autem,& , priderea, Gobserit. ieiun.ubi Innocentius III Bracha
rei in Archiepiscopo scribit quod potest 5 debet supportare illos,qui in quadragesima,vel in alijs ieiuni j s lo lenibus. ta
fimi tur&carnes comedunt, & hoc. ut maius in eis periculum mitetur. Vbi exponit gl .in verbo periculu, idest mortis.Tum etiam,quia sicut iuramentum, 8 ua etiam votum t non ligat propter periculum mortis, cum pati passu ambu lent. Quod verum est, quado ex aliquibus probabilibus circumstanti js medici affirmarentdnfirmum moriturin abseque praedicto esu carnium. Verum dum glossa in dicto cap. si vero, exemplificatcie Roma ipsam declarat, per aliam gi 76. I. in insequaliter quae simpliciter notat, quod, sanum est stare Romae: sed quod iuramentum nonsit seruandum, quando verrit in interitum salutis corporalis, glosin d.cap.si vero, intelligit, quando mors vergeret directe indictu. interitum,siccus vero, si occasionaliter: hinc dicit seruandum esset unctilin, si Gallicus iuraret se moraturum Romi in Aususto, licet occasione talis iurameti posset vita temporalis adimi,si tuc Romae moraretur, talia d. c.si vero. Quoia dicunt Doctores verum, ubi de hoc ia5haberetur verisimilitudo,alias secus', ut quia a medicis iudicaretur moriturus ex
tali habitatione. Domantain d. .nu. Qua .Quando iurametum vergit indetrimentum omni iura rcrum, vel maioris partis, sine quibus non posset homo
temporalem vitam ducere,2 26 . crufi
y s.fin. Quinta. t Quando iuramentum esset pncibium ratione iracundiae, & temeritati cum tunc consensum voluta tis non videatur habere, in quod David, 226. i Ein 'ex litteris, Extra, de diuortiin cap. sicut ex liticiis, litanoM. stro. Non enini iuramentum est vinculum iniquitatis, capanter, 22. q. q. exin cod. p. quanto. An vero sit peccatum
mortale iurare calore iracundiet, alias di Io innas Sexta. Quando tu inclitumestat contra Canonica statuta. Exempla habetia tinc .si diligenti, de soro cop ubicletici etiam voluntari j, no eos lunt ζcisci iuramento, vis cularia iudiciabeant,cum non sit beneficium persc-nala,cui nunciari possit,sed potius toti
199쪽
Collegio Ecclesiastico sit publice indultu, cui priuatorum pactio derogare no potest. dc cum iuramentum sit contra Canonica statuta interpositum, c.inoli II ta,cap.placuit, I I.q. I. Septima, ubi superuenit maxima necessitas,& superi ris licentia haberi non potest, cap. ante-ceor, I I.'. 3.&ibi Gemit ex quo tex. colligit Arellidia. & Turrecre. quod in promissis imple lis magis animus,quam forma verborum debet attedi, unde immunis est a reatu periurii, qui ex municatis comunicat corpore,& non animo, & hoc ex necessitate. Facit etia texta in cap. nsilium, te obserii. ieiun. & in Cap.licet, te penit.& remiis. Et ratio est: quia res venit ad illum casum, de quo si cogitastet ab initio non iurasset, facit cine luis arbitretur, 2 r. q. r. Vel si iuraseset, illicitum esset iuramentum, Archid. I x in d.cap.animaduertendum. Octava,
s si praestitum de re ecclesiae per prael
tum non repetenda,c.nosti, te elec. C.2.
extraeod.ubi Host. Et ratio est: quia iuramentum non debet esse vinculum iniquitatis, quia illaquearet ad rem illicita obseruandam,contra cap.cum quidam, S cap. sicut, de iureiur. Item per iura mentum non potest quis se subtrahere ab onere publico, cap.si diligenti, de s m compet. Sed hoc est onus publicum, quod incumbit pr lato circa defensione iurium ecclesiae, 3 .disi cap. si rector. Et melius in cap.si quis yresbyterorum, de rebus ecclesiae non alien . ergo, dccidcmultum bene facit d. si quis presbyterorum, nam ibi punitur alienator, nisi si hi percelerem repetitione perspexerit.
Panorm.ind. cap.2. Nona, quando iuramentum esset metu grauissimo exto
rum , & ante iuramentum ptaecessisset protestatio, auod no intendebat se obligare, i. iiii aliena, 9.census,ff.dea .l red. Nec intelligitur hoc sacere in fraudem, quia remouet fraudem,sside leg. r. l.cum pater,*.Titio, Bald. in dae.si vero, 33 6Enostro. Decima, tubi primum tur mentum est licitum,& honestum, tunc
illud est seruandum,& non secundum;
quod est illicitum, eo ipso, quod prini
iuro licito obuiat, seu contrariatur, Cainueniens, cap.intcntino, de iureiur. ubi rex.qui non dilapidator, sed tutor regnii esse debet, si iurauit non alienare, & stea alienando iurauit non contrarienire, primum iuramentum est seruadum , & non secundum: luia secundum contra primit non potest seruari sine praeli dicio salutis iternae. Et hoc facit ad duas quaestiones,quarum prima est de Aduocato, qui iurauit defendere causas dii rum monasteriorum inuicem litiga tium: quia tunc primum defendere de- het. Facit text.in d. p. veniens,& LO ris, istocati. Archid. in c. Episcopum, q. I .in glos .fin. Bald. in daeap.si vero. Secunda quaestio est, te muliere,quae tur
uit non alienare reum dotalem,qua p stea alienavit cum iuramento, runc de- bet stare primo luminento,& non valo. venditio,ut notatur in cap. cum contingat, te iureiur. Jlicet, eod. ut.in 6. Et ratio, uare uenditio no ualeat,est,qui interdicitura lege fauore ipsius,d.c. mcontingat,facit tex.in Auth. Sacrament C.s aduerscirendit. & non dependet a mera facultate iuratis, etenim si actas dispositio depelleret a nigra facultate iurantis, tunc actus etiam non iuratus valeret contra iuramentum prius factum, v. g. Iuravi librum non alienare,& stea alienavi, valet alienatio, licet sin 'iurus. Inn. in c. dilecto, de priben. Itemrat testator non mutare testamctum, .& deinde mutat, tenet testamentum,incet sit periurus, Ioan. And. in reg. quod semel placuit, te reg. ivr.in 6. dc I 3. q. 2. I cap.ultima uoluntas. Pariter, t si secundum iuramentum obviaret primo prinmisso non iurato,quod erat licitum, scruandum esset non iuramentum,sed promissum: quod intellige, quando periuramentum fieret pryiudicium alieno iuri, scilicet illius, cui facta in promisso. Hinc fit, quod qui aliqua promittit ducere in uxorem , deinde iurat cum alia contrahere tunc primu promissum qua uis non sit iuratum, seruare tenetur, C.
200쪽
De regulis, quibus dignosc. &c. Cap. VII. 6 ue
sciat, de sponsal quia iuramentum non debet esse vinculum iniquitatis, quanto,de iureiur. Sic si aliquis alicui promiserit quod eum liberaret a morte, postea iuretcontrarium,no iuramentum, sed promissum esset serua dum : cum ad pronii sitim implendii sit obligatus quoad Deum ac si iurasset, cap.iuramenti, 22. q. .lgitur de promisso non praesumitur sensile, & percosequens ad hoc noextenditur iuramentum, & hoc, ne iuramentii dicatur temerarium : quia est contra ius,& suam promissionem. Ruri s sum, quid dicendum,quando iuramulum,& votum sibi inuice aduersantur,.quod eorum erit obseruandum Θ Resp. α constituo quinque casus, quom Primus est, astrictus iuramento ad aliquod opus corporale cxercedum, si post inramentum nondum adimpletum vovet religione, si potuitobtinere iemissione
concluso est, quod potest non obstante iuramento adimplere votum. Haec conclusio probatur per textum in cap.praetecto. quod obligatus ad scripturam tibicituramento, non impeditur ab ingrcssu
monasteri j, utetiam tenet Inno. in .fi.
de obligaid ratioc. dc noe fit iniuria illi, cui scruire tenetur: quia instinctu Spiritus lancti fit, I q. s .cap. lixit, arg. extra, de vom, cap. scripturae, ic viret in C. peruenit, ubi no inii ingit propositum, aut promissum, qui illud in melius commiI7 in cap. admonere, 3 3.q.2.Tertius, qui iurameto tenetur re re ciuitarem l cannum, iuramentum prius scruare de bet deinde votii. Et ratio est: quia opus
illud non inexpedibile in Religione, si
tamen prius adimpleat votum ingrediedo religionem, non vitiatur ingrciliis Isia conclusio est Hos t. tuam tamen dicit esse veram, quando non faceret in fraudem, sed ut Deo seruiret, sed si faceret in fraudem,ut cultaret laborem, se cus esset,ut sentit Inno. Ita Cat lci Tur cre. in d .c. praeterea. Quartus, quando
I 8 utrumque t potest Adimpleri, scilicet iuramentum pricsemissum, dc postra votum,tunc adimplendum est prius iuri. r , i. de spon. ubi habetur, quod licet Exemplum. Iuramento quis promisit fides sit hinc inde data simpliciter de Bertam accipere in uxore; dc postea relimatrimonio contrahendo, & postea di gionem vovit, tunc debet prius contra liceat contrahentibus, possunt sibi fi- lacte matrimonium,& deinde si copulade remittere, ne deterius inde cotingat. carnalis no intercellerit post ratum malit ratio est quia omnis res per quas cun triinoniu, rcligionem ingredi poterit, que causas nascatur, per easdem dissolui c. minis silm,extra, te spons. Quintus. xur, c. omnis reside reg. iuranihil tam I 0 quando potest i iuramcntum subsequitur votum, S i ramentiun non Deo, naturale,eo. tit. Tum etia,quia in iura
mento subintelligenda est coditio,' corrahentes in cadem voluntate permanserint,arseextr.deiurciti. quem in dum, p.rae quis arbitretur, Q. l. 2. S
16 cundus, astrictust iuramento ad opus corporale exercendum, si non potuit a parte remissionem obtinere potest relliasione ingredi, si opus, quod iurauit ad- maplere, ell cxpedibile in Religione, licet Hosi.in sum. le iureiu.j. suis obligatus, vers nunquid ergo, consiliu det, ut prius obseruet iuramentum,de postea illa ingrediatur, c. inmissum, de spons. Excplum est de scriptura, de ita intellisi sed homini cli pia lutum, tunc iuram
tum est seruandum. Et non obstat tex. in d. scriptutae,& c.peruenit, quia m-
dctu quod illud verum est,quando iuramentii esse praestitum Deo, sed secuscisci, quando iuramentu praestitum esuset homini, quo casu videtur Deum velle in testem adducae,c.ctsi Christus, letaretur. Vnde quando homini iuratur,& non seruatur, Deus contcnitur, pr ximus decipitur,&deierans infamatur, ct ideo difficilius rumpitur triplex funiculus,quam unicus,vel duplex, in. I. detreia.dc pace. Gemincin d. p. praeterea.