장음표시 사용
201쪽
obiectiim habet Deum cum sit promisso iacta Deo) inducat maiorem obligationem,qtiam iuramentum, ilia tamen
ratione iuramentum est tortius, eu fi inius,quod fit homini: quia non solum sicut votum onligat, sed vehementius, quia obligat & Deo,& proximo. Hinc ut, quod dissicilius summi l)otilices abibluunt a iuramcnto, quam a voto, ut ibi diximus. Rurium, quid iuris,quando in volumine statutorum iuratorum sunt duo statuta contraria, quod illorudebeat seritare iurans Θ respondeo apponendo diuersas Decisiones, auarumi rimast. Quando alterum ex colorijs citillicitum, G tunc licet uiras seruare it tuta in uno volumine exilientia, videatur iurare statutum quodlibet seruare
de per i ut probatur in c. I . de Iur lv. in s.& per Archian c. Inter caetera, Q. q. a.
tamen illud est veruin, quando essent licita: quia iuramentum tantum refertur ad licitas, de rationabiles cosuetudines, de ita praesumitur fuisse de mente iurantis, ut notitia c. Quintauallis,deiurciti. 2 i Secunda,l si viruinque statutum eli licitum, quod cit postibilem duobus contrariis, secunduin notata per Io. Andri in c.isside consue. tunc si conuarietas potest aliqua distinctione saluari, utrumque laluabitur in casu suo. arg. tex. in cicu tu, te testiba .cum expoliat, de elech. in s. Tertia, quando non potest aliqua distinctione saluari,de tunc si virum est editum a superiore, alterii an inferiore, seruabitur conclitum a superior etiamsi sit prius coditum. Clen ne RomanI,
de elech. ubi lex inferioris non tollit i sena superioris. Hinc dicit ibi Iniola,q, ali ui aificinat quod Capitulit , e v
cante non possit reuocare Costitutione Episcopi,cuin habeat potestatern ab eo. Verum liciter de Seius disputauit contrarium, ut refert IC .And. in cap. l .de maior. dc obcd. in 6. quia non cii verit,
quod ab Epistopo habeat potestate Capitulum Sede vacante, sed a Papa, vel
iure communi, ut patet ex ca una olim, 2 cap.lim,quae te maior.& obcd. de eo.
tit. p. I .in c. Igitur Regula, quae se habet,quod lex inferioris non tollit legern superioris, procedir, maxime, quando interior habet potestatem a superiore, ut est in tu Cardinalitiin vacatae sede. Non enim potest immutare, vel corrusere Sede vacante costiliuione editam a Papa, ut notat ibi Imola. Quarta, si ambo statuta sunt condita a paci authoritate,& tunc seruabitur vltimum statutum,quia legum & statutorii proprium est, secundum corrigere primum, p. i. de constit.lixis. Et haec pri cedunt,quando constaret quod ipsorum esset prius, sed quado dubitaretur quid esset prius, tunc seruandus csset ordo sciis tulς, .mandato, de praeben. c. penes..ic cicerilia 6 Quod Geminianus intelligit, quido in eodem volumine statutoru sunt cotraria stituta diuerso tempore approbata, secus si eodem tempore:quia turiccum no sit dare prioritatem, vel post rioritatem: quia quae codem tempore
confirmantur, eodem tempore fieri videntur, gli .noti in L2.C.de testam.tuta fit,ut neutrum sit valiturum,arg.t .ini. ubi repugnantia, is te reg.iu & iurans on obligatur ad obicruatiam alicuius,arg. tex.in iamputari, de si . instruae. finde iureiuri in 6. Quod quidem dicium Geminiani impugnat Fracus, ind. 2 nun 8 de iureiur. iii K. Quid ver de
statutis, consuetudinibus, de costitutionibus proprio iurameto confirmatis,arali at alicui venire contra,absque metu perii j: & more meo solito hoc dubiu pediam, etiam per plures Decisiones insertis authoritatibus: quarum
Prima fi t. Praelati, & Canonici piat
licite iurare statui de cosuetudines ccclesiae: v.g. Esi de consuetudine ccci sae alicuius, ut nullus ibi recipiatur in Episcopum, vel Canonicum, nisi nu et pro indemnitate ecclesiae, vel aliud iuramentum praestet dumtaxat de re licita,
puta quod numquam erit in Cohcilio , quod illa ecclesia alteri supponatur, ita tex. In c. i. de iureiuri in 6. Quod into Egepoli electionem : quia si ante, cito bim
202쪽
De regulis, quibus dignosc.&c. Cap. VII. 6 6
vnoniacum; & ratio ine quia post electionem nihil sperat receptus a Canonicis, & tale iuramentum est restring - dumetantum ad licita, ita Archidia ibi. Si vero hoc iunimentum exigeret stiperiorante elochione, licitum cilci, ut per
1 . Secunda, pollunt statuentes r tionabili caula tollere statutum, de eo sublato,augere numerum Canonicorii absque metu periuri j, ita glo.notabilis a simili, in c. in his, dist. I I. ubi Io.Andri in cap. I. de his, quae fiunt amatori par.
Capit. tondit etiam ad statutum,ut iuramentum duret remanetibus statutis, sed eis iublatis tollitur iuramentum,ita Abh.ind.c. I. nu . Fel. in cicum ac D silent, nu. II. le constit. Franc in c.cum non deceat,nu. 3 .de elost. in s. Et ratio est: quia iurna catenus durat, quatenus
durat constitutio,c.ex litteris, de cons LM illud velut accessorium sequatur naturam principalis, licet quandoq; accessis orium sit sortioris vinculi, quam principale, cidebitores, de iureiu. Vnde, non videtur de ulteriori tepore cogitatum riurantem, sed statuentes postiant
tutionem tollere, cap. cum Omnes,C.
cum accessissent, de constit. ergo. Hinc fit quod Rectores, de olsciales loco ii,
vel Collegiorum, possunt mutare constitutiones iuratas. Hinc et fit,quod ii tamentum de obediendo Praelato non obligat iurantem coetemoto; de hoc, leelech. 'per venerabilem, in fi.vitastis.
Sic nec iuramentum de seruando statuto obligat illo sublato, Henr. Boich, inca. i .de his,quae fiunt a maiori pariCap. 1s Tertia, non possimi statuentes sine causa absque merii periviij authoritate propria statutum vel consuetudinem tollere,grian d.c.in his, vcl propria at
nostro, & quod ibi nota Inno.& Hori
Quarta, qui simpliciter coiminu iniunt constitutioni iuratae, non Incuraunt perluzium a quia pretiuirumturi cere animo tollendi ea, & de hoc prius cogitasse, cum nemo praesumatur delinquere, nec immemor propriae salutas, i. a. 7. cap. sancimus. Paul. de Leazar. in O .a.de Re l. Gem .ind.can his Quod intellige duobus cocurrentibus: Primum est. in collegialiter contrau .nirmi : nam coiter tenetur, quod iura.
nactum, quo singulares de Collegio vel Corpore iurarunt seruare consti tuti nes,ves itatuta, non impedit quo minus illa Collegialiter percos, ad quos pertinet, tolli possint: arctat enim iuramen tum singulares persisnam ad illa lenianda, quamdiu simi statuta, bc sic seruat totiis orbis. Alias vero omnes studetes essent periiraei, cum singulariter iurent
struare statuta Vniuersitatis, quae ipsi constituunt, quae rer se postea Collegialiter c arrecta, vel sublata, non seruant. Et ro est: quia tali casu videntur turm mittere, arg.t . in c. r. le spons.Abb. in d.c. Iaaum.7. retan d. c. cum accinissisient. Secundum, quando id, quod iurant, concerneret utilitatem eorum, a
lias si principaliter eorum utilitatem nis
lacerneret,secus esset: ia tunc videtur iurare Deo, de per consequens suo contrario facto non possunt rumpere constitutionem. Tertium, secundum Innoc. in cap.dilecto, de praebend. nisi constitiitio iurata respiceret spiritualia. Hinc dicit, quod non valet receptio sa- la in Canonicum contra iuramentii. Verum cum iurametum possit remitti, quando Colle aliter fit contrauciatio,
videtur dictum Innocenti j posse impuro gnari. Sexta, Canonaci,sui iurant se uare colenta in statuto, in usio casu nopossunt venire contra statutum, scilicet quando iurant etiam expressim seruare id, quod continetur in statuto, verbi gratia non augere numerum, vel quod non recipient aliquem Aposlatam, dcc Ita Ilaan. de Lign. quem sequitur Im l in Clem. i .de Re L Fcl. in L c. m. ccssissent. In alio etiam casu possunt sine culpa etiam nuda voluntate venire contra, qn saccrent speciale statutum,
203쪽
Decis Aurearum Par. H. Lib. IL
& caute, scilicet quod uiramentum super his statutis praestandum non impedit illa tolli, vel mutari, etiam nuda V luntate. Henric.in c. I .nu.s .de his, Quae 27 fiunt a maiori parte capi Septima, T superior, quando tollit statutum Vniue . ytatis iuratum, non laesedo mentione de iuramento, tenetur nihilominus illide Universitate ad obseruantiam iura-mcnti,ex quo iurametum est tale,quod potest seruari sine peccato, cap. si Vero,
dum singulorum. Et hoc ideo: quia in dubio non est pristimendum superiore
voluiise tollere iuramentum,ita glo. ldc notain cap.cum non deceat, de clecti in c. Et in unum dictum valde mirabile, ut itatuto sublato remaneat iuram 28 tum accessorium. Octima, t Canonicus in suis litteris, quando fuit receptus in Canonicum , existetibus tunc clausulis tollentibus statuta, ct conluetudines ecclesia , si deinde in sua receptione iura seruare ecclesiae statuta,& conluctudines, no videtur renunciare grati j s sita ruin litterarum tollentii istatuta,&consuetudines praedictas; ita Ioan. And. in regula inspicimus, de re .iur. Francus, 29 in cap. i aleauretur.in 6. Nona,' Can nicus, qui tempore sua: receptionis iurauit ut supra,& postea impetrauit gratia, M priuilegium coua dicta statuta, ut talis impetratio non si subreptilia, debet exprimere in litteris, quod ipsemet iurauerit, per notata in c. cum no deceat, de
elech.in 6. Vbi habetur, ibi, in glo. fi n. mper generalem clausulam, No obstatii, quibuscunque statutis, consuetudinibus, vel pituitu js, nunquam intelligi
tur derogatum,quando talia essent iurat nisi fiat specialis mentio de iuramento, lato, quod apponeretur dictio, quihuslibet,vel quibuscunque,vel quom dolibet:quia etia taciturnitas eius, quod redderet impetrantem dissiciliorein reddit rescriptum subreptilium, ut in postulasti de rescript. um etiam, per notata in cap. cum aliquibus. de rei . in s.
Vbi Papa,faciendo gratiam uni personet in una ecclesia, non videtur velle statutis, & consuetii linibus illius ecclesiae derogare, nisi de eis fiat specialis metio. Facit 'constitutus, cod.tim. Quod si
secerit mentionem de iuramento, tunc
stabilienda est & altera Decisio. Qui
vult impetrare contra statuta iurata, impetrando, non incidit in periurium, &valet impetratio,modo gratia fiat motu proprio a Summo Pontifice,arg. cap. Venientes, de iureiuri & ibi per Io. Andri Verum si ad instantiam partis hab tur gratia, tunc periurus erit, si absque causa impetrauerit priuilegium contra dicta statuta, si mraiierit statuta,&contenta in cis obseruare,nis prius petat absolutionem a iuramento,ut habetur per Rotam, Decisione 29 . secus autem, si ex causa rationabili stiperueniente impetrasset: quia in quolibet iuramento intelligitur, si res in codem statu pe manserit,ut in ca quemadmodiun, de
iureiur.& notatur in cap. cum inter M. de renunc.
3o Rursum, ' an successores iurantium
seruare statutum, veniendo contra illud dicantur aeriurii propono multas Decia sones et Prima e Successeres iurantia seruare itatutum, veniedo contra illud , non sunt periuri: & ita habetis alia R gulam,quando iuramentum non est bligatorium. Et ratio est. luia omne i ramentum est personale ex parte iurat
iis, quod procedit,ctiam si quis iuraret seruare statuta pro se,& suis successori
bus,ut not.per Hoss.& Doch in cap.ve ritatis, tit.nostro: cum iuramentum notranseat in tertiam personam, ita nO.gi
in Clem.non potest, de procvr.in glO. ii . Hinc fit,in si pater iurauerit fidelitatem pro se, & filiis , quod tale iuramentum non extenditur ad haeredes lupantis, C. de rebus cred. l. generaliter; in princ. Et ratio est: quia iuramentum ex parte iuratis est personale, & ideo cum persona finitur. Item nec potest quis iurando promittere faetiuia alienum, quod non est in sua potestate, ita Bald. iii l.quae in
ecclesiarunt,num.33.dc constitui.Tum etiam,
204쪽
De regulis, quibus dignosc. dcc. Cap. VII. 6
miam, quia in spiritualibus numquam ligatur anima sine proprio cosensu:quia licet sit honestum,quod in spiritualibus obligationibus filius sequatur voluntatem patris, non tamen est necessarium, ut nonin c. i .de despons. impub. & in c. ex litteris, de spons. & in cap.vnico, de despons .impub.lib.6. Facit quod no. 24. q.3. in Summa. Secunda. Licet possit conueniri cora
Iudice Ecclesiastico,et per illum cogi Ecelesidistica Centura ad obseruantiam Iuramenti, c. finali, de soro competa in s. non tamen eius haeres, cum Iuramentii
ex parte iuratis sit personale: licet astringi possit ex obligatione praedecestatis ad obseruantiam contractus, C.de haeres. act.l. fin.C.de pasti. pacto. Tertia. Quae in superioribus duabus Decisionibus diximus, extende etiam ad Iuramentum Populi, qui semper ostidem , & tamen luccessores iurantium non ligantur periurio, ita multum notanter voluii Card.in Clem.I. 9.nOS,q. . de iureiuran. Quarta. Cum iuramentum sit actus Religionis, qui a persona minime separatur, civeritatis, de iureiuri Bald. in l. Vnica, g. ne autem, C.de Caduc. tollen.
3i Hinc fit, i nusquam posse praestari per
procuratorem,cum tractetur de obligatione spirituali,quae speciale consensum Exigit,cap.vnico, de procuritia 6. nisi in tribus casibus: Primus est,si haberet speciale mandatum. Secundus, quando ratificat,& ita ratiliabitio comparatur speciali madato,& locum habet, ubi requiritur speciale mandatum, vel quado scit, de non reuocat,quia ex quo scit, videtur per consensiam confirmare, ita tem ubi etiam Franc.inca'fin.tit.nostro, lib.6. Sed aduerte,quod id, quod diximus r quiri speciale mandatum ad iurandum, ita intelligendu est, ut in mandato exprimatur qualitas iuramenti, p.fin. de Iur .caluman 6. Hinc fit,quod si procurator haberet speciale mandatum ad iurandum de calumnia, non posset iurare
civeritate dicenda, ut dicit ibi Franci
Et ratio est quia iuramentum per procuratorem, fit in animam Domini, G2.deremin6. Et ideo non potabique speci.ili consensu illim obligat cum tangat animam iurantis. An vero procurator is dierans, pecceti dic, quod sic, cum auxilietur periuriis, quia per organum clus e. xi t mendacMm, arg. 6.duti ciscut non suo. Quod intellige, si scienter hoc iccerit, Zabar.in Clem. Romani,9. nos itaque, nu. I s .de iureiur. Rursum,an possit praestari iuramentum per procuratorciat ad hoc specialiter deputatum, quando lex requirit iuramentum propria manu exhiberi 3 Dic,quod non, .s vero et secondo, te sentiexcom. cum talis actus
eius sit conditionis, quod per alium geri non possit. Facit glo. in C lem. I .ver , publice, devita& hondaecler. 31 Quinta. t Quemadmodum utramentum lio obligat successor , sic nec pro missio obedientiae, ita Do fh communiter restringunt tex. in cicum olim, I .de
restitis l.asserentes ibi, quod obedien- tue promissio lacta ter unum,cuam praelatum,alios non obligat,nisi de ipsorumma lato promittatur, vel nisi alij pro quibus etiam iuratiir,scirent hancobedientiam a suo praelato piristari, vel corii procuratore, re hoc paterentur,quia tunc effcaciter ex iuramento obligarentur, vel ex obedientia sic praestita, C. te iuramen. caliam. l. I. & 2. Patiora n d. p. veritatas, num. Sexta. Idem in voto: Vnde pater,qui
ex voto aliquid promis i pro suo succeiasore verbi gratia) vovit filium fore in nachum, no cogitur films it Iud adimplere; talia votum est petionale, & ideo bolam perinam voventem obligat. Abdi in c.'lim, num. I .de restitas l. Q in
3 septima. t Idem in matrimonio,arset . in cap. unico, j. porro, de despons. putavbi parentes non posui contra hum matrimonia, vel spontalia pro filijs contradicentibus tacite, vel expressic:cum matrimonijs filius non censeatur esse in potestate patris, cap.finese iudici li.6.
205쪽
licet fili j possint contrahere etiam contra expressam eorum voluntatem, GV
niem,el primo, de spons. Et aduerte,Φfilius tacite dicitur consentire, luado pater contrahit pro filio tacente,& non cotradicete, nisi talis taciturnitas esset me- :ticulosa: quia si tunc minae, vel verbera suissent in causa, ut ille p pter metum
taccret, talis metus infringeret matrimonium, ita tex. not. in cap.ex litteris, despons. ita voluit glo. In cap.accedens, de conuers conivg. in princi Franc. in d.c unico, b. porro, niun.ψ-3s Octaua. t In excommunicatione rQuia excommunicatio no trasgreditur personam delinquentis. Hinc fit, quod pro peccato alicuius hominis, no potcst cius familia excommunicari: Nec filius, Vel uxor,pro peccato patris, aur mariti, nisi aliquo modo consentiat crimini illius : Cu nemo sit excomunicandus nisi pro peccato proprio mortali, dc talis, qui aliter corrigi non polin, I I.q. 3. cap. nemo Episcoporum. Vnde cum peccatum Domini non sit peccatum familiae, nec peccatum patris,& fili j ergo decisio ue-ra. Ita probatur in Sum. a . l. 3. ubi etianotatur, quod quandoque unus pimitur pro alio sine culpa, sed non sine causa. 36 Nona. t Licci iuramentum sit personale ex parte iurantis, est tamen reale ex Iarte eius, cui iuratur, hoc est,transiit adaeredes eius,cui iuratur. Inn .ind.C. veritatis; & ratio est: quia iuramentum assumit interpretatione cotractus illius, super quo interponitur. probatur in L C. te non numer. pecula. Hinc est, quod
qui promittit Titio decem, talis utique promissio ad haeredes Titii transit, ergo
37 Decima . t Iurans, qui in iuramento secit mentionem de successoribus illius, cui iuratur, ut quia iurauit fidelitatem pro sic,& successoribus suas, non cogitur amplius iurare, sed bene tenetur se reconoscere subditum,& vasallum: Undecet an Lui non possit ad repetendum iuramaitui harctati tamen potest ad re
novandum, ne contingat, quod poleat memoria contractus temporis longin . quitate,& ita intelligitur tex. in da.l--
: Undecima. Iurans,qui nullam mentionem fecit in iuramento de succe tibus, sed siinpliciter iurauit iis nomine proprio, vel appotest aliquod vorbum perionale: ut, promitto tibi, is tunc iurare cogitur cuilibet successori, 2. l. 2. c. saepe, &cap. longinquitate. Imola ind. Clcm. Romani, nisi is,cui iurarum scit,
remoueret a clignitate:quia eo casu non tenetur iurans ad iuramenti obserua
tiam: quia intelligitur praestitum persi nς ratione dignitatis, & ita intelligitur
text. in c. venerabilem, de elech. in fine. Pariter cae coclcm textu notatur,quod si
ille, qui iurauit in sua prima instituti
ne,ut Canonicus, si renunciauit, & p stea iterum receptus est,quod non est lugatus suo antiquo iuramento, p ut
Duodecima. Si Dominus successor dicit, quod tuus praedecessor pro se solo accepit iuramentum, non pro luccessoribus, sed vasallus asserit contrariis, tunc vasallus,qui dicit, tenebitur hoc yrobare, l.ei,isde proba. q. fin. Institide fideius i Tertiadecima. Iuramcntum, quod est praestitum simpliciter, sub nomine dignitatis, transit ad succe res,quantumcumque nulla suerit iacta mentio de succetaribus. Dona Anton. Panormit. d Bald. in d. p. veritatis. Exemplum: Si quis dixerit, promitto obedire Episcopo Senensi ii et Romano Pontifici: quia dignitas non variatur ex diuersitate praesidenriunt,cap. libcrit, I 2.q.2.cap.fi gratiose, de rescript.in 6.Quinanimo,quando
iuramentum p tatura dignitate,dignitati,tunc tam Ex parte iurantis,quam ex larte eius,cui iuratur, transit ad lucces-ores. Ita Bald.not. ex iii d.ca vcritatis,
ubi iuramentum fuit praestitum a dignitate, lignitati: quia Regia Matellas non
moritur,arg. taxandae. si gratiOSC.
206쪽
De quibusdam Decis &c. Cap. VIII. 6 s
. Qilartadecima. Imperator, qui est Dominus mundi iLad LRhod. l. leprecatio. Et Papa, qui est primus super om
ille cum consilio procerum s.col de prolub.seud. alte.c. Impetialem,& hic cum consilio Cardinalium, adeo,' sine ipsis gesta, non observentur per successore, ut notabiliter dicit Io. Mon.de haeretata super eo, lib.6.ubi refert, collationes Abbatiarum, Episcopatuli, & superi rim dignitatum facita per C ieiunum sine consilio Cardinalium, fuerunt reuocatae per succetarem. Sed aduerte, quod Gemin. in d. cap. super eo, dicat, quod communis est opinio, o Papa id possit sine cis: quia ipse est super omnia consilia.vide ibi Francum.
et Iurare per Deum, an maius sit,quam imrare per Euangelia. Di tingue; Rincula duo magis ligant quam unum. sub eod. nu. Iaa In iuramento a se necessarim tactus soni
3 orare per membra Dei, probibitum est. Et in mustis casibus peccatum eri maris
s Iurare per Deum, vel per oculos Christi, quod horum sit maius peccatum. Intellectus sex ad tex. in c. si quis per ca
6 Arare veraciter per falsos Deos, minus peccatum est, quam iurame falsum per
Iuramentum sex modis dici potest incam
s Iuramentum nunquam recipiendi praelationem,an sit validum. ρο nu. Is Iurare absque necessitate, vel utiἷtate, peccatum est.. Io Verbum otiosum quid sit, O quos pariat essestas ex Beato Bernardo . 3I Luramentum non adhorta diligentia diacendi verum, quod peccatum. o nu--e. scyrs Iuramentum ex sui natura illicitum nullo pacto seruandum. i s Iarans seuper e comedere, ct comedem
qualiter Peccet. is Minimum non excusat a peccato mortati in multis casibus. I In in simonia. et bi datur intellectus ad ciet si quastiones, de Simonia. i8 Furtum de minima re quandoque non excusat a mortali. I9 Vpura etiam in minimo conmuit pecca
Benesicri tenui in non excusat ab horis di
in minimo. debet luere in corpus. at Minimum babetur in consideratione in duobus casibus. 2IIuramen um licet sustentet contractum de iure ciuili. tamen 'raestitum dolo,vel metu,s ipso iure nullum.
VBSEQUENTER videbimus de quibus da dubijs per in dum Decisionis: quorii phima erit. Licet i secundum se maius sit iurare per Deum,quam per Euangelia: cum Deus sit maior omni-hus, ct cuius gratia cst Euangelium, C. si aliqua, M. l. l.ubi Chrysostomus, tamen considerando iuramentum ex parte iurantis, tunc magis est obligatoriuiuramentum illud, quod fit magis sol niter. Vnde quo ad Ecclesia, iuramentum,quod fi t tactis sacrosanctis Euan- js, magis obligat, quam simpliciter iurans per Deu . facit rex. in c. Rursum, qui cicr.vel voven. tum propter scandalum,tum propter maiorem deliberationem, quae adhibetur tactis Euangeliis, dc maiorem solemnitatem coram Iudice, & scriptore, quod non sic est in iuramento per Deum, ubi communi consuetudine laciliter, & sine deliberatio-
207쪽
Decis Aurearum par. II. Lib. II.
ne, pro minoribus iuratur, et traliter vero hinc inde positis grauius cst, si quis per Deum iurans, periuret, quam si periuret per Eua neci um, In n. in d. C.
etsi Christus. Quia si quis obi jciat, 'duo vincula macis ligant, quam Vnu, ct triplex, quam duo, dist. I s.cap. tuo. Et qui plurcs ostendit, plus peccat, dist. λ . cap. si quis autem legationem,& II.'-3. cap. ecipue. Quare cum quis iurat saltum per creaturam, tunc contemnit creaturam, Jc Creatorem in creatura. Sed qui iurat falsum per Deum, n- temnit solum Deum, ergo videtur P 3 magis peccet, qui iurat fallum per creaturam, quam per Creatorem: Nam respondeo,quod qui iurat per creaturam, contemnit tantum Deum in creatura, non autem Deum in se. Sed qui iurat e per Creatore, proprie contemnit Dcu. Et ideo cum Creator in infinitum melior sit in se, quam in crcatura, magis
peccat falsum iurans per Deum, quam per creaturam: Sicut qui blasphemat aliquem in propria persona, quam in sis milia, maiorem ei facit iniuriam, Arch.
in c. manet, nil. s. 22. q. r.
2 Secunda Decisio. Iuramentu, quod pars desert parti, licet possit fieri, dc praestari prout placet ambabus partibus, C
de iureiur. l. 3.j. vlt. Innoc. in . . cap.etsi Christus, tamen in iuramentis,quq a iure praecipiuntur, ut est iuramentum t
stis de calumnia, semper est iurandum ssecundum Inn .super sancta Dei Euagella, i I.q. I. . non flagitetur, te iuram. alum. c. vlt. ita quod ipsa Euangelia tagantur, cap. hortamur, 3.q.9. Idem in
omnibus alijs iuramentis, quae a iure, vel a iudice, vel a partibus deseruntur, a. q. 3. c. quoties, de consecr. list. 2.c. Ο Berengarius, cap.quoties,f. l .ibi, sit per sancta, te purg. Canon.ubi dicit Innocnon suilicere habere coram se Euans hum. Et idem est, s partes promiserint aliquid iurate nulla torma specifica. Hostie n. de Inn .ind. c. etsi Christus. Ariachad.in civi circa, nu. 3 . de elech. in 6. Veium glos in Clem. I .f.pono,Vers. tacta,
de haeret.restringit supradicia solum In ea si bus, in quibus expresse a iure requireretur tactus Euangeliorum, alias sum cerct tangere suemlibet alium librum, vel aliam scripturam, de ita est hodie seneralis cosuetudo, ut refert Francus, in i .c.ut circa, nu. 9. Et haec intellige in iuramento obligatorio. Verum si a iure non requireretur tactus scripturarum , tunc sufficeret iuramentum verbaliter praestitu non tactis scripturis: Sc ita debet intelligi quod norat Inno. in c. mcontingat,d C iureiur.
Tertia. t iurare per inebra Dei p*hibitum est, per rex. in c. si quis per capillum, 12.q. I.ne diuinam naturam huiusmodi memhra habere credamus sicut quidam salso dixerunt, 22.q. .c.Vla. vers. An tropomorphitae, sic dicti,ob id,
quod Deum humana membra habere, quae in in urnis libris scripta sunt arbia trantur, cum tamen Deus Spiritus fit incorporeus, nec enim membris distinguitur, nec corporis mole censetur. In his tamen casibus t iurare per membra Dei, peccatum est mortale. Primus , qua lo iurando crederet Deum esse corporeum , nobisq; similem, ita tex.in . .
cap. si quis per capillum, ibi, Dei. Vbi Dei nomine diuinam naturam intelligit: Nam diuina persona, scilicet Dei filius, habet talia, secundum quod est homo, per quae iurare prohibemur. Ita Archid. ibi, ubi etiam quaerit. t Si unus iurat falsum per Deum, de alius lalsum iurat per oculos Christi, quod est maius
peccatum, cic magis poenale dc videtur,quod maius peccatum si illius, qui iurat per Deum,d. cimouet.Tamen Dominus Hugo Cardinalis dicebat,quod magis poenale, bc maius peccatum cst, iurare fallum per oculos Christi. Sed hoc inquit Archi d. est ex circunilantia ingratitudinis: quia qui sic iurat, ingratus est, quod Deus sacriis est homo pro
eo. Secundus, quando iurans per membra Dei, dc sciens non habere, peieri re non metueret, cic ita etiam intelligitur Iecm L si quis per capillum,secundum
208쪽
De quibusdam Decis &c. Cap.V III.
dum Arch. ibi. Tertius, secundum Cardin. ibi. Qui quodam exquisito modo iuradidi uultuat Christum, quasi mem-hrauin, qui valde rationabiliter sunt redarguendi. Quartus, quando iuratio seret per membra Chri lii honesta, non assirmando, sed detestando, Jc vituperando, quamuisper iram, d .cap. si quis per capillum: nisi iracundia tanta esset, GVt dementiae compararetur: quia tunc non esset peccatum mortale, arg. 2.q. 3. cap. si quis iratus,& cap.notandum. Ita Hostien. in tit. de maledic. f.quaeritur, col. I. Quintus, indifferenter iurantes
per Dei, vel Virginis Matris membra quaecunque, criam honelta sentit flocin cap. 2.de maled. tum allegat tex. in d.
c. si quis per capillum, esse Masphemos.
Quae quidem opinio, eo casu esset admittenda , ubi quis hisce assuetus esset uti iurationibus,riam tunc propter contemptum satis praesumptum diuinae matellatis, cxistimarem eum csse blasph mum, grauissimeque esse puniendum, non quidem poena statuta, scilicet mortis, ut in Aiath.ut non luxur. ninnat. sed arbitrio Iudicis,ut concludit Com. 7 de paci. I .parte, 6. I .nu.7. In aliis autem casibus iuratio per membra Christi honesta, si desit contemptus, no esset mortale peccatum, ut colligitur ex Angelo, in verbo, Iuramentum,3. l. I 2. Sextus est, quando aliquis iurat per membra Dei, quae in aliis hominibus reputantur inhonesta, dicto cap. si quis per c pillum: na tunc blasphemus verus est. Archid. ini: cum talia iuramenta fieri non possint absque maxima iniuria diuini nominis. Blasphemia si quidem est, proprie vituperium, atque conuitium cum climinutione honoris. Vnde licet Christus re vera habuerit illa membra, ut quilibet alius verus, de integer homo, eaque ratione illa nominantes non mentiantur. Tamen dum illa in Christi ignominiam, de vituperium nominant, Volentes in ipso modo pronum
clandi innuere aliquid esse in Chrilla ignomniolum, α vituperabile, blasphe
mi veri sunt. Hinc Carol V. Caesar legelata in Toletano conuentu, poenas strautas in blasphemos sanxit infligendas cotra iurantes membra Christi, de Dei parae Virginis,Couar. tui supra. Alson l. a Cast. lib. i .de iusta haeret punit.c. I 2. E lex his habetis sex intellectus ad d. c. si quis per capillum. Quarta. t Minus malum est iurare veraciter per falsos Dcias, quam falsum
per verum Deum, si in iuramento con-sderabimus id , quod asseritur , C. in uer, .R. I . Et ratio cst: quia ex illa parte asseritur verum,scilicet iurare per falsos Deos, sed iurare per Deum verum,
asseritur falsum. Scit respu tendo ad illud, quod iuratur, maius malum est iurare verum per salsos Deos, quam falsum per vena Deum. Et ratio est: quia qui iurat verum per falsos Deos, committit idolatriam, quia iurat cum veneratione idolorum: Sed qui iurat salsum per vcrum Deum , committit periurium; S dubio procul maius in peccatum idolatria. ita Turrecrem. in dicto
chid. in c.omne, 22. q. I. Iuramentum
contingit sex modis posse dici incautia. Primo modo, quando iuratur aliquid, quoci simpliciter vergit in salutis detrimentum , scut cum aliquis iurat ses cturum aliquid, quod non potest sine peccato mortali consumari. Secundo dicitur incautia, cum iurat aliquid, quod versit in salutis suae dispendium, dc persectionis impedimentum, puta,cta quis iurat proferre verba otiosa, vel non intraturum Religione. Tertio, cum quis
iurat in in euentum,quod in uno casu contingente vergit in salutis dispendium , de alio casu cotingente vergit in 8 salutis prosectum, sicuti cum aliquis iurat se nunqua recepturum praelatione,
quod quidem est in salutis dispudium, si utilis sq& Canonice eligatur. Tunc autem vergit in salutis prosectum, s sit persona inutilis sibi,&alijs ad statum illum promoueri, Card. 1 Turrecte. in
209쪽
Decis. Aurearum Par. II. Lib. II. I
cap.si aliquid ,1 2.q. . Quae qui lem iuramenta Arch. ibi di it vergere in peiore exitu . Qui etiam addit Quartum, cum iuratur aliquid, quod est veniale, te quo supra in secundo, puta comedere plus debito, cap. luinque, de consecr. dist. s. Quinto, cum iuratur aliquid indifferes, quod ex circunstantia cisci potest mortale, ci veniale, puta non transire per talem viam, qui quidem transitus, potest mihi afferre peccatum mortale, ob mulierem, quam lasciue amo, vel veniale, puta dicendi verba otiosa. Sexto, cum iuramentum excludit opus charitatis, ut quod non dabit eleemosynam isti. 5exta. Cum cupiditas, de affectus iurandi sit illa, quae prohibctur praecepto Domini, dc non actus,cap.non est, Q. 9 q. I. Hinc fit, qui iurat non compulsus utilitate propria,Vci alterius, aut necessitate, peccat, deest enim ei iudiciti, de discretio,quae sunt comites iuramenti: quod est contra aliquos, aut habent iuramentum pro magno, dc est eis luaueta delectabile tota die habentes in Ore per Deum, dc S. Iacobilin, cum de Omni verbo otioso reddituri simus ratione, cap.quoties, 22. q. s. dc dicitur verbum Io otiolum,t quod calet aut utilitate rectitudinis,aut necessitate rationis. De quo veri Odicit B. Bernardus: Leuis quidem res est scrino,quia leuiter volat, sed grauiter vulnerat,ieuiter transit, sed grauiter urit, leuiter penetrat, sed non leuiter profertur, leuiter exit,sed non leuiter reuocatur, facile volat, atque ideo facile violat charitatem.
at Septima. Qui non adhibita omni diligentia, dc non inspecta omni circunstatia circa inquisitionem veritatis iurameto firmat quod putat veru, quod est falsum, licitur temerc iurare,idest sine iudicio,de sine discretione. An vero peccatum sit mortale)dic,quod lata potest esse
se temeritas,ut iurans peccetmortaliter.
Sed si diligens est,non in ex Ioto peccat venialiter. At si omne diligentia adhi
beret, non peccarer,ca. hinnine 22. l. 2.
r 1 Ex quo t textu habentur tres modii
randi salsum. Primus, re tantum, Ut cuquis putans verum,quod est falsum, adhibita omni diligentia iurat verum esse. Secundus, animo tantum,cum quis credit aliquid esse salsum, quod est verum, ec tamen pro vero iurat. Terti us,re, Scanimo simul, ut cum quis scit falsum esse, Sc tamen ex certa scientia iurat veruclse. Primus non peccat, sed secudus, de tertius mortaliter. Archidiac.in dicto ca
i 3 octaua. t Qui iurat non se recepturum prilationem, tunc licet quandoque hoc possit vergere in salutis prosectum, ut si sit sibi,et alijs persona inutilis ad starum illum promoueri,tamen pertinaciter resiliendo eo casu , quo utilis est, dc Canonice cligitur, atque a superiore sibi iniungitur, peccaret. ita D. Tho. qui hoc probat exemplo Moysi, de Hier iniae, qui cum renuissent prςlationis ossicium, ad vitiivum humiliter obedieruti Vnde huiu modi iuriuuentum In autureputatur,quia quantum in se est, diu, nae prouidentiae praeiudicat, de quodammodo impugnat diuinae iustitiae persi chionem, de Spiritus sancti inspiratione, dc obedientiam ad superiores, excludit, T recrem. in cap. si aliquid, 22.q. .
i , Nona. t Qui temere iurat quod sui
natura illicitum est, ut committere adulterium, Vel fornicationem,oc quod scr- uatum vergit in interitum utriusque salutis, idest animae, vel corporis,vel in dispendium salutis spiritualis, id est committere peccatum veniale, tunc nullo
minio debet illud obseruare: sed potest
propria authoritate venire contra, licet debeat rinitentiam agere,cap. Sacran w,22.quast. .c.in malis, ead.quaest. ubi
Archidiaci exponit siue de mortalibus ,
is siue de venialibus. Sed quid si i quis
propterea quod iurauit, superflue comedere, vel verbii otiosum dicere , si perflue comedit,vel verba otiosa dixit, notat Hugo in cap.s aliquid, 22. q. l. in talis mortaliter peccasino quia comedit superflue, vel verbum otiosum dixit,
quod in se veniale est,sed quia transer ditur
210쪽
ditur illud praeceptum. In malis promissis rescinde fidem Alij dicunt, quod
sc transgrediendo non peccat, nis venialiter: quia si illa authoritas intelli- satur generaliter, quod extendatur ad mala venialia, quandum ad illa, non est praeceptum, S in hac sententia res let Archid .in d.c. in malis.16 Decima. t Minimum,quod quis promittit non obseruare, non obieruan-d O , mortaliter peccat in hiscas bus. Primus est,quando mens Verbo non cocordat. Secundus, in iuramento assertorio,cum inuocatur Deus in testem salsi:&sie habes rasum, ubi modicum non excusat a peccato mortali. Alius casus est in Simonia: nam quantumcunque
7 mod icum ' sit quod datur, inducit Simoniam, si detur ex pacto,ca.si quis prebendam, I .q. Τ .cap.ex tuς cap. tua, Xu a, de Simon.ubi pacto interii latente, etiastae solidi inducunt Simoniam, ci quandoque sex oboli. I .q. I .c. iudices, & tremissis, id est tertia pars solidi. I. q. I. cap. placuit. Et non obstat text. in cap.& si quaestiones, extra, de Simon. ubi modicum cxcusata Simonia: quia text. ille loquitur quando modicil in profertur ex liberalitate,& recipitur, Vci quando sumus in dubio, quia modicum praestim-ptiue non promitur datum propter intentionem habendi spirituale. Ita Dom.
18 alius t est casus in surto: quia in furto
non distinguitur quantita I . q.s. c. s. quia ubi committitur illicitum, quantitas rei non expectatur. I l. c.quicunque. Et quantitas munerum, diuersitatem iurium non inducit, 2.q. i. cap. iudices,dcc. placuit: unde surrimi committitur pro una gallina, & ovo, propter ist
quentiam delicti, Insti. dererum diui. f gallinarum. Quod intellige quando surando minimum, habebat voluntatem iurandi dc magnum. Vel quando auferret minimum inuito Domino, quod quando sit, uide quae scripsimus par. I.. lib. r.in nostris Decis c.93. nu. 27. Ruridi sum t in usura.Nam quicquid sorti acced it,vsi ira est,cap. plerisque, I Al. 3 .Vbi quidquid verificatur etiam in modico,
idest in illo, hoc est salcitia, ut ibi per Archidiac.facit etiam tex. in cap.cum tu, devsur. Pariter ben cficium tenue habens, non excusatur ab horis canonicis dicendis: quia sibi imputari debet, a, permi
sit se ad beneficiu tenue promoueri,M- m. horrendus, 32. q. s. ad hoc dist. 9 I.
capclericiis victum. Et recipiendo beneficium obligat se ad horas, es alia onera benefici j supportanda, not. Flor.in c. nisi,cum pridem, de renunc. ibi dicit, O inter recieientem,&conserentem beneficium,oritur contractus, ita quod ex eo beneficiatus debet compelli nedum ad horas dicendas, sed quaecunque Onera beneficio incumbentia subire, de clerici non resid. per totum. Idem debitor noni habensi unde soluat, regulariter in corpus luere debet,l.si id quod .f2de iuris d. omimiudiciquam regulam declarat gl. I. in fine, in reg. peccatum, te reg. ivr.in c. Amplia, procedere,etiamsi in uno nummo deficeret, secundum Bald. in i cum sit, de sepi'. uiol. nas sorte per errorem hoc factum esset, secundum Bald. in Luamuis, in fine, ff.decond. & demon. in. in suis fallen. Reg. 8 i. Rursum, i quamuis de minimis non habeatur ratio: tamen filiit in horis recitandis: Etenim s cosulto omitteret unam horam, peccatu esset mortale, licet una hora adco rationem horarum, dici posset minimum, ut diximus in ira de sexnis non recit. hor. canon. cap. I.lib. 2. Item per minimam laesionem sententia Iudicis retracitatur,t.& maioribus, C. de appel. p. I. de appes .in 6. Alios casus uide ut
2 Undecima. Iuramentum licet sustenterconini tum, qui prohibitus est de iureciuili, si tamen cit dolo, uel metu praestitum, est ipso iure nullu,tex Loptimus in cap. 2Ac pach. in c. ubi licci lex ciuilis
improbet paetii patri a filia factum, dii
nuptui traderetur, ut nullum regressularhaberet contra bona paterna, B tamenium non ui, uel dolo pistito firmatum sutrix,