장음표시 사용
211쪽
Decis Aurearum par. II. Lib. II '
suetit,ab ea omnino obseruari det. Ve-xum si iurametum interponitur alias super actu a iure non prohibito, tunc si cst praesutum per metum, indiget abso- Iutione ita tenet Dom. Nicol .inc. n- tingat,in 1.cob dc plene per eum in cap. s vero, te iureiu.& idem eli dicendum, suando interuenit dolus, ut nullum sit iuramentum,& non indigeat absolutione; Nam ex quo dolus aufert cosensum ab actu, LI. l.eleganter, sLde dolini amentum non obligat, ut voluit Io. And. in cap. I. de coinmod. & Feder. in suo consit. 9s. Ex quo enim cessat volun tas, non ligat iuramentum,ut in c. Veniens, Quint allis, de iureiur.
1 Iuramentum magis obligat, quam simplex promisso. a Expi cantur verba text. in c. iuramenti, 3 diter iuramentum, O simplicem loquela nullum est discrimen quo ad Deumsed quo ad Ecclesiam sic, nuseq.s Disscrimen magnum es inter iuramenisium, ct simplicem promissionem in triabus casibus, num. 6. Oseeq8 Obligatio iurata plures habra essectus,qua
9 Donati acta a patre silis iurata, valet, sic or pauperibu , nu.seq. II Iuramentam Armat quaseunt de iure prohibita ara. Vel illa, ad qua firmanda a Mibetur, si sunt secundum is . I3Vel etiam qua suntnater isu, ut qui imrat soluere υμ N. I Iuramento Armatur actin prohibitus in fauorem publicum fecundario.
II Luramemum contra bonos mores dicitur dupliciter. 36 Imramentum assumis naturam contractus super quo interponitur. 17 Iuramentum appositum in testamento habet vim clausulae codicillaris. Is Aramentum confirmatorium contractus transit ad heredes.
I9 Luramentum promis tum inducit fortio
Io Iuramento statur in his qua dependent a
2I Iuramento natur deponentis apud M pi . tem farrisium clausum, O sigilla
12 Iuramento etiam natur deponentis ignorasse Use consanguineos, vel a nes. 1 3 Iuramento statur viri si cognouisse mutierem ad domum traductam. 24 Conscientia alicuius iurata in tribus casibus non statur. 1s Nunciosi lics iurato an sit credendum.
27 Iuramentum est in uisca forma seem
28 Ad iuramentum quispraesumitur magis deliberate accessisse. 29 Iuramentum non subiicitur dissositioni
so Clausula, Non obriante,nunquam tosiis actum iuratum.
De viribus&virtute iuramenti. Cap. IX.
ONFERENDO unum in loca plures iuramenti effectiis, ille Bb primum lacum obtineat, i Dinasis obligat iurametum, simplex promissio, cum in simplici l quela nullum sit diuini numinis testimoniti. At iuramentum siue assertorii sue promis rium, semper cum diuini numinis testimonio fit. Hinc iure pontificio multi competunt iuramento eis eius, quos nequaquam habet simplex promissio, sicut constat in Authent. S cramenta puberum. C.si aduersus vel dit. c. m contingat, de iureiuran. Vca rum huic dicto obstat textus t in cap.iuramenti, Q.q. s. cuius verba haec sunt. Dominus inter loquelam nostram,&m. ter iuramentum nullam vult esse distantiam: quia sicut in iuramento nullam conuenit esse perfidiam, ita quoque in verbis nostris nullum debet esse mendacium: quia utrumque& periurium, Mmendacium diuini iudicis rina damn
212쪽
De viribus S virtute iuramenti. Cap. IX. 7 I
tur dicente Scriptura. Os, quod mentitur , occidit animam. Ex quibus ver-s bis colligitur,q, inter iuramentum, &smplicem loquelam, Deus noni acit differentiam. Hinc Hos .in cap.Venientes, de iureiur. cuius sententiam recensitis
alijs opinionibus approbat ibi Panorm. in fine, licen quod si primo aliquod licitum promis absque iuramento, ad illud obseruandum obligor apud Deum,
ac si iurassem,d. c.iuranacti. Facit etiamt . in c. I . de Pist.& cxpressius in c. lualiter,etati t. ubi dicitur, studiose agendii est,ut e quae promittuntur, opere com cantur. Vnde pondera verbum illud generat promittuntur: & illud, opere
compleantur. Facit etiam illud Psalm. Quae procedunt delabi js meis, non mciam irrita, disiur 3 . cap. Psalmista. Vndes post illam simplicem promissione subsequeretur iuramenti contrarium illi , tunc non iuramentum, sed simplex promissio esset seruanda: vidctur enim Iuramentum temerarium cotra promissionem suam,ars. s.ciiuramenti. bonus tex.in c. ex litteris, dc c.sicut, te sponsal. ubi Innotam d.c. sicut, dicit,quod si primo contraxi sponsalia cuin una sine iuramento,deindecontraxi cum alia cum iuramento,ualent priora, licet sine iuramento, quas non valeat iuramcntii contra promissionem alteri factam. Ex quibus Omnibus concluditur, quod nulla est differentia inter simplicem loquela, re iuramentum: quia sicut quis compellitur ad obseruantiam iuramenti, ita debet compelli ad obseruantia promissionis,seu pacti, l. c.iuramenti,ta c. Psalmista Sed haec dubitatio satis congrue
teli multipliciter dissolui. Et primo sc intelligendo quoci Deus t non facit disseretiam, scilicet quo ad interitum salutis, quia uterque at mortalite iuxta illud: Os,quod mentitur,occidit antimam, SApient. I.& d. .iuramenti, qua ratione qui que meretur priuari, e priuatus cst gratia Dei,dc VIra a terna, 2 s. dist. c. unum,f. alias, ea demum. Sed respectu quantitatis reatus, magis AEAM, qui venit contra iuramentum, & illud non obseruat,quam qui simplicem promissionem. Simile est in voto solemni,& simplici,c. rursum, p. consuluit, qui cleric. vel vovent. Et ratio est: quia iste magis contemnit Deum, qui firmauit promissionem suam periurametum, dc
transgressus Est, 1 2. l. i .c.lnouci,ca. I .de iudici c. luerelam, tit.nostro.Ideo iur mentum adijcit maius vinculum, cist per eo, te confansuin. dc assinit. tapraeterea, r.de sponsa. Et tanto maius,quanto id quod praestatur,est sanctius, s.c.mouet. Igitur prima solutio est, quod licet Deus non iaciat differentiam, quando scilicet simplex loquela tenderet ad mendacium, dc ad fallendum, de non esset sinus in modico, Ecclesia tamen facit differentiam: quia simplex mendax de crimine eme latus, non in infamis,nec punitur de salso, dc potest promoueri, secus est de mendace iurato,citestimonium, de testib.Secundo responderi potest, in praealle in illa authoritas, Deus non facit,&c. intelligitur quando iuramenti, & simplicis promissionis datur validitas: sed quando simplex promissio esset nulla, tunc Deus facit disserentiam. Exemplum in c. debitores, de ii retii. ubi simplex promissio soluendi usuras est nulla, propter turpitudinem rcciassentis. Iuramentum vero valet : quia γeus turiliter non recipit, nec iuras peccauit:ita Panoran d. c. debitores, nil. . in ii. Tertio, quo ad soliditate maxime differt simplex promissio a iuramento,
Q.q. I .c. I. Etenim obligatio, que oritur cx conuentione ituata, plures cffectus
sortitur,de habet, qui simplici promissioni non conueniunt,notatur in c.constitutus, de rescrip. per Henr.in d. c. lebi tores. Quarto I potest responderi, in ximum ei discrime ex modo prolerendi: quia ad veritatem simplicis affertionis satis est habere in animo id faccre
quod assirmat, c. beatus, Q. l. 2. quavis
non sit certus quid faciet,quare licet propositum sine causa detrectet,non est med x. Vt si ego modo dico me a prandio docinia
213쪽
Decis Aurearum Par. II. Lib. II.
dormiturum,& postra nolo. Sed in ii ramento non satis est id in animo haber sed requiritur Quod habeat in animo antequam iuret adeo firmum,& certa,
vi nisi impossibile fiat sactu, vel in deteriorem exitum vergat,neuticlum liceat contra iuramentum sacere. Solus lib. 8.deiustin iure,q. i.art. 7. S&undus essea citus t est: quia obligatio,quae oritur ex
iuratacouenuone, plures habet effectiusquam habet non iurata,v. g.consessioabsente parte no pNiudicat,nec plene prohat,l.certum, ,.s quis absens, isde con sesi .glo. in ca.fin. te consesstamen fallit, nisi talis consesso esset iurata, Vt notat
Bartol in I.cum quis,f. dicillis, istac legat. 3 .sensit etiam Bartol in l. i. Caes in ' ter alios acta,ubi dicit,quod si parteat sente quis dicat: In veritate sum debitortalis,quod consessio prς iudicat, per glos
sam, . l. 7. quoties.quia tantum est dicere,in veritate, quantum si iuretur. Panori in c.etsi Christus, te iureiur. Nopatet,quod iuramentum habet validare consessionem factam absente parte. Ad de Phil Corn. conscii 3.inci p. Circa, in litera A. in prima parte,& Bald. in cons. 3 .in .parte. Sic, licet promittens factum alienum, gulariter no teneatur,
uti stipulatio ista, in principio, & in ,. quaesitum, de verb. signis. & in b. si quis alij, Institide inutili stipui Fallit tamen,
Ouando interuenirctiuramentu eo in
s GO,quo valere potest Rurium,t quamuis donatio facta a patre filio in potestat non valeat regullariter, i donare, isdedonat. inter vir. & uxor. l.2. C. te incis. donat. ubi hoc notatur per Doctores.
Tamen fallit, ubi pater filio donat in potestate, & iurat non reuocare, secundu Bald.in i irritam,C.de usu.pro donatio. Et sequuntur nouissimi. Sic lex secun-d C. de rescind.vcndita locum non hahet,ubi super contractii interuenisset iuramentum ex certa scietia, ut no. Bal. in
L illae sub conditione,*. I a. de cond. ha-ni.nis aduersarius eum induceret ad iu dum suis persuasoribus: quia tunc. non obstateiu uento aetata scien et
tractari potest venditio quantumciique
iurata sicut citam retractari posset, si interpos vim esset iuramentum per errore 'facti,ut colligitur ex no.in textu, in cLLIO 2.Vers.Nono quaero. Pariter licet i d
natio saeta pauperibus non valeat, nisi quis praesens sit,qui pro eis donationem recipiat, tenet glossa. Bartol in Lillud,
C. te sacros cleffallit,nisi citet interpositum iurametum, quia tunc valebit donatio,dam,quod nullus recipiat pro eis,& iurans compellitur ad obseruantiam iuramenti:ita tenet D .Anton de Batn& Abbas,in c. sicut,cl a.de iureiu. SiC mulier Velleiano renunciare non potenregulariter,glossa,& ibi Doci in cis diligenti, Xto,de foro compe. tamen fallit, nando interuenit iuramentum, tuc absq; dubio illi renunciare possit, extra, deiureiuri cap. cum contingat. Et dicit Io. AndLind. c. si diligenti,& praesumitur tunc certioram,ut uoluit Archid. iii c. 2. de paci in sexto ecundum Do. An.
in d. p. si diligenti. Et hoc etiam voluit Banin i sciendum, isde verb. obli vide plenius in d. . cum contingat. Jertiusti ei sectus t iuramenti est, quod firmat,dcfacit tenere ea,quae sunt de iureprohibita, cicum contingat,extra, leti civ. licet, d. ri. in s.c.quamuis, lepaci. lib. s. veru quia contra hoc facit tex.in c. luanto,extra, te iureiu in c. constitutionem,
F. terum, de verb.signiscinon est obligatorium, leug.iutam sexto, ideo oportet ut plures constituamus casus scitu dignos, ad dignoscendiun quando iurametum firmat de iure prohibita, vel non.
11 Quorum primus si isteri Iuramentse firmat illa,ad quς firmanda adhibetur istunt secundum ius, & a iure approbavi. ut in c.significasti, te electae.a .de iuretis. lib.6 d. c. licet. Exemplum: Lex ciuilis rohibuit alienationem rei dotalis,mim iuxta hac prohibitionem promisit,& iurauit se non alienaturam dotem. tunc tale utramentum,quia est aptos circa e quae sunt secundum ius,cli omnino seruandum,nisi vi, aut dolo suo
prcstiua, ct calcet, ita ut si sequatur ali
214쪽
De viribus & virtute iuramenti. Cap. IX. 7 a
natio iurata,nihil illa valeat, propter iuramentum primuin. o. est stag.ind.c. licet, in gloss. finali, quam tenet Bar. in i siprplium. C. te iure dot. S in l. si quis pro eo, in tertio inebro principali, fide fideiussior. vide Alex. in i duobus reis,f. idciri Pomponius,sside iureiu. ubi dicit, quod illa sto. in terminis suis est magis communiter approbata:eam dicit singularem Iain,in Auth.Sacramenta puberum,C.si aduerscvend.in col. i74n quinta limitatione,ubi eam extedit ad minores. Qui ctiam limitat dictam glossam, ut procedat,quado ille cum quo celebratur alienatio, ves actus,sciebat tale actii fieri contra iuramentum prius prςititia:
iecus si ignorabat, prout in dubio prcsumitur: quia tunc valebit actus non ol stante iuramento. Imola in l. in vi in perucharta, isside usucap.& ante eum Io.
Faber, Insi quibus alienare licet vel no, in princip. A lexand. cons. 3 8i . Secundus ascalus est. t Iuramentum firmat ea, ad quae firmanda adhibetur, licet non sint secundum ius, sed praeter ius, cidebit res,extra de iureiur. Vnde qui promittit soluere usuras,non promittit aliquid cotra ius,nam non est intentio iuris,quod vere,&irrecuperabiliter ibi iam sed potius numeretur,qua numeratione facta debitor impleuit quod iurauit,& authoritate eiusdem iuris postea repeti ut notat Hosae in l. calebitores, quod totum fit ob reuerentiam iurisiurandi, ex non propter usurarii iustitiam. Vnde ea rationent accessorium sortius esse,qua prii cipale; Inde etiam sit quod debitor mluens usuras, non peccet: quia hoc facit ob reucrentiam diuini numinis, propter iuranactum,l qui per salumia,ff. de iure iur. notat Bald .in daea debitores. Inde etiam filiquod licci scienter debitum soluat, tamen potest repetere,quod est contra tex. in i cuius, Ede reginiunt. I. Edecondiet.in leb. Et hoc ob obseruantiam iurisiurandi. Innotain d. cap. lebi torcs .
Quartus t effectus. Iuramento firmatur actus prohibitus in fauorem publiacum, sed secundario, re non principalia
I. si quis pro eo, aede fideiussor. Caldet. concy. de iureiur. Hincdicit Francus,mssicae.licet, non lotum mulieres, quando alienant suas dotes, non posse venire contra, si per ipsas appositum ei set iuramentum cie non alienando, sed etia quado consentirent alienationibus dotium factis per suos maritos, vel alias pers nas. Et si dicatur, hoc iuramentum esse contra nos mores, ergo non est oblis gatorium,ut in Regula, nomst obligatorium, te regul iuri lib. sexto. Responi s deo,quodi iuramentum potest esse antra bonos mores dupliciter: vel contra bonos mores ciuiles, vel contra bonos. mores naturales. Vnde quando dicitur,mon esse obligatorium iuram nium c tra bonos mores,debet intes ist, non cur
ciuilibus; sic enim quaeli ct lex fundatur stiper bonos mores ciuiles, & rationem, dist. .caecitautem,c. nsuetudo ,
dist. i .Sed quando est contra bonorumores naturales,quia praestatur super cor tinente in sealiquam turpitudinem, Minstinctum naturalem : naturalia enim sunt immutabilia, listin. s. in prin. ideo
iurametum contrarium non valet; qitia
est praestitum super immutabit sic super non dependetea potestate iurantis, ut quando praestaretur super legem editam in fauorem publicin quia non test ius publicia a persona priuata remitti,t ius yublicum, isside pactis. Secus quido sundatur lex principaliter su r fauortan priuatum, licersecundario illud cedat in filiorem publicum: nam tunc valet iuramentum contrarium,c.cum contingat, ti. nostroic c ungis Rursum ,s iuramentum apponitur incola firmationem corum,quae sunt prohibita propter sui turpitudinςm,ut occidere hominem, fauere usuris,surtum committere, nullo pacto est iuramentum seruand ii , Ginter caetera, Q.qq. c. non cst obligatorium,c.in malis promissis, de res iuri
rc in sexto. Quintus t effectus principalis
215쪽
Decis Aurearum par. II. Lib. II
iuramenti est,quia assumit naturam cintractus, super quo interponitur, l .fin.C.
de non numeripe n.ubi iuramentum,
quo quis iurauit soluere pecuniam sibi
mutuo numeratam, Cain conditionem
habet, ut intra biennium possit qui iurauit, opponere exceptionem non num ratae pecuniae: quia haec promissio soluendi pecuniam numeratam,hac nati
ram habet,quod possit intra bienniti opponi exceptio non numeratae pecuniae. Idem constat in cap. fi n. de procvr.lib. 6. Vibi qui iurat non reuocare procurat rem,lica periurus sit, si eum reuocauerit, tamen reuocatio tenet: quia ditio, Ct natura huius achiis illa est, ut libera sit procuratoris ad negotia, vellitis reuocatio: cum nemo possit inuito Domino ipsius nomine aliquid agere. Sic si iuramem promisi Titio dormi vcndere,& nona alteri, demum alteri illam domu vendidero,& tradidero,profecto licet periurus sint,nihilominus tamen secuda venditio tenet: quia haec est natura actus promissi,ut ante traditionem nulla perscctionem habeat quae irrevocabilis sit, saltem in hoc sensu, ut contrarius aetiis teneat, si is persecte sat, i quoties, C. leres vendi c. Idem etiam probatur in cap. quemadmodum, extra, de iureiuran. Et tandem qui uellet corroborare hunc quintum ei sectum, videat Marcum Anton. intracta. de virtute iuramcnti, in septuagesimoseptimo cise iii, col. finali, qui illum corroborat duodecim sundamentis notandis, & postea limitat octo modis . Vide etiam Iasonem, in l. si conuenerit , in secunda & tertia col. is. de iurisdictio. Onan. iudici Sextus cst, 17 quod iuramentum appostum in testamento, habet vi inclausillae codicillaris, S sic operata repetitione a venietibus ab intellatint .sn l. in i cum pater, S.
filius matrem,ff. dc legat. r. Facit c.ad nostram, te uiretur. B: .ini. si quis proco,
fide fidei usis Sotain suis fallen. RU. 398. ubi per dictum text. insuit,quod iurans Videtur apponereclausulam,ut si no valet quod ago, ut ago, idcit testamentum valeat ut ualere potest, idest iure codicili8 lorum.Septimus est, licet iuramen
tum no transeat ad h. aeredes, cum si pecsonale, cap. vcritatis, de iuresuta tamen non procedit in iuramento confirmatorio cotractus, sicut in casu tex.in c.cum contingat, extra, cod.& in cap.licci, eo. tit. in o.quia sicut eius contractus validatus transit ad haeredes,codem in o trast ei festus iuramenti tamquam eius si quela. Ita pulchre Paul. de Cast. cos. cf.&6 . Idem videtur velle Fclin. in cap. cum sit generale. col.6. de soro comper. Octavus, quod iuramentum promisso rium inducit sortiorem, & firmiore o bligationem, quam votum, ea ratione: quia no solum sicut uotaim obligat, per illud Psal. relatum,ca. i. leuoto. R de Deo uota tua. Sic Iurametum per illud diuinum. Redde Deo iuramenta tua, Geis Christiis, de iureiuran. Et per illud
praeceptum: Non assumes nomen Dei tui in vanum, sed propter hoc,quod ii ramentu non solum obligat Deo, sed Otiam proximo, adeo quod licet Summi Pontifices passim absoluant iusta de causa a voto, a iuramento tamen quo iuras obligatur proximo,non absoluunt, nisi de consensu citis: tum, quia licet uotum metu emissum sit ipsi, iure nullum, per cap. I .de his, quae vi. Iuramentum tamemetu contractuin est ualidum, c. uerit, de iureiur. p. ad audientiam,ci Abbas, ubi glos solemnis, de his,quae Vi. quamuis uotum possit dici magis obligatoriualia ratione, 'uia inducit maiorem obligationein,quam iuramentum, ea rati
ne : quia principale obiectum est ipse
Deus. Arch. in sum. 22. q. I. It in uotum
lemne plus obligat quoad modum bligandi,quain iuramentum, quatenus tradit actualiter hoc,quod promittitur, D.Thom. in .sent. lis t. 3 8. q. t . . 3 . l. 3.ro ad secundum. Nonus,quia i in his, aucdependciat ab animo alicuius,standum, est ipsius iuramento,glossa nota Institu. de actiosa. b. sed ille. glossin l. at qui natura. f. me absente, in glos magna, is te negor. st glossa in l. I .9.2.st. dc itin.achim situ.
216쪽
De viribus & virtute iuramenti. Cap. IX. 73
de raptor. Faci t etiam tex.in c. si vero,cia.de ientiexcola . in cap. ut circa,f. alio
uin, te elec .in s. c.praesentium, extra, e testibus,ta pastoralis,extra, de in p. ubi glossa dici quod tunc iuramentum est legitima probatio. Idem voluit glos se in verbo, saltem, in crustatutum,f. I. 2I de rescrip. in 6. Hinc inscrtur, et Q deponentis apud hospitem valisiam, vel lardelliam clausum,& sigillatum, statur iuramento de rebus in eo existentibus,
s sibi per hospite dissigillatum,& ape
tu retradatur, doctrina est Barioli, qui refert Ian .m Lin actionibus, col.fin. Dde in lita .ubi vide Iason.col .penta qui hanc dicit esse communem sententiam. Idem in l.si quando, col.antepcn.C.unde vi. Insertur etia hac ratione, in his mus dependent ab animo,standuest ipsius iuramento, quod ignoratia regulariter probetur per iurametum. glosia ordinaria in Reg. Praesumitur,derc- M.tur. lib.6 glos in c.innotuit, te elech. frobat lex in cisi vero, et secondo, de Enti ex m. ubi qui percutit clericum, probabiliter ignorans eu esse clericum, Ex municatus non est, ignorantia tamen probari potest per propriis lumine 22 tum. Sic contrahentes t matrimoniti in casibus prohibitis, iuxta Clem. t. de consans.& in n. sunt excommunicati, ut ibi dicitur, si tame probabiliter ignorauerint se esse consanguineos, Nesarines, & tunc tales non ligat dicta Costitutio:quae quidem ignorantia pmbatur per iurametum proprium, cum agaturcle his, quae sunt intrinsecacordi, de Iecst. c. ut circa, in s. & in cinulli licoricis ver de senten.excommvn. Imol in Clem. I. l. mihi quinta, de consan. &23 assim Rursumi intertur,quod si imp hes desponsata,& traducta ad domu viri, pollea pubes facta petit licentia alteri nubendi, non auditur, si vir iurat se
eam cognoui sic, cap. continebatur, dud p .impub.quamuis mulier negauerit se esse cognitam: nam flatur assertioni iuratae ipsius mariti, c. si quis v re,
33.q. I. quod intellige,qh simul cohabitavcrim, & ita proprie intelligitur lex. in .l.c.fi quis uxorem.& tacotinebatur: quia illa puella suit traducta a marito ad domino & hoc propter fauorem animae, vi per Archi. etnd. .continebaturinam ut dicit Tancran dae. tincbatur, ubi que vertitur periculum antinae,
potest exigi iuramentum a Reo, etiam1 fi actor nihil probauerit. In tribus 4 tamen cas bus non statur conscientia alicuius. Et primus est in his,quae possunt alias legitimc probari, Gex parte,dC OK.
d.c sint nobis,de lent ex m. Hinc non in credendum super veritate Carnalis copulae viri testimonio et animantis cum iuramento, si malier contrarisi probauerit per testes, vel alia legitima documenta, de praesump.cap.illud, talitteris,& de testibus, 'praeterea. Et ratio est: quia tunc demum mi suffragium iuramenti recurrendum est, cum aliae probationes deesse noscuntur,cap.sicut consueuido,de prob. Iamran cis vero, et r. lc sciat. x m. Secundus, quando esset magna praesumptio contraas scrini :quia tunc nunquam staretur dicto ipsus etiam cum iuramento, & etianu dentibus ab animo. Bar in Linaei ocines, I .9.recte,in v catf. de sur. Innoc& Paul. de I carar. in c. cognoscentes, de constit. arg. t . in l.si vcro nuitii. Cese iureiur.vidc xl. . fingit.in cap.prC-
posuisti, in verbo liabctur,di si. 8 r. Turtius, non statur iuramcnto assercntis, quando persona non esset fide digna. Bab singulariter, in i saltus, in s.cob d in 3 Oppositionc,C.de lilr. glo.in c.significasti,el l .versi in ita,extra, te homic. Hinc licet regulariter nuiuior simplici iurato sit credendum quod aliquem e tauerit, nisi exaduerto validς offeratur
robationes, extra, de twsti. cap.Cum nois, Innoc. in c.quoniam contra, c tra,
de probat tamen nuncio vili utique socsan non esset credendum. unde Archi.
in d. cap.proposuisti, dicit: Dicas audacter, quod est arbitrarium an sit credendum nuncio sinplici, quamuis iurato , Κ arsiun.
217쪽
Nam nimis graue est, quod uni nuncioquamuis iurato,sorsitan vili contra Episcopum unum cotrarium iurantem crederetur: cum sic Episcopus possit lanari absens, nec audiretur appellans. Hoc etiam sentit Horizimin cap.cum parati, cxtra, de appel. Praeter tame istos casus,
in his, ius dependmi ab animo,standata est ipsius iuramento. Et ratio est quia non est verisimile, quod quis sti enior suae salutis, I.q.7. capita sancimus.
Tum etiam, quia illi testi magis credendum est,qui melius veritatem nouit, tra,qui matria us. s.cap. videtur. Sed
nullus poli Deum ita nouit conscientia hominis, sicut ille, locutus conscientia agitur,erso Tum etiam,quia deficietibus probationibus, debet facere homo quod potest, 12. l. 2A .faciat. & quia
impossibilium nulla est obligatio, l. im-27 possibilium, Ede regii l. iur. t Decimus est, Φ iuramentum cst in speci fica sorma serii an turn,c. linitores, de iureiur. ubi qui iurat soluere usuras, tenetur seruare iuramentum in sorma, Se soluere usuras licet postea debitori competat repetitio usuram n post solutionem. Hinc Hostien. Ioan.And.& Imola, in specie,in cap.ad nostram, te iureiuriasserunt, quod si quis Titio iunamento promiserit Qt uerecentum, non poterit compensationem obi jcere: sed tenetur iuramentum adimplere specifice, hoc est soluere cum compensatio non sit vera, sed ficta solutio, i si cum filio, E de
compen. L .ff. . quod quidem dictuni an sit verum, vide Couata in rubride paci. in prima partes'. num.9. Vnd 28 cimus T est, quia ad iuramentum quis praesumitur magis deliberate accessise , An n. in cap.si diligenti, col. s. de sorocona aen. Bata in l.sciendum, col. r. levem oblim Alex.consi. S. Visis, ad fine, lib. s. Hinc dicit Dona. Anton.ihi, o, licet mulier no possit renunciare Velleiae no, cuius ro est: quia 'ua facilitate mulier inducitur ad fidei ubendum , ex
qua habet Velleianum, eadem facilia
tate inducitur ad renunciadum , l. loli, aede noua. iamcn fallit,quado est tur tum, quia iuramentum roborati planx renunciationem: Et hoc quia praesumitur ad iuramentum vcnim cum deliberatione,& quia ibi adest duplex consensus,Cad Velleian. Auth Siue auiae, &quod nosito de iureiuri 'cum contingat, & cap. ex rescripto,ubi etiam dicit, quod propter iuramentum mulier etiapraesumitur certificata, ut notatur de Pact.c.quami ,lib.6-29 Duodecimus . t Iurum tanqua quia spirituale non subi jcitur dispositioni laicorum. Vnde ubicunque dubitatur an
iuramentum sit licitum, vcl illicitum, non potest Princeps saecularis cognoscare, sed illud spectat ad sorum Ecclesi sticum, cap. venerabilem, ibi ad nostri,
sint legi.An vero ad solum Papam tineat cognitio, dic,quod in negotiis arduis, S inter magnas personas ad linsum solum pertinet, vel quando vellet dare licentiam contraueniendi s ne permutatione, vel alia commutatione in melius. Ita Panorm. intelligit ic x. in diac venerabilem: quod est temper monti tenendum pro limitatione illius capituli, alias pollet etiam episcopus interpretari iuramcntum. Ita Specu. titulo, delega.f. nunc offerendum, versa'. ali gat c. significante, extra, de pignorazz3o ii decimus Clausula, non obstante,
nunquam tollitainuri iuratum,vel constitutionem iuratam, si est singui. in
Cap.cum non deceat,in glo.fin. te clecti. in Q probat rex. in ciconstitutus, de r
scripta glossa in Clem. dudum, vers p cta, de sepultu. nisi fiat specialis inci tio de iuramento, dato, quod apponeretur dictio,quibuslibet,vel quibuscunque, vel quomodolibet, de quibus intex.in il in um non deceat. Et sortius
haberet locum, quando fuisset hiratum expresse id, quod continetur in statuto. ita glos .ha d. c.quae quidem glossa procedit, siue dicta clausula apponatur in i
218쪽
An in iuramentum cadat &c. Cap. X. 7
re, siue in rescriptis, siue in priuilegijs,
secundum Doch. in d. cicum no deceat. Et no obstat si quis dicat, quod sublato statuto,videatur tolli iuramentu, quod est accessi una,& per cosequens si quis sustulit statutum, priuilegium,vel consuetudinem in ecclesia iuramcto firmota,quod quacunque de causa quis absit, etiam si utilitate ecclesiae prosequatur nihil percipiat, quod videtur tollere i
ramentum:quia Pano .m d. cap. nstitutus, intelligit illud procedere,quando quis scienter tolleret statutum iurarum: quia tuncturamentum tollitur,sublato ualuto. Sed quando tollens statutum ignorabat iuramentum, tunc etiasi apponeretur clausula, non obstante, non est sublatum iuramentu: quia non videtur habere animum tollendi illud, cum iuramentum obliget Deo, pro hoc in cap.debitores,de iureiu. H. sane de viribus iuramenti utcunque explicauimus, non ignari, multa a Doctoribus,& praecipue a Mari Anti in tracti te vir- tute iuram. hac in re inustari, qui quide habetur in s. volum. tractatuum. Sed haec pro aliquali eius cognitione sufficere arbitramur.
et Dstensatis non vinculum iuramenti, materiamo picis. a Dispensatio non in iuramentu assertoriis, sed tantum in promissoriis contingit. 3 Di kensatio super iuramentis conseu ubi fariam feri. Regula ad discemendum quanam turmmenta Papa, vel Episco, distenset.s Abselutionera iuramento ut dentur, quadoque expedit.
6 Capitulum an Sede vacante possit a iura
Absolutio an possit peti elapso terminoso
Iulionis Uurarum. 2 In relaxatione iuramenti an sit citanda pars
etiam absentibus absoluendis. ii Iuramentum Iudex ex o iis in quibus casibus possit relaxare. I x Di tengatio iuramenti lcra sit manifeste me, licitu, totest ex causa remisti. i 3 Atauinio facta a Papa a suramento infra fori, nasumitur facta ex causa. 14 In iuramento quo eruari non 'ot I mne Aeccato, nulla es necessaria absim
as Summus Pontifex,quandoque e causamis is iuramento absoluere. I 6 Iuramenιum, quod prancipaliter res' est commodum hominis', an post a Papa
remitti. O an a patrie, nuseq.18 In iuramentis dolo,vi ut metu extortis,
quadoque no est necessaria distensario. 9 Iuramenta qua Papa, cst qua Episcopus
ao Absolutio potest peti, quando iuramen
tum continet turpitudinem ex parte
fuscipientis. 22 In iuramento supererogationis,an sit necessaria absolutio. In suramentis indiserentibus dis ussito nec aria non ess. 2 Iuramenta irritare ad quem pertineat. a s Gramenta qua partes sibi inuicem remis Ierepossint. nu. 26. O 27.
An in iuramentum cadat dispensatio. Cap. X.
Rivs QVAM descendamus ad regulas generales ,quibus possit dignosci qugnam iuramenta solus Papa,& quς Episcopi relaxare possint. Item in quae sint dispensabilia, mutabilia, aut miter ialia, vel denique remissibilia per ipsam
partem, cui iuratum est, aliqua nos ad huius capituli faciliorem expeditionem praenotare oportet, quorum Primum erit: in dispensatio non semper sumitur pro iuris relaxatione, sed qua loque n tat dispositionem rerum, ut notade m n c.2.m 5.Gcmin.in procem. 6. in ver
219쪽
. V De cis Aurearum Par. H. Lib. II.
ho sacrosanctae. nu. . Hic autem accipitur pro iuris relaxatione- Rursim dii spensario i non respicit vinculum tur menti, ut aliquid contra iuramentum fiat, quandoquidem iuramenti vis,eiusque obseruatio sub praecepto diuino cotin tur, cap. risi Christus, ibi. Redde Deo, tu. nostro,atquc adeo cum dispensatio contra ius diuinti dari non possit, fit, ut dispensatio respiciat materiam iuramenti, dc ad id tendat, ut quod sub
iuramentumcadebat, amplius non cadat: svecti gratia si quis iurauerit Munium, quod postea est obstaculum in toris boni, per dispensationem tollitur.
vers. aertio. Secundum illud erit considerandum, quod quando dicitur, postea dispensari in t iuramentis, non cit intelligendum in iuramentis assertorus, luς sunt de praeterito, vel praelanti: quia in talibus iurans statim aut verum, vel fallam altarit, inhomines, 22. J.2.α cδ' is autem. Unde veritas praesens posi- quam iuratum est , mutari non potest: nam ad praeterita non est potentia, de id non cadit dispensatio: quia dii pen. lare in ipso actu imandi, cisa contra praeceptum diu ilium , . quod eleganter plicat D.Th. t. r. q. 89. u. 9. Igitur di .spens uo i in iuramento proi nono tantum contingere poterit. Tertium illud 3 adnotare t. debemus, uod super iuramentis consueuit bifariam dispensari, directe, de iridi recte. J hrecte, ut Papa , quo ad beneficia Ecclesiastica, in quorum dispensatione plenissima sui gitur potest tite. Item daspemat Ecclesia cx ossicio propter causam, ut in iuramem coacho, cuius dispensatio in odium illius fit, qui vim intulit, & ubi quis deceptionem aliquam, vel nimiam facilitatem circa constitim iurandi allegaret. Fit etiam dispensatio ob alias causas,
Et in lumina, ubicunque cedit in commune bonum, nisi tertiae perlonae iniuria fiat, legitima non potet,cta dispensatio. At indirecte dispensariir,quando subtrahitur materia iuramenti.Vt si Papae Episcopum functione sita priuet,aut Resem Regno, vel subditos abituit .
ne iuramento obedienti illi amplius teneantur. Sotu qui supra, in fine. Quibus sic praeiactis, multae regulae circa dispensatione raramentorum possunt colligi: quarum prima est. Ad discernen dum in quibusnam i iuramentis solus
Papa dispensare possit, & in quibus Epi
scopi, ad id coni crendi sunt oculi, utra fiessent vota,solus Papa,an Epi possino illa remittere. Exempli gratia) In trib. Votis,nempe, Religionis, Castitatis,&Hiero lotunitanae peregrinationis solus Papa dispensare potest: fit ergo cons
quens, ut in similibus iuramentis emitrium religionum ad sol viri iplam dispensare pertineat. At quia in alus Omni hus votis, nempe aliarum poremn tionum,iciuniorrum , e c. Item non ludendi,aut non venandi, Epit copi dispesare pollunt, fit urin similibus iuramentis fortiori ratione is de Episcopi dispossandi facultate fungantur. At quando dicimus Episcopos post edis peniar in tellige,dare absolutionear a iuro quae illis utique competit ratione publici oss-cij ,quodgerurit: quia expedi aliqua do reipublicae, ut tales absolutiones dentur,&communi bono lunt utiles , vel in poenam humanae squiliis,quae contingit in iuramentis extortis ad solationo
vel propter iuramenta nactu extorta: natalia iuramenta praelii iurantem obligant ad eorum obseruantia, laturenin
ex ea causa absolutio, quae ab Episcoporone publici os h potest concocli,cap.re Vem. p.cum quidam, tit. nolim, asus aute pratatus citra Episcopula qui nota habeat Episcopalem iurisdictionem, nisputo,in possit absoluere a suramento, cui nec in voto dispensare pol,sicut notatur in cap. I. de Voto in GiIta Panota Lincap.quanto, nu.8. ti nostro. An v
Capitulum Sede vacante possit di sperat et Res n. luod de iure puto,il,
220쪽
An in iuramentum cadat &c. Cap. X. 7 s
sic: Cum sede vacante succedat in spiri- . tualibus, & temporalibus,de suptelmne Elig.praelat. cap. pen.& vlti Et in Capitulum transeunt omnia,quae pertinent ad
Episcopum ipso iure: Vnde potest etiam
iudicare de haeresi, .ad abolendam, de haeret. Et hoc estiurisdictionale. Io. An. in additiad Specta. te incidet .f.nunc de Episcoporum. vers.sed nunquid Legatus,ergo succedit Capitulum: dc non
obstat,quod pr lati inferiores Episcopo non dis entant,sed Capitulum est iiii 'rius Episcopo; Innotan cap. 2.de eo, uisuri.ordiiLrccep. Nam respondeo,quod
Capituluctuatenus succedit Episcopo, non est inferius,sed illi par: quia erit vices Episcopi, unde quavis iure capituli dispensare non possit, te sinon.c.ex insinuante, tamen iure Episcopi potest, ita 7 Franc. Zaban cons 3 s. l. 3. An tu possit peti absolutio, postquam elapsus est terminus solutionis usurarum 3 Fe-der. le Senis,cons. 288.dicit, quod non, quia iam incidit in periurium,& frustra postulat legis auxilium, qui committit m legem, cap. quia frustra, de usuri sed debet soluere vluras,& postea repetere, c. debitores,extra, te iureiu. Sed cum iurans sit obligatus ad duo,ad soluendum in termino, & ad soluendum simplici
ter, dici potest, quod qui non solvi in
re ino ncidit in periurium,sta quatenus remanet obligatus post terminum, potest petere absolutionem de periurio, tamen sibi imponenda est poenitcntia.
Ita videtur tenere Diuus malon.tinio. de absolutione iuramenti,ver.nonus
S sus. Rursuin, t an sit vocanda pars asuersa, cum quis sibi petita iudice ecci
si astico relaxari iuramentum factum ad instantiam ipsius. Panormit.in cons. I 2. in a. ni .6. & in cap. I. iit. nostro, dociliquod ubicunque iuramentum cst bligatorium ex parte obligantis se,& liquam utilitatem continet ex parte recipientis, nequaquani bbet relaxari nisi vocata parte. Cuius ratio est: quia ex quo per absolutionis actum praeiudiciu
irrogatur parti, in eo, quod sibi utilitas
adimitur, debet pars vocari: suia nihil
debet fieri in praeiudicium absentis,c. I. extra, te causa positis.& si aliter far,absolutio non valet, ita etiam tenet Albericus in rubri Cale usu. in fine.& Imola in Clemen. lispendios .vcrs. Nota bene flos s. de iudici Innoc. in c.debitores, de iureiu.ubi dicit, q, episcopus antequa
soluat a iuramento per metiam eXwrto cognoscet an fuerit metus,qui potucrit cadere in stantem. Est enim actus
iudicialis, cx quo agitur de praeiudicio alterius,unde non icit Episcopus procedere ex ossicio, it nota Io. Andr. in c.f. de soro compet. Ita etiam notat Ecderi de Sen.cons. 2 .dc consuluit Zab .ut
ipse resert in c. i. de iureiur. & est mmunis opinio, ut per Philippum Deciu, in c.qua fronte, in vita luna. de appet E quibus verbis colligitur,non este vocandam part zm,quando constaret notorie iuramentum continere turpitudine
ex parte recipi ciuis,ita quod pateat certum esse, nullam deicia sione competere in hoc. At si manifesta non constaret de turpitudine illius, ut quia non constat, quod iurauit soluere usuras, quia cootraci iis erat sub Drma licita conceptus, tunc in relaxatione a iuramcto,ne ssa tia erit partis citatio,vt in crudebitores, extra, te iureiur.Ioan.Andr. Federicus,& Cardin. Sic ctiam non essetvocanda pars, quando non ageretur dc prauudicio partis, vel de modico. Empli gratia, de secundo. Vt si esset praestitum iuramentum de non petendo relaxationem a iuramento,tunc Innoc. in dae. lebit res,dicit, cum relaxatio ab illo sit in
dici praeiudicij, poterit Iudex ex ossicio
sim etiam in absentia parti relaxare.Sequitur Imola, init. Cle. Dispendiosam. Sic Olarad. consciro.quod incapit, Ad duelicem, licit,1 quod si petitur relax tio iuramenti ad finem liabili ladi persi,
nam, ut non obstante iuramento possit detegere iraudem contra stus, tunc talis relaxatio potest fieri non citata parte: quia de grandi praeiudicio creditoris noa gitur: remanet. n. creditori omne ius