장음표시 사용
271쪽
, hoc D t. etat valde increpan tius,ita . cum eo Concordat i nIOa. ur sim.'. I s. cum tribus len. 4 extus,t circa desecturn,quo. id alias sole naitates, quae ad ritum huius lacripertinent, est, in licet Omittens ea, tuae a tri tum huius iacramenti pertinent, scilicet tempus debitum, altare; dc v stes, de huiusmodi, grauiter peccet: quia ficit contra statutum ecclesiae, tamen si conficiat, nihilominus corpus Chri Ili consecratum est, modo cons crans sit ordinatus, Ac adsit intentio,&materia,& sorma debita: ita est commitrii sicliola Theologorum, ut refert Henric. in cap. literas, se celebr.lnis Lint. . &de vestibus concordat Archi d. in c.concedimus, te consec. list. i. Host. in d. c.literas dc haec diximus sub correctione sanct e matri, ecclesiae, cum qua idem r omnia volumus sentire.
et Leiunii multiplex diuisio. 2 Lemmistra coma.3 Iemnia ab ecclesia indicta, O voluntaria
qua, ct disicrimen,u seses Ieiunium doeut quatuor concomitari,i-gitas, laestita hora, ct mensiura. 6 Iesumum ausoluatur per amicipationem
In ieiunio an sit ab I nendum a Paulo, vel a quati. I Lemnium au cadat siub pracepto legis natura, vel ecclesiastica.' Praeceptum Ecclesia transtrediens, ausemper Pecce , cst qualiter. Io Ieiunii tes quale. cst an possit praueniri. It II a comedendι in primu tribuου diebus quibagesime.
bu, bis parum comedentes. 3 3 Pre 'ser vigil a populo Aununciare t
I AD unium intra incasibus non est lauda bile . . ix s Aimi σeccssa octo personarum ne dira insata T. I 6 Praeceptis medicorum au aegrotantibus . sit licitum uti. II Operarios conducentes ea lege,ut soluatietiesum se, non sunt immunes a Aeccato. I 8 timerautes au , 2 quaudo excusentur a
zo Ieiunii in dispensatione an seu ciat licentra Aresbytera, ct qua causa seu ciens.' I Ieiunium. vel quadragesimam violans ex necessitate,an ea cusetur. 22 Leiunii tempore non debet quis vri cibis exquisiis, ct voluptuosis. 2 3 Dianium, Oefremosina sunt duo praciapua, quibus Deus Placatur. 2 Munans die Dominico, vel ex uncta
2 I Diumum ectum in peccato mori licet novaleat quo ad tartam aeternam, valeatamen ruo ad tria.
De quibusdam Decisionibus cfrca ieiunium. CV XVI.
RIMA, iciunium multiplexi est, s. Neccilitatis, ut in infiris mis, qui ieiunant, ut sanita---tem corporis consequantur. Vii tuti ut in bene. prudere dc mediocriter viventibus. Superstitionis,ut in Hypocritis, qui istimant v t alii s boni videantur, de quibus meminit Mat. in evang. Cum ieiunatis, nolite fieri sicut hypocritae reisses. Fatuitatis, ut in indiscretis . Corporalis utilitatis .ut inpinguibus & auaris, qui ieiunat ut mars iupiuria suum augeatur, de neiciunt cui congregent diuitlas. Gulositatis, lill ieiunan ut postea auidius comedantat quibus nota versum. Abstinet aeger, Cris, cupidus, gula, fimia, virtus. Abstinet eger, quia non potest comedere, egens quia non habet quod comedat, cupidus, ne expendat, gulosus, ut po- lea auidius comedat, simia, idest hypo erita, ut laudenu, virtus, idest virtuosus, ut mereatur. Primum est, indisse xens. ut quia causa infirmitatis vel indigentia:
272쪽
De quibusdam Deci f&c. Cap. X V L I o 1
gentiae. tum atamitur, q, quidem potest esse inductivii ad bene operandii, ut inquit Gregor. Foelix necessitas,quae ad meliora cogit. Aliud est laudabile, videlicet, discreta, & moderata abstinentia a cibo, & pocii, quini fit a bene, M prudenter viventibus,&a pingui bus , ut tubi jciatur carolpiritui, tu mescrigatur ad superioni, & tale ieiunium t est nonum ..unde Isidorus lib. i. deois.1 dicit: ieiunium est res t sancta Opus lette, ianua regni, serim futuri. Et Am-hrol. in lib. te Elia, & ieiunio, dicit, Pieiunium est magisterium continent huhiilitas mentis, castigatio Carnis, seu nilis gratia. iuuentutis cultodia, in fi mitatis asscitiamentum. Aliud est dete stabile,ut in Hypocritis, qui propter Vanam gloriam ieiunant : dc in auaris, viburtae parrant . Haec Archid. in camini an tum, nu. 2.dc Turre .in cap. sunt tibi, deconiecta distin. I. Rayn. in luna.
3 de satisfach. Secunia. Ieiunia i quo
dam sunt indicta, dc ne ilaria,& qu. dam voluntaria. Indisti, dc neces laria sunt, ieiunia quattuor temporum, quae a vcteribus initium habuerunt,76.dist.
capael untum . Item vigiliar omnium Apostolorum, praeter exceptas, cap. I.&j1.de Obscru leluia. it vigiliae solenes, ut Natiuitatis Domini, Assumptio aris gloriosae Virgiliis, beati Ioannis Baptistae, beati Laurentii, omnium Sanctorum & Quadragesima integra, de cons dist. J .c. quodnagesima.& c. iciunium, eu vigilia Pentecostes, quaeli die communiter ieiunatur de consuetudine apyrobata, de nos alias diximus in nostris Decis .in I. pclib. r. le ieiunio. Volunt i a vero ieiunia dicuntur illa, ad quae aliqui voto, vcl proposito se astringunt,vel cliain quae praeter indictaa s,cerdotibus iniunguntur,8 a.diit c. presbyter, ita Hos t. in rubr. Od.tit. nu.6. Differunt itanen haec ieiunia, et quia ieiunia indicta ideli, ab ccclcsia uilit la, non possunt redimi pecunia,vel co mutari, nisi caula, vel neccilitas lubfit in ieiunatuo, exemplum de catara, citieiunium festi,quod est die lime fit in sabbato, c. I. eo. iit. Sed voluntaria ieiunia etiam fine causa potant redimi authoritate sit 'crioris, dummodo subsit ut
litas ieiunanti redimere, ita tex.exta.d Volo,cap. I . Sic ieiunia voto confirmata
possunt ex caula dispentariia unde Alexander Papa dispentauit cuna rcge L douico, qui ex voto ieiunabar in para S aqua, nec poterat esse laetus illa di inec aud i re causas, nec facere iustitia. Pa riter ieiunia imposita in foro poenitentiae,& imposita i soro iudici j cxterioris, ut in casu in d .c. presbyter, possunt rediimi 'ecunia aut etiam alio bono uiualenti, vel ieiunio per alium facto. ita gum d.c. presbyteri Verum in iciunio iiii posito in foro penitentiς a lacerdote, ieiunio impos to a canone,& in ieiunio imposito a canone authoritate canonis, est aliqua differetia: quia in primis duobus , non potest ficii commutatio propria authoritate, sed requiritur dc cau-ia, II authotitas presbyteri sui, argi de
pCn .diit.K. c. I. uri cui ulcunque alterius
presbyteri, si hoc obtinuit ab illo, qui sibi imposuit poenitentiam, sed in ieiunio imposito a Canone, authorizate Canoniς illius fieri pol coniuratio, unde dicebat lo. Faber, a hue optione habet, unde liberatur praestando quod vellet,
Secunda. Ieiunium debent qua lorma initari, largitas, laetitia, hora, dc mensura. De primo, dicit Hieronym. Quod manducaturus eras si no ieiunares, da paupertivis, ut ieiunium tuu sit saturitas animae, non marsupii lucrum,
de Grego. Illud quod tibi sun tralus, ali,
largito, ut unde caro tua iligitur inde indigentis proximi caro releuetur. l. csecundo, dixit Diss Mattac.6.scilicet, letlaetitia, Cum ieiunatis, nolite fieri sicut Hypocritae. De tertio cilicet hora, legitur id tyi . m Ionatas, qui pr*uet aut horam, adiudicatus suit morta, ari Vero horam praeueniendo,quis imi gatici tu,& sicanticipat tremPO AP -
273쪽
uat ieiunium; Dic, quod sic, per textiri Cap.lolent. Verb.nul latentis, quod utem est,in nullo modo, nulla risn de consecta diiun. i. facit rex. in cap.quinque, de consecr. dist. s. Archid. & Turreae. in ci capsolent, & ratio eis: quiaille secundum S.I homun m .rsor . ieiunium soluit, qui determinationem ecclesiae non seruat,unde est ecclesia insu- tuerit certum inpus comededi ieiunantibus,qui nimis notabiliter illud anticipat ieiuniumsoluit. Non tamen ecclesia intendit arctare ad subtilem tem ris inspectionem,necoportet astrolabiuaccipere ad horam commestionis c gnoscendam; unde susscit, si circa hora illam, quam ecclesia instituit, ieiunans sumatcibum,etiam si aliquatulum propter aliquam necessitatem anticipet. Hoc autem, scilicet horam cognoscere,de facili quilibet indagare potest, aut per alcensum Solis , aut per laborem . siue opus quod faciunt tales, ves alio quocunque modo, sicutiaciunt,& sciui rustici quandoque discernere horas.Mesura etiam requiticia unde Aug. Mens auiclitate ciborum lassata perdit Orati nis virtutem. An vero sit abstinendum
non dico, te consccidist. s. nu. I .quod secundum constitutionem ecclesialticam magis abstinendum est aqtiali.i.delectationeciborum,quam a quanto,secundu
autem legem virtutis sobrietatisdistinguendii est de quali,S de quanto. QE nia autem quaeritur de quali, & quanto illicito aut licito, in illicitis magis estabstinendum a quali,quam a quanto, un de maius peccatum est tempore ieiunij comedere unum mors estu carnis,quam comedere multum de licitis: si autem loquamur de quali, & quanto licito, tunc Videtur,u, no possit dare regula generalis , nec potuerit determinare e esa a quo magis edet abstine lum,quia aliqui plus delectantur in quanto: sinit enim nonnulli ita edaces,quod non quaerunt nisi superfluitatem, aliqui vero magis delectantur in bono,& iviscit eis parum ,
dummodo sit delectabile,& laue: -- de magis delectantur in suavitate ciborum,quam pluralitate, & ideo illis, qui proniores sunt ad edacitatem magis , latus est abstinere a quantocillis, vero,qui plus delectantur in suavitate, maior virtus est abstinere a quali. Tcrtia. Ieiunium in communi cadit subpraecepto legis i naturi,sed determinatio temporis, & modi ieiunandi, secunduin convenientiam, & utilitatem populi Christiani cadit sub pr epto iuris positivi, & ideo est ab omnibus o seruandum sub peccato mortali, c.2. de maior.& obed.cum sit institutum a Pret latis eccie , ad quos pertinet statuta sacere, quae sint honesta, aequa,possibilia, rationabilia, & pertinent ad commune utilitatem fidelium in spiritualibus bonis, & hoc est ieiunium ecclesiae,de consecr.diae s.cap Quadragesima, & cis . An vero transgrediens praeceptumiieiuni j indictum ab ecclesia, peccet moroliter Resp.quod praecepta iuris positivi
magis obligant ex intentione legislat ris,quam ex ipss verbis,& ideo tras ressor talis praecepti magis est reputandus, qui obviat intentioni legislatonis, qua qui deuiat in aliquo ab ordinatione legis, intentioni autem lepist atoris obuiat
qui ex contemptu, vel sinealiqua rati nabili causeordinationem non seruat,
unde fi t,quod transgressio ieiunij potest
contingere sinepeccato,ut quandocum rationabili caula cum dispentacione, aliquando autem sine mortali,cum veni li,aliquando cum mortali,dc hoc secundum diuersas occasiones, quibus homo inducimr ad frangendum ieiunium. Haec D.Th dist. I J .q. 3 .art. l. Quarta. In ieiunijs aliorum tempo- γ rum,quam Quadragesinaei non cogitur aliquis ieiunare, nisi usque ad meris diem, ut diximus lib. 2.cap.37.num. non tamen secundum subtilem examinationem, sed secundum prossam existimationem, sussicit enim circa horam iulam, quam quidem horam pol scialiqua tutum etiam praeuerum, si toris p plu
274쪽
De quibusdam Decis &c. Cap. X VI. Ioa
infirmitatem, VeIaetatem, aut aliquod huiusmodi hoc eis magnum gravamen derer, quia tunc, vel esset eis in iciunio dispensandum, vel ut aliquantulu ueniret horam,ut dicit Card.in c. ent,d cons .dist. I.num. I. Ad tertiit, sed tempore Quadragesimae statutum ut post nonasem Missana statim cantentur Vel perae, re postea comedatur, d. ca'solent, sed dubitatur quid de timii bust primis diebus in principio Quadragesinae vhi vesperae cantantur tem
re consueto,vide glo. ibi,quae arguit, quod si quis comed itante, sit excusatus, quia qui soluit ante tempus,plus soluit, Instituti lcach. f.si quis agens, ita in casu nostro, qui comedit ante, videtur plus sacere,scd istud no est verum, quia dies ista, vel hora non est apposita in fauorem ipsius debitoris,& ideo ante tempus non potest soluere. An vero circarr ieiuniat indicta ab ecclesia possit statui, quod qui bis parum coinc lunt satisfaciant ieiunio, ficut faciunt Cistercienses,qui ad remouendum scandalum, &charitatem conseruandam, statuerunt infirmitatem, excusantur,s cibum diuiderent,nam si daretur eis una vice totusmul, quod est necessarium sustentationi nam ,grauaretur natura,& si pluribus vicibus dam consortatur,& vigoratu quini idem dicendum de infirmis vel debilibus, etia in illis infirmitatibus in quibus abstinentia consert. Rursum,
idem dicendum est de senibus, quia si
totus cibus, quem natura eorum requirit,pro die naturali,simul sumeretur ab eis,minis obtunderetur in cis, & grauaretur calor naturalis, & non 3ffer cibum digerere conuenienter. I Ichari . diit. I S.'. .art.
r 3 Quinta. t Presbyteri cum sacras festiuitates populo annuntiant ciunium vigiliarum omnino seruare moneant, C.
1eiunia,ubi Arei, de consecta list. s. 2quidem vigilie sunt ieiuna lς in die suo, nisi in Dominica venerit, quia tuc licet tale ieiunium non possit commutari, vel redimi fine causa,potest tamen transferri, siue commutata de die in diem, puta, quando vigilia inciderit in diem dominicum, timc cnim ieiunatur labbato pretquod illi, qui aliquid faciunt, ut praegu- . cedente, p. I. d.tit. Quod si quis Obi stent aliquid, nec frangunt ieiunium ab
ecclesia indictum, quam quidem prigustationem vocant mixtum,credit Inno. in cap. I. de obsiem. leti m. num . quod
soluant ieiunium, nisi ex causa,vi in Cisterciensibus,& hoc ea ratione, quia sic viii ieiunantium approbatum est, hinc videmus & in ministris magnatum , qui quandoque ad euita tum toxicum,& suspicionem toxici,praegustant cibaria cora Dominis sitis apposita, vel quae ex parte ipsorum alijs repraesentant,qui intelliguntur nihilominus ieiunare. ita
Host in rubride obser ei un. num. II.& ibi Laban fic qui parum comederer,& pollea ad mandatum faciendum surgeret , quo facto ad mensam rediret, &comestionem inceptam perficeret, ne talis ieiunans diceretur, secundum Hostien.qui ita noti in sum. de observ.ietua,.quando,Verctota.& c.sic valetudina-Πj,quorum natura remansit debilis obciat tali calu nullo pacto ei se ieiunanditinam dies dominicus,qui medius est inter icitam secundam,in qua est sessum,& diem sabbati praecedentem, in qua
mandatur ieiunium celebrari debet impedire seruitutem retinandi, sicut& locus lacer impedit seruitutem Itineris, Cum per cum locum seruitus deberi nopossit, Ede iecit sciuitutes, j. lacri.Sic locus medius impedit pollutionem cpnitcrij, GVm.de conscceccles. vel ait. R spondem quod ieiunare non est semiatus, sed debitum, & ideo si non potest
solui uno die, alia dic est soluendum. 86.dist cap.ieiunium, vers& hoc stim-ilum. facit text.incapaeum dilecti,*.praeterea, de dolo, & contum. vel si est sc uitus,non est seruitus seruilis,& temporalis,quae potius obest animς,quam Prodest, sed spiritualis, quae nobilitatammam, cum seruire Deo, regnare sit , purgat animam,α
275쪽
i . Decisi Aurearum par. II. Lib. II. i
de tanquam sauorabilis, est amplianda. Facit, de reg. iur. lib. 6. c. ia. ita Host. Ioan . And. Q Zab. in c. I. . tit. Septima. Ieiunare no eli laudabile, im I mo vituperabile in tribus casibus, qui tanguntur in litera, cap mon mediocri-rer,de consecta lis l. s. l)rimum est, quando per ieiuniit subtrahitur id, quod est
necessarium nature, hoc enim no licet, sicut nec interimere seipsum: unde si est et ieiunium tale,quod induceret mortem, siue mortis accelerationem,& hoc csset ex intcntione, stet peccatum moris
tale, sed si pripter intenti Cnem datio opexam rei licitς, nullum csset peccatum; ita
.Secundum est, quando per ieiuniti subtrahitur id,quod est necessarium ad valetudinem corporis seruandam, habitorcspectu ad ea, quae incumbunt Oiscio ex locietate corum,quihus homo conuiuit, necessario agenda, sicut cum quis ta- tum ieiunat,ut lectioni, psalmodie ossi-cijs communibus reddatur impotens, siue ab alii s operibus impediat , ad quiς obligatur, hoc, enim ut ait Hier. Ind. c. non mediocriter, esset de rapina hostia sue holocaustum osterre.Tertium, cui, tanta abstinitia obseruatur in ieiunio, ut homo ab operibus impediatur,quam iiis ad ea ex necessitate non teneatur,in discretii in est etiam tale ieiunium, etsi non sit illiculura, ut dicit S.I hom.& de hoc ieiunio dicit H ieron. in d. cap. non mediocriter errant, qui magno praese
hiliter homo dignitatem amittit. Sed abstinentia, siue ieiunium laudabile est, quando periplain caro diminuitur a suo robore, ita quod sacilius spiritui subda-rur, nec propter hoc acceleratur mors, quia ex abundantia plures moriuntur, quam cxdcfect c. legimus, tala l. le cosecr. dist. S.
- Septima. Octodistingui possunt geneas ra persbnarum divae exculantur a seiunio ecclesiax Primo uni pueri, Archid. in cap. ut ieiuni, de iis r. das . quiquamdiu sunt in statu augmenti, quod est, ut in pluribus usque ad finem tertii septenij, non tenentur ad Ecclesiastica
ieiunia seruanda,conueniens tame est, ut etiam in hoc teinpore se ad ieiunium exercetant plus, uel minus secundum modum fuς ςtatis. Secundo excusantur
infirmi, dc debiles, quia inficinitas legi
non subiacet,c sicut, list. sci. Caetr. le ol serinieiun. .consilium. An vero fidelia
16bus aegrotantibus sit licitum tuti praecet tis medicinae arris i dic,quod sic, unde
egitur de August. quod concessit reliasiosis medicorum uti consiliis, Ut patet in lira regula, verum praeceptis, siue consiliis, quς darentur a medicis, quaesorent diuinae legis dispositioni, de prohibitioni contraria, ut puta si praecipe rent aliquas sueerstitiones, quae prohibentur in cap. illud, 26. q. 2. aut aliq ua a nimae saliati contraria, ut essent aliqua, quae essent peccata mortalia, non esset utendum talibus, ut ex tr. te poenit.& remus. c.cum infirmitas dicituri cum anima sit multo pretiosior corpore, sub in terminatione anathematis prohibemus ne quis medicorum pro corporali salute
aliquid ςgroto suadeat, q, in periculum
animae conuertatur. Tertio excusantur
pauperes a ieiunio coeles , non quidem illi, ut ait S.Thom. qui possitiat susscientei habcre quod eis sufficiat ad unam comestionem, sed illi, qui trustatim eleemosynas mendicant, qui non possunt simul trabere, quod eis ad victu sufficiat.
Quarto excusantur Operari j, ut qua i nemur Dominis suis seruile laborado, ut serui, de rustici. Excusantur etia quia Dominis coguntur ad talem laborem,s autem uoluntarie tales laborarent , non excusarentur a iciunio, nisi sitiai tus labor, quem non compatiatur ictu nium, & sit propter suum, dc suorum victum, & vestitum neccssarius, tu rum eis incumbit cura, dc non uoluntarius propter cupiditatis lucrum, non aut tein sunt i immunes a peccato, qui nolunt operarios conducere, nisi tali phcto, quod in uin solium,iusi sit ca
276쪽
De quibusdam Decii &c. Cap. X VI. I o 3
si necessaria, quae sestinantiam operis pro labore exposcat. Quinto peregrini, qui labore itineris adeo asiliguntur mi 3 simul cuin ieiunio itinerare, non pol sint,& itineratio ad aliud tempus differri commode non possb ut quia compellitur exulare circa certii tepus, vel quia tempus ieiunii praeoccup.it in via hominem, vel quia dies festus alicubi imminet,ad quem ex deuotione homo pergere cupit, vel quia mora peticulum in patria habet, vel spirituale, vel corporale, nam si peregrinatio posset sibi comm de differri, tunc debet homo peregrinationem diis re, si cum ea non posset ieiunare. Sexto excusantur curso res equitum, quando trottant, ut dicit
Petr.de Palud. quia labor multum consumit de hui nido,N nimis sinuarentur una vice sumendo ad sui scientiam, de ideo videntur excusari. Septimo excusantur praegnantes, quia debent accipere cibum non tantiim pro se, sed etiam pro nutrimento sqtus, tum etiam, quia
praegnantes habent varia,& inordinata desideria ciborum diuersorum,& quandoque ita intensa, quod nisi aliquo modo possent satisfacere apetitui, periculum posset esse de periclitatione foetus. Vnde secundum Rod. praegnantes, renutrices,si timeatur notabiliter de periaculo earum, si ieiunaverint, vel de si uin utero, vel de puero ad ubera, non tantum possunt,sed etiam tenentur ieiunia soluere. An vero mulieres uxores propter virorum prohibitionem dimittere audebeant ieiuniar indicta ab ecclesiaὶ Respon.secundum innO.m cap. I. leobsenietu. quod a votivis bene excusantur, quia sine eorum licetia vovere non possunt,unde mariti possimi irritare, 3 3.q. 6. 'noluit, ct cimanifestuin, sed non excusantur a ieiuniis indictis ab eccle-sa, quae aequaliter indicuntur coniugatis , ex alijs, sed tamen sorte propter viti scandalum posset presister di
spei lare, argument. distincti in foeca
pita ut constitueretur , Idem Hostiens. in glossa. Σο- Octaua in dispensationet ieiunii nosusscit licentia simplicis presbyteri, et aera iusta,causa, nisi sumima necessitas immineat,im,quod ad epit copum sne periculo no possit recursus haberi. optimusto. in cap. consilium, te obseri ieiun. ita Hostien.in cap.consilium,de obser.Iesu.
qui ctiam dicit,quod causa susciens ad dispensandum est infirmitas, naturae debilitas,ciborum penuri vel paupertas, peregrinatio, labor, & protractio mens e nimia, ut in scriuentibus mensae nobilium,& huiusmodi iaii Nona. t Qui necessitate praecisa, aut urgenti violat ieiunium, aut quadragesi
mam, in totum excissatura peccato, C. M
uentes iustum bellum, qui non habet nisi carnes, si illis vescuntur tempore quadragesimae, non peccant, licet solua
tur ieiunium. c.2.9.cum autem, tit.no
stro. Parua autem,& leuis non excusat,
sed alleviat peccatum. Hinc etiam sequitur, quod propter necessitatem licitum insumere cibum a Iud H. e . infideli.
: ubi existentes apud paganos prςdicandi causi, potant reci re cibos ab eis ,& etiam eorum s ij, de hoc ex priuile gio speciali , igitur in contrarium estius commune,i. I .in fine, fLad municip.
Hinc Dauid comedit panem propositionis propter necessitatem, quem non licebat comedere nisi solis sacerdotibus,& non fuit sibi imputatum in pecca tum, ut I. Reycapit. 22. & 2 s. 'uae stione prima, capiti ideo permittente , 9. his itaque . Et non obstat et 2. q.. .
sicut satis est, ubi dicitur, quod quis pomtius debet fame mori,quam idolothytis i vcsci: quia respondeo, illud esse verum, suado fieret dolo ad venerationein ido. li: quia scriptu est, Vnum cole Dcum. Md. propter necessitatem potest idolo . thyris vel di . facit quod traditur my
277쪽
si Dehic Aurearum Par. II. l Lib. II i
execratione illas vescatur quia est inculpabile iudicandum, quod necessitas intulit. 3O. q. l. cap.ad limina. iuxain. Sed notandum, quod tantum tempore de-het duraroe stus necessitatis, quanto durat necessitas. I.q. I. p.qtIOd pronecessitate. & q.7. cap.quod pro remedio. α ibi vide glossam, quae nullLi hira allogat ad hoc. iacit regula gen Ialta, .cum cessante, te appcl.
ii Decima. t Ieiuni j tempore, de poenitentae quis non debet uti cibis inquisitis,& voluptuosis, ira no.in cap. 2.extra,
de homici pro quo vide etiam bonam glossam in cidenique,dist. .in verbo, terum pisciuniosus. & in verbo, denique, qui a came abstinetmam cibi quadragetimates inducti sunt ad macerandam carnem, cohibendum libidinem, de concupiscenciam, ideo non de ni es semultum delicati. Dicunt tamen Dociis d.cap. denique, quod perhoc non Pluitvi iunium, sed quia multum expenditur in illis & voluptuose comeduntur, ille, qui hoc facit,aliquantulum peccat. Verum qui cetante ingurgitatione in ieiuniis uteretur cibis etiam delicatis consormando se his, cum quibus vi uitur, non poecaret. Host in m .de obstriieiun. Potius enim quantitas, quam qualitas vitanda est, & vius non est in culpa, sed potius libido, I. d.c. I.& sequentibus. Qui tamen usque ad ingur xitationem comederet, talis excessus illicitus esset, scdmon ex hoc soluitur te iunium. Hinc Hieron. in vitis patrum' dicit. Melior est venter sempereturiens, idest,qui moderate sumit cibari quam ieiunia triduana: tales enim avide sumunt cibum.
23 Vnd ima. Duo fiant quib. Deus praecipue placatur, voluntaria, & larga Eleemosina,& ieiunium, ex quibus vitia
mprununtur,&mens eleuatur ad cotemplationena, ita noratur in d. cap. 2.exinde homicipro quo facit id , quod scri4 3bit beatus Ambrosius, quom itur in Atertia Dominica Aduentus, ubi dicit:
nullum est tam graue delicium, quod s
non purgetur abstinentia, de eleemos; nis extinguatur. Et Hieron.Saccus, Mieiunium stini menstentiae, & auxilia peccatorum, & si ex duobus necessarijs unum est subtrahendum,magis eligam ieiunium absque sacco, quam saccum absque ieiunio. 1 Duodecima. Ieiunas diei Dominico peccat mortaliter, si hoc facit in contemptum ipsius diei,vel ex quadam superstitione, putas,quod tali die ex debito, vel obseruantia sit ieiunandum, cap.si quis tanquam, cap.si quis presbyter, dist. 3 LImmo dicit rex. in c. sacerdotes, 2 Mq.7.
quod qui tali die studiose ictimat, non creditur esse catholicus.δc Zabar.in capit. 2. de honi. licit, quM midiose contrarium afferens suspectas est de fide.s cus autem si hoc saccret causa n essit. tis,vel deuotionis, ut not. in dicto cap. si quis presbyter . & in cap. Vtinam, distinet. 6. Sed quid si presbyter alicui iniungat,ut ieiunet diebus Dominicis, an ille teneatur ieiunareὶ dicit Hugo in dicto cap.si quis tanquam, quod ipse non
tenetur ieiunare,nis talis sponte volu rit subire tale mandatum, facit text. in caesin. te observ.iesun.s Tertiad ma et ieiunium factum iri
mortali peccato, licet non prosit quantum ad vitam aeternam,tamen valet pricipue quo ad tria, scilicet, Obed ientiam mandati, ad quod quis tenetur siue obligante esa, siue consessore poenitentiam iniungente. Item quoad castitatem, ad quam ieiunium Optime di se est. Item, quia magis confinem diuini gratiae lacit. sumna. Consess. eod. titu. quaestio.
Iniuria quid sit, si in teneresumatur, o
quot modis sumatur. Iniuria tripliciter sit,re verbis,oliseris.
murra Usit enormis ,septem sunt coninderanda.
278쪽
c Inisbia facta uni de regnatione ,videtur facta omnibus de ilia cognatione. 7 Pro intavria factasema,competit actio Domino, factas bolairsinu seq.' nonacho facta iniuria non competit actiis,sed monasitrio,nisi in casibu . iIo Monacbus iniuriam sibi factam rem ture non po in cut necfh u i IIInimrιarum actio competit si quis isseraianu iam siue verbis suefactis.12 Iniuriarum actione an teneatur qui dicit. aliquod conuitium vertim. i i ILDiuriaspropria. υinducare illicitumsem
r Repra alia de se furet prohibita, tribuι ,
tamen concurrentibus sunt lutra , nu- ,
me. seq. las Mutilare aliquem membra in quibusdam ,
I Inravraas et aetas an . siemper sustinere quis
23 Conuitium direm. verum extra iudicisi i i dieit, quod iniuria generaliterdicitur
32 nruperans aliquem iniuste dquam rem
3 Attent 3 castitatem mulieris, eam blan. do sermone interpellando tenetur actio
34 Insectans mulierem post eam vadens quo
cunque vadιt,tenetur Iniuriarum'.
3 s Iniuria publica qualiter propulsanda, O aliter persona is , nu. M. 37 Ab iniuria inferιnda si fio verbo quiam si Merare,velfacto in teneaIur.
Vns EQVEN R considerandum eii de alijs iniuriis, quae committuntur in personam proximi,quae etiam implicite . prohibentur, cum dicit: Non occides, ut patet Mat. s. De quibus licet plura dixerimus in nostris decis lib.2.c. 9. cV2. de multis alijs in locis,tamen collMIm. Ze magiς nisic diffuse tractando more no stro solito,aliqua ad faciliorem intelligetiam pirimittemus. deinde deueniemus ad decisiones. Igitur praemitto primo quid sit iniuria. Cttex. Insiueo l. in prin. per libellia famosium,an puniri ibeat Σε Ab iniuriamum actione vi quis eximatur qua necessaria. as Conuitium dicem per libe tam famosum quadruplici parua punitur. a6 Libelium famosum inueniens, ct non lacerans multis pinnis a citur,si manifestauerat nisi in casibus. 27 Contumeliam ovones per viam exceptionis,ct non 'obviis enetur actione Duu
as Iniuria i mihi si duo, tu metiris dira vo
rum,non teneor actione iniuriarum.
α' inpendens pstest se subiicere indicio Usen-
Deo setis actione muria. Limtta. 3o Verberibus alterius voluntari. si si ubi ciat unus de domo, an alu eiu em dο- mus possint agere actione iniuriarum. 3I Iniuriam ahcus abera inferre intendens, si altera inferat, renetur amone invia
Omne id quod iure non fit. Et idem probatur in l. i. 1.& 3i in L .f. i. Ead les. Aquil. Specialiter autem diuetiis modis dicitur. Aliquando appellatur contumelia a contemnendo dicta, aliquando diacitur culpa, ut in L Aquilia damnii iniuria licitur. Et sic aliquando Synonime accipitur pro damno dato,Vt l. s.f.imuriam. ff. ad leg. Aquit. Aliquando iniquiata, de iniustitia. bienim iudex,vel Prae t contra aliquem non iure proniiciar, iniuriam fecistb dicitur, tex.est Inst. m. in princ. Et quandoque etiam usucapio,& ρ scriptio iniuria appellavit, Vt l. L. ff.de nego. Sest. Secundo sciendum est, 2 quod iniuria i secundum communem sententiam Doctorui fit tripliciter, re, verbis,& litteris. Rofitiniuria quoties manus insertur. Puta si quis pugno, uisustibus aliquem l erit, leu verbe:' 'ς D aut alicuius possessionein inua crit,
279쪽
Decis Aurearum par. II. Lib. t L
siue aliquem pesionalitet sugauerit, aut pudicitiam pacto aliquo attentaverit,&alijs pluribus similibus modis,ut Instit.
Cod.9. i . Verbis autem secundum Hosae in sum.eo. titi fieri dicitur,quando conuitium fit, Et dicitur conuitium a Colle ctione v im, cum enim in unum v ces conseruntur, specialiter conuitium dicitur,quasi conuotium. Huius autem iniuriae verbalis sunt multae species; contumelia,seu conuitium, criminario, improperatio, liffamatio,detrachio,susurratio,derisio, seu elusio,maledictio, seu blasphemia. De quibus diximus lib.3.ac. I 37.Vsque I 4.& lib. 2ae. I9. De ipsis etiam duabus speciebus iniuriarum i quitur tex.in l.item apud Labeonem. 9.aniuriarum,sfide iniur. L& si non conuitii. C.eo. i. Vnde Greg.super Iob dixit: Aliquando plus turbant verba,qua ue .hera. Iniuriam vero literis ille inferre dicitur,cum quis libellum,carmen, vel historiam, seu fabulam ad iniuriam alicuius scripsit,composuit,vel edidit, vel dolo malo fecit,ut quid eorum fieret, puta, quia dimisit famosum carmen in platea: Et haec probantur in l. i. C. de samocli-hel ciquidam maligni,s.q. i. & in Litem
apud Labeonem.j.est praetoriis. .Te tio notandum, quod iniuria realis multiplex est: hamquandoque dicitur et atrox. Nonnunquam mediocris. Item leuis,& leuissima, ut nos diximus lib. 2. 69. n. s I . Sed tamen aliqua addendo dicimus, quod iniuria atrox, siue enorinis. Ec grauis dicitur. Si oculus percutiatur,
si iustibus cedatur,si in foro, vcl in conspectit iudicis percutiatur, ,.atrox, Inst. de iniu.s in Ecclesia,vel cemiterio ver
heretur. Host in sum. de sent. excomm.
s. quis possit absoluere. Item, si subditus Insuperiorem manus iniiciat, non solii in Episcopum, vel Abbatem, sed etiamsi filius in patrem, vel discipulus in in sustrum, de sic iniuria atrox dicitur re
spectu personarum. vide decaltura. chpit. i. in glos2. vide de excepi. cap. CX-ceptione, super vit.glo. Nam quaedam
iniuria saeta per. Einum dicitur quan- oque leuis, quae saeta per seruum gra-
uis dicitur, quia crescit contumelia ex persona facientis. Item, iniuria atrox dicitur non solum illa,per quam opprimitur per na, sed etiam illa perquam ipse vel parentes sui bonis spoliantur propriis , vel per quam ipse priuatur dignitate,aut beneficio proprio. Ite,est atrox iniuria, si propter satim alterius quis
compellitur exulare, ita est tex. apertus in c.tanta, de excess. praelati de tot nota
Anton.de Butr. Rursum dicitur iniuria grauis ex loco. Vnde, si percussio est in capite,nam est nobilior pars corporis, i.
cum in diuersis.ff. de relig.& sump. sun. dicitur iniuria atrox: vulnus enim in capite est ictitate, & raro liberatur qui percutitur in capite, fic, quod ex percussi ne cadat, ut dicit Antide Butr. in c.significasti, num.1I .de homic. Leuis autem iniuria dicitur, quando par,parci non subditus , non subditum in loco priuato, non coram iudice pleno ictu percutit malo animo, & ex deliberatione citra tamen sanguinis effusionem Leuisesima vero offensa potest reputari, si quis
ponat leuiter manus super clericum malo animo, vel accipiat eum per Vestes , vel habenas, vel per manum, vel brachium, vel quid sinite, & ipsum leuiter
trahat dicendo, quod si non esset ob reuerentiam Domini, vel metum Can
nis, Si quis suadete,quod usque ad seces
cum verberaret, vel faceret verberari. .
Et hoc intelligi potest ubi par esset, qui
talia verba protulit, & eum traxit,.udum Host in sum. le excom.9.quis possitat, hac absoluere. Subdit et,quod in his iniurijs praeter homicidiu,& mem-bii mutiliationem committendii est arbitrio iudicis. Tu vero dicas, quamuis
& leuissima, recipiant intellectu secui dum subiecta materia, liabita relatione ad qualitate peti arum,& causst, ut per
Bart. in t .admoncndi. s. te iureiur. & latillime per Mar.Sota in cap. fime .litu. tamen ad consideradam grauitatem, et
enormitatem iniuriosene principaliter sunt δ
280쪽
sunt tonsideranda,' & primo consideratula est causa percussionis, nam laesio, quae sorte iudicanda esset leuis,ex causa forte iudicabitur auis seu leuissima. fa
Exemplum, si laicus defendendo se ad uersus clericum excesserit moderamen inculpatae tutelae, & grauiter ipsum percusserit, sed tamen excessius buit valde modicus,certe talis laesio licet in se absolute sit grauis, tamen ex causa debet leuis , aut leuissima reputari, arg. eorum, quae dicunt Doruin Li.C.unde vi. Vbi Vult, Q, excedens modiuri debitae desinsonis, si interficit, non punitur de homicidio , sed poena extraordinaria. S cundo,consiacranda est persona tam respectu offendentis, quam offensi: quia pupillus,arg. cap.quamuis, c. fin.de sentcn. excOm. quia eadem offensa reput
vir leuior respectu superioris ad inferiorem, & grauior respectu inferioris ad superiorem, ut patet ex his, quae diximus supra, num. a. Item respectu cleriaci in clericum hanetur consideratio. Et dicit alibi Bald. quod atrocior dicitur iniuria, quae fit a pluribus, quam ab uno ita dicit in i cum rationibu C.qui accus. non possWr l.si plures,lfide inimiuod dicit esse singulariter notandum. 'um commune sit dictum, O multis grassantibus locus est exemplo, scilicet grauiori. Tertio habenda est temporis consideratio, facit cap. consuluit, leos fic. seleg. Vnde pro eadem specie delicti grauius puniendus esset, qui die Veneris sancti delinqueret, quam qui die carnispriuij, & qui die seriato, quam qui
die non feriato, maxime celebri. facit,c. in nonnullis, de Iudae. & de seri per i m. Quarto consideratur duplex locus: primo lacus delicti,quia grauior reputatur offensa facta in Gesesia, in foro, in theatro, in conspectu magistratus, qua in loco priuato, d.f.atrox. Secundo I spectu loci corporis, nam grauior reputabitur iniuria, una maxillata in facie,
suam plures pugni in spatulis, veI ictus in capite, quam in alia parte corporis,
vel offen sio capillorum in loco, ubi comae nutriuntur.&c. Vide quae silp. nu. 3. diximus. Quinto, oportet habere qualitatis considerationem, puta si excesistis esset notorius,slo.not.in cicum ill rum verb. membri, de sententiex m.
Sexto, quantitas percussionis, quia occisio, mutilatio membri, oculi eimssio dubio procul sunt graues percussiones. Mutilatio digiti,cum fieri non possit sine magna sanguinis effusione, glo. in d. C cum Illorum. Septimo, si percussio stscandolosa. Quapropter cum haec Omnia veniant consideranda, fit ut percusiso, & iniuria an sit grauis, uel leuis, sit remittenda arbitrio iudicantis, ut vult s Innoci& Host.ibi. An vero iniuria i sit peccatu. Dico, quod loquendo de iniuria corporali, regulariter est peccatum mori.cum sit contra iustitiam,nisi excuset modicitas, vel subreptio, & animus non inserendi iniuriam. Sed de iniuria
verbali, Allens.lib. 2. dc contum.s undum Tho. dicit, quod in peccatis verborum multum consideratur assectus, ex quo affectu proserat quis verba:nam fi contumelia, uel conuitium de tui ratione importat quandam dinonerati nem, si intentio proserentis ad hoc si ratur,est peccatum mortale; licui rapi- furtum: Non enim minus homo amat honorem suum, quam rem posscssam, unde meretur poenam inserni,
secundum illud Mati. s .Qui dixerit fratri suo fatue, reus erit gehennae ignis. At si non animo dehonorandi dixerit verbum conuiti j, sed sorte propter in rectionem, vel aliquid huiusmodi, hoc potest esse quandoque sne peccato V de Dominus Apostol. Luc.1 O stulti,& tardi corde &c. Potest etiam esse
peccatum veniale, ut si si verbum leue non multum dehonestans, & sit prolatum ex quadam animi leuitate, sine fimmo proposito aliquem dehonestandi &cum aliquis intendit per huiusmodiverbum aliquem contristare. Vnde requiritur discretio, ut homo modinc vo-tur huiusmodi verbis, quia posset esse