장음표시 사용
351쪽
i Decis Aurearum Par. H. Lib. II.
vel donatio, si loeo eius nihil repenti,tur, vel alius contractus. Etsi non sit restisti consumptibilis, quales sunt quae in Pondere, ut in massa auri, & argenti, numero, ut in pecunia, mensula, ut in Vino,tam, & frumento, l. 2.ss.si certumrctat. Institi quibus modis contr.oblig. an prinavin erit mutuum, sed vel commodatum, vel locatum, aut aliud huiusmodi. Differunt autem mutuum,& comodatum in multis: Sc Primum, quia 33 mutuum fit i in rebus usu sumptibilibus. Commodarum vero in his, quae non sic usu consumuntur. Item in commodato reseruatur dominium, simul de actio ad rem commodatam eandem numero, quae si absque culpa commodatarii percat, non ipsi,sed commodanti perit. Sed in mutuo usus simul,& dominium res mutuatae in mutuatariu trans sertur, inde mutuum dicitur , quia de meo fit tuum,l. 2.9. appellat issicer.pe. Hinc si mutuatum qualitercunque, vel cx culpa, vel sine culpa pereat, ips, non mutuanti perit. Rursum rem comm datam eandem in specie quis tenetur reddere, sed rem mutuatam non candem in specie, sol aliam in genere clusiadem bonitatis. Non enim isdem centum florenos, quos quis mutuo accepit , vel sextarios frumcnti, vel decem amplioras uini tenetur restituere, sed alios eiusdem bonitatis , & a qualis πι- laris. Pro his facit rex.in i secunda, ffsi certum potatur, ubi dicitur: Mutuum
damus recepturi non eandem speclcm, quam dedimus, alioquin aut commodatum erit,aut depositum, sed idem genus. ita Ioan.Andr. in regiti peccatum , dc Turrecrem. cap.si sueneraueris, I .
3 quaestio. 3. Conueniunt i autem mutuum, & commodatum, quia de sui natura debent essent gratuiti, nam si in tuum non est gratuitum , in usura. Sed si pro comodato aliquid exigitur, non in usura, sed desinit esse comm datum,& transit in alium contractum, scilicet commutationis, aut locationis, ves venditionis, aut emptionis. Cona
mutationis inquam si exigatur,aut re cipiatur aliqua res pro re,quando m- . modata est. Emptionis, dc vcnditionis, s recipiamr pecunia, locationis, si a cipiatur pecunia pro usu rei, ut suns, vel domus ; At si alia res , de non pecunia recipiatur, critcontractus in nomia natus. i. do ut des, vel ut facias , de omnes isti contractus liciti sunt laicis. Turre rem. lui supra.
is Rursum mutuum t est duplex, se
male scilicer, dc intcrpretatiuum. Priamum fit, quadO res mutuabilis actu de mutuante in mutuatarium transsertur,' ut eadem in genere reddatur. Secundu fit emptione, dc vendition ut quando in emptione pretium rei anticipatur, vel differtur suo tempore sbluendum.
Vbi licet forma contractus sit emptio ,& venditio, tacite tamen ipsa proiij an ticipatio, aut solutionis dilatio est suo
modo muIuatio. v.g. Emens agrum, vel
bladum seminatum pro minori, quam vescat, vel quam alias empturus esset ipeo, quod soluit pretium, prius quam accipiat rem emptam, dicitur usurarius, ruta videtur ibi esse ratio mutui, cum quat pretium mi emptae,antequam ei recipiat,cum tamen ex ui emptionis statim recipere clebebat.Sic qui vendit bladum, vel aliud, plus quam ualet ex eo, quia differtur solutio, videtur venditor emptori mutuare pretium rei cmptae, quod statim ex ui emptionis soluere t nebatur, cum iam recepit rem fibi vel ditam , & quia ratione talis munii aliquid plus recipit deo callit ibi usuniata
tatur in c.m ciuitate, & in cinauisanes, de usur. Et ita consormiter ad huiusmodi duplex mutuum, tacitum, scilicet re expressum, etiam cst duplex usura, e pressa, & palliata. Sedes itaque cic sua
Rursum quemadmodum in qualibet re naturali duo sunt principia principia
materiale sori tale, ut in domo materia sunt lapides L uentum, ligna,& lutiusmodi, sorma ve o est ipsa formalit domus,
352쪽
domuς, scilicet latitudo, Se longitudo,
ac ita in t contractii usurario, materialecst ipsuna mutuum, quia usura non -gnitur nisi ex mutuo,& formale est ipsa exactio lucri ex pacto expreo, vel tacito, ita Io. Anis .in dicta regula, peccatu,
tit. Tertio poni mr in definitione ve hum, pacto. Vbi tangitur alia differet
tia,nam excluditur lucrum accedens exi 7 liberalitate: quia tilla oblatio, vel do
natio praesui tur esse grata, de libera, quam non praeuenit petitio, vcl obligas
Metio, & per consequens illius oblati licita est receptio,vidicit Ioan.And.in d. - r .peccatum: nam possumus licite recipere, quae etiam prohibemur petere, sicut patet I . q.2. cap.s Episcopum,ubi dicitur, q, pro ingressu non licet pecunia cxigere, sed sp te oblatam licet recipere: cuius ratio redditur ibi authoritate Gregorij dicentis,quod oblatio nullam
culpae maculam ingerit,quae non ex ambientis petitione processit. Et de hoc patet simile ars. in cap. quam pio, Cad. quaest. dc I 8.diffcap. dcculosijs. Hinc inscrtur, quod mutuans, qui aliquid a
mutuatario recipit, non quasi exigens, nec ex aliqua obligatione tacita,uel cxpressa, sed sicut gratuitum donum,non est usurarius, nec peccat in recipiendo,& ratio est: quia etiam ante quam mi ruasset pecuniam, licite poterat aliquod donum gratis recipere, ergo etiam post mutuationem: Non enim debet este peioris conditionis per hoc, quod mutu ui ita Turrecr.in ciputant,ibi,secunda elusio, I .q.3. Quarto ponitur indefinitione debitum. Vbi notandum,quod
is varijs t modis potest mutuanti aliquid
esse debitum a mutuatario. Et primum est deni tum naturaliter tantum, &in genere, quod dicitur ad antidora, idest ut benefacienti benefaciamus,& talem naturalem obligationem nullo modo potest mutuans deducere in ciuilem. i. in pactum, ad certam, de determinatam actionem, puta ad r'mutuandum,
o ad emendum de ossicina ipsius mutuantis, aut agros eius colendum, Z c. quia talis obligatio pacto acqui sita usura cst,
cum sit aliquid pretio aestimabile, ita te
iustitia, quod si omittatur, peccata est, sed no iniustitia, qualia sunt opera indigenti impusa ad eum curandii,si morbo laboret,vel ad eu defendendum, si iniuriam patitur. Et pro huiusmodi operib.
mutuare usura est, cum talia opera sint
pretio ςstimabilia: test enim Medicus pro sua curatione, de defensor pro sua defensione stipenditi,& mercedem reci 'pere,ut alias diximus. Tertium dicit aliquid mutuanti debitum ex iustitia, ita ut si debitor illud omittat, non solum peccabit, sed iniustitiam faciet negando ei, quod personaliter debet. Vt si mutuatarius debet pecuiuam, vel rem aliam ratione delicti, scilicet surti, aut
rapinae, sea ratione contractus, tunccnim mutuare illi cum pacto de soluendo ultra capitale, quod alias hoc modo
mutuanti debitum erat, non est usura, quia nec lucrum, cum sit alioquindeterminate,& personaliter ipsi mutuanti debitum ex iustitia. Igitur usura est lucrum ex mutuo pacto debitum primo. secundo modo, no autem tertio.
Quarto,& vltimo ponitur in definiti ne principaliter intentu : ubi inquirendum a nobis est, quando lucrum spera-
tuin reddat mutuationem usurariam,
ubi ad notandum est, secundum Alcx. de Ales, quod secuduin leges humanas is voluntas i sola non facit usurarium, quia lex humana manum cohibet, &non animum, sed secundum legem diuina,quae animum cohibet, sola uoluntas facit usurarium, sicut sola voluntas occidendi hominem tacit homicidam. I.IO. 3.Qui odit fratrem suum, homiciada est. Similiter sola voluntas fornicandi facit fornicationem. Matth. s. Qui viderit mulierem ad concupiscendum, iam mochatus cst in corde suo. Non z
353쪽
Decis Aurearum,par. II. Lib. II.
2o men omnis voluntas' t acquirendi aliquid ultra sorte absque pacto facit que usurarium, sed tantum intentio,& volatas principalis acquirendi aliquid, alias
non mutuaturus,ita colligitur cx cap. si sqneraueris, I .q. 3 .cap. l .cap.consuluit, extrale usur. quia tunc lucro subsecuto in foro animς tenetur ad restitutione, licet gratis fuerit illud oblatum a mutua ratio. Ita tenet Host.& Io. Andr. in d. c. consuluit. R .in sum.& Gos ut refert
tit. Verum s lucrum non suerit subsecutrum, tunc est voluntarie usurarius quoad Deum,qui cor respicit,& non manu
22. q. . Cap. Qui peierarc. I . q. s. Capita
in. te poenitidis LI. p.nunquam,& debet de :lla praua intentione AEnitentiam agere, & confiteri, non tamen restatuere , cum nihil receperit ultra sortem, si vero post mutuum absque tali spe lucr di, sed gratis factum,subsequiturinae tio,ita ut ostendat ore,vel opere,vel gerit in mente sealiquid velle ultra sorte, quod postea est consecutus, tunc usur
rius est,arg. I. q. I. cap. s, in fi. fide calumn. l. I. ,.qui autem, & tenetur restituere, Mar. SO eo. litanum. ro. At si gratis mutuauit ob charitatem,& gratis aliquid recepit, tunc nec peccat, nec Vsiurarius est, ne prioris conditionis essiciatur mutuans, quam non mutuans, arsede reg.tur. p. factum lesi time,lib.6.cuibi noti 2 3. q. s. Me occidendis, in fi. Exat his igitur collige, quod usi ira i mentalis, quae obligat ad restitutionem, est,
quando quis mutuat cum intentione antecedcnti, seu contemporanea cum mutuo, ut quando ante mutuum, vel mutuando habebat animum, alias non
mutuaturus habendi aliquid ultra so tem, vel quando subsequitur intentio ad lucrum, ut quia post mutuum gratis celebratum iubsecuta est praua intentio . Prima dicitur, mutuatio uti trina, ct lucrum usurarium. Secunda dicitur mutuatio non usuraria,sed receptio lucri sic. Tertia vero quando gratis mu
tuat, & graus aliquid recipit, dicitur
neutrum este usurarium. Repetitur etiamutuatio usuraria, scd lucri receptio no, ut quando animo corrupto mutuat, sed postea animo deposito lucrum a mutuatario sponte, &liberaliter oblatum re-22 cipit. Rursum aliud cst mutuare t cuni spe lucti,& aliud propter spe, prout colligitur ex glossa interlineari, I. ad C tin.'. ubi ait,quod aliud est arare in spe, aliud vero propter spem. Mutuare pro--ter spem est, quod usurarium est, & 1 Christo prohibitum , no autem mutua recu spe. Cum enim de quolibet lierat sperare,quod faciet omne illud ad quod crit obligatus, & sciam ex beneficio malui hominem obligari ad gratiam consimilem,vel maiorem, possum licite sperare quod sit faetiirus, sed non debeo pro illa gratia sperari,aut propter illam in
tuare. ita Ioan.a Med. rebus per usur. acquisi.q.i.circa finem,ut igitur concludamus mutuare propter spem. i. propter lucrum principaliter intentum, 1.sper tum,ita ut illa sit causa finalis, alias non mutuaturus,est usura, non tamen prohibetur mutuum factum cum spe circa illud, ad quod tenetur,unde potest mutuans sperare illud,ad quod tenetur accipiens:quia in conii mili casu necessitatis tenetur sibi dare mutuum, unde potest illud sperare ab accipienre non tamc vi mutui,sed ex charitate accipietis m tuum : mutua enim beneficia accedunt charitatem, & quia etiam ex praecepto Dei debet indigeti mutuum dare. Vnde concedendum est,quod mutuans potest ab eo, qui recipit in simili casu sperare mutuum ; quia ad hoc tenetur,ahas thmen si hac intentione tradidit sibi in tuum,non est meritorium;quia non ponit Deum finem. unde dicitur Lucri.&habetur in cap.consuluit, extra eodem.
M utuum dat nihil inde sperantes, supple ab homine, vi mutui, sed a Deo, ita
Turre .in c.si foeneraueris,num. .versc. his habitis, I q.3 .ubi nota verbum,
3 Nihil, siue t sit pecunia,sive sit aliud.
354쪽
quidam usuras tantum esse in pecunia, quin praeuidens diuina scriptura, omnis rei aufert superabundantiam, ut nopius accipias quam dedisti. Quidam Gnim solent pro pecunia siqnerata, S maxime a rusticis munuscitia diuerii geueris accipere, de non intelligunt scripturam; vi uram superabundantia appellare,quicquid illius est: si absque eo, uod dederint plus acceperint. Item Ambrosius. Plerique refugientes praecepta legis, cum dederint pecuniam negotiat ribus,no in pecunia usuras exigunt, sed
de mercibus corum aliqua usurarum zmolumenta perei piut. ideo audiat quid lex dicat Neque inquit escarum usuram accipies,neque omnium rerum. Et capitur ex illo tex. Deuteron. 3 a. Non fruges, nec aliquam aliam r . item subditur ratio. Eica usura est,& quodcunque Qrti accedit usura est, quod velis nomeimponaa. Ex his ergo conclude usuram
αι posse dupliciter i capi, vel pro peccato
usurae, seu contractii usurario, vel pro commodo, seu lucro usurario. Si secundo modo accipiatur, manifesta est definitio supra posita,scilicet,quod usura est lucrum cx mutuo pacto debitu, uel ex actum, aut principaliter, id est finaliter
intentu.Si vero primo modo accipiatur, ut peccatum importat, seu contractum usurarium,erit lenius definitionis talis. Viura est mutuatio, ex qua lucrum ex
mutuo pacto debetur, α exigitur, uel principaliter intenditur, idcit speratur. Vbi notat diuersas species usurit. Quaedam pactionalis, & est ipsa mutuatio adiecto pacto lucri intenti. Itein exacti natis, & consistit in exactione, qua post sactam mutuationem lucrum exigitur. Est denique realis, & consistit in rec ptione lucri ob mutuum factum,& me talis, de consistit in spe lucri principaliter intenti , in quibus omnibus peccatuvsum committitur sub nexu restituti nis. Iura etiam ciuilia loquendo de iis iis frequenter utuntur his uocabulis, uidelicet centesimas, semisses,ut l.fi. C. dei utiret iudica qui semisses, is eodem cum simit Item trientes:item besses, de
quibus omnibus loquitur texti in t .ms, C. d. ti&Centesima usura dicitur,quae serti in anno comparatur,ut dicit Sl. 6. distin.cap.quoniam. Et haec in traiectitiai cunia, quae ideo scilicitur, quia trans mare vehitur, LI. s. de nautis*n. usque ad centesimam tantum licitum erat stipulari, d.l.cos,semisses usurae dicuntur, secundum quas singulis annis quinquaginta pro centum dantur. Sed trientes, secundum quas si sors est centum, habita ratione ad annum, debentur triginta tria,N unum tertiirm. MDses vero poterat stipulati usque ad duas
partes centum, habita ratione ad annu . ita Mari Soci de usur. num. I I .vsque ad
16. Est ctiam & alia usura iusta, quae est spirinialis, de qua loquitur Aug. Miser homo cur 'neraris homini, siqnerare Deo, & centuplum accipies; De hac lo
stineret .cap.medicinae, scd illa cum non descendat cx mutuo, sed ex donatione , dicitur longe improprie usura, ac si velit dicere Aug. licet in si nore magno si lucrum, longe tamen maiora sunt in his,quae dantur amore Iesu Christi. Sed modo deueniamus ad aliquas Decisiones pertincntes ad definitionem, quarum prima est. Cum lucri appellatione veniat incrementum Omne, pritcrea, quae sunt sibi debita, ut supra diximus, numA. hinc insertur, non ibi iura non csse usura, sed 26 necesse peccatum per viam i mutui co- sequi id,quod alias erat debitum, etiam
quando alia via posset mutuator rem suam recuperare inodo explicet mutuatario se illud incrementum exigere lobo debiti prius contracti, ita ut dicat, Mutuabo tibi hac lege, ut decem, quae a lias mihi debes, simul cum capitali soluas, nam tunc nec lucrum ex mutuo
quaerit, nec fraudulenta est huiusmodi compensatio, sed aperta, accedente instiper debitoris cosensu alias cessante debitoris consensu,si ultra capitale illud debitum exegerit,licet non sit ys Minci t
355쪽
Decis Aurearum par. II. Lib. II.
men fraudulenta huiusmodi recompensatio,& ita peccaminos cum non sit licitum proprium debitum propria authoritate, & clam recuperare,glo.in capi us gentium,dist. i.vt supra in prima
quando alia via iusta potest debitor rem sibi debitam recuperare, quamuis ad illius restitutionem non teneatur. 27: Secunda. Cum usurast de semesu: quia est quaedam superabundantia inrti accedens in mutuo vitiosa, dc contra le
enavet,& contra legem gratuiti, ideo icta superabundatia nunquam potest cxigi ipsa remanente sub ratione illiciti, α mali, quia ipsa remanete sub ratione mali non cadit in ea dispensatio, sicut
probatur in c. super eo.eod.tit. Si tamen esset aliqua circunstanti quς posset tollere rationem viiij ab ista luperabunda-tia, tunc liceret mutuanti talem super ibundantiam exigere vltra seriem, sicut
est in quibusdam cas bus,qui numerantur per hos versus. Auda, Fideiussor pro dote, stipendia cleri. Venditio fruetiis cum velles iure nocere. Vendens sub dubio ρretium post tepora soluens. Poena nec in fraudem lex commissoria gratis. Socii pompa plus sorte datur
illis, quos expone ut pcr nos in a. p .libro 2. ca. Io6. De casibus in quibus permittitur vivia intellige non vera,sed li-18 militudinaria,ut ratione interesse,id bitor enim ex inius non solutione creditor damnificatur notabiliter, tenetur si cundum iustitiam satisfacere creditori in soro coscientiae ad interesse,ext. te fideius cap. peruenit, quo casu, quia non gratia, aut usus rei mutuatae aliquid accipitur, sed ratione interesse,non est usura. Alius casus est, quando ecclesia acci-29 pit in pignus a vasallo suo i seudum,
quod tenet ab eadem, nam tunc fructus no computantur in sortem, ita in ut vasallus interim non teneatur ad semitici.
extr. te seu l. cap. I. cap.conquestus, ex tra eodem. Hoc autem non est accipeis
vltra χrtem gratia mutui, aut usus rei, sed gratia recuperationis rei suae de m nu laici, ut habetur in rad. decret. Zab in cap.in ciuitate, Oppos6. cod. ili quia tunc dominium utile cum directo consolidatur,& ad dominum ipsum virumque pertinet, alias si creditor accepisset alicuius possessionem in pignus, teneretur computare fructus pignoris in se
3o quid teneatur computareti ruinas percipiendos. Io.Calderiquem sequitur Zaba. in d. l .dicit, quod tenetur etiam de percipiendis, quando de sorte est satisfactum: quia est in culpa non reddendorem, quam debet libere reddere. Sed si non est latisfactum, tunc creditor non tenetur nisi de fructibus perceptis,unde non est in culpa in eo,a, non coluit rem pignorata Sed bene teneretur, s non locasset v. g. domum, quae erat solita locari, vel etiam non consueta,si habuiti ratum conductorem, C. de pisn aetit.& de partu pign.L2.Ita Hosium sum. de pignor. f. quando effraciter . versici Sed nunquid creditor. Item quando cle31 ricus tredensit possessionem temporalem alicuius ecclesiae sibi assignatam pro beneficio a laico, qui tenet eam intusae, nam si clericus mutuando illi pecuniam ac perit illam in pignus, tuc potest mutirans fructus eius, & rem ultra sortem
rccipere,cum non fiat causa lucri, sed ut reuertatur ad ecclesiam, quae alias sorte recuperari non poterat. Et nec est usura quia recipitur tantum suum, extri cod. p. l .& cap.conquestus.Quod Rich.in dist. I s .ar.VLq. s. extendit generaliter ad quecunque,qui mutuat illis, qui vi lenter, vel fraudulenter rem suam detianent, nam mutuas non tenetur restituere illud ,quod accepit ultra mutuit: quia sic non accipit alienum, sed trahit ad se illud, quod suum est,per d.c. I .in tex. α ossa. Rursum, quando sine omnip 3 1 cto et datur aliquid gratis oblatum,m do aliqua concurrant. Et primum,quod.
huiusmodi oblatio sit spontanea,& liberalis datio,qualis non esse quando motus,quo timeret mutuante non amplius
illi mutuatum,causam pr staret. Qua i
356쪽
liter vero posset praesumi, qudd non gratis,& liberaliter munus offertur, sed velut terminussolutionis sortis proroget , quod est si indo mutuare, vel ut post, modum cum ipse oblator indiguerit,illi mutuetur. Dic,qubd hoc potest colligi, quando munus offerens est paupertate pressuς aut illiberalis, qui talia munera liberaliter offerre no solet. Vel si mutuator verbis, aut signis insinuauit se aliquod munus ex mutuo sperare, etiam si iocose id dixerit, sed mutuatarius id serio dictum esse acceperit, unde aliquod
munus postea offert, nam tunc his, aut alijs casibus existentibus, rationabiliter praesumi potest donationem non sponte lactam. Secundum requiritur, ut mutuans sponte oblatum non tanquam staratione mutui debirum, sed tanquam sponte donatum recipiar. Tertium , talis rei donatae receptio, nec aliorumst scandalizativa, nec ipsius recipientis infamativa, ita Ioan. a Medi. C.de rcb. per usu acquis.q.3.ver. Tertia causa, sed in quo casu teneatur ad restitutioneindicii inus supra,nu. I 8. 13 3 Item in contractu locationis non po test committi usura: quia illud, quod
accipitur pro re locata cst merces, & novsura. Et si tu diceres,quare est merces,& non usura, sicut in contractu mutui. Dico, quia ex re locata usus, ct fructus rei diuerunt ab ipsa re, nec alienatione, aut consumptione fructus,vel usus su3 init res,vi in mutuo. Praetereat mutuumultipliciter differt a locatione. Primit, quia mutuum dicitur contractiis gratuitus,unde dicitur Mutuum date, sed locatio dicitu r contractus iustitiae,& uitatis. Mutuum erro de sui natura debetesiegratuitum, alias venditur charitas, S gratia,qu in mutuo communicatur.
Quae venditio nihil aliud est, quam abusio,& corru)tela charitatis in locato vero non sic est ut de se patet, & ideo etiain rebus cons stentibus in pondere, numero,& mensura locatis, potest aliquid recipi ultra sortem. Secundo differt r
.uone Proprietatis, nam in locato rem iret proprietas locantis,no autem in rem tuo,cuin transferatur in mutuatarium , ita Ioan.Andr.in cap.fin.e .lit. Tertio differt ratione utilitatis: nam ex locato
homo recipit fructum,88.dist.c.eiicies, sed ex pecunia mutuata non . Quod si quis obi jciat maiorem fructum quem percipere ex denarijs, quam ex aSro, ut docet experientia. Respondetur, illud esse principaliter ex industria hominis, de ingenij,ita comm. Docti vi refert Mari
3s Rursum nec in t contractu emptionis vero, quia licet aliquid accedat ultra iustum precium, non est usura: quia illud no recipitur ultra sortem, sed de sorte. Et idem dicendum de fructibus perceptis ex re empta. Item nec in comm
dato , ut colligitur ex his, quae supra diximus, num I I. Pr terra alius casias habetur i . . cap. ab illo, ubi Ambros . 36 Ab illo exige t usura,cui nocere merito desideras.Cui iure inserit tur arma, huic legitime inseruntur usurae. Quem bello vincere no pote ab hoc Vsuram exige, quae nescit crimen occidere.Si autem in
tali casu abollatur, vitium usurς est, quia hoc non iit spe lucti, sed reto fidei, de charitatis,ut inimici fidei debilitentur,& etiam,quia bona no sunt eorum, qui impugnant fidem sed iure debetur alijs quare ex hoc lixerat aliqui,quod ab hostibus licite possumus accipere usuram, nam omnia eoria possumus licite auferre, ut habetur 2 Dq. 7. cap. & a. Et qui bus iique insidijs possumus nocere eis, 23. l. 2. cap. Dominus. Hinc secundum aliquos Christianus potest accipere a Iadaeis, & barraconis usuras, sicut a caeloris hostidus Christianae fidei, sed alij, venos diximus supra tit.de Iud. circa fine, intelligunt dichum Ambri negati . Scilicet ab illo exigere usuram, cui nocere merito desideras, ausidicat,nulli debes Osiderare nocere,emo a nullo debes exigere usuras,ves ut dicit Turr .in d. Ambrosius dicit ibi usuram aliquam urgentem,& immoderatam exactionem, ut tributu, quam hosti impotiere possu
357쪽
Decis Aurearum Par. II. Lib. II.
oris Vt aspigat , & opprimatur. Et hoc innuit littera,vbi dicit, qui fuerit usurarius exactor inimici. Igitur ex his omnibus casibus lupra numeratis, & aliis,
de quibus in prima parte, lib. 2. Cap. t OG.
37 ntiquam lucrum,tuci aliquid supra sortem recipitur ratione mutui, sed vel ratione seudi, - I . extra de ficu.vel ratione beneficii violenter occupati, cap. I. de uri vel ratione dotis,cap.salubriter, eodem tit.vel ratione interesse,caeonstitutus, de fideiussi vel ratione liberalis d Dationis , facit rex. I. q.2. cap.sicut Episcopum vel ratione morae, vel ratione poenae, ZO.q. 2. cap.in legibus . vel rati ne retraditionis rei venditae, glocin cap. conquestius, d.tit. vel ratione d ubij ,capit. nauiganti,de usuriuel quando pecunia locatur ad pompam,ut notula d.cap. conquestus, uel quando accipitur usura ab inimicis fidei,cap.ab illa , I 6.ε. secundum aliquos.
38 Tertia. Debitor, qui accepit pecuniam sub usuris,si postea eadem mutuauit amico suo,ut restituat sortem, e usuras deinde currentes, talis mutuans noest usurarius, ct nec peccat, quod intellige secundum Ioan. Cald. in cap.nauigami, extra de usur. quando mutuans tunc omninoinredebat satisfacere usurario de illa pecunia,quam socio mutua uit,ad hF i R. .cap.si quis obli ius,ibi, aliqua incrementa, quia in hoc casu nihil sibi lucri acquirit, sed tantum damnum euitat . Nec enim cum suo damno tenebatur socio subuenire, 2 s. q. s. c. si non licet: solum ergo damnum cultat, unde pecunia nihil sibi germinat, &ideo in eo deficitii rationes definitionis
usurae, arg. I . quaest. 3. p. plerique. ubi uero tunc non intendebat satisfacere usurario, cessant praedictie rationes, escideo tunc peccat de tenetur, si a socio Osuras recepit,ad illam restitutionem. 3st Quarta. Mutuauit pecuniam communitati hoc pacto, quod durante te mino non tenerer ad collectas.Res n. b c. in titide usuriuer sed pone, quod is non est usurarius,quia lucrum non capi sed damnum euitatila. uero Calae dicit, quod si collectae imponedae essent ex certo,quod iste non excusaretur: nisi in propatulo esset, quod essent iniustae :tit nos diximus in prima par. lib. 2. cap.
I Oa. nu. lo. Si uero dubitatur in durat
te debito aliqua sit imponenda, uel no a tunc uerum est dictum Specu.quod excusaretur, per cap. uiganti,ratione dubi j. sed Card.in caeconstulessinu. I. tenet contrarium, etiam in dubio,quod etiam in collectis extraordinarijs, in quibus est uerisimile dubium anim nantur,
non sit excusatus mutuans a peccato i si irae,quia tunc dubietas excusat, qua
do indifferens esiad lucrum,& damnii, sed hoc certum est, quod non nis It crum contingere potest. igitur siue quis mutuat ut sit liberatus a collectis ordinarijs, siue extraordinarijs, contractus est usurarius, nisi in pro uim esset, inessent iniustae. o Quinta. Iniurias intuli Petro,qua obrem mihi inimicatur, propter quod
oportet me subireexpensas tot floren xum in mense in famulis, quos mecum tenere oportet armatos,unde ipsi Petroesenti mutuo centum,cum pacto ut milia rediittat iniuriam, uel sine pacto, sed principaliter hac spe ductus ut beneuolentia,uel uenia ab co accepta cessent expensae praedictae, non autem ex aliqua charitate quam adipium habeam, nunquid peccem, uel sim usuratius. Respon. quod iste non sit usurarius: luia licitum est alicui suam uexationem redimere, cap. lilectu de simon. Et non obstat, si dicas, quod ista damni euitatio cum sit iusta,quia dedi causam delicto,est pecunia aestimabilis,& per consequens sit usura, cum non possim redimere uexatio
tur, quod si iusta,quia licet peccauerim iniuriando, iste tamen peccat in uindiscando. Nam,ut ait Apost.ad Rom.c. I 2.
Mihi uindictam,& ego retribuam, di cit Dominus,& per consequens cum nihil lucri percipiatur, seu paciscatur, seu
speretur,scd solum damnum, quod naciubire
358쪽
subire facis propter timore uindictet euiretur,non est usura ob illum finem mutuationem facere,arg. rum,quae notat glossa. I . q. . cap.quoniam multi, quae
dicit, quod usurae possunt peti,ut damnum cultetur. uide quς diximus in i par
i Sexta. Adeo est execranda usura, ' ut nec pro redimenda anima captiui possit
erecti, d. ti. c.quia, & c. quoniam,&cap.super .Non enim praetextu piet tis est impietas exercenda, & commi renda, I.q. I .ca. non elisutanda, de conuers. Infid. cap. l. I .q.S .cap.2.dc cap.neqriis. Hinc insertur, quod non est licitum mutuare cum pacto, ut det aliquid pauperibus,arg.tex.in d. p. non est putanda, in usura sit omni iure prohibita, ut nos diximus in I. par. lib. 2. c. I I. ob sex causas,quas ibi num. .assignauimus; si quis tamen uelit uidere I9. rationes, quibus prohibetur usura, uideat
Septima. Ex quo usura prohibita est ueteri,S nouo testamento,& omni ii re,ut nos alias diximus, & per Arch.in 2 d.cap. I. de usuri in s. hinc hi et quod sit crimen ecclesiasticum, te quo plene per Ioan. Andriin d. p. i .& Io.Mona. qui finaliter videntur concludere, quod et de tali crimine per iudicem saecularem possit cognosci in his casib. & Primus
est, quando cessante cosueri in ut e clesiasticus tantum cognoscat, quaestio usu rarum deduceretur in iudicio, non ut usura, sed ut interesse, secundi Im m. per Innoc.in c. I . . tit. 5 Din. in cap. conquestus, e .lit. ita Guliel.in Clem. 1.CO.ti. Puta, quia ego fideiussi pro te,&tu non soluisti, de sui coactus soluere' usuras pro te, quam a te repeto,na tunc poterit agi coram iudice laico,quia usura petuntur ut interesse, quod est liciatum, d. . nauestus. Secundus, luando in foro iudiciali esset quaestio supersino, scilicet an usura fit soluta,uel no,
probatur in cap. post miserabilem , e . U.secundum Doct. quia ibi praesupponitur certe, in contractus erat usuratius. Et eodem modo poterit tunc co- gnoscere ecclesiasticus, facit cap.ad n nram,el 2.de iureiur. Labanind.Clem. I.q. I 8. ubi nu. I. ponit exemplum, ut
si petitur fructus computari in sortem, qui dicuntur suisse centum, alius dicit, quod quinquaginta; vel si debitor dicit se restituisse sortem, creditor negat, vel dicit se soluisse quinquaginta, & credi ror , quod viginti, tunc de his cognoscit iudex saecularis, vide etiam Zabar.
in cap.cum sit, de soro compe.ubi etiam dixit, quare crimen usurarum in ecclesiasticii. In his etiam casibus tantum cognoscit Ecclesiasticus. Primus si consuetudo disponat, in Ecclesiasticus tantum
.Secundus, quando quaestio usurarum deducitur ut usura, & in foro poenitentiali, quia tunc ecclesiasticus tantum cognoscit, quia laicus non utitur isto ro, arg. Cap.noua, & c.Omnis, de rinit. Tertius, quando esset quaestio in iure, an sit contractus usurarius, uel non:&ita Lapus dicit curiam seruare,ut refert Gemin. in cap. I .eo. i.& ibi Franc. in s. De hoc etiam uide Bartiin l.Titia, issol. matri Exemplum poni potest. Instrumentum mutati purum in sui forma impugnatiar de fraude usurarum , ita Pactor dicit instrumentum usurarium,& reus negat,tunc dicitur quaestio iis raria, & cosnoscit ecclesasticus, & uidetur casus in cap. illo uos, de pi . ubi unus dicebat fundum esse uen unam, alter dicebat in ueritate suisse pignus,& tamen cognouit ecclesiasticus. Et ad idem melius, te empl. & uendit. p.ad nostram. De liacmateria, uide Ioam
Calder. te iudiciconss. Vbi ctiam quγ 3 rit, ' an Iudex possit punire usurarium
punitum per iudicem ccclesiasticum.&dicit ex glo. Ioan. Monac. cmod sciam. de poen. cap. scelicis, f. pernoc quoque lib. 6.de sor. in cicum sit generale,de Offc.ord.cap. I. saltem in eo,quod excedit , is de bon. dam. Lptima. uide G min. & Franc. in cap. primo , de usuri in
359쪽
Decis Aurearum Par. II. Lib. II.
in s. Doctor. in cap. I. de ossici ordin. . Diaua. Asserere, pertinaciter usu- ras non esse peccatum,' uel usurarium non ede obligatum restitutioni, uel ea iacta, non teneri aliter ad poenitentiam agendan sicut in niuxuo,commodato, uel deposito, glos .in Clem. i. S. sane, uidetur uelle quod sit locus illi literae, scilicet, quod uelut haeretici sunt puniendi, cum obligatus restitutioni ex deliacto ctiam poli restitutioncm teneatur Poenitere, non tamen si est obligatus ex contractu licito, ut mutui, uel similibus contractibus: quia in primo casu offenditur Deus, & proximus, undes a. tisfacto proximo deoci per poenitet tiani satisfacere Deo. Sed obligatus ex contractu licito, obligatur tantum hi mani , & ideo sui scit ut illi satisfaciat. Nona. Cum usuri subiaceam restitu 'tioni, si est ut ura deducta in pactum, dc
s praela. tatuntur in foro Ecclesiae per codictionem indebiti,uel per officium iudicis,cod. titi cap. Micluet, ex c. I. iiD.6. sed si est mentalis tantum, tunc non potest peti in foro fori, sed tantum in foro anime per uiam supplicationis gratiosae ab haeredibus defuncti, si haeres recepit emolumentum, sed si nihil recepit, suiscit de mente corrupta poenitere, arg, desino.c.fi. Est etiam & aliud augmentu, siue accesso ad sortem,quae non est usura, ut in casu societatis,& ibi petitur tanquani teresse, ut cum quis ccrtat de dano v ado, ex hoc debet peti in soro proprio: quia actor debet sequi sorum rei,& sic si reus est laicus, petitur in s
ro iaculari, argum. de soro compet. -- Lex tenore.
ics, i s . cap. si quis usuram,consum- prpres substantiarum pauperum,c. i. o. tuan 6. ubi vocatur usur vorago. Sectatores turhis lucri auaritis causa, I . q. q. cap. quoniam. Infideles, cap.quid dicam, Od.quaesti Dicuntur etiam serui, Io. 18.eis medium. Dicuntur etiam capite diminuti a. l. 7.j.quia ergo, fili j diaboli, nonascendo, sed imitando eius opera , ad
hoc 22.q.2.6. item Opponitur, iuxta prinmpium , nam solo peccato sunt filii dii boli, de par. distin. i.f. hoc idem, in fi .de ideo maledicti,unde Chriso. dicit, quod
super Omnes mercat res usurarius est maledictus, ita Arch.& Ioan And. ind. p. l. Cod. titilia 6. sunt omnibus odio,
& apud omnes nationes habiti viles, a biecti,& vituperabiles,iri ut omnia b naeorum dicerentur bona diaboli. Abhorrebat quis aspiciendo corum domu, aut agrum. Nemo de eorum domo igne sumebat. N cmo ab eis Olcillum pacis in Eceleta accipiebat, & de curtu illota pueri expauescebant, ut dicit DQ. Mar. S .co. tit. numq9. Isti in Italia dicuntur praestatores, In Francia Caurifini, in Prouincia renouatores.& si suiu manifesti, debent expelli, ut dicit tex.in capit. i. de usur. In 6.
Immo i v t dicit clericus Pisanus,posset praemitti ti annum, ut omnes foeneratores alienigenae intra certam diem xeant sub certa poena, allegat de cland. despons .c. inhil litiO.c.cum in tua qui inata. accus. Ross. Tand cm,quibus poenis asia ficiantur. vidcantur Doch. in c. a. co. uti in o. Zabar. ias. 2s .& quae nos diximus
8 Vndecima. Communitas i dat pec niam ad usuram, singuli ciues vltuarii dicuntur. Et hoc quo ad eos, quorum authoritate, ex consensu fit, pro hoc de
cap. sicut vir, ex 2 6. 3. cap. si habes. Et secundum Host. omnes hi, quibus haec in mente sua placent, & ratum habent,& consentiunt,& prohibere possunt,&non faciunt, ex tr. le sentiex m. c. lua-K. Immo omnes hi, qui praestiterint authoritatem compellendo, aut praecipiendo communitati l nerari taliter, quς aliter haec non osset iactura, tenetur reiii- tuere in solidum, alias si authoritatem , ex consensum praestiterint, non tamen compellendo, aut praecipiendo, & tunc tenentur ad restitutionem quantum ad
eos peruenit de usura, vel quantum rese
360쪽
uati sunt ab expensis, quas de suo secissent in sustinendis oneribus communitaris, ita Ray. dc R .ut refert Asten. li
9 Duodecima. Vsurarius tan teneatur restituere id, quod lucratus est cx pecu
quaedam sunt, quarum usus est earum consumptio, quae non habent usus metum principaliter secundum iura. Et ideo si tales res sint per usurana extorta ytilenarij, triticum, vinum, & huius modi, non tenetur homo restituere nisi tantum receptum: luia si quid de tali re acquiritur, ex industria est, ct non ex fructu rei: Nis sorte per receptionem, vel detentionem talis rei debitor si da-nificatus amittendo aliquid de bonis
sitis, tunc enim tenetur ad recompensationem nocumenti,ut si domum suam,
vel aliquid huiusmodi oportuit eum pro pretio viliori distrahere, quam valeret, ut usuras solueret. Quaedam uero Mant, quarum usus non est earum con-riamptio, seu distractio,& hae habent v-wmsruinam, ut domus ager, & similia, cc ideo si quis alterius domum,vel agrii
per usuram extorsisset, non tantum te
rietur restituere domum,uel agrum, sed etiam fructus perceptos ex illis,deductis prius laboribus, de expensis, quia sunt Iructu S rerum, quorum non ipse, scd alius erat Dominus, D. Thom. sequitur Zabar. in d.Clem. unita e .lit. q. . . Libye tu in e . trach. quas . . cc Astens. qui supra, quaest.22.uersic.u
so Tertiadecima. Qui extorsit ' usuras
m adiems partibus, puta in Francia, an possit illas tradere suo Dic elano, & illa eas erogare pauperibus: cum incertalint illi, quibus facienda est restitutio. 1 .esp.quo ad primum, praeter ea, quae di
quod potest illas tradere suo dic clario, l timere non uellet,lux.no. Per hid in ca 2.de rest. lib. 7. qui quideccbet pauperibus erogare ,
de Iudaeis, cap.cum sit nimis, de rest. . tua, te usu.cap.quia in omnibus. Et hoc ideo, ne pecuniam imbursent, uel mala eroeent simplices sacerdotes, ut dicit
Holt in cap.cum tu, num. 3. eodem tit.
Quis autem sit iste dioeces anus. Dico,in Episcopus desieti, ubi sunt extortae usu rae, atque etiam ille, de cuius dioeces est subditus. Ad ipsum enim pertinet hahcire curam suorum subditorum. Quare fi subditus in aliena dioecesi rapiendo, uersurando delinquat,ipse debet esse competens iudex in foro animae, ut nota tαq. I .c. I .& per consequens semper quoia
agitur de dimissione peccati, ut est in caesii proposito l eg. peccatum, de reg. tutam G.quia usurarius tradendo usuras didi sano, cum absoluet. Quibus tamens i pauperibus t possit dux sanus dispen stare: lico, quod pauperibus quibuscun-sue: iura namque, qua tractant de huiusmodi distributione, seu restitutione, indistinctia,& generaliter loquuntur de pauperibus, non restringodo se ad certi
loci pauperes, ut patet de usur. cap. tritu de homicicap.sicut lienum. Iq.q. s.c. non sane,de immula. cI, cap.quia plerique. Igitur generaliter,&distincte de quibuscunque pauperibus potest intelligi, te conivg.lepros.*.2.de priuI.c.quia circa. Hoc etiam probatu quia quando iura uoluerunt illicitorum restitutione fieri in certo loco,illum locum expresserunt,ut patet de Iudae. p.ad deliberandii. Ergo ubi non exprimitur, testat regula in contrarium. Bene uerum est, mnaec erogatio potius leberet fieri pauperibus illius loci, in quo est damnum, uel cum s habitator erat is, cui facienda esset restitutio, quam extraneis, arg. C. deserui. l. r.es fi .& l. pMses: quia uerisimilius est, quod inter illos inueniaturis, cui damnum datum est,uci haeres Ius,quam inter alios extraneos, secundu