장음표시 사용
111쪽
LIMVm quadragesimumoctauum, quod sub cius nomine circunfertur,edidi tracta in I VJp. vltimo,praemissa distinctione . Duplex nanque esse potest separatio mu- 'intellectus,alia per primam eius operationem; quando unam rem sine alia in- -0gimus: ut quando mente apprehendimus naturam hominis,non intestigendo ea, ' laesunt extra cius essentiam . Alia per secundam operationem, quum unam rem - alia separamus enuntiatione negante, ut quum dicimus, homo non est albus De separatione per tertiam operationem non oportet loqui;quia eodcmmodo res separantur per tertiam siccundam operationem. His positis,sit primum pronuntiatum. Nec proprium, nec accidens in separabile possunt reuera subiecto separari saltem viribus naturae. Secundum Tam proprium,quam accidens inseparabile possim separari a subiecto per primam operationem,absque errore Sicut enim possum intelligere coruum, nihil de eius nigredi ne curans sic possum hominis naturam intelligere, non intellecta risibilitate Re spondendum cst tamen cuidam argumento, quod aduersus hoc pronuntiatum sic ri potest estque huiusimodi. Quicunque intelligit rem aliter quam it,fallitur;sed intellectus intelligens hominem me restibilitate lintelligit cum aliter quam ii qμὴ homo enim non si sine issibilitate ergo fallitur . Sed respondetur, posita μ' distinctione diu Thomae I parte quaest. 3. art. vltimo ad ultimum. Illana que propositio intellectus intelligens rem aliterquam sit fallitur duplicem haberlansum,prior est,ut dictio Aliter signissicet alium modum in obiecto,quod intellisi mus tunc est cra: nam intellectus intelligens, cogitas rem aliter esse,quam si fallitur Vt si ego cogitarem, hominem in rerum natura sine facultate ridendi existere. Posterior sensus est,ut vocabulum Aliter siqnisicet alium modum ex parte nostri intellectus;& tunc illa propossitio est falsa. Nos siquidem alio modo intestigimus res quam illae sint, licet non intelligamus alium modum conuenire rebus, quam illis conueniat Modus quippe quo.nos intelligimus res externas, si modus immaterialis, abstractus licet non intelligamus, res csse immateriales. Q trare intellectus intelligens hominem sine risibilitate,non fallitur: quia non intelligit,homunem sine risibilitate esse; sed intelligit eam,nihil derisibilitate curans. Tertium pronuntiatum. Proprium non potest separari a subicctoic secundam Operationem. Probatur.Haec propositio, homo est risus particeps,est necessaria.&semper verarergo haec alia,homo non si risibilis, sempercst falsi. Quartum. Accidens inseparabile potestseparari a subiecto per secundam operationem mentis: non 'iudem simpliciter dicendo, coruum non esse nigrum; sed cum addito,coruus non ςst niger, salua natura speciei, id est quamuis cortius non esset niger,natura specifi y 0pxium ς)ςOrmintegra permaneret Etenim discrimen est inter Proprium Accidens; μ' - ' quia Propritim , ut risibile, consequitur naturam Deciei,S primo ipsi competit, propter speciem indiuiduis Ideo Socrates strisibilis, quia homo si risibilIs Ri dens inset inlita enim conuenit homini,qiuatenus homo:Socrati uero,non qua Socratcs,sed pax/bi'. 'VRhQmO. Acciduias cro primo competit alicui indiuiduo, , illius caiis a conuenit i/'gvl-yi'
oriit bicc apite de Substantia in Categorijs,ille capite de communitatibus en Accidentis in Isagogo. Quoniam igitur accidens inseparabile, ut nigred cor linon Convcni coruo,ob specie naturam:id lucre dici potest,coruu,salua natura p*ςmcῆ,n 'me nigrum no tame abs' errore dici potest,huc coniti no esse nigr,', 'Myira unicvica diandividuali Consequitur enim nigredo .huius corvi pςςvliaru
112쪽
Eareeitis coplexione necessario .Hfc dicta sint adluitis obiectioni; te a sAlii tamen facilitis haec putant cxplicari in dicamus,inter proprium i
Miktamcn facilitis haec putant cxplicari,si dicamus,inter proprium Maccidens inseparabile nullum esse discrimen quantum ad separationem a subiecto,etiam per intellectum:sed esse aliud discrimen, quia videlicet proprium tantum illi naturae copetit, cuius cst proprium;vt risibilitas tantum homini Acci lc tamen inseparabile multis naturis, ut nigredo coruo, Aethiopi,4 Lbeno. Quod discrimen assignatura Porphyrio capite ultimo Commimitatum Differcntiarum Nihilominus virum fatear haec solutio clarior,etst,quam verior. Primo enim Porphyrius in illo loco nihil dicit de separatione per intcllectum. Quare nihil contra nos loquitur. D inde hoc discrimem non sufficit inter Proprium. Accidens In separabile,si quoad separationem nullucst interea discrimen . Definitio enim prima secuila,quas tr dit Porphyrius, Accidentis non sitis quintum praedicabile a quarto dist inguerct:quia ill ae per solam separationem definiunt accidens . Et Arist. praeterea I. Topicorum cap.q.praefert definitione quam secundo Porphyrius tradit, illique tertio loco pernegationes procedit. Quinta obicetio cst contra illud quod dictu est, entia rationis contineri sub quinto praedicabili,quatenus dicuntur desciatibus rei.Nycntibus rationis no bone acco modatur desinitio quinti praedicabilire, quam Porphyrius tradit. Accidens inquit est,quod neq; cst genus,nec species, nec disterentia,vel propriu semper tamen su laeto inhaerct: nos aute sipra cap. I. docuimus,cntia rationis in nullo rei cnte esse ta- ua in subiecto. Respodetur primo, Porphyriti illa definitione ea sola accidetiad nire voluisse quae sunt praedicata accidentalia dc praeterea sunt entia rei:vi albedo respectu manus. Hinc tamen minime sequitur, accidentia secundum rationem, vers cundas notiones non pertinere ad quintum praedicabile,qui Porphyrius sola accudentia nobis notiora voluit definire:sicut in definitionc differcntia, quam sapra tradidimus, solas intcriecta definire volui cum infima etiam pertineant ad tertium praedicabile. cspondein secundo, entia rationi in nullo esse tanquam in subi cto reali, esse tamen in aliquo subiecto praedicationis,quia dicuntur accidentario de entibus rei, tanquam de lubiecto.
SAepe quum Voces uniuersas explicaremus Indiuidui facta est mentio:quare discendum est quid sit, quotuplex sit,dummodo prius quaedam nomina inter
retemur,quae eadem rem diuersa ratione significant. Sunt autem haec,prima Su antia Suppositum,Hypostasis,Res natura atque persona.Omnis enim res mundi, Indiu dui quae non est uniuersa, appellatur Indiuidua; quia inferiora diuidi nequit:appellatur nomina Singularis,ut distinguatur ab uniuersali xhoc,siue illa res sit accidens; ut haec alb do:stuc pars substatiar, ut haec manus,vel anima:siue substantia integra completa ut Socrates. Si autem si res pertinens ad Categoriam substantia Λ sit completa vocatur prima Substantia sicut Substantiae uniuersales appcllantur Secundae. Dicitur etiam Stippositum;&apud Graecos Hypostasis,quia ponitur sub accidetibus,& sub' stantij Secundis; tametsi aliter,atque aliter. Nominatur quoque res Natura ut Petrus est res natura humanae; id est res habens naturam humanam, aut ad naturam humanam pertinens . Denique si non solum fiserit substantia completa, scd prae terea fuerit rationalis,vel intellectualis naturo dicetur Persena Perst,na,inquit S ucrinus Boethius,in rationalis natura indiuidua substantia . Quare illa solariu habent
113쪽
quael stemnaturam humanam,Angelicam,vel Diuinam dicuntur persenae . Haec omni docet ditius Thomas L.parto,quaest.29.art. et I m ad Indiuid iii I ogicam tractationem vcnia viis Inditiidiuim est, quod de Ud solo praedicathir,ut Petrus de se ipso uta a chimicia haec niuntiatio Petrus esti rus. Porphyrius vero capite deSpecie,definitandiuiduum hae ratione Indiu sitim est,quod quibusdam proprietatibus constat, quae simul in alio inueniri non polliunt ut esse natum Valentia liac die,hoc anno, his parentibus hac facie praeditum esse c.Est autem quadruplex Indiuiduum,scilicet Certum. Dcterminatum, ut Petrus ex Demonstration ut hic homo:ex Hypothesi,ut Ferdinandi filius,tai tum dicitur de Principe Ioanne sit solum illum habuit filium: Vagum,quod habetronem indeterminata:ut aliquis homo quia eius significatum per multa uagari pol. h rtere indiuiduo sistit controuersia inter alictores, an de uno latum di vagu Indicatur . videtur enim dici de pluribus: nam Petrus est aliquis homo. Paulus simi uiduum uter. Dicunt ergo quidam; Indiuiduum Vagum dici de uno tantum, secundum rem,ueHecundum rationem dici tamen de multis secundum nomen, sicut etiam natet in Inditiiduo certo, determinato Petrus nanque de militis dicitur secundum nomen. Est siquid retrus Apostolus,& Petrus Martyr non tamen de eis diciti secundum eandem definitionem,&rationem. Definitionem inquam rei, nam de unitio nominis Petri cliviscunque eadem est scilicet Petrus est, qui uocatur hoc nomine Petrus . At definitio Rei diuersia est. Si enim definire velis Petrum Ap stolum,non solum qua homo,sed qua Petrus est,esces,Petrum esse quendam hominem Christi domini primum Vicarium, &c. Si autem uelis definire diuum Petrum 1 dices, esse hominem duodecim ferὰ annorum Centuriis post Christum,c parentib. haereticis natum;sed haereticoriam acerrimum cxpuan
torem qui pro sanctae Inquisitionis officio sanguinem dedit,&e.Non diu hquus Thomas de Potentia quaest.9.art. 1.ad primum asserit Indiuiduum Vaeum dici de multis eodem nomine. eadem ratione, ac definitione . ita, setitu R ς'ς ponitur In quolibet Indiuiduo Determinato, certo So inuen unius '.'
114쪽
s, Comment in uniuersam Logicam.
Diuinae naturae secundum idem nomen;& secundum eandem rationem; alioquin diceretur de ipsis Homonymos,idest,Equivoce, quod est contra fidem sed persona dicitur de tribus illis hippositis, ut indiuiduum Vagum Ergo Indiuiduum Vagum de multis dicitur,eodem nomine: ratione.Probatur assumptio,& auctoritate sacrorum Theologorum .parte quaest. 32. art.q.& ratione. Nam genus, Species smgniscant sesam naturam; at persona non solum significat naturam,sed praeterea poculiarem modum existendi naturae: non tamen determinando quis sit ille peculiaris modiis.Vnde in desinitione Personae non modo dicitur,personam ad rationalem, turam pertinere,sed additur personam esse indiuiduam substantiam;id est,particularem. Tertium argumentum, quod est sortius omnibus,proponetur libro q. cap. 6.difficultates F. Ad controuersiam ergo propositam dicendu est ndiuiduu Vagum dici de multis eodem nomine, eadem ratione: non competere ei definitionem indiuidui, supra positam. Vnde Porphyrius capite de Specie,adducens exemplaillius definiti nis,tantum illa adducit,quae pertinent ad Indiuiduli certum,ex Demonstratione, ex Hypothesi. Quare Indiuiduum Vagum improprie dicitur Indiuiduum,cumi uera sit Vniuersum;ut capite sequenti dicemus. Et obseruandum est hoc loco, n- diuiduum Vagum non solum dici de pluribus differentibus numero , sed interdum de differentibus specie; nonnunquam dedisterentibus genere supremo nam homo cst aliquod animat,in brutum est aliquod animal ac praeterea Accidens est at quod ens & Substantia quoque est aliquod ens:nam cum sit ens, non potest nullumens esse sed oportet,ipsam esse aliquodens.
ri indiuiduo compeii xiis Indiuiduum; de ita M., sciunt in desinitio habe
turaliquam Petru esse Petru.Vocatur auola naturales dicationes Identica, ut ii
mo est homo . De quibus vide divum Augustinum Tom. I. libro de Magistros ' oba thesii;duum Vagum,non praedicaride multis. Nulla prim*s et
115쪽
ut liquis homo Ergo Indiuiduum Vagum non praedicatur de multis. Responde- Vr,saepe hanc vocem, aliquis homo, poni non quidem ut Indiuiduum Vagum, sed i*ς. licuiu, Indiuidui Certi. Quare illa verba ita accipienda sunt, ac si Aristoteles
Quartum . Si Indiuiduum Vagum improprie est Indiuiduum,quare a nobis supra diuisum est Indiuiduum incertum:Ex Demonstratione,Ex Hypothesi,atq; Vagum Huiusmodi sunt argumenta nouorum hominum in diuum Thomam. Sed respondeant ipsi,quare lini differentia communis impropric sit differentia, Porphyrius diuidat differentiam in communem,propriam, maxime propriam. Item cum Syllogismus Litigiosui, apud Aristotelem I. Topicorum cap. i improprie sit Syllo gismus,quareab omnibus diuiditur Syllogismus in Demonstratori ui Dialecticum Litigiosuma Solent ergo viri graues,partes improprias aliquando in Diuisionib.
s. HAncqusstionem in hunc locum distulimus, quia ea quae dicenda sunt,ui 1ntelligi poterant,nisi explicata prius cuiusque Universi natura . Sententia autem,que dici tantum est quinque niuersa,duobus modis impugnari potest aut ostendendo esse pauciora,aut demonstrando esse plura Primum ita probatur; Sp cies non est uniuersum, er o non sunt quinque uniuersa. Probatur antecedens. Nam alioqui falsa esset Aristotelissententia, I Topic.cap.3. dicentis,omnem quaestionem aut esse generis,ut est ne animal hominis genui aut Proprij,ut facultas rudendi estne hominis priapti affectio aut accidentis. ut album inne accidens hominis Quod si Species esset niuersum,protheto dari posset questio Speciei. Idem a gumentu fieri potuisset de Disthrentia;nisi Arist. codem loco quςstionem dimere tiae ad questionem generis retulisset.Secundo. Differentia Cenerica Specisca ut diximus unum in niuersum constituunt,id est nam vocem'rsdicabilem, Ergo genus species tantum num pridicabile constituentisit ita erunt tantum quatuor mirer . Conisequentia probatur. Nam tam different inter se differentia Genetica&Specisi',quam genus, species. Elcnim Mutgonus,&species utrunque dicitur inquid de suis inferioribus; litarunt autem,quia e de plurib. speciebus,aut formis; species vero x inimetita differentia Genetica S Specifica, licet inbς pudicentur in quale differunt, lilia Genetica de pluribus differentibus specie uicitur, Specifica veto nequaquam. Idem argumentum probat dari plura uniuersia, quam quinque si contraria methodo proponantur dicendo Genus S species con-
. VI μῆς -- Ergo differentia Genetica &Specifica constituent
Iam ostenditur,esse plura. Ens est uniuersum, sedens non est genus, ues sipecies, ς-Qrgo iunt plura ouam qninque Propositio probatur. Scientia ost uniuersa lium, t Metaphysica habet pro obiecto ens; dicente Aristotele 4 Metaphvstex. I. cst 'Maecia cientiaquet speculatur ens utens:e go propositio est vera. Probatur assii H o in non est genus,ex Aristotcle . Getaphy.tex Id.& 4.Metaph.text.6.& exrpnyrio capite de Specie,&ex diuo Thoma multis in locis.Porro no es species:ba, Pp Ecebit etiam, per reliquas voces commiinos u. ccusae argumentu.Deiis est uniuersu cum de eo disputent secratissim L a Theo-
116쪽
11 Commmenti in uniuersam Logicam.
Theolo ς Metaphysica, 'tamen non est gentis,qtu,bn sunt Dcorum spe cς;
nec species: ut probat aluus Thomas I .parte.qusst. 3.art. . Demumq; non est Dii serentia Propcium,aut A. idens:Ergo im plura niuersa Tcrtitim argumentum Indiuiduum Vagum est uniuersum atqui non est.genus, uel species, dic ut constat
ex capite superiori ergo sunt plura uniuersa quam quinque Propositio probatur ex Aristoteleri de partibus Animalium,cap. . Illud inquit cst niuersum, quod
multis conuenit, sed Indiuiduum Vagum dicitur de multis secundii nomen, iationem:uniuersum igitur erit. Quartum. Decem sunt Categoriae,aut Praedicam di, ergo decem sunt Praedicabilia:vel astigiactur cause, quare sunt decem praedicaminta, sequinquo praedicabilia Vltimo dantur aliquae praedicationes, quae non pertinet ad aliquod ex quinque praedicabilibusci ergo erunt pli ira praedicabilia , uel uniuersa. Probatur Antecellcns. Nam haec enuntiatio indefinita est vera album est animal, de animal non praedicatur in ea admodum cncris; alias animal prs dicaretur de accidite, it genus . Multae ali prsdicationes adduci poterant, scd lis nunc sufficiant; relique infra adducentia Consequutio uero ostenditur,quia numcrus pridicabilium cx varios generibus prsilicationum cst colligcndus. Oppositum autem Porphyri; di omnium citis interprotum testimonio suadetur. In huius usitionis explication e nonnulla iacienda sim fundamenta Primum est,numcrum dicabilium sum dum esse ex numero, divorsitate modorum pr dicandi;
vi lii initia cum pr dicabile a prs dicatione dicatur,quot modis aliquod uniuersum prs dicadi ioz ri poterit,tot erunt univcria, praedicabilia Alterum tirndamentum.Vniuersale potis Atiri prςdicari de quibus cnuntiatione aientc, utilionio est animal, uc negante, ut homo by Ii Onu non est leo. Et cum modi enuntiationis negantis ducantur ad modos sentis, uel
SV0ς δ' affirmantis;quc admodum privatio reducitur ad cnus siti habitus, uel forins, is itas ad visu: prolacio ad numerum pr dicabilium inuestigandum, tantiim erunt nobis numerandi modi,quibu, aliqua in uniuersi diditur de aliquo, predicatione ale te.Tertium iundamentum.Triplexi in prςdicatio aiens, qusdam Idemptica, in qua idem de se ipso dicitur ut animal est animal alia Disparata in qua prs dicatum Omnino diuersuri in a subiecio; ut homo est lapis, alia vero Media,cuius prs dicatum nec omnino idem cst cum subiecto,nec omnino disicrsum, ut homo cst albus:Mox prscatio Media est triplex,alia cuius prae atum diuersa pcnitus ratione d suis infestoribus dicitur, ut Canis terrestris Est canis, vocatur Homonyma rues Aequivoca pridicatio: alia cuius proicatrem eadem ratione de suis inferioribus dicitur, ut homo in animal appellaturq: Synonyma,vel Vniuoca:est tertia qus Analoga dicitur, cuius predicatum, aut attributum,nec omnino cadem, nec penitus diuersa r5 ne de suis inferioribus dicitur; ut honio estis. Numenis prsdicabilium sumendus est cxnumero prςdicationum Mediaturi; no quidem omnium sed Synonymarti . Porro prς dicatio Synonyma est duplex unius prsdicatum est simplex, ut homo est animal; alterius vero copositum, homo est ima rationale. Ad nostrum autem negotium sole prςdicationes simplices exponentis sunt. Prstercaprmicatio simplex aut ost Cimrceta, ut homo est ammai:aut indirecta,ut animal est homo:egri tribus solas direci a Directa consid rare oportet. Caeterium explicare quaenam enuntiatio sit directa, opus biςi labor est . Sed nihil est tam difficiles, quod dicendo non fiat perspicuum mi iminiam horridum, tam inculium qu id non splendoscat oratione d tanquam
. Igitur praedicatio simplex, de qua nunc agimus, intordum ςrum *zἴπ'
117쪽
necessariam, ut haec, homo est animal, interdum ad contingentem, sortuitam,ut haeς, homo est candidus. Quare ad explicandum quaenam enuntiatio sit directa, i, prima regula . In enuntiationibus necessariis quotiescunque praedicatum est 'perius in recta linea ad subiectum, praedicatio est directa; ut homo est animal r cui quae opposito modo se habet est in directari ut animal est homo . Secun- regula . In enuntiationibus necessarus quotiescunque praedicatum se habet, ut forma ad subiectum, praedicatio est direm idque uerum est, siue talis praedicatio sit paris de pari ut haec enuntiatio , homo est risibilis est directa, quia risibilitas se habet ut forma hominisci haec autem risibile est homo , est indirecta, quia,homo non se habet ut forma risibilitatis:siue silperioris de inferiori,ut homo est sensibilis iue etiam inferioris de superiori:ut expresse docet Caietanus . Poster.c. q.de hac nuntiation animal in rationale;quia animal se habet ut materia, rationale ut forma. Tertia regula De enuntiationibus accidentariis non potest certum quid definiri, clim haec praedicatio,album cst musicum, sit directa ac porro haec alia,musicum est album,noni sit indirecta. Ergo omnis propositio accidentaria, siue sit siperioris de inferiori,siue inferioris de superiori,stuc accidentis de substatia, ut homo est albus; sive substantiae de accident ut triangulus est ligneus, est directa. Omnis inquam aut fere omnis,scio enim hanc esse indirecta album est homo, quia praedicatum non se habet ut forma subiecti.Forte indici poterit, omnes illas,in quibus accidens de accidente dicitur,esse directas;pariterq; cas in quibus accides de substantia praedicaturi sed illas esse indirectas, in quibus substantia de accidente dicitur; nisi substantia accipiatur admodum nominis adiectivi; ut triangulus est i neus, hoc album est humanum:&c Qtium itaq; dicimus, tantum esse quinque praedicabili'loquimur de illis,quς dicuntur de aliquo prςdicatione non Ιdemptica,sed Media Synonyma , Simplici, quidem Directa. Non ergo negamus dari plura niuersa, sed dicimus,non dari plura,qus habeant predictas condiciones. Porphyrius nanq; de his tantum agere institui qui faciliora sunt:quippe cum in Prologo difficiliores questiones se minime traei iturum polliceatur.Ε hqc quidem dicta simi, ad ostcndendum non esse plura uniuersa his quinq; in sensu exposito . Nam non esse pauciora,silpra Ottendimus illo argumento, omne quod predicatur intelli e si sit prodicatum si
Sunt tamen nonnulli auctorcs, qui numerum quinque Vocum explicari putant Analoreis Analogia sumpta ex rebus Physicis, naturalibus . Quemadmodun enim in reb. satis rece naturali us datur compositum constans materia, forma, ita datur species in istis p privicabitibus,quq ex genere,&differentia consurgit. Gcnus habet se ut eius materi cinerentia vero ut forma . Addunt praetcrea Quemadmodum in compos x' nytico datur accidens consequens materiam, ut quantitas, consequens se
Vocibus dari Proprium,quod formam conse
qui ur, o Accidens quintum prsdicabit quod pertinet ad conditiones indiuiduankς ,' inquidem ex materia oriuntur; ut emeat urni esse Aethiopem. Hec maiori Ontenm dicuntur, ouam oporteat. tenim falsum est accidens commune, quod
'μφη V prsdicabile semper materiam consequi: nam actu intelligere halic re, 'ς -m ei accidens quod potest adesse, tabcsse at non consequitur male hii , .ς 'mixhi ςriRtur etiam Angesis. animabus separatis, que omni carent ΝΠδ Diuper quod dicunt, proprietatem consequi formam, falsum est.
118쪽
Quid cnim' Nonne esse mortale,cst proprietas omnis substantie corpore ac it lientis Nihilominus homo non est mortalis propter formam: id est, animum rationalem,sed propter materiam nempe quia cius corpus ex quatuor elementis est compactum. Qitare prior explicatio,ex varijs modisyr dicandi sumpta, sanior miluto est.Nec me latet, exempla non omnino dcber esse similia. Quo circa lis a me diacuntur,ut intelligatur,quo in pretio habenda sit illa Analogia;probabilem enim coiecturam prssta non neccssarium argumentum.
Rc spondeamus iam obiectionibus. Ad primam dico,Aristotclcm solas illas tu vh;u i stiones enumerasse,quae a Dialectico in scientij tractande sunt; ves quae in disputa filia o tionem veniunt.at quaestio speciei non indiget tractatione, sed poena , vel sensu. Qui rica, enim,cgat,hoc quod habct ante oculos esse ignem, aut Petrum esse hominem, aut eget visu, aut dignus est,qui in ignem proiiciatur. iod si oporteat aliquando , huiusmodi quaestiones tractari,Pc loca gcneris id sicri otcrit. Quare breuiter soluitur argumentum,diccndo, illas tantum qu stiones esse numeratas, in quibus agitur de aliquo niuersali,quod de alio etiam uniuersali dici potest: vi an hominis genus sit animal.Species autem solum dicitur de indiuiduis Ad secundam rcspondetur,ali Dissereri quo disse discrimen inter onus de speciem,quod minimc reperitur inter genericam Gς0ςxiς differentiamin specificam in ideo cnus 5 specio constititere duo praedicabilia; Mu non autem distercntiam geneticam&specificam Genus siquido non dicit totam ad 'unam essentiam speciei: species dicit totam essentiam indiuidui non inquam dicit totam
Moc mia genus actu.Vt exempli gratia,Animal no dicit actu rationalitatem, sed potentia;idco ς-0 - totam essentiam hominis non actu, sed potentia dicit Homo vero dicit hum nitalcm:Pctrus autem Iaulus nihil in essentia sua,priter humanitate continent.
Qiiamobrem homo dicit totam essentiam Petri . Porro hoc discrimen non reperi-tuc inter diflerentiam citcricamin specificam; suarum utramuis sumpseris, totam essentiam dicitieiirs,du quo primo & per se tramlicatiir: iit sensibile,totam cssentiam animalis;rationale,hominis. Quod ut perspicuum fiat, illud solerte considerandum cst,inter gemis differ Miam,ac definitioncm,respequ alicuius speciei, ut hominis,. η' cne distamen,quod geniis,ytanimai,dicit totam essentiam hominis in potentia:dis
se; serentia vcrd, bat: alc, dcit tota , actu; definitio quoque, t. omodo animal rationale dicit etiam totam essentiam illius actu Verum definitio dicit actu
disiciant totam essentiam explicite; id est , claret& apertes differentia vero dicit totam achi, implicite tamen occultemam rationale inchidit in se animal ut dicunt Philosophi)per additamentum Ita enim desinitur rationale nimal habens ratione. Dixi autem, inter disterentiam unoricam. Specificam nullum esse discrimen,si comparentiis adca, de quibus primo per se prsdicantur,ut sensibile ad animal, rationale ad hominem .Enimuero si comparentur ad ea, de quibus primo & per se praedicantur,profectd idem discrinic reperietur:atq; inter genus & speciem. Siquidem rationale dicit totam essentiam hominis actu,sensibile in potentia;quia sensibile non primo, Sper se de homine dicitur,sed de animali.Ηsc solutio, quamuis multos defensores'
beat, potest tamen magnas pati calumnias,de quibus alio loco dicemus. Quare Iincillima Glutio est,inter genui speciem esse discrimen, quod non est inter gene cam& specificam differcntiam quod genus possit pridicari de aliquo uniueri primo, persci species minime cum si proxima singularibus. At vero tam dine rentia generica,quam specifica primovi per se de aliquo uniuersali predicantur iii
.dem digenem, etc vero de specie. Quod si instes, tiam speciem possvix :ςμ
119쪽
illa uid siquo vnniersali;nempe de Indiuiduo ago, quia haec enuntiatio est uera,asso uis φmQ est homo; facilis est responsito,si dicamus, discrimen esse inter genus&sp ς ςm, quia genus potest praedicari de aliquo uniuersali simplici species autem de nul 'uniuersali simplici praedicari potest praedicatione directa.Indiuiduum autem Va-gyim uniuersale compositum est ex naturavi modo particulari existendi ut statim si Pus.Ile genus primo per sepraedicatur de aliquo uniuersali sibi inferiori, id ςit de specie. At species id non habetmam individuum vagum tam late patui, sicut
species:omnis enim homo est aliquis homo Iam ad primam earum obiectionum, qui secundo loco Propositissimi, resipondemus cum nostro Cardinali Caietano in pulculo de Nominum analogia capite sexto,ens esse uniuersum sed quia est Analogum,non pertinere ad nostrum institutum.Ad aliam respondetur. Deum, quoniadicit naturam infinitam,quae omnium rerum perfectiones complectitur, non computari inter ista univcrsi,de quibus nunc agitur, quanquam sit uniuersale saltem quatenus a nobis in hac vita intelligitur.Equidem; ut aliquid siit uniuersial non oportet actu elle multis commune sed sufficit, si quatenus beneficio intellectus abstr hitur,non repugnet,esse multis commune:ut diximus supra cap. S.Certe diuus Tho. I.p.q. 23.ar.9.ait, impossibile Guidem esse,ut reuera sint plures ij,tamen hoc no mc Deus quantum est ex modo significandi,posse esse multis commune; ut hoc nomen Sol. Ad tertiam dico,Indiuiduum Vagum esse uniuersale compositum,cum diaca naturam, peculiarem modum existendi. Quod si mihi adducas diuum Thom. TV 3 p.q.IO.ar.q.ad Vltimum ubi postquam concesserat, personam in diuinis esse indi uiduum vagum,negat personam esse uniuersale:Respondetur primum,diuum Tho. non negare,saltem personam humanam esse uniuersalc. Itaq; defendere, aliquod in
libet indiuiduo.Si liter retondendum est ad arpimentum, quod de Diffinition rneri solet;qui apud Atist.J.Top.ca. .cr.lib.Politica. O .est praedicatum uniuersiale. Dicendum in cnurun cnon a de uniuersalibus com sit η, Definitio autem est g ei creauferentia.Sed nonne species nam& hoc dicet ἄ-
kqἴ0 quinqueeruntpraedιcabilia. Ad ultimam dico, tales praedicationes est indi-
120쪽
is Comment in uniuersam Logicam
di, hominis proprietas est,atque dicitur,ssed respectu huius, ac illius risibilitatis rius species iudicabitur . Vide Caietanum capite de differentia,ubi aperte occi, ra 'tionale dici ut speciem de hoc millo rationali. Demum illud explicandum supe est,quaenam sit haec pr dicatio, uis est alata, homo est capitatus . Nec quenquam
ex delicatioribus ocaSula ista deterreant; nam in Categoria clatorum Aristoteles doce fingenda esse interdum nomina, ut res possit commode explicari sed adre. Non est facile explicare, ad quam ex quinque vocibus illae pertineant praedicationes. Non sunt generis,non speciei,aut differentiae; non etiam propri, quia non manat canat caput a rei natura. Denique non sunt accidentijs quia caput Malia partes substantiae sunt. Intelligendum est igitur ex diuo Thom. I.parte quaest.2.ar.6.inter L sentiam &accidens sumit autem accidentis nomen,ut sub eo quarta, ac quinta vo uniuersa continentur dari medium, utpote substantiam Verbi gratia.Manus no est deessentia,mehalioquin sine mann nulla ratione possem existeremeque accides meuest,quia est pars suppositi, substantis humani,pertinesq; ad naturae integritatem. Ex quo fit perspicuum,manum non esse de essentia stuppositi humani, nec eius a cidens; sed de eius substatia,id est Hypostasi. Quae omnia usq; adeo vera sunt, ut perca diuus Tho .loco citato explicet,quomodo haec enuntiatio,Verbum Dei est homo licet non concedatur essentialis, non proinde a Catholicis sit accipienda ut accidentaria, sed ut substantialis. Haec inquies vere dicuntur; sed potius quaestione pposita augent,quam dirimat. Respondeo igitur,illam enitntiationem .Homo est capitatus. quamuis non sit essentialis, sed substantialis,referri tamen ad essentialem, quia pars refertur ad totum. Quo circa illa enuntiatio resertur ad hanc,homo est animal, ae proinde pertinet ad generis praedicationem; tametsi nonnihil ab ea differat. Atque haec de istaenuntiatione, eiusque similibus accipiantur. Nam de illa alia,Verbum Dei est homo,quid sentiandum sit,Theologi,quum eum,quem citauimus,diui Thomae articulum interpretantur, cumulatissime tractant. Ego id tantum Dialecticos nunc admonere volo, ne suspicentur,illam esse accidentariam praedicationem;quoniam accides dicitur in Quale,homo autem non praedicatur de Verbo Dei in Quale ut ex decreto Alexandri Pontilicis maximi colligit diuus Thomas.De numero igiatur niuersalium hactenus.
si uomodo natura at uniuersa Cap.
Ceterum explicandum cst nobis,quo modo isti notiones generis speciei,&c.
de quibus traictatum est,conueniant naturis crum. Quomodo scilicet animal renus sit, & homo species . Diuus Thomas de Ente& ntia res,ondet hvic dub2 tribus assertionibus,quartum prior est Natura ex se nec uniuersa est,nec particularis,ut animal ex se nec est genus,nec individuum: si enim natura animalis ex cesset uniuersa, ubiq; uniuersa esset Nam quod alicui ex se conueni semper et con uenit. Inde igitur fierct, naturam animalis etiam in aliquo indiuiduo existentem ess evniuersam,multisq; communem, Porro si narura ex se esset particularis, sempςς&ibique est et particularis;itaque intellectu esset particulariis quod est absurdum vel maximum cum intollectus uniuersalium sit, quemadmodum sensus singui rium. Seuda assertio . Naturae ex se tantum illa conueniunt, quae per eius ps dicata essentiali sienificantur. Verbi gratia. Homini ex se conuenit seruo