장음표시 사용
221쪽
P Rima.Initio capitis diximus, has enuntiationes, Necesse est Pe Quomo trum currere,Necesse est Petrum non currere, esse contrari Id quidem ita refellitur . Utraque est alens, cum Verbii in principuu ',' h=bi sit affirmatum in ambabus,ergo non sunt: contrariae . Respondetur, pos inino esse propric contrarias:dici tamen contrarias, quia nunquam in esse aviale simili forma poterunt ambae esse ver licet possint esse una falsae. Eo te ut nodem modo respondetur ad argumentum, quod adduci poterat co gδη 'tra secundam partem capitis,in qua scripsimus, has enutiationes, POL sibile est Petrum currere, possibile est Petrum non currere, esse su contrarias cum alioquin ambae stat alentes. Sed respondetur, esse subcontrarias ob hanc soliim causam, quia in nullis terminis,aut e tremis possunt esse simul falsae, cum tamen in aliquibus simul verae possint reperiri: sicut etiam istae enuntiationes, Non est possibile Petrum currere,Non est possibile Petrum non currere,sunt contrarie, licet ambae sint negante quia in nulla materia possunt dari enuntiationes simul verae eiusdem formae bene autem simul aliae Potest aliter huiusmodi obiectionibus responderi,illas enuntiationes esse, re,ac proprie contrarias, seu aduersas: quod autem dici solet, ex o trarijs unam debere esse aientem,aliam vero negantem, nequaquam in modalibus esse verum . Altera quaestio aduersus tertiam partem capitis , in qua dictum est, An purpuPiirpurea alliace opponi contrarie. Ista enuntiationes sunt in Pur rea Illi purea diliace, ri tamen omnes sunt simul verae ut constat: Non e QRx
ergo sunt contrariae.Respondendum cst igitur,initam uis ad sqiupol
lentiam enuntiationum cuiusq; vocabuli, cum ali; quae ad idem v cabulum pertinent,sufficiat,enuntiationes necessari alitor se habere, quam alias tres; ita scilicet, ut si aliae habeant dictum uniuersale, in sarhabeant particulare Me contrariori tamen ut inter quatuor uocabula seruentur oppositiones,quae a Doctoribus explicantur,dictum enu tiationum modi necessari, semper debere esse uniuersale, aliarum particulare. Si aliterinim fiat, Purpureari Illiace non opponentur contrarie, sed potius sub contrarie:itemq; Amabimus&Εdcntulino non opponentur subcotrarie,sed potius contrarie; feri poterit, ut omnes enutiationes positae in Amabimus &Edontuli sint falsi,cutraivgem sub contrariarum: gitur si purpurei Illiace debent opponi contrarie, Amabimus, atque Edcntuli sub contrarie, ut communish bet schola, propositiones modi necessarij debent in omnibus illis esse uniuersales, inuntiationes aliorum modorum particularcs Vt fiet in sequentis paginae schemate Si autem volumus afficere,vt Amabimus, Edentuli opponantur contrarie, Purpurea&Illiace subconrarie, tunc in omniDus enuntiationibus modi necessarii constituamus dictu particulare, inr liquis niuersite. Ru tuis sibi poterit confingere tabulam sequentiς xrariam,& intelliget,quam sint ea,quae dicimus,ucra
222쪽
Commenti in uniuersam Logitam.
223쪽
Duae restant nobis quaestiones tractandae. Vna est,quare dicamus,Omnes enirn tiationes positas in Purpurea Illiace inter se opponi contrarie,si tres cuiusque vocabuli sunt particulares . Item quomodo asseramus enuntiationes Amabimus Edentuli sub contrarias esse,si cuiusque vocabuli una saltem os uniuersi. Altera est, quare Doctores simpliciter dicant, Purpurea Illiace opponi contrarie,N Am bi mus S Edentuli sub contraric;si ut diximus facillimum est efficere, ut Amabimu Eden tuli stat contraria vocabula: Turpurea,atquealliace sub contraria Placci hi respondere, quia non parum id conferet ad Modificatarum enuntiationum intClli gentiam. Quemadmodum in enuntiationibus simplicibus se habent signa, ita inmodalibus modi. Quare sicut in simplicibus enuntiationibus,si hili propositioni, Aliquis homo est animai,praeponatur negatio,fit uniuersa, nam haec propositio,Noaliquis homo est animal, eadem cst penitus atque haec, Nullus homo est animal it si huic dicto particulari, Aliquem hominem esse lapidem, addatur modus negans, Ut impossibilo,aut non possibile; dicatur,Impossibile cst aliquem hominem esse lapidem,illud dictum reddetur niuersum. Quod cx eo intelligitur quoniam haecinutiatio,Impossibile est aliquem hominem esse lapidem,ut sit vera,oporte nullum hominem posse esse lapidem Igitur clim in Purpuread Ithace ponantur in tribus prioribus nuntiationibus modi illi negantes,enutiationes sunt uniuersales. Contra autes Dictum esset uniuersale vi Impossibile est omne animal esse hominem, enuntiati esset quasi particularis. Cuius signum irrefragabile est,qui ut haec postremaenutia tio vera sit,sufficit dari aliquod animal, quod non possit esse homo,nempe brutum Ex his iam manifestum efficitur, quid dicendum it de enuntiationibus subcontra
xijs modi nccessaru in Amabimus&Eden tuli. Quamuis enim uniuersales videantur, sunt particularcs,quia uniuersalitas comunitas modi per negationem tollitur. Nam lisc nuntiatio,Non est necesse omne animalisme hominen particularis est,&ut sit vera,fatis est dari aliquod animal,quod non sit homo necessario: uti ad veritate nilius pronuntiati, Non omne animal est homo, nihil aliud desideratur,quam dari unicum saltem animal, quod non sit homo Constat igitur,nec cas,quas diximus Us in Purpurea alliace est particillares nec alias,quas posuimus in Amabimus Edentuli, censendas se uniuersas.Obseruandum est tamen hoc loco,in his .modificatis ex communi sensu idem esse iudicium, siue negatio praeponatur,sive postponatur dummodo illa admodum pertineat. Verbi gratia. I dem possent haec pronun' uata, Aliquem hominem esse animal non est impossibile inon est impossibile,ali-q hem hominem eis animal. Quare in his enuntiationibus videtur, vim negationis ςxiRm manere,ac fluere in antecedentia. Sed de priore quaestione hactenus, ad aliam
RRςixopositiones, quae his vocabulis accommodantur,aliquando consul dicto δ ηgM 4ri,aliquando secus. Si non constent dicto singulari, tam facile si constitu ις Vxpurea&Illiace contraria, quam Amabimus Eden tuli: at si constent dici λ s in cnecessari omnes se , decim enuntiationes constabunt eodem P nerei ς um semper enuntiationes,quae sunt in Amabimus Identuli, erunt sub conRyψs;qVs ero in Purpurea illac contrari .Ci igitur omnibus45sideraris, Ama. V Sidentuli frequentias sint sub contraria, Purpurea&alliace cotraria,' V .h ' immerito Doctores eam collocandi rationem statuuntur inscientsi .hό' 'δγqu stequentissime fiunt,ita ac si peroetuo fieren accipiuntur. Dirim V
' Q hominem bipedem nasci tametsi aliquando die casus scrὸ
riae costet dicto par. ticulari. Modoruvib. Comunis Doctoria opinio exiscusatur
224쪽
i Comment. in uniuersam Logicam.
De reciprocatione modi catarum
' Ertia affectio enuntiationum modestum est rectiprocatio:de qua hi canones tradi possunt. Primus . nuntiationes modi necessarisaffirmat conue tuntur, ut illarum dictum postulat:verbi gratia . Quia dictum huius nuntiationis,Necesse est omnem homi nem esse animal,est uniuersale aiens, quod conuertitur in particulare eiusdem qualitatisci ideo haec enuntiatio conuertitur in han Necessse est aliquod animal esse hominem. Itemq; si dictum exigit conuersionem sinapi cem,debet conuerti simpliciter;& si per contrapositionem similiter debet conuerti; ut patet manifeste in hac
Secundus canon . nuntiationes modi necellarii negati non aliter conuertuntur , quam dictum ea
rum requirit: illa tamen excipiendae sunt, quae deberent conuerti per accidens verbi gratia. Bene sequitur Non est necesse nullum animal esse hominem ergo non est necesse nullum hominem esse animal. Non t me sequitur Non est necesse omne animal este homi nem crimo no est necesse aliquem hominem esse animal. Tertius. Enuntiationes modi impossibilis negati lcbet convorti iuxta dicti vimin naturam; illicdcmptis, qu rum dicta essent per accidens conuertenda.Exemplum. Impossibile est nullum hominem ossi animal, ergo Impossibile est nullum animal csse hominem . At non ita collige Impossibile est omne animal esse hominem,c so impossibile est aliquem hominem csse animal. 1t Peculiaris tamen quidam peculiaris modus conuersionis per acci-QVj dens,competens enuntiationibus modi impossibilis a
2 firmati,quo scilicet particularis aicns conuerticur moniuersam uentem, particularis negans in uniuersam antem.Vt Impossibile est aliquem Leonem esse hominem ergo impossibile in omnem hominem esse Lo nem Item, impossibile est aliquem hominem non esse animal, ergo impossibile est nullum animal esse hominem. Quartus Enuntiationes modi impossibilis negati ita recis ocantur,ac reflectuntur, ut &dictum carum extralpus reciprocaretur sicut dictum est in primar gula de nuntiationibus modi neccisaru affirmati.ΙdemGmnino sentiendum est de enuntiationibus odi possibilis affirmati Loquimur autem de possibili , pro eo
quod poteli esse:nam si pro eo quod potest esse Von
225쪽
esse accipiatur,ad caput sequens pertinet.Vltimus canon. sinuntiationes modi possibilis negati conuertuntur sicut enuntiationes modi impossibilis affirmati. Ex hi, LQnsi a conuersionem harum enuntiationum modificatarum non esse mutationem subiecti in praedicatum,d praedicati in subiectum,cum idem modus,qui in conuersapit,subiectum,vel praedicatum possit in conuertente eundem situm retinere: sed esse mutationem solius dicti
Ontra id quod dictim est, enuntiationes modi necessarii assirmati eonuerti, II
ut dictum suapte natura postulat, sunt tria exempla: Primum. Haec est vera, 'ος me est omnem hominem album esse animal; hic est false,Necesse est aliquod modi, Rdimes esse hominem assium, quia albedo accidentario competit animalivi homini cessarii, ς ndum.Certissima est haec propositio,Omnis creans, necessario est Deus; h arc nx 'rronea,Aliqius Deus, necessario creat: nam Deus non necessariis,sed liberrim creat Tertium. Omne ridens actu necessario est homo, nec protinus sequia si liquem hominem necessario ridere actu. Potissimum haec argumenta dubia Ruonem afferunt nobis dies Thomae discipulis. Concedimus enim, dari quasdam ' eduxi3 untiationes aeternae veritatis,ut haec,omnis homo est animali vera est apud diuu HQm.'etiam nullo homine existente. Illae autem potissimum aeternae sunt verita Ixi ,quarum praedicatum est de essentia subiecti in enuntiationibus alentibus,ut Om-m homo est animal in negantibus vero,quarum praedicatum repugnat subiecto,ut mullus homo est irrationalis. Veruntamen quia haec falsa aliquibus videnturu roba-o 'unt apertissime, ac ostendendum est, etiam nullo homine existente, non solum nanc eiic eram, Omnis homo est animal; sed hanc etiam, Omnis homo albus est Rnimal. Nam si haec, Omnis homo albus est animal, esset falsa, vera esset eius co u dicensi nempe Aliquis homo albus non est animal. Praeterea cum constet ex bis, quae docet Aristoteles in Postcategoris cap.de Oppositis, animal & non animal ita λς nabere,Vt quicquid non est animal,sit non animal;&e diuerso,si haec est vera,Alia quis homo albus non est animal,haec erit vera, Aliquis homo albus est non animal. E consequutio lib.7. cap. de Loco ab oppositis explicabitur. Iam vero cum haecinuntiatio, siquis homo albus est non animal,sit particularis aiens S
Rr impliciter in aliam particularem aientem veram scilicet Aliquod non animalifin aliquod non animal esse animal ration Ritare aliquid erit animal& non animal. Sed ne arbitretur sententia Tho nuntiatio, Aliquis homo albus est non animal,sit particularis aiens ier'debet c5 ςr impliciter in aliam particularem aientem veram; stat. Aliquod non animas, i '' V Vnd.isequitur manifest aliquod non animal esse animal ration j I 0ςαΠζm fixi re aliquid erit animalvi non animal. Sed ne arbitretur Seni
ψqui ,mς haec datio Thomae imposuisti legat 3.sentcn. dist. o. quaest. I,ari divi δ' uapitiunc. 2.Ibi enim docet,ut aliqua praedicatio sit per se,non oporterς praedica
tim. V kMQ,secundum omnia quae in nomine subiecti in oluuntur,sed Gh.m L qm ' 'Ride rump se ei conueniat. Et ita ait ibi,hanc enunti in V m CHRISTu quatenus hic homo non dicit quatenus homo .. - μ 'RΠ- - φῖ quaest.confirmat nostram sententiam,apertissime dicens, haeviis ' 'ς m Pn s antima album,non esse per se:hanc vero, Homo albus est d. Sid darius' An omnia oportet praemansi in os ingeri Tameest V URR poster.cap.9.dub. 3. Si igitur apud diuum Thomam haec HςςςJς est omnem hominem album esse animal, quomodo potest couςx
226쪽
q et Comment in uniuersam Logicam
ii in hanc falsam, Necesse est aliquod animal esse hominem album
Respondeamus igitur, primum dicimus, haec argumenta non amplius infrinsere nostras regulas conuersionis modificatarum enuntiationum, quam eas, quas Aristoteles L. Prior. cap. a. tradit. Dicimus praeterea, nullis illarum conuersionum
Notanda bonam esse. Et ratio est, quia in omni conuersione, sicut in omni oppositione' ratio. aequipollentia,seruanda est eadem vocabulorum significatio quod prosecto non lix in his exemplis Elcnim in illa enuntiatione Omnis homo albus cst animai,verbum Est,dicit essentiam non existentiam: quia deissentia hominis albi,eo modo quo pO' test habere ossentiam,estisse animal,& habere albedinem. At vero in illa alia, Ali, quod animalist homo albus,verbum Issi,non dicit essentiam, sed cxistentiam; quia de nullius animalis si cntia stisic albi m 4 ideo non est necessarium simmo vero in Hypothcsi argumenti est falsum. Veruntamen licet haec ita sint,nostra sentcntia est,hanc aliam enuntiationem, Omnis homo est animal, csse necessariamo uerana etiam nullo homine existente;& conuerti in hanc,Aliquod animal est homo, quae it vera, necessaria, aeternae veritatis: quia deessentia alicuius animalis,nempe ratio' Aliu 0 hali,' est esse hominem. Potest alio modo responderi, cnuntiationem modi ncces Vς 'si' 'i conii ertendam esse in cnuntiationcm modi possibilis ut haec enuntiatio Nς cesse est omnem ridentem actuisse homincm,conuertitur in hanc, Possibile est ab
quem hominem csse ridentem actu Et ratio st, quia quemadmodum in enuntiationum simplicium conuersione signum univcrsese omnis conuertitur insignti par ticulare Aliquis:ita in modificatis modus uniuersalis Necesse debet mutari in part cularcna,scilicci possibile, aut continscns. Facillimus quidem est hic reciprocati
ni modus sed qui voluerit regula ui periores defendcre,non poterit aliquo urgo'ri incommodo,si priorcia modum respondcndi observet.. , Iam res ipsa me admonet, ut lectori nostro quod bis in his institutionibus umnusti alio pollicitus,repraesentem . Dixi,mc hoc loco probaturum hanc cmmtiationem, Animal na est homo, esse nccesssariam, ac per se,&vcritatis aeternae Varia enim sunt ut3ς' h*0 ' vocabula sed cando rem exprimunt. Sit igitur prima ratio. Haec propositio, Ani is Rςς is homo, a definita ergo idem pollet aut cum uniuersali, Omne animaistyhomo, aut cum particulari, Aliquod animal est homo'. Primum dici nequit, erg0 postremum cst asi rendum. At in hoc capite sepe ostensium cst, colligiturque ςIArista. Prior.cap. et illud pronuntiatum,Aliquod animal est homo,cst ncccssarius mi itur, istud etiam, Animal cst homo . Praeterea haec enuntiatio indesinita,Ho inocst animal, est necessaria, ergo eius conuertens, nempe Animalist homo, crit'
cessaria. Siquidem nuntiationes indesinitar aiciates simpliciter conuertuntur, sic Mnarticularcs. Iam vero quae est enuntiatio contradicens huius propositionis,mal est homo λ Certe haec, Non animal est homo, uel Nullum animalistino imo, vera sunt quae cap. 6. diximus; atqui haec si impossibilis,ergo alia ex duabus contradicctibus,si impossibile est unam csm ueram,necessum est, alterδnunquam posse est,falsam: alioqiii duae contradictoriae simul falsae dari post ci
quae necessario sunt coniuncta uni enti per se,necessario sunt coniuncta inter ς sed animal rationale est unum per se, Minio necessario clauditur animal na humana: ergo animal di homo necessario coniunguntur. cccssiario, inqV-
227쪽
in uniuersum, ut aiunt distributive sumpto animali sed indesinite cido' licet
non necessario omne animal sit homo clamen necessario animal indefinite est homo, ouia aliquod animal neccssario est homo. Quod si aliquis ex antiquioribus, o Phiagr uioribusq; reperiatur, qui huiusmodi enuntiationes doceat esse accidentarias, more Philosophorum ex comparatione existimandus est loqui. Vt enim si accidentia cum substantia conferantur,nec cotia sunt,necessentiam abent; si . vero per se cadbsque ulla ad substa uiam comparatione consideres , cntia iudicabis ita si illam propositionem, A nimal est homo,cum hac alia,Omnis homo est animai,composueris,hanc solam necessariam, illam vero tametsi necessaria sit, accidentariam arbitraberis . Sed ut eqtremum aliquod haec digressio habeat,soluendum est argumentu v e. t quo posset quispiam in nostram sententiam uti . tenim haec enuntiatio animal mu quaest vit homo albus,sine cotrouersia est contingens:licet haec sit necessaria,Homo albus cap.8.li. s. pii nimataergo quamuis hoc pronuntiatum,Homo est animal, necessarium sit,non proinde fit consequen necessarium esse hoc aliud,Animal est homo . At ego primum respondeo , hoc argumentum tum ostendere, non omnes quas addi iximus x xione esse necessarias . Quare tametsi una,aut alterai medio auferantur,alia nobi restabunt. Deinde nego similitudinem,quia cum non detur aliquod animal d nζcessario sit album,nihil mirum est, si haec oratio, Animal est homo albus, non iit necessaria. At datur aliquod animai,nempe rational quod per se,ac necessario est hQmO . Quare animal indefinite sumptum,necessarid est homo, sicut etiam indesinit sumptu ia,necessario est brutum,propter easdem causas . Denique isero, eΣeplum,aut instantiam non esse ad propositum,quia homo,vel animal rationale,est ensper seri quae auic uni cnti per se necessario sint connexa,necessarid inter se connexa sunt,saltem indefinite . At homo albus cst chy perciccidens;vnde quae in eo cone'quntur, non est necesse ut inter se connectantur. Expendat lector utriusque partis rationes, quam probabilioribus argumentis niti iudicauerit, eam sibi deligat.
De Ontiationisus modi contingentis, sumendo contingens
pro eo quodpotest esse, 9 non esse.
DIcamus nunc de enuntiationibus modi contingentis, aut possibilis, quatenus possibile significat id,quod potest esse,& non esse:& cxplicemus earum aequia pollentiam,oppositionem,S reciprocationem . Enuntiatio modi contingentis,itu Aenu soldi firmatus sit modus,si uenegatus,par est omnin0,ac aequalis enuntiationi eiusdem lentia. modi, dicti tamen contrarij: ut Contingens est Petrum ambulare,ergo contingens in Petrum non ambulare . Id autem perspicuum est ex locis Aristotclis cap. I.a nobis citatis.
Circa oppositionem sciendum est,enuntiationem modi contingentis opponi con Opp'si i' r/rie tam enuntiationi modi impossibilis, quam necessarh: substerne vero enuntia QR modi possibilis, sumendo possibile pro eo quod potest esse: denique esse con- ζδdictoriam enuntiationis modi contingentis negati,4 ciusdem dicti. Dixi, Olyp0di contrari enuntiationi modi necessarii, quia in aliqua materia potest utraqWς ης selsa. Quae etiam ratio impulit me . ut idem assererem de enuntiatione modi
228쪽
16 Comment. in uniuersam Logicam.
Contingens est Leonem fidere. Necesse est Leonem tidere. Cotinges est homine esse risibile. Couariae. Impossibile est homine esse risb.
Possibile est Leonem fidere. Subcotrariae. Non est cotingens Leone ridere. Possibile est homine esse risibile. 6 est cotinges homine esse risi. Reeipto Denique huius generis propositiones siue assirmetur in ipsa modus, siue negoatis tur,debent reciprocari, sicut exigit dictum ut hoc pronuntiatum, Contingens est omnem hominem esse album in conuertitur,Contingens est aliquod album esse hominem . Nam uniuersa,aiensq; enuntiatio in particularem aientem mutatur .
Prima est contra isodynamiam. Haec propositio, Contingens est hominemna sci absiue digitis,omnino est vera, tamen haec est falsa, Contingens est hominem nasci cum digitis. Nam necessarium est,saltem apud Philosophum naturales rhominem nasci cum disitis . Respondetur, aliquid dici necessarium apud Philo sephum naturalem, quia fere semper ita se habet, licet raro contingat opposituo Dico igitur ad argumentum : Licet sit necessarium sere semper hominem nasci digitis,nihilominus sicut ratissime accipit, hominem nasci absque digitis, ita in ri)euentibus rarissimis esset contingens, hominem cum digitis nasci. Altera est contra reciprocationem . Haec oratio est vera, Contingens est Ool nem hominem esse actu ridentem, atqui haec est falsi, Contingens est aliquod dens actu csse hominem, cum necessarium sit omne, quod actu ridet esse hom; nem: Ergo falsum est quod scripsimus. Sed huic respondetur sicut tribus excp
229쪽
De meritate modificatarum en tiation
D Issicile est interdum cognoscere,an aliqua enuntiatio modificata sit vera an falsa. Non igitur erit superuacaneun, id,anteq iam finem huic tractationi imponamius, exponere. Proposita nobis aliqua enuntiatrone modali, eius dictum in simplicem enuntiationem est resoluendum Etumq considerari debet, an noua illa enuntiatio necessaria sit,an impostibilisiue possibi iis atq; ita erit manifestum,utrum praecedens enuntiatio modificata vera sit an falsa. Exemplum Dictum huius enunxi tionis, Non est possibile aliquod animal no esse hominem, re luitur in hoc pronuntiatum, Aliquod animal non est homo qubdium verum sit, ac possibile, falsi in illa modificata, Non est postibile aliquml animali ini esse hominem.
Post Categoricam enuntiationem Hypothetica nobis occurrit de lua,quid sit,
quotuplex primi dicemus secundo quae sit alens,vel negans ultimo quid ad vius Veritatem desideretur Hypothetica enuntiatio est, quae ex duabus Categoria Si,ut si Petrus curreret, Petrus moueretur. Coniuncta, quae constat coniunctione. D,aut similib.ut Homo est animal,&Lapis est substantia. Disiuncta, quae costat coniunctione Vel, aut similibus,Vel homo sentit, et homo caret scnsu. In his autem De alente enuntiationibus nonida dicitur aiens, aut negans , cuius praecipuum verbum affir ωnegante matur, vel negatur,quemadmodum in Categoricis; sed illa est alens, cuius colunctio Hypoth Risirmatur illa negans,cuius coniunctio negatur.Vnde haec est alens, Si Petrus non moueretur,Petrus non curreret: haec vero alia est negans,Non si Petrus est homo,
hutrus est albus. Sicut enim se habet in simplicibus verbum,ita coniuncito,aut a sverbium in Hyp0theticis ii Caere rum quod ad veritatem,ves falsitatem huius generis enuntiationum attine; ha regulas accipe. Vt enuntiatio conditionata sit vera, oportet consequens seqx Phaci ci ς antecedente ut si Sol lucet, dies est. Omnis enim conditionata duabus partibu Vera. nita antecedcnte de consseqnente. Antecedcns est,cui immediate iungitur coma et si 't in hac oratione Si Sol lucet, dies est; illa Calcgorica Soducet est anteco ςns illa vero,dies est,consequens. Qtia in re nihil curandum est, quae pars prius ly,'' culilla coniunctio Si applicatur. Nam etiam si ita dicam. υ ς rit,si Sol lucchidem est consequens,idemq; antecodis,qtiae in istris Sol lucet, ς est. Ut autem sit vera enuntiatio conditionata, non est necessum, veram esse 'qu Categoricis,qua cam com qnunt. Noctu enim verum est hoc pronun hi ' 'cet,dies est, quia consequens sicquitur ex antecedente. Hinc tuni R ioma,omnium fere Dialecticorum consensu receptum, omnis enimitatio 'quiQnata Vera,est necessaria Mamuis in hac etiam regula verum silvid vulgo nQnisse canonem adeo certum, quin unam saltem exceptionem patiatur
230쪽
In prim is enim in enuntiationibus,qitibus utimur, qu promittimus, idio requir, tur.No enim metitur,qui ait filio Si doctus euaseris,c stitia a te haeretae: ac profecto non est necessaria enuntiatio,qitia re uera fieri poterit,ut filius doctus euadat,nec a patre haeres nominetur. lin etia Quu de praeteritis loquimur, separ dicimus, Si venisses,hoc,aut illud fecissemus; certe quamuis venisse forsitan illud minime egisti mus. Dicendum est igitur, communem loquendi sum, interdum alectica gcs temperari, praesertim quum rem quasi certam habemus; tametsi contingentem. Secunda rcgula Enuntiatio coniundi Vt si vera, portet, tranque eius parteris esse veram ut auicua sit falsa,siliscit alicrutram partem sic falsam. Haec enim est falsa,Et lapis est homo, d tu es I co: haec autem sticra, Et tuc homo,& Leo cst an,
mes. Tertia regula. D si uncta crit ora, si altera saltem eius pars fuerit xcra vlIctrus
est homo, ves Petrus cst Leo: sistum erit false,quum utraq; ius pars falsa fuerit, tVH homo est Angelus,vcl homo inico. Hinc colligcndi in Pst,enuntiatiunc condi onatam negantem selum negare,c5s
quens sequi ex antecedente licet antecedens descoscquc vera sint; ut Non si Petrus est homo,Petrus est albus. porro illlud exsuperioribu sequitur, enutiatione di si unctam nogantem aequivalere coniuncta alenti, composita ex duabus Categoricis oppositis ut haec enuntiatio, Nonis si v c Leo, vel serpens,aequivalet huic. Et tu non os iso,d tu non es scrpens.Cu cnim enuntiati disiuncta visit vera,fusiaciat alicra partem esse veram,qui negat tale cnutiationem, subinde asserit, tranque eius partem falsam esse. utriusque oppositum verum enc. Alio praeterca argumento consirmari potest hoc consectariu, nam enuntiatio coniuncta de disiuncta aientcs, compositae ex Categoricis oppositis, sunt contradictorialicum tantilla materia posesin cfle simul verae,aut simul false, ut lisc,Ε diues lapis, tuis serpense itemq; haec alia,Vci tu non es lapis, uel tu non es serpins, nunquam in Veritate,aut errore pol
runt consentito Ergo si alterutri earum pi ponatur negatio, arquipollebit sua: co tradictoriae.
Dubia de ara umenta instipe ra.
Nortur 'Ontra dcfinitioncm Ηνpotheticae enuntiationis est argumcntum, Haec enunti
'' o Homo qui est,a ale, est animal quod est sensibila, est Categolica; st iu uo: constat duabus Categoricisci ergo definitio Hypotheticae quia tiationis compcuxilietie J alijs a definito. Dea si imptione nulla est controuersita. Probatur propositio. Qui illa enuntiatio est alens,aut negans ex verbolon ex coniunctione. Respondcnt qui dam, non esse Hypotheticam,quia inuc initioiac Hypothetica intolligitur, eius p*ζtcs dcbere media coniunction cophilarii cumque siperioris enuntiationis partC nqconiunctione,&d verbo Est coniungatur, dicunt nonis Hypotheticam. Sed placet solivio. Multae,nim Hypotheticae nor constant aliqua coniunctione, xl rstea dicemus . Quare aliter respondendum est, illam nuntiationem an si tapotheticam,quia in definitione Hypotheticae cnuntiatiqnis subintelligendum est,ς constare duabus Categoricis ut praecipuis suis partibus et enuntiatio posita in ' gumcnto,constat ut praecipuis suis partibus subiecto praedicato, quae sunt bo Rci animal alia uero adduntur,ut explicationis subiecti,ac praedicati . sccundum Probat, untiationem coniiuno insi&--π'