장음표시 사용
141쪽
LUDOVICI BUCCA FERREAE LECTIO VIGESIMA SEPTIMA.
E O DEM modo quaerunt,&c. cum Aristoteles expresserit diuisione principi orsi per coiittaulictoria, ut nihil effugiat ab ipsa,& declarauerit fautores omnium membrorum; nunc dicit, quod eadem diuisione utebantur hi, qui diuidebant ens, sicu i qui diuidebat principium, cuius dixit Simplicius,quia, qui dicunt esse unum ens, accipiunt ens pro principio extrinseco, non intrinseco .dicebat secundo contra quos licet arguere, & contra quos non . &dicebat quod contra illam opinionem quae ponit ens esse unum immobile, non debet disserere,& addebat rationem: quia nullius facultatis est disput re contra eos, qui negant sua principia ; sed qui ponit ens unum immobile; negat principia naturalia: ergo contra , eos non debet disserere. maiorem probat exemplo. & primo de geometria ut siquis puctum esse quoddam ii diuisibile negaret, dici t mathematicus contra cum disputare, nec probare punctum esse indivisibile: quia est scientiae superioris, uel communis. superioris, id est scientiae subalternatae, sicut, siquis negauerit principia musicae arithmeticus debet demonstrare . ita, siquis negauerit principia arithmeticae, erit munus geometrae demonstrare, & probare illa principia. & si illa scientia no habeat scientiam subalternantem: quia sexto Metaphysices tres sunt scientiae speculatiuae distinctae, naturalis , mathematica, metaphysica, communis debet probare illa principia, quae duplex est . una metaphysicae alia logicalis . metaphysica probat principia demonstrative: dialectica probabiliter :&haec est probatio maioris . minorem probat dupliciter, quia, qui dicunt ens esse unum, negant principium. negant enim multitudinem et principium autem ponit multitudinem: quia ponit ea, quae coniiciuntur ex Principiis, & cum natura sit principium, ideo negant naturam, quae est principium naturalis philosophiae. etiam, qui ponunt ens unum,& immobile
tollunt motum. qui tollunt motum, auferunt naturam: quia est principium motus, & auferunt corpus naturale: quia corpus naturale, ut naturale debet moueri. ideo, quia ponunt ens unum, di immobile, negant naturam 8cres naturales, 3c principia naturalia: ergo contra illos non debet disserere.
Simplicius facit longam digressionem , R dubitat : quia dicit Aristoteles, quod non est naturalis munus disserere contra Parmenidem,& Mesissume quia negant principia. Est dubitatio, quia naturalis philosophus probat omnes sios dignitates ex inductione, & sensus testimonio, ut facit secundo
huius probando naturam esse ex inductione: quia omne agens agit propter finem, ergo naturalis philosophus potuit disputare contra Parmen:dem te Melissum & inductione, & sensus testimonio . secunda dubitatio, an meta- physicus probet principia naturalia uera demonstratione, an non vera. si uera , ergo principia naturalia resoluentur in principiis metaphysicis. &se scientia naturalis non est vera.& de primis, quia sua principia non essent principia; dictum tamen est, quod est uera deprimis. ergo non poterit demonstrare principia naturalia ex primis, & uera demonstratione . si igitur non uera, ergo metaphysica non erit scientia: quia non procedet ex demonstratione vera. Est tertia dubitatio ex Eudemo, quia siquis negauerit principia omnium sitientiarum, cuiusnam munus esset illa probare non met physici, cum neget etiam eius principia: nullus autem artifex po test probare sua principia, si dicas, erit scientiae magis communis, quaero de principiis illius, a quo probentur, siquis negauerit,&sic esset processus in infinitum.
142쪽
quod est absurdii. respondet Simplicius: quia triplicis generis sunt principia: aliqua manifesta ex sensas teitimonio ; non tamen ex inductione, sed sibi implicat: quia, si sunt manifesta ex sensu: ergo ex inductione, quia nil ni a liud est sensus testimo nium, quam inductio; sed dicamus pro hoc tempore, ut dicit ipse, de ista sunt, ut principia in geometria, ut punctu est, cuius pars non est, quod aequale aequali addito semper aequale. alia sunt principia ex luppositione, quae possunt demonstrari in alia scientia, &litie sunt suppositiones , quae accipiuntur, ut uerae; post uni tamen demonstrari ut suppositiones in geometria. punctum est impartibile: & continuum est diuisibile in infinitum. alia sunt principia in scientia, quae non possunt demonstrari, nec testi monio, sensus tantum sunt clara; sed sensus testimonio.& inductione, Rita sunt principia naturalia, quae testimonio sensus S inductione declarantur . dicit ergo Simplicius , quod deprmis principiis simpliciteri siquis ca negauerit, nullus artisex potest ea probare aliqua probatione , si uero sint principia ex suppositione, poliunt demonstrari ex scientia subalternante , si habeti ut Aristoteles demonstrat principia musicae. Exemplum dedit Ioan nes Grammaticus et accepit a musico, quod elementa se habent in triplici differentia. aliqua enim longa, aliqua breuia.aliqua media . & musicus tale principium probat. si non habet scientiam subalternantem, scientia communis demonstrat illa principia. & rnetaphysica, quae est communis demonstrabit uera demonstratione illa principia ex primis,& immediatis non est hic processus in infinitum: quia illa principia immediata resolliuntur in illas duas dignitates. dialecticus uero demonstrat illa principia probabiliter. Exemplum.Aristoteles praesupponit istud principium, quod non est simplex; sed ex suppositione, scilicet punctum est impartibile. metaphysicus demo strat illud ; quia metaphysica caret scientia subalrernante, quae possit demovstrare illud principium. ideo metaphysicus demonstrat ,&ita demonstrat, terminus est inferior eo , cuius est: terminus; sed punctum est terminus lineae: ergo anserior linea tantum Iongitudinem habet: ergo punctum caret longitudine i ergo non habet partes et quia longitudo est minor magnitudo omnibus . tertia principia, quae sunt in scientia, possunt probari, ut illa philosophiae naturalis ex philosopho naturali, quae sensus testimonio, 6e inductione demonstrantur. Dices ,ergo philosophus naturalis poterit disputare contra Parmenidem. & Melissum. concedit: & cum dicis Aristoteles negat, dicit Simplicius, quia intelli e domonstrative; inductione tamen potest a guere contra eos: & dixit Simplicius, quod illa principia, quae demonstrantur inductione, Se sensu,non ingrediuntur formaliter deinonstrationem ; sed tantii uirtualiter. & ideo dicit, quod alia principia sunt, quae demonstrantur in naturali philosophia. prima aute illa non ingrediuntur demonstratione,nisi uirtualiter,&talia non possunt demonstrari, nec a priori: quia sunt prima, di ultra prima non sunt alia: quia, si essent alia, non essent pr:ma. nec a posteriori: qui aposterius praesupponit prius it si ergo prius ignotum ex conse quenti, & posterius. sed errat Simplicius in multis: quia dicit, quod contra negantem principia simpliciter, non possumus aliquo modo probare . contra : quia Aristoteles quarto Metaphysices disputat contra Heraclitum n gantem suas primas dignitates, & arguit argumento ducente ad impossibile: quia, inquit,si contradictoria sunt uera: ergo contraria sunt vera; sed hoc est absurdum: ergo. si ergo primas dignitates possumus probare neganti: ergo est alias in aliis scientus a fortiori . secundo errat, quia dicit princjpia ex suppositione,
143쪽
suppositione, ex scientia subalternate demonstrantur uera demonstratione propter quid : si illa principia ex suppositione non habent scientiam subalternantem, demonstrantur a metaphysico uera demonstratione. hoc est falsumi quia no pollunt a metaphysico demonstrari uera demoni iratione: quia uera demonstratio est ex propriis eiusdem scientiae, unde non licet irascende.
re deg nerum genus: si ergo demonstrarentur, esse transitus de genere in genus. si de arithmetico metaphysicum. & in exemplo errat Simplici usi quia dicit, quod mulicus probat principia grammatices uera demonstratio ne . hoc est salsum, quia grammatica est scientia rationalis: Mustica, realis. non enim sunt eiusdem seneris: & cum non liceat transcendere de genere in genus, non demonstrabit musica principia grammatices. etiam si musica de monstraret principia grammatices: ergo ei et prior illa, cuius autem oppo filum iliciu in est: quia grammatica praesupponit congruum,&incongruunt rationis : quia omnes scientiae supponunt: ergo grammatica erit prior,
quod si musica demonstraret sua principia, esset prior illa: & quia dicit, quod
licet naturali arguere contra negantem sua principia inductione; cum Ari. stoteles dixerit, quod non licet. dicit ille, quod Aristoteles intelligit demo strative. errat , quia si licet inductione arguere contra negantem principiar ergo naturalis, qua naturalis poterit arguere contra negantem sua principia : quia inductione utetur: oppositum tamen dicit Aristotelest quod natu ratis , qua naturalis non potest disputare contra negantem , I si Aristoteles probat sua principia inductione. ut quod natura sit,&quod omne agens;&c. hoc non facit, ut naturalis, sed ut metapi sicus etiam implicati quia dicit, quδd principia inductione sumpta noui 'grediuntur demonstrationem, nisi uirtualiter. Contra seres omnia priticipia naturalia sunt sumpta ex inductione, & sensu etiam: quia dicit, quod illa principia sunt principia principiorum demonitrationis, si ita est ergo poterunt demonstrare: ergo forma liter ingredientur demonstrationem. implicat enim dicere , quando sunt prinei pia principiorum demonstrationis , di quod non demonstrant . quid ergo dicendum ad argumentum Simplici ut cum dicis, poterunt naturalia principia probari a naturalia induetione, ut fecit Aristoteles. Dico, quia, qui negat principium philosophi naturalis, negit inductionem & se usum. quomodo igitur poterit naturalis philosophus disputare contra negantem prinacipiar quia . qui negant principia illa, negant sensum, quia illa principia naiaturalia non sunt nota, nisi ex,sensu. ideo dico ,s Parmenides, di Melissus negant principi naturalis philosophiae, negarit sensum, &inductionem. ideo non potest naturalis philosophus illa inductione probare :& inductio non demonstrat primo Post. nec probat, sed confirmat, & ducit nos in maiorem fidem illius rei, suam quaerimus. Erat secunda dubitatio. metaphysicus probat principia aliarum scientiarum, quae sunt principia ex suppositione: quia non demonstrat uera demonstratione: quia illa sunt prima. Dico, quod non sunt prima simpliciter; sed sunt alia illis priora. &dico , quod non demon strat uera demonstratione; sed argumento ducente ad impossibile: quia cum etaphysica non subalternet sibi alias scientias primas, scilicet naturales. δ metaphysica non poterit eorum principia demonstrare, cum non liceat tra-stendere de genere in genus: quia, & si naturalis demonstret istud principi una geometriae, continuum est, diuisibile in infinitum: quia subalternae sibi hoc principium . de tertio Eudemus differt in aliud tempus. nec etiam Simia plicius soluit . sed miror, quod non uiderint Aristotelem. quarto Metaphy-
144쪽
68sces disputare contra negantem sua principia. ideo , cum dicit, siquis negaret principia Metaphysices, cuius scientiae est et probare Dico, met physici non uera demoniiratione, sed argumento ducente ad impossibile & si quis uegauerit principia dialecticae, dialecticus probabit. siquis autem negauerit principia scientiae particularis, probare ea ehet munus scietiae subalternantis . si haberet ;li autem non haberet scientiae munus , & datum est scientiae communi priuilegium , ut sua probet principia argumento ducente ad impossibile . de ita iacit Aristoteles quarto Metaphysices disputando contra Heraclitum, qui negabat dignitates metaphysicae primas.
si M 1 L R. itaque est consderare, inquit Simplicius, de recte, quod, cum Aristoteles dixerit non esse munus naturalis disputare contra ponentes unumens, di immobile, docet alios modos, contra quos aliqua ars non debet arguere : & assignat duos modos . primus est, cum opinio ponit inania, Sc absurda omnino, ut Heraclitus ponebat omnia contraria esse, unum, & quia hoc erat Iatens, declarat, quomodo ponebat omnia contraria, unum dicit, ut si poneret hominem este unum: alius est modus, cum quis non ductus ratione aliqua ; sed tantum syllogismo contentioso omnino inane allerit, non
est alicuius facultatis disserere contra hos ,& dicit, quod isti modi includuntur in opinione Parmenidis, & Melissi: quia illa opinio negat principia naturalia, 'e ponit inopinabilia: quia ponit ens esse unum. etiam illa opinio non est ducta aliqua ratione; sed tantum syllogismo sophistico: quia utraeque rationes peccant in figura, & non concludunt: de quia diximus, quod utraeque opiniones sunt absurdae; dicit tamen, quod illa Melissi est magis onerosa, & uana: quia n on dat aliquem locum dubitationi: quia aliqua opinio aliquando est falsa: est tamen ingeniosa, & habet locum dubitationis, ut dicit
Aristoteles secundo Elenchorum,& dicit, dato uno inconuenienti multa sequuntur: quia ex hoc absurdo , quod ens sit unum, sequuntur aha absurda, quod ens sit immobile: quia si esset mobile, cum motus sit de contrario in contrarium, essent plura entia, & non unum sequitur, quod si infinitum secundum Melissum: quia si esset finitum, terminaretur ab aliquo:& sc essene plura entia, & ita dicit dato uno incompossibili multa sequuntur . exponustur haec uerba duplici ter . primo , quod non est difficile ostendere, quod dato uno inconuenienti plura sequuntur: uel ut Ioannes Grammaticus, hoc
non est dissicile, id est ostendere, quod opinio Melissi sit magis onerosa, de utraque expositio potest stare : quia utrumque ostendit Aristoteles, quia Aristoteles dixit, quod oppositio, quae ponit unum, & immobile, incidit in multa absurda. dicit, ut effugiamus illa absurda, nos naturaliter loquentes
supponamus omnia. quae natura constant. mouentur, quia sunt composita ex materia, & sorma, & sunt corpora. ideo mouen tur omnia quae natura co-sant, cum sint corpora, sed adiecit, aut quaedam, ut faciliter acciperetur
illa suppositio: quia videmus aliqua moueri, ut elementa animalia. ideo dixit, aut quaedam. &iste est locus, quem adduxit Simplicius heri, ubi dicebat , quod naturalis probat sua principia inductione, ut hic facit. sed ego dixi, quod, qui negat principia naturalia; negat sensum , & inductionem: quia illa manifesta l unt sensui, non ne suerunt aliqui, qui dixerunt omnia moueri:&alliqui, qui dixerunt omnia quiescere; tamen haec sunt contra sen-
145쪽
sum, dixit Averro es ex Simplicio, quod dixit, aut quaedam, propter polos, axem, S centrum, quae sunt immobilia ; sed iam exclusum est: quia illa non
constant natura. si enim conitarent natura, essent corpora, & client mobilia . mouerentur poli axis apud naturales. metaphysicus uero accipit illa, ut immobilia: sed mouentur naturaliter, non tamen per se, sed per accidens: quia cum poli sint puncta: puncta autem moueantur per accidens, ad motum sui corporis . licet non transferantur de loco ad locum :& ita centrum apud mathematicum est punctum,& ideo non mouetur; sed apud naturales est tota terra, ut quarto Physicorum ostendemus, & tale est corpus, di est mobile. Ideo aliter dixit Simplicius propter animam rationalem: quia non mouetur per se, sed tantum per accidens ad motum sui corporis; sed hoc elisalsum: quia anima rationalis nec per se mouetur, nec per accidens : quia est separata a materia. ideo non communicat materiae nec per se, nec per accidens. ideo non potest moueri nec per accidens. addo, quia omnes conditiones , quibus probat Aristoteles octauo Phy. quod primus motor non mouetur nec per se, nec per accidens, conueniunt intellectui; di patet: ergo intellectus non mouetur nec per se, nec per accidens. Ideo dicit Ioannes, quod hoc forte dicit propter formas materiales , quae quidem non mouentur per se: quia quarto Phys. tantii corpus mouetur per se; mouentur tamen per accidens: quia communicant conditionibus materiae: sive ergo adiecit,
aut quaedam, ut sormaliter accipiatur suppositio: siue per illas conditiones sufficit, quod inductione manifesta est talis suppositio. Similiter autem, &c. hie cum dixerit, quod nullius facultatis est disputare contra negantem principia, addit, quod nullius facultatis est soluere rationes litigiosas negatis principiis, debet tamen soluere illas, quae admittant principia: quia sicut
' non debet disterere contra negantem principia, ita nec debet soluere rationes, quae negant eius principia. Exemplum dicit Aristoteles ex mathematicis: quia contendunt quadrare circulum, hoc est dictum, quod tantam a. ream contineat quadratum , quantam continet peripheria circuli. & dicit, quidam attingunt ueritatem: quidam non . qui non attingunt ueritatem, procedunt ex rationibu v falsis,&istae rationes salis . aliquae procedunt ex principiis seometriae concestis: aliquae negant principia geometriae. Exemplum : quia de quadratura circuli duae opiniones. una Antiphontis .: alia
Hippocratis Chii, non medici illius famosi. ille enim fuit Cous: & iste Chius
fuit mercator, ut ait Ioannes Grammaticus ,& didicit geometriam, & uolens quadrare circulii procedebat ex principiis geometriae: quia dicebat, lunulae quadrant: ergo & circulus. de quadratis dicam, nam geometria debet soluere eius rationes: quia procedunt admissis geometriae principiis. Antiphon autem demonstrabat quadraturam circuli non admittendo principia geometriae . ideo geometra non debet soluere eius rationes. Haec enim erat demonstratio Antiphontis. & aduertite, quod figura male se habet in impressionibus. dicebat ergo Antiphon, inscribatur quadratum in circulo, §iones circuli, quae fiunt in quolibet latere quadrati, secentur in duas partes: deinde ex sectione utrinque ducantur lineae rectae ad terminos sectio, num , efficiet figuram octangularem : deinde sectiones dividantur , quae continent angulos, & ducantur utrinque rectae ad terminos sectionum . fiet figura multorum angulorum, & sic successive donec illae lineae rectae adaequentur circulo ob paruissimam suam molem , & sic quadrabat circulum . sed quod nam principium negat Antiphon geometrae , dicit Alexander, quod negat hoc: quia impossibile est, quod circumserentia circuli totaliter tangatur
146쪽
LECTIONES IN PHYS. ARIST. 69tura linea recta in puncto, uel in duobus punctis. in puncto, si cadat extraeire ulum: in duobus, si intra . sed aduersatur Simplicius Alexandro: quia dicit illud demonstratur ab Euclide in octauo libro, quomodo ergo sui principium . sed credo , qudd sit deprauatus: quia totus octauus est de numeris, sorte uult dicere in tertio Theoremate, secundo & is. ideo dicit Alexader, quod hoc erat principium negatum ab Antiphonte: quia scilicet possibile lineam rectam totaliter applicari, & adaequari circumserentiae circuli; sed tantum in puncto,uel in duob us. sed mihi uidetur idem dicere Simplicius, quod Alexander, quo ad significatum: quia latum est differentia: quia Simplicius accipi t conuersam Alexandri: quia Alexander dicit, impossibile eth circun- serentiam tans persecte a linea recta. Simplicius dicit conuersam. ideo dico , ut alii , quod negat hoc principium, quod continuum non potest diuidi in infinitum: quia dicebat deueniendum est ad aliquam figuram, quae se tot angulorum, quae applicetur circumferentiae circuli: itaque illa figura sit breuis, & ex illis lineis ita breuibus quadrabat circulum: sistebat ergo ibi, & sic negabat, continuum esse diuisibile in infinitum.
Duxi τ τ hic simplicius propter uerba A risto telis :& propter demonstrationem Antiphontis ,& Hippocratis Chii, an hoc theorema , scilicet quadratum circulo posse ei aequari sit possibile, dicit, uaria senserunt expositores Graeci. Ammonius dicit, quod est impossibile . nec Archimedes iuuenit, nec alius quispiam.&de hoc reddit rationem: quia rectilinea,&'circularis sunt diuersi generis . patet: quia figura circularis caret angulis: rectilinea habet angulos. quod autem sequatur, quod non possit aequari: quia ex primo Luclidis , propositione 32. angulus contingentiae non est aequalis angulo rectilineo i quia illi anguli sunt diuersi generis . anῖulus autem contingentiae est angulus causatus ex linea recta, & circunferentia circuli. angulus rectilineus causatur ex duabus lineis rectis. sicut ergo anguli illi, scilicet rectilinei ,& contingentiae non possunt aequari, quia diuersi i ita cum illae figurae sunt diuersae, non poterunt aequari . eadem ratione Ammonio obiicit: quia dicitiion ualet, non sunt eiusdem generis: ergo non possunt aequauri: quia lunula reducitur ad quadratum; tamen sunt dissimilis generis: quia lunula constat ex lineis circularibus, & circunferentia semicirculi; interius tamen lunula quadraturi si ergo dissimilitudo est causa in aequalitatis, id est subd illae figurae non possint quadrari, cum autem dissimilitudo. sit inter lunulam , & quadratum: ergo lunula non poterit quadrari . quod tamen est falsum, ut probaui supra. hoc est primum argumentum secundum est ex auctoritate expositorum: quia dicunt, quod multi mathematici digni circa quadraturam inuenerunt, ut Archimedis Nicodorus, & alii. addo, quia trigesimatertia 3. Euclidis, demonstratur, quod super rectain lineam describatur sectio circuli, cuius angulus si aequalis angulo recto, & angulus sectionis circuli longe dissimilis est ab angulo recti lineo: tamen ibi dicit Euclides, quod illi anguli possunt aequari: dissimilitudo ergo figurarum non facit, quod figurae non possint quadrari. quarto & ultimo addo, quia Eudemus discipulas Aristotelis in commentario suo geometriae ait, quod Hippocrates Chius demonstrauit omnem lunulam quadrari, & sic omnes circulos facile quadrari , & demonstrauit hoc pacto: quia dicebat, omnis lunula, uel cius exteriors circula
147쪽
circunferentia est aequalis semicirculo, uel maior, uel minor, data qualibet parte demonstrat unamquanque quadrari posse. si exterior circunferenti sit aequalis semicirculo, facile illa potest quadrari. de dcmonstrauit hoc triribus suppositionibus suppositis. prima fuit, quod Omnes sectiones circulorum similes habent eam propositionem, quam habent bases potentiae: adinuicem sectiones similes sunt, quia tota portio unius circuli est portio fuit psius, in tota portio alterius est portio sutipsius.& declarat, quia ita est de pactionibus circuli, sicut de circulis: quia eandem proportionem habendcirculi adinvicem, quam habent diametra potentia adinvicem ex secunda I 2. quia potentia linea est ad quadratum, ita se habebunt . ergo sectiones circuli adinvicem, ut suc bases, id est choro . secunda suppositio onmes similes
sectiones circulorum continent aequales angulos: quia maior sectio continnet maiorem angulum : minor minorem. tertia suppositio super data line recta&c. ut supra dixi, quae est intreges matertia tertii. ex istis tribus suppositionibus demonstrauit, quod omnis lunula possit quadrari ,& sic omnis circulus facile poterit quadrati : deinde adducit demonstrationem . sedcgo non intelligo eam : quia textus est corruptus : & fateor ignorantiam meam. ideo dicendum est, ut Simplicius quod debemus adhibere fidem Eudemo, quod Hippocrates demonstrauerit omnem lunulam quadrari, de omnem circulum quadrari ; sed dicit Simplicius , quomodo ergo Aristoteles rdemonstrauit circulum quadrari persectiones: quia sectiones non sunt lunulae: tamen Eudemus dicit, quod demonstrauit per lunulas: quia lunula non est sectio. seetio enim constat ex circunferentia circuli, dc linea recta: lunula autem non constat ex linea recta, sed arcuali. secundo si demonstrauit, quomodo ergo dicit Aristoteles in praedicamentis, quod quadratura circuli est: scibile, nondum scitum. si enim erat inuenta ab Hippocrate Chio, iam er tscita, dupliciter dicunt. Alexander ait, quod ista uerba non debent referri ad Hi pocratem Chium. ideo hoc exemplum non est ad eundem reserendum ideo ipse recte demonstrauit: dc ideo citat aliam demonstrationem: quia di cebat idem est numerus quadratus, 3c circularis: ergo quadratum potest aequari circulo, quod numerus quadratus sit idem, quod circularis probantur: quia secundus est numerus quadratus: quia 3. ductus in se facit uocatur numerus circularis , ut desinentia eius multiplicatur in se, sed desinnentia est 3. qui ductus in se facit 23. ergo idem est numerus quadratus, & circularis. de dicit, quod ista opinio peccat: quia transit ab arithmetico ad goometram: quia antecedens est arithmeticus, idem est numerus quadratus, d circularis, consequens est geometricum. ideo peccat, quia transit de genς-, re in genus, di non sequitur: quia omnis numerus mensuratur unitate; no autem omnes magnitudines mensuratur una magnitudine. Aliter, dicit Simplicius, quod hoc exemplum referendum est ad Hippocratem Chium; sed si recto demostrauit. quomodo ergo peccat eius ratio ; dicit Simplicius, quod non demonstrauit, quod omnis lunula possit quadrari, sed tantum demonstrauit lunulam super latere trianguli, uel exagoni quadrarii non tamen demonstrauit de omni lunula: quia etsi circunserentia exterior sit uel maior,
uel minor, uel aequalis semicirculo: tamen illa interior potest in infinitum uariari. sed dicetis, sufficit, quod Hippocrates Chius demonstrauit ex illis duabus lunulam quadrata equari circulo . quid ergo dicit Aristoteles, quod nondum scita est. videtur mihi, quod iste sit sensus Simplicii , quod Hippocrates Chius demonstrauit omnem circulum reduci ad quadratum; sed eius ratio
148쪽
Toratio non erat demonstrativa, sed logicalis: quia demonstratio debet esse ex uniuersalibus ipse accepit unam lunulam, & aliam, non autem omnes. ideo fortasse Aristoteles dixit, est scibile: quia nedum demonstrata est ex uniuersalibus; sed tantum demonstrata est syllogismo topico fidem faciente ; sed ille syllogismus non facit scientiam. de secundo dicetis, quod improprie appellauit lectionem circuli, lunulam.
v o D autem de materia &c. quia pluribus de causis ostendit, quod non erat philosophi naturalis munus disserere contra Parmenidem,&Melissum rutile tamen erat contradicere eis , duplici de causa . primo in illis ue bis natura, dic. sed quoniam de natura. quae uerba dupliciter exponunt se cundum quod habent duplicem punctuationem . primabes h Nimplicii, &Porplayrii, qubdis est sensus, ut loquuntur de natura, licet contra eos disputare, ut uero inducunt dubitationes non naturales, non est philosophi naturalis contradicere. inducunt enim dubitationes non naturalest: quia negant motum, de naturam , quod uero loquantur de natura, dicunt ex
positores, patet: quia Parmenides inscripsit librum de natura; sed huic expositioni aduersatur Alexander i quia , si isti loquuntur de natura , quo
modo ergo negant naturam Z quia qui disserit de anima, non negat animam. ideo reddit aliam causam, & octauo textu CC. quia qui dicunt eris esse unum de immobile, non de natura loquuntur: non ergo uerum, quod philo sophus naturalis debeat disputare contra eos , ut loquantur de natura .
Ideo aliter Alexander, Themistius,& Ioannes Grammaticus dicunt, quod debemus facere aliam punctuationem; sed quoniam de natura quidem, non naturales autem dubitationes contingi t dicere, itaque iste si sensus, quos contradicere non debemus eis, ut negant naturam, sed ut inducunt dubit tiones naturales : quia inducunt dubitationem de motu, & uacuo. & est modus loquendi Aristotelis in Elenchis: etiam ut uidetur quidem, non apparet autem: etiam prima expositio potest conuenire, quod autem dicit Alexa der, quod isti negant naturam, quomodo ergo loquuntur de natura Dico, quod isti tacite negant naturam: quia negant motum; expresse tamen ponsit naturam, ideo potest stare prima expositio: secunda causam assignat: quia' philosophus primus scilicet metaphysicus, ex quo disseri t de ente, debet eis contradicere :& hac ratione disputabimus contra ipsos, ut metaphysici principium quidem &c. aggreditur Aristoteles disputationem, de more disputantium ponit si ficatiotiem terminorum, ut primo Elenchorum: αquia ens dicitur multipliciter, &disputat argumento dialectico si impio ex diuisione , de non metaphysico etiam dicit, cum dicit ens esse unum, cum unum ens dica tur multipliciter, scilicet qualitas, quantitas, substantia,quo modo haec , S: hic, omitto seriem uerborum: quia Aristoteles more suo perturbat : aut ergo haec omnia sunt unum re, diuersa nomine: aut unum nomine , diuersa re. si unum nomine, re diuersa, tunc non erit unum ens, sed plura, si dicitis, quod haec omnia sunt unum re, diuersa nomine; si unum re, uel una substantia , uel qualitas, uel quantitas ridi si sunt omnia, una su stantia, aut sunt una substantia genere, uel specie, uel numero . si genere: ergo erunt plura cratia: quia genus includit plures species. nec sunt una specier
149쪽
quia species continet plura indiuidua. & sc non erunt unum sit uero una sub
stantia non sunt haec omnia: ergo non dabuntur praedicamenta accidentium: quia cum sit una substantia numero, non erunt accidentia rod sc non erit
qualitas, nec qualitas. quomodo ergo Melissus posuit unum ens, di infinitur Parmenides finitumi quia finitum, di infinitum per se insunt quantitati. se cundo modo dicendi per se: quia finitu & infinitum definiuntur per quanti tate. secundus enim modus dicendi per se est, quando subiectum ponitur in definitione passionis, in primo in Q do est, cui definitio , ue pars definitionis praedicatur de desinito . unde ista, animal est homo', non est in primo, ut dixit ille fatuus Paulus Venetus. illa enim est praedicatio prael ernaturalis: si ergo omnia sunt uva substantia, ens non erit nec finitum, nec infinitum: qDia ista conueniunt quantitati. si uero dicatis esse Omnia haec una quantitas, non una substantia , tunc uel una genere, uel una specie, uel una numero, i una genere, uel specie cum ista plura includunt, non erunt ergo unum. si una numero: ergo erit accidens, siue substantia. hic disputant nominales , an quantitas distinguatur a re quantas: si ergo omnia sunt una quantitas numero: erit ergo accidens sine substantia, quod est absurdum, & impossibile.
dici potest, dixit illa duo uerba: quia absurdum differt ab impoliabili : quia absurdum est in pluribus, quam impossibile . ideo dixit absurdum. sequiri si licet dicere impossibile, id est quod absurdum est, impossibile. dixit. liscet: quia absurdum distinguitur ab impossibili:& superius a suo inferiori postquam ostendit opinionem cile talsam diuidendo significata tis . nunc arguit ex parte praedicati: quia dicit, dicitis quod modo sunt unum uel gene
re, uel specie, uel numero . si genere, dispecie: ergo erunt plura. si unum numero , vel erit unum continuitate, uel indivisibile, uel ratione. unum co-tinuitate, ut linea: quia continua quantitaS est, cuiu&partes copulantur :unum indauisibile est, ut punctum respcctu lineae, uel unitas respectu numeri, uel mutatum esse respectu motus: unum ratione, ut synonyma, ensis, gladius. non potest autem unum cns, continuitate: quia continuum est diuisibile ita
infinitum: emo plura. si unum indivisibilla : ergo illudens non erat finitum,& infinitum: quia indivisibile no est magnitudo, de infinitum includi t magni, tudinem . nec potest esse unum ratione: quia sic omnia uni uoce essent. & sic reuerteretur opinio Heracliti, qui dicebat contraria esse simul. ideo non post uni esse unii ratione Aristotelis. addit uerba obscura, quia dubitant ex positores, cur adiecerit hanc quastionem, an totum distinguatur rea parti bus ; sed dicit impertinens est ad hanc disputationem: sed fortasse habe is,et scrutationem. ex seipsa Porphyrius dicit, quδd addit haec uerba Lut s olueret dubitationem tacitam: quia dixerat, si unum numero uel continuitate, uel indivisibilitate, uel ratione. est enim alius modus, quo totum, te pars unum dicitum quia manus sinistra est eadem cum homine. aliter dicit Alexander, quod unum continuitate habet partes multas nedum diuisas a toto; si d etiam in suo toto: de adiecit dubitationem, quia partes diuisae sunt diueti, iergo in toto sunt diuersae, quia si non, pars ergo esset totum Ista quia ali quis diceret, tu accipis quod partes sunt eaedem toto, ideo adiecit dis lite quaestio est impertinens, est tamen perscrutabilis per se. aliter Ioarines Gra' maticus adiecit illam quaestione: quia dixerat, quod si ens unum si continui. tate, cum continuum sit diuisibile in infinitum: ergo erunt plura dubitant a quia aliquis dixisset unum quantitate, est unum per se quia totum ,& par tes sunt idem,& sic non sequitur: ergo sunt plura. ideo quaerit hanc dubi-
150쪽
IItationem ; sed mihi non placet haec solutio : quia Aristoteles non quaerit, an partes sint eadem cum toto ; sed quaerit de una parte tantum, an sit eadum cum toto in singulari. ideo opinio Alexandri, & Porphyrii magis mihi placet : ergo adiecit quaestionem, an parS una iit eadem cum suo toto,didit putat ad utranque partem. primo uuletur, quod non sit eadem totor quia, si sic: ergo aliae partes erunt eaedem toto: quia non elt ratio minor de una parrite, quam de alia: ergo illae partes erunt eaedem ad inuicem: quia, quae sunt caedem uni communi , sunt eaedem ad inuicem . ex alia parte uidetur, quodsiit: quia si non eaedem toto: ergo aliae partes erunt diue sae a toto: & cum totum nihil aliud sit, quam partes: ergo idem erit diuersum a seipso, utraque pars habet dubitationem, de ut dicit Simplicius, reliquit secundam rationem tanquam famosam, quae erat, si pars esset diuersa a totor ergo totum a seipso
per illud uerbum omnia intelligitens : quia illi appellabant ens omnia: quia ponebant illud ens esse omnia . quia erat substantia propriissime, di compreηhendebat omnia uirtute, ideo dixit omnia.
IN D v xt τ nobis Aristo teles dubitationem de toto, di partes cum probauit quod non potest esse unum continuitate: quia continuum est diuisibile in partes, di disputauit ad utranque part ua: ta dicit, textus Ir. de partibus non continuis est eadem ratio. Eudemus refert illa uerba ad superiora, ubi dixit totum continuum diuiditur in partes, dic it, quod eadem est ratio de partibus non continuis, sicut de partibus in toto continuis: quia parte
cum sint diuersae a toto, sunt separatae ad inuicem : ita etiam in continuis non separatae a toto sunt plures ι ita& ista uerba reseruntur. Infinitum autem. Alexa uero refert ad uerba propinqua: quia dicit, quod haec quaestio,nunqiud pars sit eadem toto, ita est de partibus continuis, sicut de non continuis. αexponit tripliciter per non contanua. primo, dicit, quod intelligit continua improprie, ut partes artificiales. partes enim domus non sunt continuaei quia quinto Phy. continua sunt ea, quorum ultima sunt simul,& quae differi runt specie: non pollunt elle continua, ideo sunt continua. dicit Ioannes,
quod illae partes sunt appositione partes. dicit, ergo est dubitatio, nunquid tectum, R domus sit idem.& s dicamus, quod sic: ergo tectum erit domusidi sic quaelibet pars domus .erat domus. si uero dicamus, quod nO: ergo quo libet partes erunt diuersae a toto, cum no sit maior ratio de utra parte , quam de aliis, & eum totum nihil aliud si t quam suae partes: ergo totum erit diue sum a seipso. S sic ad utranque parte est dubitatio, sicut erat de toto, quod
habebat partes uere continuas. Exponit secundo per non continuas, id est partes non connexas, sicut in homan e sunt partes n on connexae: ergo est dubitatio , nunquid pars non connexa sit eadem cum homine. si dicetis, quod si eadem: ergo brachium erit homo. si uero erit pars diuersa a toto, sic quaelibet partes erunt diue a toto, scilicet totum est suae partes, ideo i tum erit diuersum a seipso. tertio exponit Ioannes non continuas, id est siumilares . ut nerui, caro, Offa, dissimilares, est brachium caput. est ergo dubitatio, an pars similaris, quae proprie non est continua sit eadem cum suo to, to , & habet dubitationem ad utrinque partem, ut totum,& pars continua.
dubitat Simplicius, cur Aristo teles non soluat quaestionem illam, an scilicet Pars sit eadem cupi toto. secundo quiddicendum est. de primo, dicit, quodi non