장음표시 사용
371쪽
νermittit,quam Imperfectionem 1abet ipse finis creatus, bc causa-itas illius. Eo quod caulalitasinis creati non procedit ab illo,
ed ab illo quatenus in appre-aensione extitit i qui modus ausandi impersectionem im- ortat. Et ideo Deus pro fine reatosubstituere non potest, si ut etiam substituere nequit pro 3biecto praesenti creato , a quoiotitia intuitiva essentialiter de
3 .arg.Causalitas non potest absque e sectu reperiri. Eo quod paulatitas est. fieri ipsius effectus. Sed motio, & excitatio vo iuntatis potest dari absque actu voluntatis, qui est effectus finis. Siquidem posita tali motione, manet voluntas libera , & potest non elicere actum .Ergo prςdicta motio non est causalitas finis. Resp. tamen. Causalitatem finis nunquam reperiri line enec- tu. Quia semper ad motionem metaphoricam sequitur saltim aliquis actus inefficax in ipsa voluntate,quiquςdam vellestas nominatur.
a .resp. alij. Ad motionem praedicta semper c sequi in ipsa voluntate quandam inclinationem, quae est primus effectus finis 3 .& melius resp.Quod quando essectus causalitatis dependet ab aliqua causa libera , potest causalitas absque essectu repe
riri. Eo quod posita tali causa
litate, adhuc causa libera potest non ponere effectum. Cumisque actus voluntati& dependeata libera voluntate. Inde fit, cauis salitatem finis posse sine. tali actu reperirLDices: fieri effectus non potest esse absque essectu . Seu cauis salitas finis e1t fieri sui essectus. Ergo nunquam potest sine estectu reperiria . x .dices : Causalitas finis habet saltim connexionem naturais lem cum etactu. Ergo nunquam potest sine etiactu reperiri. Resip. ad i. dist. mai. Fieri
verum,& proprium: conc. ma I. Fieri motivum:neg. mai. Et sub eadem dist. min. neg. cons. Fieri namque verum, & proprium eia
fectus,quod per se Ipsum est pr ductio,& formaliter dat esse deis pendenter ab alia causa eliciente, non potest absque effectu repertinri ; fieri vero effectus, quod est causalitas finis non est huiusmodi,sed potius est fieri eisectus moin
vendo voluntatem ipsam,ut libere actum eliciat. Et ita cum Voluntas possit non elicere actum, potest tale fieri motivum voluntatis ad actu sine ei ctu reperiri. Ad 1.resp. dist .ant. Conne xionem exigent Iae:conc. ant.Conexionem actualis convenientis: neg. ant. &cons. Licet namque caulatiras finis semper exigata, tum aliquem voluntatis; potest
tamen de facto sine illo reperiri. Eo quod actus pendet a libera
372쪽
Voluntate, quae porcii non pone- quando bonum illi proponitur, re actum. Sicut affirmant aliqui movetur statim ad amorem il-de ente rationis, quod semper lius: quae quidem motio meta- cxigit proprietate,, potest tamen phorica , dc intentionalis, est reperiri line illius. Eo quod pro- vera , & rςalis in causando , &prietates fiunt per actum iotelle- etiam physica: id est, non moiactus , supponentis voluntatem li- ralis. Dicitur tamen motio meiabere applicantem ad proprieta- taphorica per similitudinem, &tes fingendas. metaphoram admotionem cauis Ex dictis colligitur finem se: cfficientis procedentcm ab per suam motionem nihil reale illa , quatenus exitiit in re , Mintrinlecum imprimere volunta- per veram , & realem egreii , ti. Hoc enim eli proprium cau- nem, sicut floriditas, & amoe-sae efficientis, quae vere, dc per nitas prati, quae letificat homi- physicum contactum influit in nem aspicienteni dicitur risus proprium effectum ; non tamen metaphorice per similitudinem competit fini, qui solum meta- ad verum hominis risum , qu phorica motione movet per laetitia cordis ostenditur. Et haec quandam sympatiam cum ipsa de art. isto, 1. lib. Phylic..Voluntate. Nam voluntaS habet cum art. praecedenti ad Phylos. propensionem in bonum. Et ita applicanda.
PHYLOSOPHI accutissimus intellectus , profunditate ele-
. Matus, elevatione profundus . dignitate intelligentiae admirandus , x admiratione dignus passionem notribumam, Communem entis mobilis in hoc tertio libro explicandam aggrcditur, bc diffinire connatur proprietatem qui dem commu .videlicet motu qui omnibus bellum cruentissimudicit,omnibus ccrtamina movet, dum ipsa quietem desiderant. Et motus inquietudinem amat: quies regnare tentat. Et motus cum
quiete pugnat, α audacia plenus gloriatus omnia sub illius pede
373쪽
esse ponenda vago , & suo simul colla domanda iugo. Ipse nam '- que per undarum guttas, flores, dc gramina cuncta ,. arhOrimu raia mos , stella ,& Omnes aristas, per dubios pelagi fluctus, per saxa, per holtes,per Orbem terrae, necnon dc aequora Ponti fugit inquie msδε Ipsa quatit aera totus. Ad cuius velocitatem insequendam, renaturam sis perandam assiilat nobis Coeli Prodigium totius mundi Portentum , Ecclesiastici fulmen Altaris ,& lumen honoris. Sin fissimus Thom .cuius nomen laetitia eli Ciso , semper venerabilem indoicuiesque doctrina secura via est cuiuscumque sapientis . dii positione tonantis. Quo duce non timet vultus Philosophia minacesued potius excuso laeta pavore canit.Cum quo sit
quibus competat diffinitio motus..
. I. Motus diffinitio proponitur. .
quae Arit . docuit in c. 2. . io hoc libro communites dissinitur: A lus entis in poreuria, secundum quod in Deentia. Ia qua prima particula poestur loco g
neris. Quia in ratione actus conis Venit motus cum quacumque alia
tera forma. Alla vero particula entis in potentia explicat subie tum motus, videlicet mobile; quod erat in pinentia via motu: Per vltimam deniqueparticulam se udum quos in potentia distinguiutut motus ab Omes alia forma, Nam motus.taliter actuat subie Mus ruta tum mobile,quod illud relinquit in potentia aci ipsum terminum motus,quod aliae formae non ha4
Haec omnia expilaantur exem-plo lapidis,qui antequam move retur, erat in potetia ad motu . .
Et ideo motus lapidis est actus, entis,quod prius erat in potentlas: quando vero lapis movetur, iam non est in potentia ad ipsum mo , tum sin potentia tamen est ad Ipsum terminum motus. Eo quod imotus est fieri termini , α illius iconsequilo. Erita actuat lapidem talites quod ex modo actuandi relinquit ipsum in potentia adlterminum consequcndum. . Sed Irest . . Motus nota est dissiniuis. Ergo non rectes dis- finitur. Prob.ant.Motus non habet essentiam determinatam. SI-
quidem non pertinet directa ad aliquod praedicamentum k pee omnia divagatur. Ergo dissiara
tinere ad aliquod prςdicamentu,
374쪽
non tamen hoc provenire , ex bile esse in potentia ad Ipsum quo non habeat determinatam motum I non tamen ad termiellentiam squod quidem falsum
est, cum habeat propriam speciem, per quam constituitur in seipso,& distinguitur a quolibet alio) sed hoc proxenire, ex quo motus est aliquid incompletum. Et ita non pertinet ad aliquod praedicamentum directe ea potius inter post praedicamenta numeratur. Initantia est in analogis ,&aequivocis , quae vere diffin untur. Et tamen directe ad aliquod praedicamentum non pertinent. Dices: Solum ens comple
tum est vere diffini bile .Sed motus est aliquid incompletum. Ergo vere diffiniri non potest. Res p. Ens incompletum Veis re posse diffiniri. Siquidem vere constat ex praedicato communi, di ex vera differentia; quod ad veram diffinitione sufficit; quavis non possit ens incon pletum diffiniri diffinitione ita propria, qua diffinitur ens completum. Secundo instabis. Perillam particulam secundum quod in ρο- rentia significatur subiectum e se in potentia ad ipsum terminum motus.Sed hoc idem tignia scatur per aliam particulam enistis in potentia. Ergo idem significatur per utramque, & conseisquenter aliqua superflua erit. Resp. neg. min.Quia per ilis Iam particulam ratis inpotentia solum significatur lubiectum mois
Sed contra, subiectum esse in potentia ad motum non est de ratione mobilis.Quia cor nuisquam est in potentia ad suum motum , sed semper in actu moia Vetur .Ergo per illam particulamentis,in potemia significari non debet subiectum elle in potentia ad motum , se otius ad ipsum
, Resp.Quod cor non est Inpotentia divisionis , & carentiae physicae ad motum g est tamen in potentia metaphysica ad ipsu, quatenus est principium illius: Sc ipse motus de essentia cordis non est. Sicut Sol est in potentia metaphysica ad lucem. Quia licEt nunquam iit sine luce , ipsa tamen lux de essentia Solis non est. Unde per illam particulam 'entis in D euria significatur subietum motus elle in potentia physica , vel metaphysica ad mo
motus convenit aliis formis, tam substantialibus,quam accidentalibus. Erg6 convenit alijs a dissinito. Et consequenter bona non est. Prob. ant. ia calor ut quais tuor relinquit subiectum in potentia ad calorem ut quinque: deforma embrionis relinquit materiam in potentia ad formam hominis. Ergo diffinitio motus competit alijs sormis.
375쪽
Resp. neg. ant. & ad prob. dist.ant. Per modum formae imperfecte, quatenus una sorma Imperfecta ordinatur adperfectam: ic C. ant. Per modum viae, α tanquam fieri ipsius termini, ad quem lubiectum relinquitur inpotentia r neg. ante . &. conseq. Quia eme viam,& tendentiam,& tali modo actuare subiectum per modum fieri termini , &ipsum relinquendo in potentia
ad terminum iptum, est propriae. natura motus, re nulli alteri convenitia
Ad punctum ergo difficultatis veniendo supponimus morum posse accipi pro motu sucia cessivo habente partessriores, &mlleriores, quarum una alteri succedit,qualiςest motus localis,& motus alterationis: in quo motu simul non est fieri termitani,& illius factum esse: Et ita ex vi illius relinquitur subiectum inpotentia ad ipsum terminum motus. Proindoque motui praedicto vere competitri as,ignata
Potest insiupet accipi motus pro quacumque mutatione insia tantanea', in qua simul l est. fieri: termini,dcillius factum esse.Quς.
quide est in multiplici differentia. Alia namque' eli intentiona lis pure spiritualis , sicut intelle tio Angelica .. Alia quidem praesuppositivh a materia dependet, sicut intellectio humana: Llla vero quoad subitantiam materialis
est,sicut actiones sensuum exter norum ,& internorum. Alia ta . dem est mutatio Instantanea, noquidem intentionalis, sed physica,& naturalis. De quibus omnibus difficultas est,an ipsis competat diffinitioὶ Pro quo
Nulli mutationi lastamanea latentA.
nati competit diffinitia bene tamen
bamus. Quia mutationes indentionalas praedictae non sunt vere motus.. Ergo illis non
covenit diffinitioTrob. ant.Subiaiectum motus solum imperfecthactuatur per motum, & persecthper terminum motus. Sed mutationes praedictae non imperfecte. sed potius perfecte actuant subis Iectu.m.Siquidem perfectio subiecti in ipsa mutatione intenti nati consistit: sicut persectio potentiae visivae consistit in videret perfectio intellectus in intelligere, Sc voluntatis in amare. E
Conf& vrg. Motus per se oradinatur ad terminli, sicut motus localis ad ubi :& alteratio ad qualitatem.Sed mutationes prmictgno perse ad termina ordinantur,
376쪽
Ergo mutationis praedictae non tentia ad formam substantialem
habent rationem motus. Prob. mi. Nam plures ex mutationibus assignatis nullum terminum proinducunt , sicut actiones sensuum teriorum: aliae vero, quae producunt verbum, speciem expressam,vel idolum,non per se ordinantur ad ipsum , sed potius verbum ordiuatur ad actionem ipsam. Nam ideo intellectus producit verbum,ut obiectum intelia sit .ves in verbo percipiat. Ergo mutationes istς non per se ad terminum ordinantur. Ex qua doctrina facile quisque potest solve
re argumenta in contrarium,que
IIcet mutationi inita ni adeae physicae, & naturali distinitionem assignatam convenire prob.Quia mutatio inllantanea physica, dc naturalis , qualis cit generatiost bil anti alis relinquit subiectum in potentia , secundum quod in Potentia. Ergo vere competit iliali assignata diiunitio. Pr Ob. ant. Praedicta mutatio cit aemis ateianae primae exiliemis in potentia ad formam subitantialem , ad quam etiam ordinatur. Ergo est actus cntis in potenti a secundum quod in potentia. Prob. ant C.
Pro illo priori, quo intellagitur generati lii Mantialis, intelligi-
tur in maeteria sileri formae subia tantialis,&via ad ipsam, non tamen isHelligitur ipsa forma, sed potius intelligitur materia inso..consequendam. Ergo praediista,
mutatio instantanea:citia his materiae primae existentis in potentia ad formam substantialem, ad quam etiam ordinatur.
Dices: Mutatio praedicta simul est cum forma substantiali per illam producta. Et propterea
dicitur mutatio instantanea: quia terminus per illam productus simul est,. in eodem initanti cum mutatione ipsa. Ergo talis mutatio non relinquit materiam. inpotentia ad ipsam Ermam. Resp.dist .ant. Simultate inia tantis in quor conc. ant. Si multate initantis a quo : neg. ant. & cons. Licet namque mutatio ista simulsit, cum forma producta in eo-idem tollanti reali temporis,& in quo; est tamen prior forma prio
ritate a quo. Nam quando intentigitur mutatio,non dum intelligitur forma. Et ita pro illo priori intelligitur matcria in potentia ad formam habendam.
1 Sedcontra. Quod est in potentia ad formam habedam, habet privationem formae.Sed maiateria pro illo 'priori generationis privationem formae non habet. Ergo non inita: glaec in potentia
ad formam. Prob. min. In Coisdem instanti reali non potest esse
forma cum ipsius privatione : sicut lux non potest esse cum tenebris'. nec caecitas cum Visu.
Sed in instanti reali generatio-aus est forma. Ergo pro illo pri
377쪽
Respaeirimat. Privationem, strictam, vel latam: co . mai. Strictam praecisse: nego ma I. &sub eadem distinctionis minoris: nzg. conseq. Quia , ut aliquid sit in potentia ad λrmam , non quiritur stricta privatio, vel rigo- rosa formae carentia , sed sufficit privatio lata, id et inuod pro aliquo priori intelligatur subieciarum di non intelligatur forma. Cumque pro priori generationis intelligatur materiam mutari, dcrendere ad Qrmam, & non dum forma intelligatur in materia.Fit
inde materiam intelligi in potentia ad formam habendam.
EX dictis In art.discursu colliis
gitur motum realiter dita tingui a subiecto mobili. Quia mobile est in potentia admotum. Nihil autem est inpo- Iemla ad in ipsum.
, thr distingui termino a quo, ocu termino ad quem ia per mo tum destruitur terminus a quo, α Requiritur terminus ad quem : &nihil potest destruere, vel acquia rere se ipsum. 1 Quod quidem constat Insuri per ex eo, quod idem terminu
potest fieriper diversum, mOIum,
vel actionem diversam realiter. iSicut idem numero homo factus per generationem fiet in resurrectione per actionem divinam. Et idem numero Corpus Christi factum a Beata Virgine,vel ex illa. producitur a Sacerdote per verisba consecrationis. Et eadem nuia mero qualitas producta per unae actionem potest per asiam uatendi .Quod quidem signum est moiatum non identificari re allide cum termino producto per ipsum. Alias duo motus, vel actiones essent idem realites cumvnoyix eodem termino, dc realiter distinguerctur inter se. Quod admittendum non est. Tertio colligitur motum non esse realiter distinctum ala actione,ila passione. Quia actio nes multiplicendae non sunt absqvlla necessitate. Sed nulla neces sitas est,ut actio motus, & passio sint entitates realiter cistinctς .Eegono distinguutur realiser. Probat. min. Eadem actio,prout egroditur ab agente , potest denomimnare agens, prout recipitur inmobili, potest denominare patasio, & quatenus mobile per illam movetur,potest denominari moritus.Sicut idem impulsus,quo allia uis movet lapidem, prout egre
itur ab impellente est actio dc quatenus movet lapidem dici-trur motus, ct secundum quod in lapide recipitur dicitur patasio. Ergo nulla necessitav
in. Ys actio , molus in pa ista
378쪽
modaliter , termino distinctux estia
sintentitates distinctae,& multi-' est eniItasmodalis, viata,& mplicata realithr.. completa, ut ex propria natum Dices: Actio,& passio pertia cognoscitur.Ergo solum realithenent ad preescamenta diversa . F1 1 - -
Ergo realiter distinguntur. Quia
eadem entitas non potest addiversa praedaeamenta pertinereia
Res .Quod,ut aliqu a prςdIrata pertineant adprmicamenta diseria ,non requiritur distinctio realis, sed sucticit distinctio foria maIla per rationem, & virtualis, a parte re Seo contra. Quia ideo inprobabili sententia Thomistarii . relatio distinguitur realithr a suo FN dissicestate ista gravissimae sundamento: quia fundamentiri. I unum lapponimus,&inquiri& relatio pertinent ad diversa, muraliud.Supponius quidet: Praedicamenta. Ergo ques pertia quQd actio formaliter ut talis inanent ad diversa praedicamentae portat formalitet inhaerentiam, realitEt distinguuntur quamvis istam explicet egressio-Relpea me Thomistas nom nem ab agente.Sicut relatio λ probare relationem, & fulidaia malitEt ut talis dicit inhaere
Sensius difficultatis appenturm
sentonia referunturia tiam,licet solum explicet relpe ctum , vel tendentiam ad ternitanum relationis. Et utriusGue eadem ratio est. Quia ratio acci-
mentum esse daei ncta realiter: quia pertinent ad praedicamenta diversa ablolute 3 sed quia pertinent ad praedicamenta di δerla,. - ovortim unum est a bilutum, & duntas est conceptus communi, alterum relativum: & ideo esse ad relationem ,&.actronem. Et dist ncta realiter. Eoquod eadem ua quςlibet exilitatarina litht In-entitas non potest esse absoluta, haerentiam importat.Desubiecto.& relativa. Alias haberct totum tamen inquirimus , an videlichi suum esse in ordine ad aliud. subrectum, cui inhaeret actio,sit Quia esset relativa. Et simul nota ageno quo procedit. vel ipsum haberet.Siquidem esset absoluta ,. pauiam Et de actione immaneti quae prςdicata de eadem entitate dubiurn nobis non est. Illa namqverificari non possunt. formaliser est in agente sicut In-Tandem colligitur distinc tellectId in intellectu .. Et propin nem motus 1 termino esse tere, dicitur immaneas quia i-
379쪽
dies me InteIlIgens : quia intus solum in illo recipi,vel Inli ere.
percipit,veI lagit obiectum. So- Ita Capreol. in a. dist. I. quati . Ium ergo de actione formaliter a. & Ferrara L. contra gentes transe te dissicultas ista pro- cap. I. Soncin. &Soto, & Veis cedit. nerandi Patres Carmel .quos plu-Prima autem In hoc puncto res alii sequuntur. Et haec nostrasent asserit: actionem formaliter Conclata. transeuntem esse subiective in gente,vel inhaerere illi. Quam defendit Caiet. I. y. quaest. I. art. I.dc ipsum sequuntur aliqui antiquiores Thomistae , dc ex modernis Mag. Hortiae tract. 7.
i tus in .dital 3. quaest. I. & dis tin. 3.quaeit. . s. de tertio , cui omnes Scotistae subscribunt, &adhaerent plures viij extra Scolam D.Hom. a .vero sent.asserit 'actionem In thoatiis esse in agente,& consui amative in passistata Silvius,&Rever.Sah.cum hoc disicrimine tamen, quod Silv ius ait eaniadem entItatem actionis in princi Pio esse in agente, & Inde transit di ad passum e Mag. vero S.
Thom. affirmat r non esse candem entitatem,sed diversam oris dine quodam se habentem: Sicut etiam subiecta ipsa ordine qu dam se habent:& ex utraquς enititate conflari unam totalem e litatem consummatam.& comis
Pleram. Eo quod prima est i Choatio secundae, per quam ipsa
completur,& consummatur.3 .Vero sent. absolute assi mal e actionem formaliter tran,
seuntem subiectari in pascio, α
Aelia formaliter re eas recipitur in
tio is eo quod aedificatur :& ratio nem reddit insta. Quia quando per
adlionem potentiae en ιtuitin aliquod operatum,illa aevo perficit operatum, m non operantem. Vnde est in ver ro fleui illis, perfectia eius , non autem in operante. Quae uerba po deratione non indigent.
etiam quaest. I . de potem. art.1 .dicens r u autem duplex ver tis , quaedam quidem eransim ab omis me in aliquod extri reum , mincalefaciso ab igne in lignum , oe haec quidem operatis non est perfectia ορ ramis, sed operati. Non enim aliquid Acquiri- igni ex Me, quod est cui faciens , sed calefacto acquirituν ealor.
alijsim is conformiter ad ea, quae docet 3 phylic. lin. 3. dum ait: Quia aetho , . rasito nis di, ferunt si laeta a motu .Quia tamenvpposita sent. lassiciemer etiam
380쪽
in D.Th. iundatur propterea alia testimonia D. Th. omittimus ut . ad rarionem veniamuS. Prima autem ratio essicax pro nostra sent .ea est. Quod actio motus,& passio sunt eadem realiter entitas. Sed motus, &pas Sio. realiter recipiuntur in pasto. Nam motus est actus , &forma mobilis.Ergo etiam actio realiter In pastis recipitur,& nul Io. modo recipituri in agente. Quia eadem realiter entitas non
potest recipi in duplici subIectore aliter entitative, & numerice
sio sunt idem numero accidens. Sed idem numero accidenS non
potest recipi in duplici subiecto
dillincto numerich. Ergo si motus,& passio recipiuntur in pallo, non poterit actio recipi, & subiectari in agente .Mi .prob. Acci dens receptum id duplici iubie iacto, numericu di itincto debet etiam ese numero diversum. Eo
quod accidens individuatur a subiecto. Et consequenter ubi su hiectum est numero dillinctum, debet etia acciden, elle numero diversum. Ergo ide numero ac cidens non pote it recipi in dupli...ci subiecto distincto numerice.
Resp.contrari j. Idem n mero accidens non polle recipi
In duplici sublecto adaequato, iutotali numerice distincto. Alias' ipsum accidens esset idem num AxO ,α non esset idem n mero, Siquidem accipit numerica untitatem a subiecto adaequato. Etestet in duplici iubiccto adaequato , numerice distincto. Potest tamen idem accidens recipi in duplici subiecto in adaxilia to absisue ullo inconvenienti. Quia exuplici subiecto In adaequato reissultat unum tantum numero tu lectum completum , di adaequa tum , a quo accidens accipit nuis mericam unitatem r & hoc mois
do comparantur agens , & patiens ad entitatem actionis. Et ita mirum non cst , quod talisentitas in utroque recipiatur. Sed contra elt. Quia agens,& patiens non pomunt tanquam subiecta inadςquata ad actionem comparari. Ergo solutio nulla est.
Prob. ant. Quando duo subiecta
ut inadaequata comparantur , ex Vtroque resultat unum ad qua tu subiectum . & ex utroque Ctiam tanquam ex parte retultat unum eompositum.Sed ex agente , i passo non potest unum composi- . tum resilirare. Trgo non pota
sunt se habere ut subiecta in ad
situm importat in recto partes, ex quibus componitur , sicut pa tet per singula discurrendo Sed non est assignabile compositum, quod importet in recto agens, dcliniens .hrgo ex agente , di pasto non poteti unum , di idem com positum resultare. Prob. min. Quia tale compositum non esset ςωδaec cuct Zatiens,nee post ut hab ea