장음표시 사용
381쪽
halaxe ali m denominationem, Ea, quae convenium formaliteri& esse in aliqua specie. Ergo non α solum materialiter disserunt inest dabile tale compolitum, creatis,pertinent ad idem praediai. i Dices : Tale comp9situm Canientum. Nam si ad diversa pon foro aMns, nec patiens diVi' praedicamenta pertiserent , e βψe, α exclustae, sed *upinquo sent diiuncta formalirer,ucut ip-es ςt in recto. - , sa praedicamenta. Sed agens, ct Contra tamen est .Quia com' patiens comparative ad entita
positum, quod in recto sit Mς03, rem actionis, & passionis perti& patiens una ui, & in rccto pςr nent formaliter ad praedicamen-Hramque denomina ionum ea diversa,licut etiam actio,&pastitutum, ςhymaeticum eta Ergo si . Ergo agen , ex patiens copi, non est d talo. Prob. a0ti Faις parative adent Marem actionis D . compositum esset simul , i - in passionis non habent conveniem recto constitutum per denomina tiam formalem cum sola distin-tionem oppositam agentis videli ctione materiali. cet, & patientis. Ergo esset chy- Tertio impugnatur solutio maericum. Nam compotitum principalis. Eadem numero en-
constitutum in recto per dupli- titas accidentis.non potest recipicem disserentiam oppositam, in duobus subiectis distinctis, de
chymericum est..ta sint , adinvicem non unitis.Sed agens,
Secundo solutio principalis & patiens sunt duo subiecta dita
impug. Subiecta,quae inadaequa- tinctaead invicem non unita. Eria te comparantur ad aliquam sor- go eadem entitas actionAE , dcmana, solum materialiteri diffe- passionis non potest in utroquerunt sormaliter vero nVenien, recipi,nec utrumque ad illam iu-tiam important, sicut in Omi- adaequete comparari. bus sit biectis inadaequatis cernere Respondebis. Eandem enti IUCet. Imo & actus inadaequari tatem poste recipi in duobus sub- alicuius habitus, vel potentiae tectis di itinctis, & ad invicem comparativh ad habitum,vel po- non unitis. Nam quando ignigientiam materialiter distinguun- calefacit duo ligna distincta .atur.Sed agens, & patiens compa- dem numero entitas calefactio. rati vh ad entitatem actionis, & nas recipitur in utroque ligno, in passionis non habent convenien- sententia nostra Uerente, quod tiam formalem cum sola distin actio recipitur in passo. tione materiali. Ergo non com- Sed contra est. Nam illa cari
parantur ut subiecta inadaequata lefactio non solum recipient in ad praedictam entitatem. Maior. lignis civersis, & separaris . sed cum conscitenet. Et Prob. mia. ctiam rectritur in inculo existen
382쪽
te interutriamque,quamvispropter incapacitatem lubiecti non producat in medio totum illum effcctum , quem producit in ligno, semper tamen producit aliquem effectum in medio : ergo nunquam eadem entitas recipitur In subiectis distinctis, & ad
invIcem non. VnitiS, alias eadementitas posset eme a se ipsa diversa,& separata ,sicut& ipsa subiecta realiter separantur. Ex quo patet ad exemplum, quo utuntur adversari j de modo unionis,qui Idem realit Er recipitur in materia , & forma. Quia materia , & forma non sunt ad invicem separatae, sed potius per talem modii in uniuntur. Et ita mirum non est, quod idem in utraque recipiatur: Respondebis: eandem numero entitatem possie recipi in
subiectis distinctis. & ad invicem
separatis. Quia eade relatio proportionis, quam unuS numerus dicit ad alterum. Recipitur in omnibus, quamvis unitatis inter se sint diversae bc separatae. Sed contra est. Quia probabilius est relationem proportionis numeri ad numerum recipi solum in vitii na unitate cum Ordine ad unitates praecedentes. Nam ultima unitas dat speciem numero , & sundat relationem proportionis cum habitudine ad p cedentes. Et conlequentet cum eadem habitudine debet relationem rcci2ere. Ergo co tradictorium solutionis probabilius est.. Secundo impugnatuν data silutio. Quia numerus est unum per se unitate ordinis , & omnes partes importat In recto. Et ideo eadem relatio,quae efficit totum, recipi tur in omnibus partibus sal tim mediath. Sed ex agente , &paso non fit unum ens per se habens determinata in essentiam, Scspeciem. Alias haberet determinatum praeuicamentum dillinc tum ab Omnibus alijs. Quod tamen est falsum. Ergo eadem enialitas non potest esse recepta in agente,& passio simul. . Secundo. Alia ratione efficaci probatur nostra conclusio. Acistio immanens recipitur mi maliter in agente. Ergo actio transicnsformaliter in passo recipitur. An iniec . constat,& conseq. probatur. Quia haec est differentia , quam Div. Thom. locis antecedentes
relatis, & I. p. quaest. 18. artic. 3. ad i. assignat inter actionem imis manentem , & actionem transeuntem , quod prima est perfectio agentis,& rccipitur in illo: secunda est perfectio passi, ik in ipso recipitur Quod etiam indicare videtur nominis ethimoloiagia. Nain sicut actio dicitur immanens, quia intus manet: ita a poellatur transiens , qua transit ita exteriorem materiam , α recipitur in passo. Reip .contrari j. Actionem
transeuntem ab immancnte Ustiam
383쪽
unguI, non quia una recipiatur corpora movet. Irgb producere in agente, & altera recipiatur in estectum ad extra potest compe- passossed quia actio transiens pro rere actioni formaliter imm ducit effectum ad extra, & actio Menti immanens producit effectum ad intra. F. III.
Contra tamen est. Quia a tio immanens nedum producit flectum ad intra,sed etiam re- Ρ Solvuntur arguments.ct pitur in agente. Ergo, Vt actio .rantiens sit adaequa te ab imma- Λ Rguit. primo contra conet.
lenti distincta non solum debet 6 1 nostram. Nam , ut actio:ffectum ad extra producere, sed . : trasiens differat ab Inamaia:tiam debet ad extra,vel in pauci nenti sormaliter,necessarium no'ecipi. , . vst,quod recipiatur in pallo. Ergo Secundo impugnatur solu- ΠΟΠ in passo recipitur. Prob. ant.
io data. Producere essectum ad Actiones non per subiecta , sed:xtra competere potest actioni pςr terminos distInguuntur. Eoormaliter immanenti. Ergo ut quod actio non a sublecto , sedictio transiens sit ab immanenti a termino habet speciem. Ergo,
i illincta satis non est,quod pro- Vt actio transiens differat ab imi ucat effectum ad extra,sed ultra manenti sormaliter,necellarium equiritur,qu recipiatur in pas- non est,quod recipiatur in passo, o. Prob. ant. Actio intellectus, sed sufficit , quod effectum albe voluntatis divinae est actio for- quem ad extra producat. naliter Immanens. Et tamen Confir.& explicatur. ActIo eus per intellectum ,& volun- formaliter immanens non per seatem operatur ad extra forma- Ordinatur ad effectum produceniater. Ergo producere effectum ad dum ad extra, nec ab illo habet xtra potest competere actioni speciem. Ergo.ut actio transiens Irmaliter immanenti. cisterat formaliter ab Immanenis
Rursus etiam . In Angelo non ti, satis est, quod effectum proiae periuntur actiones formaliter ducat ad extra, & per se ordine anseuntes.sed tantum actiones tur ad ipsum. Quia per id, quod Irmaliter immanentes.Eo quod solum convenit ipsi, & non cona Angelo solum reperitur intel- Venit actioni immanenti , suffi-:ctus ,& voluntas, quorum ac- cienter ab illa diitinguitur. ones sunt formaliter immanen- Resp. ad arg.n .ant. 3c ades. Et tamen Angelus plures e L prob.dist. ant. Per terminos foris:ctur ad extra producit, & plura maliter: conc .ant. Connexi ve:
384쪽
voluntate, quae potest non pone- quando bonum illi proponitur, re actum. Sicut affirmant aliqui movetur statim ad amorem iude ente rationis, quod semper lius: quae quidem motio meta- cxigit proprietateS, potest tamen phorica , & intentionalis, est reperiri fine illius. Eo quod pro- vera , dc rς alis in causando , dc prietates fiunt per actum intelle- etiam phylaca: id est, non mo-ctus , supponentis voluntatem li- ralis. Dicitur tamen motio me-bere applicantem ad proprieta- taphorica per similitudinem , &tes fingendas. metaphoram admotionem cauis Ex dictis colligitur finem sae efficientis procedentcm ab per suam motionem nihil reale illa , quatenus existit in re , α intrinsecum imprimcre volunta- per veram , dc realem egreii ti. Hoc enim est proprium Cau- nem, sicut floriditas, & amCesar efficientis, quae vere, dc per nitas prati, quae letificat homi- physicum contactum influit in nem aspicientem dicitur risus proprium ellectum ; non tamen metaphorice per similitudinem competit fini, qui solum lucta- ad verum hominis ritum , quo Phorica motione movet per laetitia cordis ostenditur. Et hara quandam sympatiam cum ipsa de art. isto, & 1. lib. Phylic. . oluntate. Nam voluntas habet cum art. praecedenti ad Phylos. Propensionem in bonum. Et ita applicanda.
PHYLOSOPHI accutissimus Intellectus , profunditate ele
. Natus, elevatione profundus . dignitate intelligentiae admirandus , di. admiratione dignus passionem notissimam , & Communem entis mobilis in hoc tertio libro explicandam aggreditur, bc diffinire connatur proprietatem quidem communc.videlicet niotum: qui omnibus bellum cruentissimudicit,omnibus ccrtamina movct, uum ipsa quietem desiderant. Et motus inquietudinem amat: quies regnare tentat. Et motus cum
Suiete pugaat, Δ audacia Ilenus gloriatus omnia sub illius pede
385쪽
esse ponenda vago ,& suo simul colla domanda iugo. Im nam que per Undarum guttas, flores, dc gramina cuncta ,- actorum. raia mos , stella ,& omnes aristas, per dubios pelagi fluctus, per saxa, per holtes,per orbem terrae, necnon & aequora Ponti fugit Inquie lusis ipsa quatit aera totus. Ad cuius velocitatem insequendam, de naturam is perandam assidat nobis Coeli Prodigium totius mundi Portentum , Eccletastici iulmen Altaris ,& lumen honoris. Sin fissimus Thom .cuius nomen laetitia eit Coeso , semper venerabit mundoicuiusque doctrina secura via est cuiuscumque sapientis, dilia politione tonantis. Quo duce non timet vultus Philolopesa ruina .cesued potius excuso laeta pavore canit.Cum quo sit . Qv ESTIO I.
quibus competat diffinitio motus..
Motus diffinitio proponitur. .
quae Arili. docuit in c. 2. in hoc libro communi-thi dissinitur: A lus entis in poteuria, secundum quod in potentia. In qua prima particula ponitur loco g neris. Quia in ratione actus conis venit motus cum quacumque alvitera forma. Asia vero particula
entis in potentia explicat subiecώtum motus, videlicet mobile; quod erat in pinentia as motu . Per vltimam deniqueparticula ira se udum quos in potentia dissingulatur motus ab omni alia forma. Nam motus taliter actuat lubie tum mobile,quod illud relinqvst' in potentia aci ipsum terminum motus,quod aliae sormae non ha-
Haec omnia expilaantur excar. plo lapidis,qui antequam move retur, erat in potetia ad motu . .
Et ideo motus lapidis est actus .entis,quod prius erat in potentIas: quando vero lapis movetur, iam non est in potentia ad ipsum mo , tum:In potentia tamen est ad Ipsum terminum motus. Eo quod imotus est fieri terminῖ , α illius consequilo. Et ita actuat lapidem, talites quod ex modo actuandi relinquit ipsum in potentia ad terminum consequendum: . Sed Inm. Motus nota est diffiniuis. Ergo non recth dii finitur. Prob. t. Motus non habet essentiam determinatam. Slis quidem non pertinet directE ad aliquod praedicamentum 2 pee omnIa divagatur. Ergo dissiniabilis non est... Resp.motum directh non pera
386쪽
non tamen hoc provenire , ex bile esse in potentia ad ipsum quo non habeat determinatam motum 3 non tamen ad termiaestentiam squod quidem falsum num motus. est, cum habeat propriam spe- Sed contra, subiectum esse ciem . per quam constituitur in in potentia ad motum non est seipso,& distinguitur a quolibet de ratione mobilis.Quia cor nuia alio)sed hoc proxenire, ex quo quam est in potentia ad suum motus est aliquid incompletum . motum , sed semper in actu moia Et ita non pertinet ad aliquod vetur. Ergo per illam particulam praedicamentum directe ea po- entis in potentia significari nontius inter post praedicamenta nu- debet subiectum elle in potentia meratur. Instantia est in analo- admotum , sed otius ad iplum gis, & aequivocis , quae verh di&fin Iuntur. Et tamen directe ad aliquod praedicamentum non
pertinent. Dices: Solum ens comple
tum est vere diffini bile .Sed mo-
Resp.Quod cor non est inpotentia divisionis , dc carentiae physicae ad motum g est tamen in potentia metaphysica ad ipsu, quatenus est principium illius: tus est aliquid incompletum. Er- &ipse motus de essentia cordisgo vere diffiniri non potest. non est. Sicut Sol est in poten- Rei p. Ens in completum ve- tia metaphysica ad lucem. Quia re posse diffiniri. Siquidem vere licet nunquam sit sine luce , ipsa Constat ex praedicato communi, tamen lux de essentia Solis nonia ex vera disterentia; quod ad est. Unde per illam particulani veram diffinitione sufficit; qua- entis in Diearia significatur subicinuis non possit ens incompletum tum motus eis e in potentia phy-
diffiniri diffinitione ita propria, sica , vel metaphysica ad mo-
qua diffinitur ens completum. cum .
Secundo instabis. Perillam Tertio Instabis. Diffinitio particulam isu dum suod in ρο- motus convenit aliis formis, timientia significatur subiectum es- substantialibus,quam accidentain se in potentia ad ipsum termi- libus. Erg6 convenit alijs a diffinum motus.Sed hoc idem tignia nito. Et consequenter bona non scatur per aliam particulam est. Prob. ant. Quia calor ut qua tis in potentia. Ergo idem signi- tuor relinquit subiectum in po-ficatur per utramque, & conseis tentia ad calorem ut quinque: αquenter aliqua superflua erit. forma embrionis relinquit mateis
Resp. neg. min.Quia per il- riam in potentia ad formam ho- Iam particulam eruis in/otentia Io- minis. Ergo diffinitio motusium significatur subiectum mois competit alijs formis. ω
387쪽
dist.anr. Per modum formae imia perfecte,quatenus una forma Imperfecta ordinatur adperfectam: icon C. ant. Per modum viae , α tanquam fieri ipsius termini, ad quem subiectum relinquitur inpotentia r neg. antec. & conseq. Quia esse viam,& tendentiam,& tali modo actuare subiectum per modum fieri termini , &ipsum relinquendo In potentia
ad terminum ipsum, eit propriae. natura motus, re nulls alteri con
tatis veniendo supponimus mois tum posse accipi pro motu se Cessivo habente parte&priores, &mileriores, quarum una alteri succedit,qualisest motus localis,& motus alterationis: in quo motu simul non est fieri termini,& illius factum esse: Et ita ex vi illius relinquitur sub tectum inpotentia ad ipsumi terminum motus. Proindoque motui praeis dicto vere competae assignata diffinitio. OG Potest insuper a Ipi motus pro quacumque mutatione in
tantanea', in qua simul est. fierrtermini,& illius factum esse.Qus . quidem est.in multiplici differentia. Alia namque est intentionalis pure spiritualis, sicut intelle tio Angelica .. Alia quidem praesuppositivb a materia dependet, sicut intellectio humana.Alla Ve- qaoad substantiam materialis
est,sicut amones sensuum exter norum internorum. Alia ta dem est mutatio Instantanea, noquidem intentionalis, sed physi- ,& naturalis.. De quibus omnibus difficultas eit,an ipsis compe
Statuitur m ba concLsio. mill mutationi in lamanea latenia nati competit difDitia bene tamen mutationi μ' cae nain a
bamus. Quia mutationes indentionales praedictae nou. sunt vere motus.. Ergo illis non covenit diffinitio Trob. ant.Sub
tectum motus solum imperfecthactuatur per motum, & persecthper terminum motus. Sed mutationes praedictae non imperfecte. sed potius perfecte actuant sub tectium.Siquidem perfectio subiecti in ipsa mutatione intenti nati consistit: sicut persectio potentiae visivae consistit in videret perfectio intellectus in intelligere,i voluntatiSm amare. E
Conf& vrg. Motus per se oradinatur ad terminli, sicut motus localis ad ubi :& alteratio ad qualitatem.Sed mutatIones prςdic ςno perse ad terminu ordinantur,
388쪽
Ergo mutationes praedictae non tentia ad formam substantialem
habent rationem motus. Prob. consequendam. Ergo praedicta, mi. Nam plures ex mutationibus mutatio instantanea estJactus assignatis nullum terminum proin materiae primae existentis in po- iducunt, sicut actiones sensuum tentia ad formam substantialem, exteriorum: aliae vero, quae proin ad quam etiam ordinatur.
ducunt verbum, speciem expres- Dices: Mutatio praedicta sitia iam,vel idolum,non per se ordi- mul est cum forma substantiali . . nantur ad ipsuna , sed potius ver- per illam producta. Et proptereabum ordinatur ad actionem ip- dicitur mutatio instantanea: quia Lam. Nam ideo inte Ilectus pro- terminus perluam productus si ducit verbum,ut obiect um intel- mul est,ila in eodem instanti cu msic π.vel in verbo percipiat. Ergo mutatione ipsa. Ergo talis muta- mutationes ists non per se ad ter- tio non relinquit materiam. in iminum ordinantur. Ex qua doc- potentia ad ipsam krmam. .
trina facile quisque potest solve - Resp.dist .ant. Simultate ins
Te argumenta in contrarium,que tantis in quor conc. ant. Si multate etiam facillima sunt. instantis a quo: neg. ant. & cons. Secundam vero partem,vide- Licet namque mutatio ista simul
Γcet mutationi instantadeae phy- sit cum . forma producta in eo iscae, & naturali distinitionem dem mstanti reali temporis,& in asSignatam convenire prob.Quia quos est tamen prior forma prio . mutatio instantanea physica, & ritate a quo. Nam quando intennaturalis , qualis cit generatio ligitur mutatio,non dum intelliis substantialis ,relinquit subiecturu gitur forma. Et ita pro illo priO- in potentia , secundum quod in ri intestigitur materia in potenis potentia. Ergo vere competit ilia tia ad formam habendam. liassignata diiunitio. Prob. ant. 1 Sedcontra. Quod est in po- Praediina mutatio est a mateia tentia ad formam habedam, hariae primae existentis in potentia bet privati emtormae.Sed maia ad formam substantialem , ad teria pro illo priori generationis quam etiam ordinatur. Ergo in privationem formae non habet. actus entis in potentia lacundum Ergo non inini glaec in potentia quod in potentia. Prob. antec. ad formam. Proti. min. In cois
Pro illo priori , quo intelΠgitur dem instanti reali non potest esse generatis substantialis, intelligi- forma cum ipsius privatione : si
tur in materia fieri formae subia cui lux non potest esse cum te- tantialis,& via ad ipsam,non ta- nebris: nec caecitas cum Visu.
mentiHelligitur ipsa forma, sed Sed in instanti reali generatio- potius intelligitur materia inpois rus est forma. Ergo pro illo pris-
389쪽
Usestationis nim habet mate- Vel actionem diversam realiter. ria privationem forma'. - Sicut idem numero homo factus sp.distanai. Privationem per generationem fiet in resurre strictam, vetantam: co . mai. ctione per actionem divinam. Et Strictam praecisse: nego mai. &, idem numero Corpus Christi filial sub eadem distinctionis minoris: ctum a Beata Virgine,vel ex illa. neg. conseq. Quia , ut aliquid sit producitur a Sacerdote per ver in patentia a d formam , non ve- ba consecrationis. Et eadem nu quiritur stricta privatio, vel rigo- mero qualitas producta per mairosa formae carentia , sed fiassicit 'aioncm poteti per aliam ioten
privatio lata, id est,quod pro ali- di.Quod quidem signum est mo-
quo priori intelligatur subiecia tum non identificari realithetum. Sc non intelligatur forma. Cum termino producto per ip- Cumque pro priori generationis sum .Alias duo motus, vel actio- intelligatur materiam mutari, dc nes essent idem realitbrcumvnoyrendere ad formam,& non dum & eodem termino, dc realithe form a intelligatur in materia.Fit distingueretur inter se. Quod aia inde materiam intelligi in po- mittendum non est. tentia ad formam habendam. Tertio colligitur motum . i . non esse rea ter distinctum ala Vltimus. actione, Sc passione. Quia ectio. ii nes multiplicendae non sunt absq- r 'ν corallaria ex di . t lla necessitate. Sed nulla neces . . : sitas est,ut actio motus, & passio
EX dictis In art.discursu colliis sint entitates realiter distinctς .Eegitur motum realiter dis- gono distinguutur realithr. Prois tingui a subiecto mobili. bat. min.Eadem actio,prout egr: Quia mobile est in potentia ad ditur ab agente, potest denominmotum. Nihil. autem est in po- nare agens, prout recipitur intentia ad in ipsum . . mobili , potest denominare pata Sec. infertur motum reaII- sio, & quatenus mobile per illam, thr distingui a termino 1 quo, & movetur,potest denominari moαι termino ad quem.Quia per mo- tus.Sicut idem impulsus,quo alliatum destruitur terminus a quo, & quis movet lapidem . prout egre acquiritur terminus ad quem : & Qitur ab impellente est actio &nihil potest destruere, vel acquia quatenus movet lapidem dici-rere se ipsium. tur motus, ct secundum quod Quod quidem constat insu- In Iapide recipitur dicitur pata per ex eo, quod idem terminus sio. i Ergo nulla necenitas
Potest fieriper diversum motum, in i m actio , metus. A passio
390쪽
sint entitates distinctae,& multi- est eniItasmodalis, clans, di mplicatae realites Dices: Actio,& passio pertinnent ad praedicamenta diversa.. Ergo realitEr distingu ntur. Quia eadem entitas non pol est ad diversa praedaeamenta pertinere.
ta pertineant ad prςdicamenta diversa,non requiritur distinctio
realis, sed sufficit distinctio formalis per rationem, & virtualis, a parte retia
Sed contra .. Quia ideo in probabili sententia Thom illaru relatio distinguitur realithr a suo
fundamento: quia fundamentir,& relatio pertinent ad diversa praedicamenta. Ergo quae pertinent ad diversa praedicamenta realiter distinguuntur Respilam ei Ahom istas non probare relationem,& funda iamentum esse distincta realiter: quia pertinent ad praedicamenta
di versa abloluid a sed quia pertinent adi praedicamenta cli, cria, quorum unum est a blblutunae , &alterum relativum:& ideo essediit ncta realitEr. Eoquod eadementitas non potest esse absoluta& relativa. Alias haberct totum suum esse in ordine ad aliud. Quia esset relativa. Et simul noni ha beret .Siquidem esset a bsoluta iaquae prςdicata de eadem entitate verificari non possim t. Tandem colligitur distinctationem motus 1 termino essercalcm. modalem. Quia motus complera, Vt ex propria natura cognoscitur.Ergo solum realithemodalithe 1 termino, distinctuti estia
. Sensius difficultatis apperituro
vnum supponimus inquiri mur aliud .Supponius quidequod actio maliter ut talis importat formali tet in hinentiam ,.
quamvis solam estplicet egreislonem ab agente.Sicut relatio formaliter udi talis diat inhaerentiam,licet solum explic Et reipe
ctum , vel tendentiam ad term num relationis. Et utriuscue eadem ratio est. Quia ratio acciden cis est conceptus communi, ad relationem , 5c actionem. Et
ita quςlibet ex ulla forma Iitht Inis haerentiam importat.Desublecto, tamen inquirimus, an videt Ichi subdictum , cui inhaeret actio,sit agens, a quo procedri, vel ipsum paulim Et de actione immaneri dubium nobis non est. Illa namqformalitEr est In agente sicut inistellectχ ita inrellectu .. Et proditerea dIcitur immanens quia intus manet,sicut etiam Intellectus