장음표시 사용
401쪽
ut in quo.Et est vitIma actualitas agentis,& illius reductio , ut aquOἱnon tamen vi in quo: vel ut terminis Arith.utamur, est perfectio huius ab hoc; non tamen huius in hoc: quatenus intrinsece egreditur ab agente,& per egre-sionem prςdictam perficit in trinia lace ipsum ,& reducitur de actu primo ad secundum.
Dices I .Quia actio Immanens est perfectio intrinseca agetis,intrinsece in illo recipitur. go si actio transiens est intrInseiaca per periectio agentis,intrinsece etiam in Illo reeipienda est.. Secundo dices:Sicut actio dicit ab,de egresionem: ita resavitio dicit ad respectum ad terminum .Sed relatio inhaeret subis lecto,cui communicat dea nominat relatum. Ergb actio deis bet inhaerere sublacto , quod denominat agens , & a quo intrIn sece egreditur. Et consequenter
erit illius persectio , non solum ut a quo Nocedit, sta etiam ut
Resp.ad I .replic.neg.causalem,tanquam adaequatam, sed insuperiquia actio immanens Ordinatur ad agens intrinsech perficiendum. Et ita debet esse tam egresive,quam inhaesive In ageniate , cuius oppositum in actione
formaliter transeunte contingit. Ad a .repl. negatur Cons.
Et ratio discriminis est. Qir a actio est forma vialis egrediens ab agente,& tendens ad pasium tuisis inclyta .
solum est egresive in agete ,Inhς- sive vero in pallo. Relatio vero est tendentia ad terminum ut ad aliquid pure extrinsecum , & s lum per se ordinatur ad perff. ciendum intrinsece subiectum illud quod denominat relatum. Et propterea debet in tali subiectato formaliter inhaerere. Quinto arg. Causalitas est In eo,cuius est causalitas.Sed a tio est causalitas agentis. Ergo recipitur in agente. Prob. maI: Constitutivum debet esse in eos quod constituit. Sed caula litas constituit causa In actu secundo causantem. Ergo causalitas debet esse in eo,cuius est causalitas . Cons. I.Forma de bet esto
inhaesive in subiecto,quod denominat. Sed actio denominae
agens operans in actu secundo. . Ergo debet este in agente.
nicat suum essectum primarium isublecto illi, cui intriasteE inhparet. Sed actio non communicat
passo suum effectum primarium. Ergo non inhaeret in passo, sed
potius in agente .prob. min. Eia fectus primarius actionis.est de nominare operans in actu secuniado.Sed hunc effectum non comis municat passo , ut per se est manifestum. Ergo itan .vera est. Resp.neg.mai.universali athr si pram. Et ad prob. dist.
402쪽
min. neg. Conleq. secundum diiunctionem minoris. Constitutivum namque debet cile in eo , quod comtituit, eo modo, quo constititit. Cumque actio constituat agens in actu secundo per egretionem ab illo inia dis iit , quod debet In illo esse egrci e , vel secundum Con-ccptum ab ; neces,rium tamen non est , quod in illo sit inhae- sive , hoc enim est in actione peculiare, constituere videlicet operans per cgretionem ab ipso
Ad IaconL poterat negarimes.universalithr intellecta. Cuius instantia est in specie expressa , quae denominat obicctum Turrientatum . & Intellectum in actu secundo. Et tamen non in obiecto, sed in intellectu recipitur. Et in actu voluntaris , qui in probabili senteacla est causaliistas finis, & ipsum denominat causantem in actu secundo. Et tamen non in fine, sed in voluntate recipitur. Et dispositio de nominat materiam dispositam di relatio vestae cum forma deia nominat materiam relatam. Et tamen disposiclo, & relatio pra dicta' non in materia , sed in
Compositor pluatur Quidquid tamen de hoe sit Resp .aliter dist.mal. Quod
denominat per unionem inhaeis suam et Conc. mai. Egresivam
nego mai. Et sub eadem divinis hione miuoris neg. conseq. Speciale namque est In actione, quod egrediatur ab agente , dc per hanc egresionem reducat ipsum de actu primo ad secundum , Ipsumque denominet
agens. Unde actio non habet denominare agens per inhaesionem in ipso sed potius per egre-sionem ab illo. Sicut rivulus constituit , & denominat soniarem fluentem , non quia rivulus
sit in fonte a sed quia a sinte proinceditin species non denominat formaliter mediante inhaerentia , sed mediante repraesentati in ne i & subsistentia formaliter non per Inhaerentiam , sed per terminationem denominat.Qus doctrina consonat Ang. Mag.
ii quod si poneret esse aliquam
actionem , quae non esset acciadens, non esset inhaerens , denominaret tamen agens.Quia egre deretur ab ulo. Ad,. cons. resp. dist. mar. Primarium in adaequatum et Conc. mai. Primarium adaequatum. n
m ms. Et secundum eandem distinctionem minoris negatur conseq. Licet namque forma deis beat communicare aliquem eia
sectam primarium subiecto illi, cui intrinsech inhaeret , non tamen necessarium est , quod Illi
primarium. Quia , ut forma in subiecto sit formalIthe , suffiei taliquem effectum primarium communicMer ut plurimi dicunt
403쪽
de gratia habituali, quae formalliathi erat in Christo , quae tamen non conitituebat Christum filiuadrilivum , quamvis talis effectatus sit in gratia primarius. Et si
Deus assumeret natura Irrationalem redderet illamsubsistentem.& esset unitus formaliter cum ip- sa , quamvis non redderet illam personata , qui est aliquis primarius effectus in Divina subsistesia. Sed inst.Non esse assignablis Iem effectum aliquem primu rium , quem actio communicet passo. Ergo si solutio vera est,non
poterit in passo , sed solum in
Scio res p. posse , quod , ut forma sit in aliquo subiecto foris. malitEr, sumit illi communicare aliquem effectum secundariae, quamvis non commimicetaliqueetactum primarium, Ut constat
in aliquibus formis iuxta sentemtias proba biles Thomistarum, &si verum sit , quod si forma nullueffectum primarium, Vel secundatium communicaret , non ecset in subiecto formalithr. Undis si intellectici poneretur in lapide.& gratra in natura irrationali, non essent in illis formaliteria quod etiam plures affirmant de speciebus intentionalibus, quae In aere solum materialiter inveniuntum. Quia nullum essectum formalem etiam secundarium
ctrina illa necessaria est. Et ideo Respia Λctionem commum care pasto aliquem effectum primarium , videlicet e se actum, seu denominationem acti. Contra tamen est. Quia de- nommatio acti provenit a passione formaliter .Ergo non est effecistus primarius actionis. Prob. ant. Denominatio acti, & passi est eadem denominatio , ut per se manifestum videtur.Sed denomina intio passi provenit a passione.ET6'etiam ab illa provenit denomia natio acti. Resp. tamen neg. ant. Et actprob. diii. mai. Eadem realiterrconc. mai. Eadem larmallithri
sici sunt idem realltero formali ter distinguuntur: ita denomina-.tio acti propria action Is,& denominatio passi sunt eadem denomynatio realiter ; formaliter tamen diserta est. Quae dI versitas consistit in eo , quod denominaistro acti provenit ab actione, non solum virecepta In passo,sed etiavi tangente essecti vh passum Ipsum . Et ideo provenit ab actione'
cum oresne ast agens: denomia.
natio verti passi provensi solum
ab actione,tanquam a forma r cepta.Et ita in conceptu formali non explicat ordinem ad ipsum agens, quatenus ab illo provenit
404쪽
te, sicut rivulus solum egresist. . IU. est in fonte.
in stibiecto, cui commutacat proprium effectum primarium. Sed actio formali Ertrantiens communicat essectum primarium agenti. Ergo in agen-xe recipitur. Prob. m in. Eisectus Primarius actionis transeuntis est Constituere agens Sed praedictum evictum communicat agenti. Ergo min.vera est. Resp. dist. mai. Forma, quae proprium effectum primarium Communicat per unionem inhae- suam: conc.mai. Per unionem egrestuam : nego mai. & conC. min.neg. conseq.Quia actio propriumprimarium enectum communicat per egretionem ab agente. Et ita satis est,quod egrediatur ab illo, ut talem effectum
est ipsa forma communicata subiaiecto. Ergo non potest forma non esse in subiecto, cui communi Mat proprium elicamn prima
Resp. dist. cons. Et modo quo illum praestata c*nc. cons. Alio modo : ncs. coni m. Quia actio communicat agenti proprium est ectum primarum per aegrescinem ab illo. Et ideo solam Uectave cibct esse in asenis
Sed inst. Forma non potest essectum primarium communia care subiecto, nisi per unionem cum illo. Sed omnis unio formae accidentalis fit per inhaerentiam. Ergo non potest communIcaretalem effectum subiecto, cui non
Resp. neg. min. Quia actio ad disserentiam aliorum accide-llum duplicem effectum communicat. Alterum quidem pasiso: alterum autem agenti .Et priamum per inhaerentiam Communicat; secundum vero per uni nem egresivam cu agente , quod
tangit physim contactu egreλVO,vel a quo physich procedit. Sed inst. Non potest actio ialiquem elismi primarium sub
tecto comunicare , niti per unionem inhaesivam. Ergo solutio nulla est. Prob. ant. Non potest actio communicare aliquem eias tum primarium, quin com municet conceptum in. Sed non potest communicare Conceditum in nisi per unionem inhae-sivam.Quia conceptus in est conisceptus inhaerentiae. Ergo. Αnt. est verum. Prob.mal. Non potest actio communicare aliquem
effectum primarium specificum,& proprium actionis, quin com municet conceptum ditarentialem. Quia effectus specificus, i cprimarius est proprius sormae iucundum differentialem eon
405쪽
ceptum.Sedet on potest commu-. Pax conceptus anisalis, qui estnic are conceptum di fierentiale,i conceptus genericus, & commutaquin comunicet conceptum. is nis. Ergo non potest agens esse Ergo mai vera est aerΟb.mi On Capax. conceptus disterentialix potest communicare conceptum actionis, & non esse capax conia disterentialem , quin comunieet Ceptus in, qui est conceptus gene- conceptum genericum. Si quide ricus, di communis. Et conse- conceptus differentialis,&gene- quenthrnoo poterit actio Comia. ricus identificantur realiter. Sed municare agenti conceptum dis conceptus genericus est conce tus in omni occidenti communi. lErgo non potcu communicare conceptumd4flarentialem, quin
Resp. plurimi: posse ad ianem communicare conceptum disterentialem, quin commuuiis Cet conceptum genericum, vel non communicaresn. Quia su lectum potest esse capax conceptus disserentialis,& non habere capacitatem ad conceptum C munem:& quando ex duplici co-ceptu realiter identificato subie mim est capax unius,& non alterius'. potest forma unum, & non alterum communicare lubiecto.
Sicut gratia habitualis Christum
hominem constituit Sanctum,&non filium adoptivum : quamvis isti conceptus realiter identificentur ingratia. Et idem in anima rationali, quae ut Vegetativa communicatur capillis, non tamen ut rationalis. Hanc tamen soIutionem non
potamus approbare .Quia implicat aliquod iiibi uim esse capax gradus rationalis,qui est disserenatia lis in homine, di non este ca-
ferentialem, quin Communicet conceptum m genericum , dccommunem.
ι a. impug. Quia subiectum, quod non est capax habendi
non est etiam capax habendi conceptum disterentialem. Ergo, solutio tradaita nulla est. Prob. ant. Bene,& ex terminis vale subiectum non potest habere conceptum genericum.Ergo non potest habet conceptum differentialem. Quia in taliconLarg. a superiori ad laserius negative, quae conseq. ex terminis tenet. Et consequenser in omni materia bona est.Vnde, quod non potest esse animai,non potest etiam esset rationale.Et quod non potest e se vivens, non potest etiam esse vivens sensibile. Epgo subiectum quod non est capax habendi cona
est capax habendi conceptum differentialem. Quapropter tali
Resp.Non posse subicctum ecase capax conceptus clisterenrialis,&non esse capax conceptus con ammis, Et cordequenter no potic
406쪽
agens habere capacitatem ad ctione agentis,ut a quo,rit egreia conceptum dindisterentialem sive; non tamen inhaesive,& illius
actionis,& non habere capacita- Vtinquo. . tem ad conceptum communem si a .colligitur. Quod quando is, sed potius actionem debere D. Th. in a. dist. o.quaest I. arta communicare conceptum in. si 4. resp. dicendum: i Quod eum Mis1emel communicat iam; non ta- ris sit in agente, Gr passio in patiore men necessarium esse,quod actio non potest esse idem numero recidens, Communicet conceptum in per sequitur de actione Immancnia inhaerentiam formalem ed satis te , non vero de transeunte foria esse , quod communicet talem maliter.Nam ibi loquitur dem ais conceptum per formalem egreta litia actionis Crucifigentiu Chrisionem: quod taem ita continia stum, quae quidem litat executiis git. Quia sicut conceptus. disse- ve fuerit actio transiens,impera rentialis, Scia est in agente egres- tivh tamen erat actio imma sivE: It1 conceptus is egressIve nens,videlichi actus malae volun- est in agente. Vterque conceptus talis Iudaeorim. conaetuit speciem actionis. Et i, 3.colligitum Quod etiam Diaideo actio communicat agenti Th. loquitur de actione imma-
utrumque conceptum egressive, nenti,quando I .contra gent. Ca-
de cum vimque formaliter egre- pit.9. alserit: QMd actio,qua non eflvitur ab agente .. substantia agentis nest ei,' t aecidera
subiecti : Procedebat enim ibi de F. Ultimus. intelligere .& velle , quae in sol
, Deo sunt eius subitantia in crea-, ο ollaria ex dialis. inris vero accidentia sunt, ει eodem modo quaest. 9.de pol. art. Po
EX dictis in art. discursu cOl- ad 6. R quaest g. art. 2. ubi simi-ligitur 1 .quod quado Arist lia habet intelligendus est D.
asserit 3 de ani Z text. 26. Thona'.
actum esse in eo, cuiu&est actus, In alijs vero locis, in quibus antellistendus est, quod 'sit in eo eandem classimam traddere vi- egressive , non tamen quod in il- detur, solum intendir D. Thom lo sit inhaesive. Quia actio etiam actionem sumptam pro relati'ne. est actus arentIs ut 1 quo, non agentis ad passum , subiectari ita
tamen illius ut in quo. Et simili-' agente. Quod utique verum estriEr quando D.Th.q. .de potentia quia relatio agentis fundatur s artic. I. ad I .amrmat: Actionem Π, actionem lacundum concep- transeuntem esse perfectionem tum A.Et Ita recipitur In agente, agentis,explicandus est de Perse- Cui actio conceptum istum comis
407쪽
. nitanteat et potest D. Ang. eX-plicari de actione secundum es. -s morale. Nam moralitas actus cxterior tota destim trur ab actu interiori voluntatis. Et ideo totam anet In agente, quamvis actio
ipsa exterior physice cosiderata, recipiatur in passo : quod utique quali thridi in quo sensu sit intelia ligendum , ex antecedentibus, &έubsequentibus olligendum est. Et haec Mart. isto , in praesenti textu Eo.& in s. de Anima , dcqn o. Metaphysicae ad Philos
Virum a parte rei possit dari aikpDd infinitum in asia
3. I. Sensus diffleutatis appeHime. Ucundum nominis ethimoto giam illud dicitur Infinitii, quod caret termino, &fine, ad disteretiam finiti,quod finem, di terminum habet .Potest tamen aliquid eo infinitum absolute. Quod idem est, ac esse infinitum secundum suam essentiam. Sicut Deus,qui secundum 1uam es tiam , & in omnis genere infini
im est.Potest insuper Mi quid esse
infinitum in genere determinato
V. g. sec dum magnitudinem, .ut si daretur quantum infinitae extensionis: vel secundum multatitudinem,ut exercitus constans infinita hominum multituesine.
Unde infinitum diffinitur ese ilia lud , cuius semper est aliquid extra
accipere. Iciest in quo quacumque parte , vel perfectione assignata, adhuc tamen alia , & alia 1ine termino assignabilis est. Deinde Infinitum aliud est in potentia quod infinitum syn-Cathegorematice nominatur, illud videlicti, quod habet termiis num in actu ; in potentia vero terminum ,& finem non habet. Sicut quantitas , quae est divisibilis in infinitum , & quacumque parte assignata , Illa eadem in alias partes divisibilis est. Infinitu vero in actu , quod infinitum cathegorematice nominatur,illud est , q-d aqualiter reminum, γsinem non habet , sicut Deus, Cuius perfectio nullis clauditur terminis, sed actualithr infinita est. De infinito ergo secundum suam essentiam in praesenti difficultas non est: sed potius supponitur repugnare essentialiter creaturam,quae secundum essenatiam suam infinita sit. Cuius ea ratio est.Quia talis creatura esset
ita perfecta scut Deus.Et conseia quenter repugnat , sicut repugnant plures Dij. Σ .etiam prob. Quia quaecumque creatura composita ex genea
408쪽
nete,& ditarentia clauditur terum inis secudum suam ellentiam, videlicet per terminum generis,& specifice differentiata Et conseia quenter limitata est fecundum essensiam suam. Sed implicat
creatura , quae composita non IitCx genere, ex disterentia. Ergo Implicat creatura infinita sucundum suam essentiam. Prob. min. Nam in quacuque creatura eius esse distinguitur realiter ab cssentia. Nam lolus Deus est suum esse .Et ita non esse essentialiter repugnat .Ergo repugnat etiam etiaientialiter creatura non compo
sta ex genereditarentia. uia quotiescumque esse distinguitur
ab essentia,catur etiam compositio ex genere,& differentia: Addimus. Talem creaturam fore infinitar virtutis,licut es eniatiae in finitae. Et consequenter es set omnipotens, & pollet omnia
producibilia producere: Aciproinde se ipsam producere pos set Quod essentialiter implicat. Sed inst. Virtus Delaimpliciter infinita est. Ergo potest producere essectum simpliciter inlinitu. Consequenterque erit possibilis creatura simpliciter infinita , &secundum suam essenti am. Resp. dist. cons. Potest potentia non repugnante ex parte virtutis: cone .cons. Ex parte ensiclusmeg.consi Quia lichi vir tus Dei, eo quod cit simplicitet Infinita ,possit quantum est ex se enectam infinitum producere;
repugnat tamen producete Ipsum ex parte effectuS creati .Nam effectum esse infinitum simplicit, ,Sc esse productum,vel ab alio, ellantialiter implicat. Dices: Deus producere pOtest creaturam perfectissimam inter omnes pol sibiles.Sed creatuis
ra illa esset infinita simpliciter,siquidem esset ultimum quod potest infinita virtus Dei. Et consequenter debet este infinka. Nam virtus Dei non poteli exhauriri idccXercere vltimum posse in aliquo
limitato, dc sinito. Ergo potest
Deus producere creaturam simpliciter infinitam; .Pr . mai. . Quia Deus cognoscit coprehenis sive omne . creaturas possibiles,& excellum repertum inter omnes , . & qumani illarum perfectissima sit. Alias non cognosce
rei excessum perfectissimae crem. turae. Et consequente, non uti geret omnem modum possibilem,cum ille excessus modus possibilis fit. Ergo potest DeuS creaturam perfectit simam inter omnia pol sibilia producere. Resp. Deum posse produc re perfectissi ixa creaturam possi bilem sicut etiam illam cognosiscere : ex quo tamen non inscrtur
virtutemDivina exhauriri in aliis quo finito β limitato. Quia illa creatura producta , potest etiam
que infinitum , licet non ita perfectam producere. 2-resp. 1le Deum cognos
409쪽
eere perfectisun in meaturam, est producibIlIs determInath, de non iramen posta illam creatu- in actu ex parte sui. Quia creatu. ram designare practice , di este ra est, α ex parte Omnipotentiae. Eo quod de ratione multi- Quiam ipsa eontinetur; non ta- tudinis infinitae est quod in ea men ex parte modi continendi non possit vltima unitas designa Eo quod omnipotentia divInari,sed quacumque parte assignavi non continet illam creaturam,ta,alla in alia assignabilis est. Vt producendam ante alias crea-- Sediast. NuIta est creatura turas, sed ut producendam omni inter omnes possibiles, quae non sit produci bilis a Deo. Ergo potest Deus creaturam rlectit simam proclucere. Pro ant-Nulla est creatura inter omnes possibiles , quae possibilis non sit. Ergo nulla est, quae non sit produci-hilis. Quia creatura, quae a De Produci non potest, possibilisae est.
tice in determinate: neg. ant. αIub eadem distinctione neg. ni . . Quia inter omnes creaturas pocsbiles nulla est non contenta IaOmnipotentia Divina. Et ita nul-4a est,quam Deus producere non possit syncathegorematich ,& in
determinate in potentias non taω
men potest persectΗ nam in actura determinate ponere. - . Dices: Ergo illa noncst proinduet bilis actu AEdeterminate . - non estsossibilis. Resp.dist. I .conc intermiamath actu exparte continentio in effectus: neg. cons. Ex parte modii producendi: conc. concCIcatura namque perfectuum
alia creatura producta. Quia est ultimum, quod potest omnipotentia Divina. Et cum non possit omnem aliam creaturam in actu producere , propterea quod reis pugnae multitudo In actu infiniata. Inde est quod non possis peria
sectissimam creaturam ponere in actu,repugnantia proveniente ex modo, quo talis creatura in Divina omnipotentia continea. tur. Exemplum invenitur in s
cunda die, quae ab late possibu sis, & producibilis est; di tamen non potcst Deus ante primam diem, secundam diem produc
De.Modo autem sit s. a. ' iseeunda conclusio. Repugnat de potentia absiluta corpuι is extensiloae infinitum.
Cinci. haec duplicem contianet parte,unam de corporgnaturali Aila 'a de corpore mathematico a matella separato Ma qualitatibus sensibilibus. It quantum ad I .panem probant fur,
410쪽
plurim I conel. Quia ad formam
determinatam accidentia deteria minata finita,&. limitata tequuntur : Inter quae accidentia quantitas Invenitur. Sed forma cuius cumque corporis naturalis fini ta ,& limitata est. Alias tale coriapus haberet formam substantia Iem infinitam. Et consequenter esset infinitum secundum sua inessentiam. Ergo implicat corpus naturale , cuius quantitas, & cxtensio In sinita sit
Haec tamen ratio nobis pro-hare non Ficit. Quia D.Thom. I. p. quasl. 7. art. 3. in corporeus erit: Quia dato, quod corpus esset insimum secundum magii tud nem,
tamen e let infinitum secundum essentiam. Quia sius e semia esset deter nita nata adsteriem per formam. Ergo sentit D. Th. Infinitam magnitudinem non arguere corpus eme ins-nitum secundum cstcntiam, deformam. a. rei jcitur ratio praedicta.
Quia licet accidentia,quς sequutur ad formam finitam, debeant esse limitata ,sicut etiam ipsa lariama et non tamen hoc vcrum elide accidentibus , quae non sequLitur ad formam, scd solum ab extrinseco principio pro vcniunt. Nam talia accidentiacum forma inmensurari non debent. Ergo poterit corpus finitum secundum formam habere quantitatem infinitam: non quidem a forma di-
manantem , sed potius in ipso orrore a solo Deo productam. Quapropter hac ratione relicta
Aliter prob.conci . Quia reis pugnat corpus naturale , quod moveri non possit motu aliquo naturali locali. Sed corpus infiniis
tum non possct moveri motu aliquo naturali locali.,Ergo tale corpus repugnat. Prob. min.Tale corpus non posset movcri motu recto. Quia in tali motu rclinis qui tur una pars loci, &acquiri intur alia. Et illud corpus.non posset unam partem deserere, & acis quirere aliam. Eo quod esset infinitum, & Occuparet omnem to Cum. Rursus. Illud corpus moveri non posset motu circulari. Nam in tali motu una pars transiit ad . locum alterius. Et in corpore illo non postet una pars transire ad locum alterius. Siquidem quaecumque pars esset infinitae magis ni tudinis. Et ita inter partcm, α partem daretur infinita dissantia quatum ad terminos Vtriusque,qinc dillantia per motu per tranis 1ibilis non cli .Sed prster hos moistus non est assignabilis alius motus localis naturalis. Ergo illud corpus non posset motu aliquo locali naturali moveri. .
Addimus. Quod quando lianeae usque in infinitu pro trahuntur a ccntro, Infinite diitant inter se secundun, vltima ipsarum. Et cum In corpore infinito lineae protrahantur a centro vique in
infinitum sicut ipla corporis magnitudo , Infinite ellam inter se ditabunt. H ita nunquam ro ce