장음표시 사용
1061쪽
L 1 A t R. V. e habere, quod nos mininaὰ ipsi assentimur, uti de utrius'. vocis interpietatione iam laria
liquebit. Tar stea de Tarte stea idem nobis significat: illud quidem calcatorem maris, hoc calcatore ipsius maris notat,adiecto articulo nostrati etes. quod discrimc quantulusit. lira niti. paru faciat ad significationis x copolitionis diuersit ite, cuiuis fuerit manifestu, si vocabulii Graecum faciat ciusde notationis Tarseo enim Θαλ α ο- n κος erir; Tartari n/Qar tes tris vero πατ- τίω Θαλαασαν. Porro Tartarii locus inferoru dicitur ea de caussa,
quod circa terrae infima esse dicatur, quam longissime dissitus ab omni motione. Cum enim terra simpliciter Irt vocetur, eo quod tarditate sua in modio deuinciatur, reiae xit. in sernus, qui terrae medium occupat, eo dicetur nomine quod geminae tarditatis ha- t notationem. Cum igitur Tar ipsi nati quod est celere, contrarium sit, uti dixi: πια Cartar bis fuerit contrarium, & Latine Tardum tardum redderctur. Verum nobis co- δεμ piosa geminae tarditatis ratiocii; una, quod infernus, uti dixi, in tardissimo elemento tardissimus sit, uti centro immobili proximus: altara, quod mors omnia conculcet: te tia, quod cos quos mors conculcauit, perpetuo in inscrno demoretur: quarto, infernus solos tardos & iam mortuos conculcet, a cuius calcibus solus Christus potest liberare,
nos una secum , excusa omni tarditate peccatorum, in caelos attollens, Ze Patri suo sistens. Tarditas ergo Omnis nobis sugienda : dc quia terra tarditat in colligat, icrrena Tri a pila omnia relinquenda,ne nos ad vitam aetcrnam euntes demoretur. I rimus tomo, inquit
Tarsensis noster, de terra terrenus, secundus tumo de calo caelestis. Relicto igitur terreno homine, ut tardo: caelesti homini, qui est Christus, nos uniamus necesse est, si a Tarta suntro liberari velimus, ut toto corde velle debemus. Serpens homini inuidens, calcaneo ipsius insidiatur, id eli ipsius terrae quae Ates inuidiae veluti agger quidam obiicitur.Pars
cnim hominis terrae, tarditatis matri , proxima tarditatem mentis nostrae cacodaemoni expolitam denotat, quae secit ut Eua Deo non credens icthali draconis veneno periret, ac Tartaro ipsi obligaretur: in quo perpetuo mansisset, nisi secundus homo,qui caelestis cst,cain morte sua redemisset. Sic iniquitas calcanei dicitur peccatum, quia Onane peccatum Ex parte hominis terrena nascitur, uti ex D. Paulli Tarsicialis comparatione clarum. Eodem modo Virgilius omnem vitae motioncm caelo tribuit, dc contra terrae adascribit omnem tarditatem, dum sic canit: Igneus ela octas vigor, cr caelestis origo
Seminibus, qtrantum non nom corpora tardant.
Terrenis hebetant artus, morabundat membra: Hinc metuunt cupiuntque, dolent gaudentque, nec auras Resticiunt, cla se tenebris CT carcere ccco.
Tarditatis ergo huius terrenae, e qua Chauae incredulitas & dissidentia nata est, de om ' -- ni, caecitas a virgilio depicta, symbolum calcaneus est, tum quia terrae proximus, tum' et quia esi pars pedis postica, dc idcirco ab oculis, quibus videmus, auersa. Graeci Tarsi no
mine plantam intelligunt,quae de ipsa terrenae tarditati proxima,& ideo a Cari nomen, F vii modo dixi,adepta. Videmus itaque quam elegans sit sacrarum litterarum locutio, ' dum Deus serpenti dicit, insidiaberis calcanco eims . Vtpote qua tantum conditur mysteriorum. Tarditas crgo nostra nos ad Tartarum detrahit, haud sectis ac calcaneus terram petit. Eodem Christus resipexit dum dixit, O stulti cir tardi corde ad credendumsVide nunc quam Tartarum insigncm habeat nobis significatione, codem modo com potitum vocabulum quo nomen Arar ad amnem tardissimum denotandum i cuius trustra ex alia lingua ratio quaeratur. Quo si Tartarum velimus effugere, tarditatem τηνῶ is omncm cxcutiamus; dc verum Mercurium tam nobis propitium reddamus, ut talaria calcaneis nostris adfig. at,quibus sublati a terra de Tartarocius meditullio,in cςlum eum lenius. Ex his manii cstum fit, Tartarum nona Taricta , sed ex codcm tamen solito duxisse nomen, licet alia de caussa, alq. ca quam Strabo suspicatur. Gratias tamen illi
habeant lectores, quod mihi vocis huius interpretadae di cximia symboli explicandi dea
derit occasionem, dc Deum orciat, ne ad Tartarii nostra tarditate deprimamur. Quod Tacta autem Tartarum circa terrae centrum csse dicam, Sc ideo nihil vel profundius eo
tardius inueniri, id sitis indicauit Homerus poeta hyperbole rem augens: Iutata
1062쪽
sutvlum arreptum dimittam ad Tartarum atrum,
Hinc procul eis ubi sub terra decliue barathrum, A Ere pauimentum stratum est, ea ferrea porta, Inferno inferius quantum terra ea ab Obmpo.
Tum Tartanu ipse Bὰ putet in praeceps tantum, tendits sub umbrasciuantus ad aetherium calis lecta. Obmpum. . His mox succinit: Hic genus antiquum terrae Titania proles. Vbi misiis indicauit, terri filios terrenis perturbationibus semper depressos ac tardatos propriam esse Tartari possessionem; quod addo , ut Tartari de Terrae cognatio tum in rebus ipsis, tum nominibus magis magi que intelligatur. Suspicor sane poetam Manatuanu in subodoratum fuisse, Torrae naturam bis in Tartaro exprimi, Ac nihil aliud esse quam Terrae terram, id est, ut terra in toto Vniuerso infimum est, ita Tartarum infimuest ipsius terrae, cuius nomen a Car Ctiam nostiati derivatur. Quam autem procliuis Misis inre sit ipsius a de C permutatio, in βεμ ω dc barathro videbis. Porro quod Tartarum ad occidentalem Oceanum ponant poctae, crcdidit Strabo a Tartesso Tartari nomen ina
ndisse. Dum de Elysso agerem, caussam huius rci indicaui. Quoniam enim morienistibus nobis Sol aeternum nobis occidat, & mox a morte adumbrarii sedes ablegemur, rationi consonum est ut in occidenti de Tartarum de Elysius campus ponatur,& reliqua omnia quae post ultimum nobis Solis occasum accidere dicuntur. Socrates cicutam iani iam bibiturus Tartarum prolixe descripsit,in tres scdes omnem mortuorum rugionem mistam partitus: Purgationis locum, Moru scos solicissimas, & Tartarum: vetum haec paru νη- δερ iaciunt ad noti rum institutis. Fortunatae insulae, a priscis magis decantatae rectis quam aut cognitae aut descriptae, beatorum insulae habitae olim fuerunt: quas Pindarus m κάρον νασουο vocavit .c quo sequitur & Tartaru circa hanc mundi plagam introitum in metatum fabulis habuisse. Sive autem Tartarus siue Tartarum, siue Tartara citeras,
nihil refert i cum terminatio nihil faciat ad etymologiam. Redeo a Tartaro ad Tartessum. Quoniam Tarsus de Tartessus ciusdem sunt Zc originis de significationis, de Tarsum constet a Tarse conditam cisc, dicemus Tartessum ab eodem de principium
sumisi is culturae, dc nomen accepisse, Cclcbsatur apud Vctcres Arganthonius Tartessiorum η - ΟΠ f lex cuius liberalitate de pecunia Phocenses muros urbi sitae struxerunt, firmos illos quius aduersiis omnem arietum vim , at nihil tamen profuturos aduersias Harpagum Medorum ducem, qui Ionum Vrbes CX pugnauit, aggere exterius moenibus aequato. Arganthonium Herodotus scribit centum viginti annis vixisse, octoginta regnasse. Anacreon se dicit nec Amaltheae cornu Optare, neq. centum quinquaginta annis Ta testi regnum tenere. Meminit eiusdem Lucianus, eos cnumerans quorum longa aetas GHA.. digna visa est admiratione. Pomponius Mula in sinu Calpes Carteiam collocat, quama quidain putarent Tartesson fuisse; c quo & Strabone collatis coniecto duas olim urbes ι-. ι j Tartessi nomine dictas fuisse, de illam quam Baetis duo ostia compleisterentur . de alte-μί-a. ram eo loco ubi nunc eli Taris a. Sed nos cum Eratosthene totam regionem Baeticam Tartessiani diccinus: nec mirum cst de Opido cuipiam de toti regioni idem nonae dari, cum id nostra quoquc aetate videamus cucnire cum alibi, tum in Iuliaco & Geldria: quorum nominum utrumquz commune est de Iegioni de ciuitati. Stephanus eius Ta testi quae ad fretum erat, non meminit;Ve tam alterius dumtaxat, quae inter Baetis ostia
Tarsii. . iacens, ab antiquo fluminis nomine Tartessus diceretur. Apud Polybium Tarseionopidum legimus, S inde Tarscit .as Populum.Stephanus Tars civim ad Herculis columnas ponit , de ciues eius aetate sua I alienos vocatos dicit: unde coniicio Taileion dici coeptile ad discrimen Tartessi eius quam Strabo dc Stephanus ad Baetim collocarunt. Videmus ergo in Tarseio dc Tarseitistiue Tarsenis clarissimum Tarsei monumentum iatque adeo propitis ad veram nominis Tar in rationem acccdens quam Tars Non video itaque cui non de am constantissime asscuerare; regnum Tatiis in sacris litteris
1063쪽
non aliud esse quam Tartesiam regionem sue Baeticam . Quanta huius quondam sue int felicitas, lati illinc Strabo declarat. Opidorum inquit, ingens numerus: Nam ducen f ta esse praedicant, quorum illa celeberrima sutat quae Ed amnes aedificata sunt, aut ali quin adaei tuaria & mare, propter rerum commoditatem. Enumeratis deinde aliquot urbibus ac Baetas nauigatione amoenitate Camporum adiacentium, dilirentissima agro-nim cultura, Cleganti arborum per ordines dispositione descripta stibait Geo raphiis: Dorsa montium inpialibus inter se spatiis distantia ad flumen pertinent, alibi mastis alibi minus ad Boream vergentia, plena metallorum. Plurima autem argenti vis est in Ilipae linibus, & circa Suaponem tum antiquum tum nouum vocatum. Ad Cotinas Dominatas aes simul S aurum generatur. Et lii quidem montes ad sinistram si int sursuiu cae remigantibus; ad dextram vcro immensia camporum planities bene alta de fructuosa magnis arboribus consita nec inimis pascuis abundans. Superiores adiacent montes metallorum sedinis celebres, qui Tagum versus descenduiat. Loca autem metallicaalpera Ac tenuia sint oportet, qualia sunt Carpetaniae, multisque magis Celtiberis fini rima. Talis item Baeturia est, campos siccos habens ad Anam pertinentes. At Turde tanta admirabili felicitate gaudet: ac cum omnium rerum ferax sit, tum maximam copiam profert lingulorum . Duplicatur autem haec felicitas exportandi commoditauit Libri ultra necessarios usus iuperest, id nauigantium frequentia
facillime distrahitur. Polt haec Geographiis aestuatiorum nauigationis facilitatem cxponit, cui mox si ibiungit: Exportatur, inquit E Turditania vinum, maena vis tritici, oleum: atque id non plurimum modo ed etiam optimum. Ad hie cera mel pix Iam & comis, de minium non inserius terra Sinopica. Nauigia ibidem fiunt e materia ex eisdem locis caesa. Sunt iplis de follues sales, & non pauci faturum aquaistin rivi. Magna ctiam saliamentorum copia ad obsoniorum ustina paratur, no sillim ad inte, sed & in maritimis etiam locis extra Herculis columnas litis, quae Ponticis vitulo sunt deteriora. Solet & plurimus inde pannus portari, at nunc lanae ma is Coraxorum, quarum pulcritudo omnem superat fidem. Vnde si,ut adimili arti arietes ta lento veneant. Telarum item incredibilist nullas, quas Saltietae conficiunt. Armentorum x gregum ingens abundantia, de magna copia omnis generis vena omina: Be Iliarum no lai una raritas, exceptis lepusculis tetram fodientibus, quos cuidam leberi
quod malum per totam sere Iberiam de inde ad Missiliani usque grassatur. Quid duodα ipsas etiam infidas turbat Qui enim Gymnesias incolunt, dicuntur quoiulam let,atos Romam misisse terras sibi petitum: co quod a cuniculis, quorum multitudini resiliere nequirent, expellcrentur. Ad tantum certe bellum tanto opus esse remedio nonnumquam accidit: verum id non siem per euenit, scd simile quiddam habet nestilenti acris constitutioni , quemadmodum & serpentum S murium agrestima multitudo Quo autem intra modum corum stoquentia cohibeatur, complures repertae sunt venandi rationes: dc inter alias, feras mustelas, quas Libya educat, capistris alli n so ramina seu cunaculos immittunt. Hae quas capiunt, unguibus extrahunt, quas non capiunt, prodire cogunt; quibus capiendis venatorcs instant. Porro quanta rerum e Turditarua copia exportetur, nauigiorum dc magnitudo & numerus maximus declarat Ingentes ei in Holcades illinc Dicaeirchiam S Ostiam, ubi Romanorum nauale est appellunt i adeo ut multitudine cum Asticanis certent. His Strabo piscium diuer' sorum copia ira adiungit quibus enumerandis super edebo. Deinde pergit ad metalla iam vero, inquit praedicta regio tantum bonorum suppeditet, tum magis admire-
bus producendis iclix, qui illic desiderantur ubi metallis abundat. Risuiti cst enim generis utriusque copiam habere; rarum item candem regionem partio loco omnis et neris abundare metallis. At Turdetania & ei contigua reg o nullam omnino sinit e
qui laudare velint, desiderare rationc. Nam n q. aurum 'iam . argentu,neq. aes, neques vi x a tetratu aut tanta copia aut tanta bonitate gigni hactenus deprehensium est Adde, lucidamnes δί torretes autem arenas deuoluant,quς quide de in aridis locis fiunt sed in illis non apparent: In locis aute aqua ablutis splendore se produnt aurea tameta' 'ae i da ite loca aquis illatis diluctes, faciut ut ramula splendeant: tua ad re tu puteos H diunt
1064쪽
diunt tum alias artes excogitant; alio lotione aurum cxcipiant: aded ut nunc plura tat Chrytoplyli i idei t. auri lauacra, quam aurifodinae. Haec & alia liis iii lia Si cibo . Gieb iis addit, in modus et .m lapidibus auri globas papillatu in instar aliquasi do eli tir si, milibram appendentes .inueniri. Abi, praeterca quasdam tb linas Aureas vocati, , nee conicesMique.it aurum prius ex iis crui solere. Adi iocat deinde Polido nimia ad palle, Hispanicarum pum l iudandarii, cuius orationem ait copia& veri orum Lixuria cuili ipsa metalloriam ubertate certare ; atq adchin ca cis renda non aliter se haber ouarii si diuino quopiam furore raperetur: inter cetera itaque fabolae fidem habere qua set tur, siluas Olun incensas cis ci se, ut aurum & ar nisi e terra ebulliter, propterea quMOmncs tumuli de omncs montes mini aliud sint quiana quidaria num ruacprui , ab ipsis clicitatis copia congesti ; ita ut qui videat loca, dicat thesauros inatura: sompi ornos. aut imperatoriae cuiusdam maiestatis aerarium mam quam exhauriendum. Illic itaque
sub terra non Aden, id cit caliginis Si tenebrarum principem,scd Plutonem, id est, di uitiarum Deum habitare. Haec de alia id genus Posidonii is si ii ii ,onus omni i sigillotim verba recitare non opus est. Diodorus Siculus fabulam citius posid vitiis rite mihi
Iatius refert. Hic montes Pyrenaeos non illos modo vocat qui Galliam ab Hispani acci tinua catena separant. sed de cos qui ab his propagati, tribus millibiis,ut inquit, stadio rum interius por regionem Celtiberorum porriguntur Horum sitias a palloribus accens solim fuisse,& rogioncs ambustas, eu inde montibus nomen datum,quorum igne ad multos dico ardente argenti rivos profluxisse, quod incolis ignotum Phoenices vili rerum aliarum permutatione tibi comparasse, atque indo maximas Op s contraxisse Sed sati is si iecit totum hunc locum c Diodoro iranssci bere .cOq iod Polidonia paraphrastem agere videatur: qua in re Potai, Florentini contenti crimus interpretatione
Adeo autem mercatores quaestus excitauit cupiditas, ut cum omissis nati ibos supcraret
argentum, amoto ab ancoris plumbo argentum eius loco subde e t. Hoc lucro Phoenicos adnu, i ii m opulcnti facti. plures colonias tum in Siciliam propinquasque insulas, tum iii Libyam sat diniamque ac Iberiam dos inarunt. Vultis poli tinulas cognito
argento, ibera metallis quae relidis operam dcdcrc . n. a iraque Optimi argenti copia re-Pert i, ingens ex ca ig. ii prodiit. Cum aes, aurum argentumque sint meta ita piaciserui. qui in reperiendo aere dant Opciam , quartam eius quod est , diu ne portionem catapiunt. Lotania qui in argento citodiendo occupantur, quidam tribus di bos Euboicum porcipiunt talentum. Terra cnim omnis argento reserta cit: ut miras: lis iit & eius patriae natura, de operariorum continuus labor Nam qui primum his metallis reperiendis incunabebant, magnas contrahobant dii itia . in promptu enim ess argentum, th r-ra abunde illud praestante. t 'ostea im Romani Iberiam subegissem. Italici, qui lucri
cupiditate id sibi opus sum scro, maxime cx co ditati sunt. Fmptam enim scrvoru iri copiam ad cisodienda metalla deputant: qui variis locis metallorum venas sci citati, ac alte lateque terra cis Ossa , plurimum auri argendique cruunt, variis multortim it diorum cuniculis sub terram actis. Multo facilior quaesbiosiorque haec cura quam me tallorum quae apud Atticos reperiuntur: ibi cm in multas cubilici do impcns assul cunt , saepius opinione frustrati; cum aut non inuciaiant quod quaiunt, aut inuentum ita patui sit .ut iuperetur a sumptu. Apud Hispaniam qui metallis incumbunt repericla dis, ampli ira spe percipiunt. Bonitare quippe soli glebas scini rauro a gentoque sertiles inueniunt, utpote omni terra metallis Plena. Subter ici ram ropc riuntur nonnum
quam flumina decurrentia: quorum cur si spe quaestus vi magna recidunt: alit, quod mirabilius videtur, cochleis quas dicunt AEgyptiacas diue tunt, ab Archimede cum in Egyptum prosectus est ad muciatis : civi modi instrumentis loca ubi metalla eis diuti tur, eiecta superius aqua, sumina arte diligentiaque ii ant. Virabitur proiicio quis Archimedi, in senium, noli solum in his, scd in ccteri, quoquo maioribus rei uis, quo multis inoibis partibus cgiogias fabricatus est: do quibus cribet ii r dii gentius, cium ride ius tempora veniemus. Serui qui ad lim metalla deputari iunt, incredibilem qua nua serunt dominis. Velum cum diu noctuque in laboro perseuerent, multi ex nimio labore mora untur, cum n lita cis ab Opere dctur requic s. aut laboris uaterna illio : sed Ue beribus ad continuum opus coacti, raro diutius vivunt. Robustiori quid atra corpore de amnii vigore plurimu temporis in ea vcriantur calamitate, qui biici tam cia ob miseri e
1065쪽
L R v. magnitudinem mors est vita optabilior. Clim plurima in hoc metallorum munere sint admiratione digna, nequaquam tamcn quis admireriir, cur nullus recens horum reperiendorum auctor extiterit. verum argenti studio a Carthaginiensibus, quo tempore Iberiam tenuere, ea metalla adinventa sunt. Hac fuit caussa ut eorum postmodum excrescerent vires: Pretio enim optimis militum conductis plura gesciunt aduersus hostes bella. Neque domethico neque sociorum milite usi, Romanos Siculosque ac Libycis in maxima deduxerunt pericula, cium omnes diuitiis ob auri argentique copiam stiperarent. Perspicaces sane, ut videtur, priscis temporibus extitere ad quaestum Phoenices: Itali nullis alias cessere. Oritur & stannum in pluribus Iberia locis non casia Si--- repertum, ut quidam scriptorcs vulgarunt, sed citassum conflatumque, quemadmo rin 'is' dum argentum atque aurum tradunt. Nam supra Lusitaniam plurimum stannum es foditur in insulis oceani Iberiae proximis, quae astanno Cassi terides denominantur. Plurimum tamin a Britannia insula ad appositam Galliam adertur : Deinde per loca mediterranea Celtici mercatores cquis per Massiliotas ad Narbonam urbem, Roma
Dorum coloniam ,optimum carum partium tum opportunitate tum commoditate adiaciantium emporium , pcrducunt. Haec Diodorus: in quibus dum Poggius negat man tium casu inueniri, vertere debuisset: in terrae si aperficie. Polybius maximas argentis dinas circa nouam Carthaginem commemorat,Operarum in iis quatuor myriades, de
Romanis diurnum inde luctum viginti quinque millia drachmarum Disse afferens. Addit idem omnem metalli purgandi rationem; quam, quia ad diuitiarum ubertat eninon facit, omitto. Illud ex eo annotandum: non procul a Castaone, ubi plumbi maxima copia, admixta ctiam argenti quadam portione,mons est c quo Baetis emuit, quem M' Homo ρυουν vocant, id est, argent cum . Strabo historiae scriptorcscitat, qui scribant tantas si isse Iberorum opes, ut quo tempore a Barca Cartilaginiensu duce deuicti sunt, prae sepibus de doliis argenteis uterentur. Non male igitur dixit illo, quisquis fuerit, apud Stephanum, σαρ τμαυροῦν ελ ιιν α , id est, Taricisus vi bs felix. Ex his modo clarum cui uis fuerit, Baeticam olim Phoenicibus & Carthaginiensibus plus.emolumenti attulisse, quam totus nouus in Occano Atlantico orbis hactenus prastiterit Hispanis Nunc mis sis scriptoribus externis, audiamus quid sacri libri de Tarsis dicant. Terti j Regum cap. x. dc Paralipomenon secundi capite nono, haec de Salomonis diuitiis into alia leti mus: Erat autem pondus auii quod aiserebatur Salomoni per singulos annos,sexcenta
sexaginta sex talenta aurii excepta ea summa quam lcgati diuersarum gentium & ne gotiatores astare consueuerant, Onancique reges Arabiae, & Satrapae terrarum, qui comportabant aurum de argentum Salomoni. Ucinde, expositis hallis & sicutis iureis de solio aureo, adduntur haec: Omnia quoque vasa conuiuis Regis crant aurea, & vasa
domus saltus Libani cx auro purissimo. Argentum cnim in diebus illis pro nihilo re s 'I putabatur. Si quidem naues Regis ibant in Tharsis cum scrvis Hi iam semel in annis μ' ct tribus, de dolorebant inde aurum Ic argentum & cbur&limias & pauos. Et haec qiui ζ', 'dem verbis Paralipom non: Liber enim Regum exprimit classem Salomonis & cias sem Hiram i incias luisse i xt nimirum utrique Regi sua suerit classis. Quod autem naues Tarsis suerint maximae, de superbissime instructae, in Iesaia discas: ubi inter alia, quibus diem Domini potetiorem facit, maximis&altissimis quibusque. naues etiam ' 'Tarsis ebmmemorat: quas S David in Odis multo antea, uti excelsas S superbas, cel bravit. In teremia itidem legimus: Aryntum inuolutum de Tarsis affertur. Hic a gentum in longas massas extentum intellige , cum Un idem sit quod, extendit, a nostro e re t litterarum transpositione factum . Vertam longe clarius Ezechiel vicesimo septimo capite declarat,Tartessios eosde esse cum Tarsis. Tarsus enim, inquit, ne. gotiatores tui a multitudine cunctarum diuitiarum, argento, ferro, stanno, plumini. repleverut nundinas tuas. Latina editio habet, Carthaginienses:sed male. Iesaias Tyri cxcidium praedicens, ululate, inquit, naues Tarsis; quia perierunt, & vltra non venient de terra Citiorum. Ducta captiua est. Et paulo post: Ite in Tarsis: vlulate qui habitatis in insula hac. Latina biblia habciat pro Tariis' priore quidem loco, maris: posteriore. Carthaginem. Vimbiq. prosecto Tariis e vertendum . Neque crini Tarsis mare lignificat, ne a. ad Carthaginem urbem, a Phoenicibus conditam, resertur, sed adipsi nam Tartessum, ubi maximae naues compingebantur , quas probabile est
1066쪽
illic una cum mercibus Sc ab aliis de a Tyriis maxime comparari solere: δe idcirco ii ies
vlulate naves Tarsis, id est, naues factae in Tartestiaca regione, oc in Placeniciani tradustri quoniam actum est de Tyriis, qui vos emebant, adornabant, dc omni mercis genere implebant. Rursus ergo dicit per ironiam: Transite nunc in Tatiis, siue Tartes.siacum regnum: de reportate, vi sioletis, aurum, argentum, & alias eius regionis me ces, cuius generis ad Salomonem dc Hiram olim apportari solere Paralipomena te stantur. Quod autem dicit,Vltra non venient de terra Citiorum, id hanc habet ratio nem, quδd e Tarsis venientes ad Italiam,etiam in qua Caieta nobile erat emporium, de Cyprum, quae Cettim olim dicta fuit, ut ex opido eiusdem nominis declanatur, apta pellerent. Verum locus hic obscurus est apud Hebraeos, de ab aliis aliter redditur. Nos
de terra Cetiorum dumtaxat agimus, cetera interpretibus relinquentes. Graecus textus posteriore loco pro Tarsis, mare positit: quod D. Hieronymo de plerisque aliis non displicet: eo quod existiment Tarsis simpliciter pro mari poni. qua quidem in re tam
tum est veritatis, quantum inter, mare calco: de, mare, cognationis est. Certe naues
omnes Tarseo dici nostro sermone possent, eo quod maria calcent : verum haec ratio nulla est apud Hebraeos, quibus nec Ear calco, nec Set mare designat. Videntur tamen ij qui primi huius opinionis auctores fuerunt, aliquid a quopiam linguae nostrae perito audiuisse vel nuda suspicione e nauibus ad mare venisse. In Ezechielis item alio
loco negotiatores Tarsis comemorantur tamquam celeberrimi totius orbis quod cum
ita sit, quis dubitet Tartessiacos hos fuisses si illa modo quae ex Posidonio, Herodoto, Polybio, Strabone,aliis adduximus, cum illis quae in sacris litteris leguntur, diligenter
conserat: dc cam, quam ostendi, gentium consideret migrationem. Vcrum enim uero illud, quod Paralipomena dicunt, tertio quoque anno nauci e Tarsis venisse, magnam adsert huic assertioni dubitationem. Neque enirn tantum cste Syria ad Gades uateruallum, ut tres annos requirat. Hic locus accuratius cxcutiendus cst, eo quod nec par ui momenti ea ratio sit ad hanc nostram opinionem v ci labefactandam vel petiitus euellendam, de plurimum inde lucis antiquis nauigationibus sit astulium. Primum ita que id animaduertas oportet, hanc obiectionem aequo contra illos facere qui nomine Tarsis Carthaginienses Se vicinos Asticae populos intelligunt, atq. contra me; qui Tam tessicis de Tar os facio cosdem: immo tanto magis contra illos facere, quanto Tartessus quam Carthago longius ab Ioppe dc reliqua Syria remota est.quod latius declarare apud eos qui geographiae non sunt prorsus imperiti, sit peruacanei pcrditique laboriscisset. Quod vero iter tenendum esset, ac de quo littore soluendum iis qui ad Tarsis nauigare vellent, Ionae nobis fuga demonstr. at; qui Ioppe nauem ad cendit. Cum huius crgo vatis historia ca conferam us quae vicesimo Paralipomenon capite his verbis loqui tur: Post haec iniit amicitias Iosathat rex Iuda cum Och ia rege Isirael, cuius opera fuerunt impiissima, dc particeps suit, ut faccret naues quae ircnt in Tharsis: feceruntque classem in Aliongaber. Prophetauit autem Eliezer filius Dodeta de Maresa, ad I saphat dicens: Quia habuisti foedus cum Ochozia,percussit Dominus opera tua, contritaeque sitiat naues, nec potuerunt ire in Tarsis. Addatur & altet locus e capite cha uo: Tunc abiit Salomon in Asiongaber de in Jadath, ad oram maris rubri, quae est in terra Edom. Misit ergo Hiram per manus seruorum siuorum naues & nautas gnaros marisi de abierunt cum iovis Salomonis in Ophir, tuleruntque inde quadrstigenta quinquaginta talenta auri, de attulerunt ad regem Salomonem. Quia vero haec iunita sunt e tertio libro Regum, audiamus Mea quae illic leguntur verba: Classem quoque fecit Rex Salomon in Asiongaber, quae est iuxta Hallam in littore maris rubri in terra Idumaeae, misitque Hiram in classe illa seruos suos viros nauticos Se gnaros maris cum servis Salomonis: Qui cum venissent in Ophir, sumtum inde aurum quadringentorum viginti talentorum detulerunt ad Regem Salomonem .Haec e sacris libris adducta ingentem nobis pariunt dii scultatem: quam si cura diligentiaque mea sustuleroi Greconfido, ut viri diuinae scripturae studiosi fateantur se non paru laboribus meis debere utpote quibus a magna caligineuint liberandi. Quaerendii in primis quis locus vocetura se Riiongaber, in quo classem Salomon ad nauigationem in Ophir, dc Iosaphat ad nauia v. s. i. gationem in Tarsis instruxit. Audire mihi videor obmurmurantes: Quid 'an non aperiatissimis verbis ora macis rubri de terra Edo exprimituri Quotium igitur ablegasti men ii tem
1067쪽
tem cogitationaque tuas ut hic nobis fluctus in simpulo excit 3 Equidem nec ili simpulo fluctibus agor, nec leui de caussa tuti u Quid enim hoc monstri est; Ios phat in
Alsiongaber classem parare, ut eam in Tarsis mittat, si Tarsis Carthago sit, uti hactenus plerique omnes crediderunt Num e mari rubro Carthaginem petes Egregium profecto nauigationis compendium ' Dices sortasse e mari Erythraeo totam Africam posse circumiri, de sic tandem Cartilaginem veniri. Nolo huic opinioni refelledae
in istare i cum nemo non videat esse absurdissimam , de ab omni recta ratione alienam
desunt alioqui mihi rationes in promptu , quibus do bo, longissime terrarum cos a errare, qui Asiongaber ad mare rubrum collocarunt. Quod si vel Straboni, vel Ptolemaeo , vel cuiuis alia geographo legendo operam dedissent u qui nobis hunc errorem
obtruserunt, facillime tantum sibi eruditionis comparassent, ut scirunt Idumaeam non ad mare Erythraeum, sed ad mare mediterraneum iacere, Sc inter eam Se Erythrarum mare arenosam de vastissimam esse solitudinem. vcrii in quia in sacris voluminibus Mopinionibus iam olim receptis magna religione versati debemus , dc nihil prorsus in uere quod vel ullo modo queat excusiari ac tolerari citra luculetam aliquam de graue ui iacturam Iacrosanctae veritatis, videor mihi cogi ad panoptiam quandam induendam. At hanc non aliam video in antiquitatibus in priscum situm decus asserendis, atque abcrrorum passo antidomncs grassantii im seruitute ac tyrannide vindicandis, quam veterum primae classis scriptorum consensionem. Neminem corum noui qui ante Ptole maeum fuerunt a docta terrarum descriptione nobiles, qui plurium auctorum in hoc argumenti genere cum laude versatorum monumenta nosis & tcstimonia reliquerit quam Strabo: qui propter excellentiam quia ceteris praeuertit, frequenter apud Grin straucos poetarum interpretes non expressis nomine,Geographus vocatur. Hunc igitur audiamus, de ne bis audire cogamur, audiamus Latino loquentem. Iudaeae, inquit,cxtrema occasum versus Casio proxima Idumaei Sc lacus occupant. Idumaei quidem Naba- μαί ciarati sunt, a quibus per seditionem dilapsi commigrarunt ad Iudaeos, a quibus in legum suu admissi sunt communionem. Quis vero hic lacus sit quem extremis Iudxae facit G graphiis, e vestigio declarat, dicens qudd Set bonis lacus ad mare situs sit.& illud qui--t dem mare e cuius portu ad Iopen Hierosolyma videri possint. Quod ut clarius adhuc
intelligas addit hanc esse oramludaeae septentrionalem. Ptolomae his item Serbonidem paludem circa Casium montera in mare mediterraneum in eodem littoic in quoeli Iope, es undi scribit. Talis ergo situs cit Idumes,ut inter AEgyptuna, Potraeam Arabiam, de Iudaeam, & mare mediterraneum suis finibus claudatur. Ex parte Petraeae Arabiae montes accipit, qui Melanes, id est, Nigri apud Ptolemaeum vocantur: quorum cxtro M. ma ad montanam Idumen pars Hor vocatur , quae vox per Camere scribitur, ad discri. men Hor per Holcm, quo mons in nere vocatur, tametsi haec ratio nec ab omnibus, uis.
nec perpetuo semetur: Equidem hunc montem per excellentiae sguram sic dici existimo. Accepit autem haec regio nomen ab Edom , quod cognomen datum eit Esau: Edom rasu. quod primogenitalaestium itis fratri vendidisset pro obsonio quodam rubro,cύm iamclicus de lassiis ex agro venisset: quod cognomen ceteroquin de ob id merebatur, suod rusus ac totus villosus natus esset, quod de sacra Biblia & Iosepus testatur: Mis quidem libro contra Appionem Grammaticum altero docet, Idumaeam Iudaeae limitem esse
circa Garam ciuitatem, quam nemo nescit mari mediterraneo adiacere,qui modo aut
Ptolemaeum, aut quem uis alium geographii vel eminus a limite salutarit. Cum igitur Idumaeae situs notus modo sit, videamus ubi Asiongaber sit constituendii.Scimus P iis quae citata modo sunt , Aliongaber in terra Edom esse: quo fit, ut non possit ad mare rubrum collocari, nisi Idumaeam eousque etiam extendas. Verum ut sint hominum ingenia ad sua propugnanda plus aequo frequenter obstinata,vereor ne qui sic sentiunt, Geographis omnibus malint oppedere,quana fateri sie hactenus errasse. Dicent, ni fallor, tam longe extensam Idumaeam olim fuisse, ut ad Erythraeum usque mare Se lonuvlterius pateret, licet Graecis id fuerit ignotum: apud quos Asiongaber nusquam inuenitur. Faciendum igitur ne hoc perfugio veritatis arx prodatur. Non nego Asiongaber apud Graecos ignotum esse, illud quidem sub hac nomenclatura opidum, verum id dicebo minimὰ ignotum fuisse, si vocem Asion pro eo ac decet interpreteris. Quamobrem satis mirati non possiam, qua vel supina negligentia , vel crassa Geographia
1068쪽
u i s p A N i e 1 ignorantia factum sit: vi Iosepus, vir alioqui palliae antiquitatis de sttidiosi limus &doctissimul, ioc loco tam turpiter cespitarit. Nam & is Asiongaber ad mare Er thraeunt collocavit: quod si detur. foeda labes s acris libris adspergatur necesse cli; δ adeo duci
partim huius, partim interpretum tum Graecorii tum Latinorum iam olim aspersi est: de, quod peius cis, sic inoleta, ut nemo sit spicatus iit, hac parte quicquam vitio faciunt esse. Vt mina omnes , quotquot hactei vis contigit videre, sciis oles longissi rue aberrarunt in primis gentium de ante Sc poli diluuium sedibus alligna iis, nec quis quain fuit qui Mosem vertit ima de illis scribenteni bene sit aut assecutus aut intcrpretatus; ita Min Alion aber de iis quae inde consequuntur,nec paucis sane nec contemnendis ad unu onanes si it venia veritati; sacram hillotiam corruperunt. Nos igitur de hanc maculani Mereulio nollio praecutite diluemus: Dori quod huic nostiae curae vel magnas gratias vel gloriam relatum iri sp rcinus ab iis quos hic errasse scimus , quorum odium potius Minitidiam timemus': sed quo ceteris posthac caueamus , ne in eundem lapidem impingant, omne inque Atticis hominibus, qui utitiam essent pauciores, adimamus occasionem sacras litteras calumniandi. Audiamus ergo Strabonem; eumque, ut optimum ducem & itinerum oninium peritissimulo, in hoc labyrintho non aliter sequamur, at que Theleus ille fabulosit; filum Ariadnaeum Quia vero error maximus suit quo Om-ncs hactentis seducti itidiunt , paullo altilis rem totam repetemus, de a Tyro ad AEg Tytisi O plum usque Iudaeae littora legemus. Tyrus, inquit, tota insulaeis, ac scio codein modo . . , habitata, quo Aradus , continenti tamen aggero coniungitur,quem Alexander in urbis . - ' obsidione congessit. Interiectis deinde aliquot narrationibus , Distat , inquit , Tyrus a Sidone non pluribus quam ducentis stadiis: inter cas est opidulum Aulum urbs vociita. rmanii - Pothapiid Tyrum fluuius exit Triginta post Tyrum liadiis Palaetyrus,sive antiqua Ty-I ,ι-- m,. Hinc Ptolemais ianagna urbs cit, quam Acam prius vocabant: cuius portu Persars Aerum. quondam v bantur in AEgyptii nauigaturi. Inter hanc & Tyrum littus est aggere lum quod vitiariam arenam scrt. Exspatiatur hic Strabo ad vitri sun ledi artificium,& alias quasdam narrationes nihil ad nostrum propositu facientes: unde reuersus, Post Acam, - inquit .est Stolonis turris cum portu. inter Acam de Stratonis turrim Cartia eius mons est M alia opidula nil ut cona memoratu dignum habentia praetc omina; Sycomororum, Bubulcorum ,Crocodilorum, de alia diu simodi. Deinde magna silua est poli hanu Iope Auxta quam or, ab A gypto maritima notabili an crimine ad Alclum flectitati prius ad ortum cxtensi. In hac fabulaturuuidam Andromedam ceto fuisse cxpolitam. Nani locus sitis editus est, adeo ut cx eo dicant Hierosolyma videri Iudaeorum metropolim. Quin etiam Iudaei portu hoc utuntur ad mare descendentes, qui nihil aliud est quam latronum receptaculum. Eorum de silualuit & Carmelus. Atqui locus hic tariatam habuit hominum copiam,vi ex lamnaea proximo pago de circumuicinis vicis Qua-
Casium. draginxa millia armarctur. Hinc ad caitum, quod ad Pelusium vergit, paullo plus minus mille, Iladia i de inde ad ipsum Pclusium alia trecenta. Inter Casium de Pelusium Ap M. Gadaris est , quam ludaei sibi vindicarunt. Hinc Aetolus de Ascrina Iananaea stadiis
ducuatis remotae. A scalonitarum ager Copis commendatur, at Opidum exiguum eth Hinc Antiochus philolbphus suit. paullo ante nos Gadatis nobilitata est Philodemo Epicureo te Meleagro, dc Menippo scurracognomento .de Theodoro Oratore,qui aet
γ' ' te noli ra viguit. Post Gaaaeorum sequitur portus; de paullo superius ipsa urbs, quae olim V illustris fuit: at post ab Alexandro diruta, mansit deserta. Ex lioc loco transitus esse di-A EMG citi ad Aetam urbem, ad sinus Arabici recessum sitam mille ducentorum sexaginta studiorum. Duplex autem eii sinus Arabici recessus, alter Arabiam de Garam vetiunouem Anali tycum appellant, nomine ab urbe, quae in co cli, ducto , alter AEgyptum verius ad Heroum urbem, in quem breuissimum iter est ex Pelusio, at iter desertum est
Hia. de arenosum, inclis faciendii. Quin ic serpentum in eo copia. Post Gazam cst Raphia,' in qua Ptolemaeus quartus cum Antiocho conflixit. Inde sant Rhinocolura , ab iis habitatoribus quibus nares praecisae fuerant, nominata. Nam Atinopum quidam: Egla pluin inuadens maleficos non morte, sed nasi incilione multauit,ut pudore toedias pectus deterriti a sceleribus abitinerent quos hoc loco collocauit. Quae Gazam sequit ut regio, totas ritis cu& arcnosii, multoq; magis ea quae Sirbonidem lacum babet se-
1069쪽
L I B E R v. . m Ecregma vocatum, quod eruptionem dicas; licet longitudo eius ducenta stadia latiti,
do quinquaginta expleat. Ipsum Ecregina aggere occlusiam cst. Talis de contigua regio est ad Catium usique: de inde Pelusium pertinens. Catium tumulus quidam eii , e litto. Casium. rali arena coaceruatus promontoria instar, aquis carens, in quo Pompei j Magni corpus ' iacet, Se Iouis Catii templum cst. Non procul inde Magnus AEnptiorum insidiis atque fraude iugulatus suit. Inde via est quae Pelusium ducit, in qua sint Gerra, Ad ea Gerr quae Chabriae castra nominantur, & barathrum Pelusio proximum, Nili exundantis C mω- illuvie factum , quod ea loca concaua simi atque paludosa. Haec Strabo, qui Iudaeam ω Idumaeam Phoenici e nomine complectitur. Ptolemaeus castra Clubriae Beto. gabri nominauit, quo in auctore dolendum cst latitudinis & longitudinis numeros maiorem in modum esse vitiatos. Hoc interim ad propositum nobis negotium satis fuerit. quod urem. Geographiis agnouerit Gabriae in Idumaeorum finibus monumentum id quidem ad sinum Pelusiacum, minime vero ad mare Erythraeum. His cognitis. videamus quid significet Asiongaber. Irascor scin Hebraeis,cum peruersam ipso-
rum audio pronuntiationem. Libri sacri hoc nomen in principio scribunt per litteram 'uam eodem nomine vocant, quo Oculus denotatur ; quam nos docuimus non per A,
sed per Gli esterri debere: ut in Gara de Gomorrha cstcrtur; licet adspiratio, per quam ιμ' 'haec littera est expectoranda , negligatur. D. Hieronymus in eadem hac voce candem liticra agnoscit,& Graecos Sc Latinos carpit, quod sonu cius cum sono Gimul confundant: qua de re liquet,simile otia tum a quibus germana pronuntiatio seruaretur , quos laudari, non damnari debuisse Hieroglyphica nostra docuerunt. Secunda consonans est Ca quam Sade vocant Hebraei 1 quam demonstrauitantundem valere quantum Sigmare Tata coniuncta. Verum valeat pronuntiatio, quando de scriptura constat. Ghailion η - , ergo munimentum significat & vallum, quo loca qua uis valida S firma aduersus ho stiles incursiones redduntur,a verbo γ,quo roborare de firmare denotatur. Rectissime igitur a Graecis facium cst dum p Π χωκα verterunt, quo sosta, vallum, d castra denotan ur: ut in eodem Strabone Charax Scsbstris pro ipsius castris, litς fossa muniebat tur de vallo. Hinc fit ut n*; os significet; quoniam ossa in corpore primarium fiat membrorum munimentum, quae cor Ac cerebrum veluti vallo quodam de muro defendiit, re reuera vitae M sensitum castra dici possunt, ut Se reliqua membra ossibus firmantur. Deuteronomij octauo do pro robore ponitur, dum dicitur Latine: Fortitudo mea Mrobur manus meae. Sed superuacaneum cstrum notissimam pluribus cosrmare exemplis : quibus qui volet abundare, habet Santem Pagninum de Lexicon Complutense. Laudandus ergo Strabo de optima interpretatione; quam unde didicerit equidem nescio i id fatis liquet, meliorem dari a nemine potuisse. Miror itaque D. Hieronymum, qui Asiongaber, ligna viri siue dolationis hominis, vertit: quam suam doctrinam vellem sic dedolasset, ut tandem ad vallos quibus castra muniuntur,vcnisset. Graeca dictio quam inici pretationi putauit aptiorcm, corrupta cit: quam ξυλακι ac μεις de Latitino sermone coniicio fui fle. Ptolemaeus Betogabri habet,qua voce domus Gabri dcnotatur , cum nemo Hebraeorum nesciat Bet domum csse, de Syros ex Bet Bela facere, unde facilis in o transitus. oxy verbum fit a nostro clinis, quod significat munitum matut'. atque firmatum: unde Destin moenia dicuntur. quod adiicio, ut de primo scrinone He. De m. br.ei germanam discant prominitationem litterarum. γου es ξ autem Graecorum est a nostro ouat sit sue Gr.ulu,quo solsa significatur. Det nobis lectum significat. a quo ad Graibti domum transtuleriit Hebraei, eo quod quies secura primarius sit domicilis usus.Haec 5e id genus alia obiter annotare Ibi eo quo cernatur quis modus fuerit Babylonicae consim .sionis: in qua e prima lingua confusa ac corrupta multae linguae extiterunt. Videnius nunc concordiam inter veteres Hebraeos Sc Graecos; quam si Iosepus animaduertiiset, facile suum agnouisset errorem , cum octauo Antiquitatum libro Asiongaber ad sinum Arabicum ponit, aiens post Berenicen dictam fuisse. Quis vero fuerit hic Gaiaher, cuius ad Pelusiacum pelagus munimentum celebratur, difficile sortasse suetit in uentu , eo quod Moses multis ante seculis sic hunc locum vocarit, quam Gabersibus vii , unus de primariis Salomonis ducibus, suerit natus. Non fuerit absurdum si dicatur Elullus vel quicquam fratrum aut sociorum hic castra muniuisse, quo, si opus caet, tutam habcrent nauibus stationem. qua de re rursus fuerit dicendum.
1070쪽
it i s p A N I C A. Videamus nunc qu&m haec cum textu Hebraico conueniant,in quo vertendo se Grae ci & Latini de te de alios longi iti me a veritate seduxerunt. Recta igitur haec cito interpretatio de verbo ad verbum: Classem quoque Rex Selomoli fecit in Glaallion Gabar,
quae cit circa Elul, si aper littore maris magni, terras omnes terminantis, in terra Edom. D, tu, Hac primum considoctur error quem interpretes commisserunt in Elul, pro quo Grae
rim, o Mi ci Ailathi Latini Hallam stipposuerunt: atque inde falso crediderunt, Elut de Elanam Ptolemaei candem esse. Iosepus sitis aperte declarat sese hoc errore laborasse, cum di- ω - - M. cit Alion Gaber Berenicen esse, cui vicinam facit Elanam . Videamus igitur quae iiistis . . His Elut ciuitas, deinde quae sit Elana. Ad hoc recte assequendum in memoriam vocetur, qua sit. Clialdaeos de Suros pro libito non raro Tati v turpare quos Attici imitantur. Sic promo quae ciuitas cli in delerio, Tur dicunt ιquod nomen hactenus eidem loco mansit. Sive
igitur Elut, siue Elus dicas, nihil fuerit in re ipsa discriminis. Quando itaque de situ
terrae Idumaeae ex iis quae dixi constat, quaeramus an in ea Elut reperiatur. Atqui non diu hic fuerit laborandum, si Ptolemaeus consulatur. Is enim, cum citet Alexandrinus, . huius regionis oertam habuit Sc exploratam notitiam; de qua confestim nobis demor
strat illud quod quaeritur opidum: Elusam enim p nultimam Idumaeae ciuitatem facit Δί AEgypto proximam. Quis hic non clare cernit Elut de Elusam idem opidii esse, Min Idumaeorum littore iacere 3 Idem Elanam in sinu Arabico ponit eo quem Strabo dixit
cregione Gazae cisse, ama alter Pedusium respiciat. Hinc liquet in Stiabone Opidi nomen corrigendum esse, ut Elana non Acta legatur; quae corruptela a quopiam processit quem Latinus Bibliorum interpres deceperit. Quoniam Elut tam antiquum in hoc littore opidum est, suspicor Elysium siue Elustum primum citis suisse conditorem 1 ve' nimirum inter nauigandum haberet quo fugere posset tempestates Sc procellas, ii quae ipsum circa ea loca occupassent. Quod autem ex Elust Elut factum iit, mirum non est; quoniam eodem modo in Tyri nomine Si in T transit, cum Hebraeis Se Syris per Sadoscribatur. Tyrus enim Stor vocata est, a rupe cui insidet: quam sic dicunt Phoenices M ota. Hcbraei, voce corrupta pcr metallici im c nostra nota quae rupem denotat. Simit iter igitur ex Elust Elut factum. Elusa vero cx Elust, ut e Stidon Sidon.&c Lust Lusus. Sed a i . haec hoc loco sui sciant de Elusa, de qua mox iterum agere cogar. Elana vero in eo est sinus Arabici recessu qui Gazae procul opponitur,cuius nomen in Strabone corruptum csse modo dixi, quod ita se habete ex coliquet, quod eodem loco hunc sinum ab Elina nuncuparit. Restat ut inuestigemus quid caussae fuerit, ut loco maris magni, quod
Mais . iam terras undique terminat, Omnes vcsterilar, mare Rubrum. Principio cur sinus Arabi cur v cus marc rubrum vocetur, explicandum: qua in re, ne prolixi simus rogando sentcnctam, Agatharchidem Cnidium, qui de mari hoc scriptit, aduocabimus. Is dicit non. θειω Θαλατῶν,sed I Θαλα r i vocari hunc sinu debere. Eryllarae igitur mare,non rubrum mare dici oporteret, ab Erythra Persa: qui in maris illius in illis imperavit. Plinius o rin insulam in hoc sinu colebrat, in quo Erythras dicitur sepultus. Ctcsias igitur Cnidius mendax est in rubro colore assercndo . Mirum est quam multos haec limmonymia deceperit, S quam clarum nobis stippeditet argumentum, quam facile errores semel concepti inolescant, Sc ad posteros transeant. In sacris litteris nulla est maris rubri mentio; quam minime Moses neglexisset, si dum transiret, launc colorem animaduertisset. Vt igitur antiqui erroris caussam breuitcrostendam, sciendum H braeis vocabulum cir quod uis mare denotare, non magnum modo, sed & paruum:quod1 . lacus x stagnum dicitur. Vox conuersa est e nostro Ium quo omnis aqueus humor denotatur, unde dc aquae Iuam Hebraeis vocantur: Hinc Madeo apud Latinos Verum de n' quaestio non est, devo quaeritur: cuius vocis cum alias alia sit significatio, tum . crebro vocid' adiicitur; quod dum fit,sere marc rubrum interpretantur. Eius cauilam Santes Pagninus adiuncorum, qui in illo mari crescunt, copiam rescri, quos hoc quo- -- que vocabulo intelligunt. Cum iuncum lignificat, a voce nostra bitavclpita fit perconuersionem, in qua Vahi ponitur pro Iot. Verum frustra haec quaeritur caussa, cum non solum addatur ipsi in sed per se etiam pro mari usurpetur, uti seri videmus Ionae capite secundo, ubi dicit vates ira, Ura id est, ut vertit Latinus interpres, Pelagus Operuit caput meum. Cum ergo Ionas Iope nauem conscenderit, nullo modo cogitari
potest male Rubrum caput ipsius operuiste: nec in cur apud Iopen ivit et excusemus,