Opera Ioan. Goropii Becani, hactenus in lucem non edita nempe, Hermathena, Hieroglyphica, Vertumnus, Gallica, Francica, Hispanica

521쪽

Draco igitur pictus initissi in lim est belli signum, tantisper homini dum spirabit. citra m momnes inducias sustinendi. Hinc itaque clare cernitur, itatum hominis eum ille , ut sempei ci sit cum praesenti laolle manus conterenda: quod Iob disertis verbis docet, viatam hominis militiam esse dicens, tantii per duraturam, dum ternam calcabit. Porro dum hollem praesentem videmus non solum bellum nobis ci se scimus: sed illud etiam intelligimus. qua rlitione optimi ducis ollicio fungi queamus. Bene enim Chabrias diarit, .cu: noptimum cile Imperatorem , qui res holitum quam maxime cognitas haberet. Quid igitur melius ad iana belli consilia capienda, quam hosic in coram intueri Nihil sane, si una omnes oppugnandi rationes pollemus vidcre. At sci pens tam callidus cst, tant variavi nil diis utitur, tam multos agit cuniculos, tam Varia oppugnationum g nera in haras singulas machinatur . ut dum eum vides , nihil aliud videas, quam mille praesentia pericula occultis tibi fraudibus parari. Praeterea dum serpentem cernis, non externum isodo hollem agnoscis, sed domesticam etiam belluam cernis. inter ipsa tua moenia. immo intra ipsa viscerum penetralia assiduo te impetu molcitantem. Heu i

seram belli conditionem quo non de aris & focis pugnatur, sed impiis aris dc secis hostis sedeti Quid hic remedii in dometticis copiis Si hostilem vim moenibus 5 arce cxcludere nequiuerunt qua vi in ipsis templis iam saeuientem poterunt propulsare ZActu est , nisi auxilium exterius adiit, quod rebus intus periclitantibus praesentiali xitio luccurrat. Et haec quidem arcis humanae interior facies est, quam sinistra figura dotignat. Consideremus nunc quis ierum status foris sit,3e quid auxili j exterius sit exspectandum. Externa omnia dextra parte intelligi debere, non semel modo dictum . Coluier tetidi raigitii rooili dextrorsum , o speculandum quid inde spei subsidiique affulgeat. Quid igitur hic videmus Nempe laci, quo solo Diaco vinci deprimique potest: de ci, quia

mox amplius agendum, non plura hoc loco dicemus, quam ab hoc solo omnem contra serpentem victoriam pendere. Habemus modo tot una rerum humanarum natu in& internum Sc externum, duabus dumtaxat expressium figuris; de sic expressunt,ut ii agis ad viuum exprimi non possiit, tamcisi quotquot umquam sucrunt Apelles, ing nia& operas suas in unum coniciant. Quoniam autem in hac pictiua ordo ille sciuatuscit ut quae interna nobis sunt sinistram , quae externa, dcxtram occupent: nec hic ullo modo peruerti vel debeat vel possit, si veritatis ratio habeatur: voluit sermonis nostii ar chitectus, ut in vocabulorum conuersione Iaac duplcx littera semper cundem partiunt v m ti suarum ordinem seruaret. Hinc ox a lassas: non fato; ex Mia asti non ata: dc simili': γ' elimilibus habemus ite e proriis versi, ut duplex littera natiuum palli una i uarum ordi-μὰ, . L ne in custodiat. Licet igitur de cx hac re perspicere, litteram Stadcs, non Icades aut ali ι - . ter nominandam esse. Et haec quidem de Stades iussiciam, littera ea, cuius figura totum rerum humanarum statum oculis subiicit.

Quos . l

ia H vi us litterae nomen non recte ab Hebraeis efferri, non magis miramurqu2m vo 2tis . ices ab iis corrupi,qui quid signiscent aut cuius sint originis,ignorant Nos Qv afvoca. mus, quo Alexi cacos siue vindex ab omni malorum scrui iure liberali manu asic rens .ia idenotatur: qua de re satis in praecedenti littera diximus. Docuimus in Hermathena, hanc litteram non esse necessariam. quod de Latini Grammatici annotarunt. In voca lium elementorum censu locum non habet,in quo duplex digamma numeratur. Quo niam autem in hoc Alpii abcto recensetur . nec duplicis digamma hic mentio st, ite nobis ratio litterarum subduccnda , ut dicamus, apud gentes coicias, duplex digamma reiecto. hanc sui sectam fuisset de idcirco Hebraris de Syris de cetoris a Cadmo laaditam e fistisa fuisset vertim in priore Alphabeto, ab antiquo apud Nochum de Ianigenas conteruato,

Ioco Qua assuisse rate a quo significatur is qui a doloribus liberat:atque ita ad eandem ti rorationis utrobique tum sententiam,tum structuram fuisse. Sive cnina Qua re siue mee

as dicas, re codem tendit; nec alius --κest quam Ora ab eo quod nullum malum

522쪽

a 3 Ni Est Ct YPH De OR v Mst. quod non suos secum trahat dolores atque poenas. Neque alienus sum ab ea sententia. fuisse aliquando tempus cum Cua as 5c Maleas eadem sgura pingerentur: & hine fortasse accidi ite, ut plurimae voces quae duplex digamma in sermone nostro habent. per Qua af apud alias nationes enciri , uti in verinus de Quirinus, Qui & Uie, Quando Se mali' de aliis memini annotasse. Ficbraeis item voces sum in quibus id aperte contigisse cernas , atque adeo in eo ipso verbo, quo accidit vel contingit apud nos denota tur. ma enim pro hac notione dicunt, quod a nostro Vmi corruptum est, He in locum Tau subiti tuto. Dispeream, nisi despuam saepius si aperuacaneas lias litteras, quae locum necessariarum occuparunt. Iidem a 2 pro calefieri ponunt, Vcibum a nostro Marin diriuatum. Est apud eos vox Tma. cuius nullam rectain queant domi suae rationem com minisci. Semel pauimentuin, temet fundum verterunt intcrprctes: Nobis solum de friamamcntum pedum hac voce indicatur. Nasi enim est iurium deorsum serti de succus sari, diu custodire&defendere manuar igitur quod nos custodit& tuetur in firmo starii, ne sursum deorsum agamur. Nec magis norunt undo πῆp pro firma velitate pona tur: vns vocali breui nobis idem significat quod certum de indubitatum. Hinc vii 'tsubstantivum quasi certitudinem parum Latine diceres:quae vox cxpressa est tribus illis in L pconlbnantibus. Nanidificare vertunt interpretes: Nobis ramidem cst qucd hobito 'vir pro muro dicunt: Nos iure prodesensione quavis usurpamus. Hinc capite quarto Hieremiae, ubi dicitur, Sensus cordis mei turbati sunt, verti posci: Muri siue d sensio cordis mei turbata est: ceu diceret: Sum expugnatus, moenia sunt deiecta, iacet omnis defensio. Ia pD interpretantur murum destruere: Nos ruertit ridicimus pro euerto id quod defendit. rina exspecto: nobis mihi. In et se item , quo consecrare significatur, clara est liaec permutatio: Nos enim unde pro codem dicimus. Sed satis ho tum. Crebrius enim duplex digamma vel omiscrunt, vel in Bet vel in vati mutarunt. Quoniam tamen Qua-af de Met-uidem fere nobis denotant. dc loco uca af in v c lium elementorum enumeratione est duplex digamma, probare incaequis iudicibus ile cxillimo, candem aliquando figuram utriusque litterae suisse. Videamus ergo quaeliam Oa fuerit. Scio duplex digamma per duplicata digamma est em& nunc pingi, de olim etiam frequenter pilatim i iussu.vei tum id extra hieroglyphicam disciplinam . quae non contenta tanta

significationis simplicitate de angustia, ea quaerit quae copiosam de amplam rerum Ofierant tutelligentiam. Quarnobrem si nomenclatoris industriam quam proximὰ sequi velimus, iuxta ac debemus; investigandum illud interca quae oculis obiiciuntur pingique pollunt, in quo excellentissima vis iit a malis liberandi. Hic si Phil

lOptios conlii Iemiis, Sol crit accipiendus, cuius radiis vitae beneficium, de omnium eorum quae ad vitam sunt necessaria. adscribunt: cuius rei vel unus Aristoteles c

tis magnam idoneam ue dedit testificotione in . Quid vero sermonis nostri opi . sext Is non tantum huic sententiae suam tribuit auctoritate, sed non .en etiam Soli dedit a lauando, dum cum ton vocavit. Cum igitur Sol inter omnia ea quae videri possunt longe sit excellentissimus ad om-S nia mala δc Omnes dolores inoi talibus. aufercndos. iacit hincquet' 'llit delineari, imaginem ς us huic lacu silangemus iverit m

523쪽

verum ut intelligatur, ab hominis flatu tolli mala dolorsique debere, hominis effigiem eam addemus, c qua summa infirmitas colligi possit. Iaceat igitur supinus pedibus deblachiis porrectis ceu mortuus sit, nec ullas vires habens ad se mouendum.Sed in utram partem, dextram ne, an sinistram pedes porrigendit In utram In illam haud dubie, ad quam cadauera pedes cxtendunt dum ei seiuntur. ad sepulturam . Audiamus ergo v

calem cadaueris quod citertur pictorem,& ab eo discamus picturam. Et sit is Persius; apud quem sic lesimus:

c tuba, candelae, tandem . beatulus alto

Compositus lecto, crasis que lutatus amomis

In portam rigidos calces extendis.

Quod si in portam extendit, soras; si soras, dextrorsum: quoniam externa dextra esse non semel modo demonstraui. Dextrorsum igitur pedes cxtendantur, quo mortuus esse intelligatur. Huius capiti Solis orbis circumscribatur, ad eum modum, vi illud sensim attollat: quo facto, mox eam littera: sormam videbimus, quam Latinorum maiusculum lactenus praesert. Et hac via geminae vocis Qv as de W .as pictura nobis iit ab luta. Nec male tum habebat Alphabetum , cum Wce aflegebatur, nulla

ipsius Qua af liabita mentione, cum eadem ratio sit de sententiae de constructionis in utroque. Myee magis ad De alludit,lc illius,ut dixi, sequitur venenum: quo fit ut Qua a necdum recepto, legantior etiam suerit oratio. Magna enim lignificationis vis eis, de summa summi beneficii consessio, dum Uee-as dicitur, propterea quod non dolor inimium simplex hac voce denotetur, sed is dolor qui sit futurus sempiternus, iuxta certissimum documentum ichnaea regressione signatum, quae ex uate nos ad enu per vestigia rare. reducit. Mu ita de prope infinita de sempiterno hoc es lore , de citis e draconis veneno ς consequentia dici possent, sed ea vel satis ante sunt indicata, vel angustiis huius Alphabeticae orationis exclusa. Satius fuerit picturam paullo melius considerare, de videre quid Sol, orbe sito hominis caput includens, praestare possit. Hoc non ex alio facilius intelligemus quam ex ipso sermonis nostri arctutecto qui Sole mirabili prorsus vocabulo indigetauit,cuius Hermathena nostra latiorem dedit interpretationem .ston vox est ana- stea. logica ratione plura significans. Primum significat pacem facere siue reconciliare: mox etiam osculari. Deinde sanare: ad haec Solem: postremo filium : dc haec omnia ex una cademque ratione, qua Bo-ecit uniendi habet significationem. Mirum autem est, haec omnia primum ci conuenire, qui sic inter filios princeps est, ut ante mundum etiam creatum Filius fuerit. Quid dico ante mundum creatum, cum Filius sit ab aeternas culorum infinitatet Hic enim solus est de verus reconciliator. Hic princeps in osculando, dum in ipsio pax dc iustitia sese sunt osculatae. Hic verus sanitatis auctor, non corporum tantunused, quod infinito plus est, animorum. Hic est Sol non ille quidem spectabilis, sed Sol lumine suo illustrans uniuersa, quoniam lux est aeterna Patris aeterni,

omnibus rebus oc corporalis,de non corporatis lumen assundens. Huius spectabilis ima- DI - - mso Sol est caelestis, quem propter quandam luminis de s mationis communionem corporatarum rerum finibus inclusam , ston etiam vocamus. Quamobrem si Fili j lumen, quod est Spiritus sanctus, ad homines sanandos se distundens depingere velis, optim dsolem pinxeris; de id quidem ea ratione, ut orbe suo hominis caput complectatur, a que illud sensim videatur subleuare. Quemadmodum autem in hac pictura homo supinus iacet, pedibus de brachiis porrectis, veluti mortui in capulis collocantur: ita in se quenti littera caput eius videbimus alte crectum. de ad caelum in sublime contendens. Haec itaque si diligenter expendas, de cum figura consera' senties,mihi crede, nihil pocse pingi congruentius sancti Spiritus instinctui, quo nomenclatori rerum ompium iuxta inusque naturam id cognationem vocabula ductavit. Dispeream nisi in solo hoc in mine .Pon plus lateat mysteriorum, quam ullis linguis queat explicari; tantum abest veaugustam eius maiestatem me s perem ullis commentariorum codicibus, nedum his

Alphabeticis aianotationibus, assequi posse. Quocirca locis obiter indicatis, in quibus arcaria delitescunt, ad litteram sequentem transibo.

524쪽

pellat , arcana secundi binarii significatione ad id vius. Restat ut ad precationis epilo

gum accedamus, qui ternario absolititur; Vt quae oratio a trinario diuinae es lentiae exor

dium sumsit, in eundem terminetur. Verum quo tota procatio 1 erfecta sit δί rotunda, de in se undique ad centrum cordis animi & montis, ut Christus iussit nos Deum ama re, contracta , de per hanc figuram euadat tutissima, nullis angulis usquam cxliantibus quos hostis arripere postit hic secundus ternarius ita est ordinatus, ut priorem ternarium pervestigia retro legat, de id habeat ultimum , quod in priore suit primum. Nam vili nex lii.rpiam circulum definire dicatur, oportet ut ab aliquo puncto ductum smum ex orsa, ad idem reuertatur. Hic igitur ternarius primo Spiritus sancti, secundo F iij, tertio Restittera loco Patris nobis olfert attributum. Nunc igitur ad litteram . Eam Res Hebiaei nominant, propter punctum subscriptum. Ipsae litterae per se lectae Ris habent: suam vocem ipsa orationis postulat structura. Syri hodierno adhuc tempore α' Risch dicunt. Nee - lmirum ab Hebraeis hoc non cia puncti vitio corruptum csse, cum ibi a punctorum accessione ex Ion faciant Iavan . Sed quid ego hoc unum commemoro, cum omnes ipsi gis. rum radices longillime a primis vocum originibus per puncta adiecta discedani3 cis ita- que idem nobis est quod assurgere facio, siue iacente leuo. Dixi in pictura ipsius Cita a

hominem supiniim iacete, pedibus exterius siue dextrorsum,ut in cadaueribus fit, adesserendum ;orrectis. Huius caput radiis suis Sol ambiebat, quo vitam rursus, quam sua culpa perdiderat, infunderet. Nunc igitur vli ritis venitur δc oratur , ut Spiritus sanctus caput hominis vitae restitutum ,&a mortis seruitute δί carcere vindicatum birii erigat, & in altum attollat. Et hic quidem caput orator vocat Sti id es . tenue tu men, aut potius reuerberati fractique luminis splendorem. Cupit autem ut obscvium hoc lumen, quod a Sole in hac vita accipimus, erigatur ad ipsi ina antiquum dierum, viri I, . . si. mox cxponemus. cis igitur nihil aliud est,quam crige: quo verbo de Spiritum sinctum rogamus, Jc ei proprium adscribimus attributum . Spiritus enim est omnia eligere Min altum tollere : quod cuiuis de spiritus natura liquebit. Nobis spiritus hominis ore ivocatur, ceu dicas Ge-m-l res id est, ad ipsus esse caput, siue cius, quod dat esse caput Spiritus enim noster ad caput totius cise fertur, quod est ipsum bonum, quo seruia triroinnia. Oium senim Esse siue actus, siue vitae caput est ipsum bonum; quia ex bono omnia procedunt, de ad bonum omnia r seruntur. Bonum autem non mouet nisi cognoscatur: quo fit , ut Filius, qui Patris mens est praecedat in nostro captu . Ex bo no igitur per Filium cognito, elicitur Amor, qui Spiritus sanctus est, a Bono de Boni

Filio procedens. Spiritus igitur sanctus proprie Oetsi dicetur, quia per hune ad ipsius Esse caput serimur, & nobis caput est cius quod nobis esse dat. Quid autem proximEnobis dat esse ρ Quid aliud, quam anima, quam otest vocamus, quae a Spiritu sancto

tamquam a capite depeiadet; cum is caput sit non nostrae modo. sed uniuersae vitae re rum omnium creatarum. Vocabuli igitur Otra origo loli Spiritui sancto primum con-ricta uehit ac deinde analogicos spiritui nostro. Quod si hoc vocabulum vertas. Sittet habebis: quod tantundem valet ac si dicas, sursum tendebat. Proprium enim Spiritus et hvt ipse sursum tendat,& illa quibus inest, secum sursum attollat. Luserunt hos rates inoi'. hac voce. dum cereuitiae secem Ont per vocalem breuem nominarunt, quali parui x temporis spiritum vocarent. Ex liac enim cereuilia Se vitam accepit, qua velut mustum effervescit: do facultatem eam ut homines pro tempore nouo spiritu serat de ultra sellium eorum animos attollat. Clim igitur Spiritus sanctus Oeta proprie 5: primo v cctur: nemo negare potest, quin nra unum sit cx cius attributis, quo erigendi homini ibi hi munus Ci sertur acceptum, Stygenim, a quo sterii praeteritum imperfectum. 5e idci co vox omnis temporis, significatam nimirum rem perennany & ipsum locist conueruiens, idem est quod, sursum aliquid fero, vel, suisum enitor . nia vero idem quod eri g, de attollo , codem modo quo ii ausurpatum , vcl ut activum vel ut neutrum vel sum iuxta Grammaticorum locutionem. Quid vero fit ex homine a vitiis de morte re sulcitato, de iam erecto, de nouo spiritu vitam adepto, quina prius haberet, altiorei

Quid aliud, quam nouum dc altum aedificium' D. Paullus enim dicit nos Dei aedificationem

525쪽

OBER XV. 237tionem esse cuius fundamentum sit Iesus Christus. Sed ovorsum spiritu; sanaus h

noilrum aedificium erigit, de in altum attollit Respondebit idem gentium doctor, vetemplum Dei limus, & spiritus sanctus habitet in nobis. Idem frequenter repetit, nos est Dei siue Spiritus sancti templum. Alias enim Spiritus sancti, alias Dei templum dicit: ut clare cognoscas, Spiritum sanctum Deum ab ipso vocari. Cupit igitur praeceptor, ut Canopus a belluae vinculis,& a mortiteris malis liberatus erigatur in tem plum Spiritus sancti: de ut ipse Spiritus in Canopo sibi templum erigat . in quo colatur de ado retur. Templi nomen Latini situm esse sortasse credunt. Varro Poeticorum verborum Trevia r Letymologias ab liac voce auspicatur , ut videlicet Originum inquisitionem in aueurato tractaret. Triplex igitur templum distinguit; unum a natura, quod canum cst, ut, Vnus erit quom tu to D in caerula caeli

Templa: Alterum in terra ab auspiciis, ut in periboe a. Scrupea saxa Bacchi templa prope aggreditur: Tertium sub terra a limi lit idine, ut in Andromacha, sol eo a templa alta Orci saluere inferis. Huius nominis originem a Tuor pro conspicor petiti quia nimirum templum intue mur. At hic nulla littera praeter primam eadem est,nec vel bum hoc sic vel huc vel illue poteti inclinari, ut inde Templi vocabulum oriatur. Si hoc est rectas nominum dare rationes .nescio quid sit vel nugari, vol splendidis quempiam verbis praeclara pollicitum nihil pra itare. Sed adiecit contemplari idem esse quod intueri. Bene quidem, sed vetabum hoc a nomine ducitur. Quia cnim templa augures diligentillime intuerentur, verisbum factum est contemplor, pio accurate inspicio. Dicimus ergo, templi nomen a Ianigenis remansisse qui, pcrinde atque nos hactenus facimus, empti pro eo quod Latinis Templum sonat, diccbant. Huius rationem quaerere proprium huius loci est Pocudis nostrae paullo ante audiuimus mentionem, dum rogat doctor, ne sit blimior pars hominis ei deuinciatur. Hoc pecus Plautus animum vocavit, dum in Trinummo hanc dictat sententiam: Si animus hominem perculit, actum est, si animo seruiuit, non sibi. ---μ- Si ipse animum perculit:dum vivit victor victorum cluet. Nihil umquam a Plauto ve. rius dictum clh bi enim nos animo, id cli, pecudi indomitae sciuinitis. actum eii deni stra salii te: at si nos animum porcellamus ac domemus rapiendidissimam victoriam ob tim, isse dicemur. Victor enim victorum cit de Imperator imperatoium, qui hanc belluani sibi si ibi it . Nos animum moti vocamus, eo quod perpetuis nos assciat mole- mortistiis, nisi freno cohibeatur. Hoc autem molestiarum remedium ichnaea conuertiod monstrat, quae Tomi nobis, id est, frenum Discit, quo nimirum ferum iumentum do. Tot m. memus ac regan .us. Illius enim naturae cst haec sera, quam Animi nomine Latini nonnumquam vocant, ut vel domanda sit si cno. vel perpetuo nos vexet ac molestet. Horatius itaque poli molestias quibus nos hoc pecus diuexat. cnumeratas; voluptates videlicet, auaritiam, inludiam, iram, alias; pulicrrimam sententiam dixit:. - imum rege: qui nisi taret

Imperat: hunc frenu, hunc tu compesce catena. An ne hic vides id expicillim, quod nomenclator per vocabulum mort nobis declarauit 3 Cum ergo rogaret praeceptor, ne pecori pars sublimior alligaretur. hoc etia in iii-telligitur rogasse, ut pecus hoc domitum haberet, quia nimiruui nihil medium cli, primpterea quod vel imperet vel seruiat. sic igitur orationem intelligamus opoitct. vicaretiisse precator putetur perpetuum Canopi in belluam suam impetium : quod dum potitur.&ab illius molestiis de seralibus malis liberatus csh idoneus iam fit, ut in tem .plum Spiritus sancti erigatur. Qiud igitur sit templum ex his quae dixi liquebit. Ecinpti τὸ Na . γ-

enim tres complectitur voculas potestate, Tm-W- ; quas si compona, . idem vale. bunt ac si dicas, Domiti pecoris exaltatio. Homo enim carnem si iam freno domitam ad tantam excellentiam evehit, ut in templum Dei erigatur. Verum igitur & primum T.- lis

in terris Dei templum est, quod Spiritus sanctus ex animo domito rationis freno tibi erigit. Sic A postolus membra nostra Spiritus sancti templum dixit. DOmetur citim an ira bellua liue caro neccsse est. quam Spiritus sanctus in ea sit habitaturus. Admiranda

sui e templi significatio, de ad amussim ad sacra scripturae vetitatem quadrans, & iu- tertiu

526쪽

133 HIEROCLYPHICOR v Mterim tam clara se extra omnem controuersiam posita, ut ne possis quidem , tametsi velis, vocem ab hac interpretatione alienare. Stupendo ccne honore Deus corruptam hominis naturam assicit, dum eam sibi templum facit. Vide, qualo,quanto satius est de praestabilius carni noli re, quae bellua est domari de lupatis obedirc, quam Ciseratam,quo libido rapit, ferri. Imclligimus ergo nunc, primum templum in homine adificati atque crigi, de ad eius similitudinem externum templum, quod vulgo lic vocatur, templum dici. Fana enim & loca orationibus cultuique diuino consecrata, templa dicet tur: eo quod in iis domi tae pecudes, id est, animi hominum rationis rectae freno guber nati in sublime tollantur, ad ipsum nimirum altissimum , cui sese precibus iungunt,

cutilantes. Quoniam aut cin templum non domitiam modo animum pollulat, scia ut is etiam si iis uiri ad excelsa tollatur: neque id corpore fieri aut possit aut debeat. sed mente sublimia cogitante . de eorum sese spectaculo totam deuouente: pii lci Latinorum maiores religione nccdum corrupta verbum sibi fecerunt, quo haec attenta rerum tui limium inspectio lignificaretur . Contemplari enim cum dicebant, qui ves in ic inplos O dumtaxat, vel in templo etiam externo attentus csset ad alta δί cxcelsa montis oculis cons picanda: quasi dicerent fruitra templa adiri, nisi una cum templo mens nostia tota sublimibus intuendis vacaret. Velum dum paullatim i inccrius Dei cultus de boni sacrorum ritus , priscis lanigenis, Se ab ipso Noctio siue Saturno per manus de mal

tum traditiones accepti corrumperentur, hinc sacrificorum & igi. 3rantia Sc auaritia. hinc cacodaemonis fraudulentis machinationibus, quibus homines desudcbat: vcro: contemplationi, quae mentis oculis fiebat, si iccessit abominanda superstitio, qua in caelo templa ab auguribus designabantur: in quibus loco rerum diuinarum , i Ortia misauium per aciem volatus notaretur, ut ex iis suturorum seret coni aura. Eclla scilicet haecerat cxcelsesum rerum contem platio , grauis scilic t. ac grauis limis viris digna relisio ; qua animum leuibus leuissimatum auium pennis alligaret, ac sursiim dcorium, quo picis vel corvis placui sint, raperct atque vexat G. Haec sena per rcgia via fuit ad id l .imamam tu omnes errores ,res in religione bene institutas & ad optimum suom de ninatas ad quaestum aliqlieni detorquere: dc ex iis quaerere, quod stolidi&pei uerit h. minum animi maxime a linii cntiar, de quod ad vitia tua alenda de stultas cupiditates se aiicndas aliquo modo conducere arbitrentur. Innatum nobis est cx primorum parcntum peccato, Vc omnes proni feramur ad futuro tu in cognitionem di quam inclinationem animorum diabolus peperit, dum illi, persuasit, ii vetitum pomum comcdisseiit, Iaco ii miles futuros. Hanc igitur in sinam cupiditatem inim semper Draco pro

mouere nititur, tum corum velic menter auget auaritia, qui ex commentitia aliqua iu- rura praedicendi arte quaestum facere talendunt. Hinc fac risci. quibus temploium cura crat, parum cx vcra contemplatione luci i sperantes ,rcligionem suam cauponari cce

perunt, SI hominibus persuadere, aues loco rerum diuinarum esse conicia plandas, de sese pos*ex earum volatu quid cuique futurum sit vaticinari; neque fas esse quicquain omnino incipere aut molui, nisi illis consultis dc interrogatis, an quod proponocetur iuxta Deorum seret voluntatem . Lepidum s aiae com mcntum. Qi id ni cnim aues, quae Dus inter volandum propinquiores cssent, melius, propius & clarius ea quae Deus vellet intueri possent, de quae vidissent hominibus nuntiare videmus hic insignent maximi lucri ossicinam, de quaestuosissimum mendaciorum mercatum m vcri templi locum substitutum, equo, tamquam e primo sonte, omnis auguriorum auspiciorumque disciplina dei luxit, Romanis rerum Dominis , quicquid auibus visum esset, imp

ratura. Templi itaque nomine monemur, ut animum nostrum subiuge naus ac regamus: quo in altum a spiritu erecti, templa Dei simus. Dum igitur cia dicitur. haec Spiritus sancti substructio intelligatur , ad quam poli domitam pecudem ordine perire imium est. Nunc inquirendum , quae quam optuna figura iiii pii Ris oculis sit bucienda. In primis peripicuum est, erigendi atque in sublime tollenai potestatem , de ipsam pi

te liatis actione ignea vi perfici, qua Spiritus sanctus omnibus vitam insundit,omniaque ad unum evehit. Quamobrem non immerito tautologiae accuscr. ii prolixus lini inexplicando demonstrandoque huic ignes mici latita actioni pyramidis i guram debat. Pinget da igitur crit nacta. liue ea . Egyptiarum pyramidum forna. in rosciat, ii ue propius obeliscos aemuletur. Quoniam autem ostendi, totam hanc Spiritus lancti cicctaoncm

527쪽

erectionem ad principem hominis partem rcferri ac pertinere,non potest dubiucsse, quin capitis estigio propria sit nota ad hanc oculis repraesentanda Clim enim subtractio liate quam Spiritus sanctus in homine crigendo molitur, tota ad id tendat, quo caput belluinam hominis partu

freno suo coerceat & imperio premat, ataque ita homo fiat verum Dei templum: aptissimc caput pingetur , co quod no statum sedes sit rationis de mentis propria, sed etiam quod ab imperio a sermonis

nostri opisco int nominetur. Accedit huic huius pictitrae rationi Sc altera causia. Quando enim ad hoc ut temptu Dei si in iis, opus est animo domito. necessariuvidebatur, ut de freni sorma & pecudis domiti imago ostenderetur: atqui haec cadem meta quae erectionis habet lignifi- non solum frenum exprimit, sed pecudis etiam domitae propriam ostedit figuram. Frenu enim quo homo animum regit, pyramidem ad unguem imitatur i propterea quod intra metae terminos omnes ciapiditates de impetus quibus

iumentum citer uescit, coerccat:& omnes

quotquot sunt sic componat,Vt ad Vnum , quod Christus dixit esse necessariu, serar tur. Hinc liquet, frenu capitis siue mentis nihil aliud esse quam regulam coni idem , qua veluti lupatis animus domatur ,& ut se ad Vnum erigat, cogitur. Hoc cum clarissimum sit ex iis quae a nobis frequenter antea dicta sunt , obscurum itidem esse non potest, qua brnia sit iplius siue animi iluc pecudis rationis 1 Spiritu sancto crectae imperio subiugati de peronania obtemperantis. Neque enim Stoicorum litore cupiditates & animi affectiones ex homine tollimus, sedeas, dum 1 Spiritu sancto erecti sumus, sic componimus, ut in meta: Grinam sursum ad unum apice tendat. Commodissima igitur nobis suit,&significationu varietate plurima γ mis A. suggerens pyramidis figura: qua nimirii lina iii & sipiritus erectio. 5e freni serina,Ac animi 'domiti imago cernitur expressa: non illa quide vulgari aut plebeia pingendi ratione, sed tali, ut nemo mortaliu quicquam possit ad viuii magis imitari. Adde nuc his illud etiam corollarium de maximii picturae ornamentu, quod dum aptissime ea quae dixi oculis sunt subiecta illud una opera effectum est ut templi formam & substructionc habeamus, qua nulla quisqua possit vel cogitando tantum meliore architectari. Clim enim temptu csse

de vocis ratione definiuerim doniatae pecudis exaltatione.haec nobis tabula omnia simul exprimit tum ipsum caput Spiritus sancti gratia crectum de una iocum crimias quae imperio sitio coercet, tum irenum quo cocrcci; tum pecudis sormam quam coercci, de ad Vnum sese attollere compellit. Maiores nostri huius rei conscij, ctim ex tota fanorum μν'

amplitudine pyrami dem facere dissicillimum de operosissimum idc tale etiam . ut vel θυ - . O si non pollet, vel si factum fuisset, plurimis iniuriis , dc maxime ventorum pateret, '' animaduertissent: prudenter illud excogitarunt, ut omnibus templis mota cum capitis forma vel sit perne imponeretur ,vel ad posticam partem exstrueretur, quo totam struebitam pyramidis & capitis ei imposita serina terminaret, u ea propria esset de necessaria forma templorum. At dum rotundo globo, quo alibi aliud, hic caput denotatur, crux imponitur: idem fit quod in hac Alphabetica oratione factum videmus, in qua supremus dc ultimus apex est ipsum Tau,quo crucem significari mox latius ostendam. Quis lite non miretur maximam hanc precationis nostrae de ipsius templi, in quo precatio

528쪽

catio fieri debet similitudinem atq. concordiam λ Nam sicut oratio Alpliabetica a vita capit exordium, de ad capitis erectionein paullatim adicendit, atque deinde capiti eroeto Tati imponit, ita vera templi forma substructionis suae initium habet metam , verae vitae indicem; atque inde absi lutae metae caput imponit . quo prima hominis effigies, aut potius secunda, quam Spiritus re uicitas de erigens largitur xxprii natur: iuxta illud, Os homini ublime dedit caelum tueri Iu it, se erecros ad sidera to gere vultus. Ex his modo perspicuum fit, quanta signiticationis cilicacitate in lingua nostra illud

Christi diceretur, Domus mea domus oratio is et ocabitur ipsum templi nomen, Mvera templi f irma,nominis vim exprimens. ad amussim conueniat cum natura orati

nis : quod illi clarius videbunt, qui quae de Alauda diximus, cum his conserent quae de templo in metam erecto hoc loco docentur. Hic illud dumtaxat peculiare est, qu0 meta hoc loco ad erigendum humanum caput pingatur, de globus qui imponitur hoc ipsum caput significet. ln obeliscis Pyropi aliud notant, uti antea docui : de sp plebita

recta ratione in Ris procedere dcbeat, non tam globosum corpus, quam ouatum deli Bliti rea neetur oportet, quo facies hominis exprimatur. Quamobrem maius culum Latinorum non rotundam partem superiorem habcbit, scd ovatam. Graeci suum Rho ita pit sunt ut obeliscus verutum videatur, de reuera sit obeliscus, uti vocatur: cui magnu ca put desii per imponunt ad dextram prospiciens, ita ut veru ea parte caput sustineat qua

spinae medulla descendit. Hebraei, nescio cuius Geni j benescio & instinctu . in consi

Done linguatum huius litterae memoriam quandam videntur retinuisse: A quia figi

ram eius capite insignitam suisse recordabantur, a nomine cius caput vocarunt.

Chaldaei tamen conuenientius origini aeris per secundam Latinorum vocalem productam ciserunt: propterea quod sermonis nostri anologia in vocibus formandis postulet, ut nomina a praeterito verborum impersecto deriventur, quo nimirum ideis quae per petuae sunt, respondeant. Dixi enim i pius, praetcrito impei secto tria tempora, & idcirco omnia designari: eamque ob caussam perennandis rebus conticia ire, ut ab eo noctu mina ducantur. G a enim praeteritum imperfectunt a cina caput denotabit, quoniam perpetuum capitis ossicium sit,ut Ec se,&totu corpus sursum crigat. Quia autem caput in homine summum est de primatium , Rees etiam pro si immo & primasio apud He braeos ponitur; de hinc Reesith principium tum ceterarum rerum, tum Bibliorum. Nec Chaldaei, nec Hebraei vocis origin norunt, vii neque ceterarum quas Eprimo serna one retinuerunt. Apud hos aliud quoque nomen inuenitur ab eadem nostrati radice prodii him,sed litteris per hysteron proteron legendis, Ut origo cognoscatur. Formentucnim vocant: quod vocabulum si vertas. Geta habebis tametii puncta alia addatur. Qist. Felmenti enim natura est ut panem attollat. Nobis C est cundem usum praebet: qua vocula secem cereuitiae nominari modo dixi. Vnde cernas, quanta sit inter tota & area cognatio :&inde quam iis de Orest inter se consentiant. Videtur igitur in hac littera idem Hebraeis accidisse quod in Hoo n. Vt enim ex illius litterae figura oculi nomenim m. πι-ε ita ex huius fgura capitis nomen mutuatos esse opinor. Latini a vetustissimis Cimm Q ρ iiis nomen Cercs acceperunt, in quo prima littera corrupta cit, ob corruptam in iij apud Latinos elementi pronunciationem: quod ante E de I perinde efferunt ac si sibi lans littera esset. Seres enim erat dicendum .ut vox circularis efficeretur qualiscit Anna, de aliae nonnullae. Significatur enim hac voce vis illa diuina quae sementem de segetem 5 i. praesidio suo tuetiir. Berenim olim pro sero nostrates dixere, a Sti re id est semino te rami ubi in Cra ait omissum est Hinc Latinoruni Sero, adiecta dumtaxat terminatio. s . i. ne. Hac aetate Tata addimus vel Dalet, litteras frequenter concludendae vocis caussa addi consilietas, seri vel serti' non ser dicentes: verit in non pro quavis fatione, sed ea quae

omnium cst excellentissima,per quam nimirum homo priscinatur. 2α itaque genera tim acceptum c5uertitur innes quod significat Surgebat. Propterea cnim semen terrae committitur,ut rur: us exsurgat es no exsurgat modo in mole maior . sed crescat etiatu reusa - dc augeatur numero ac copia . quod cadem voco denotatur. Seres ergo, semini terrae co- mittendo S multiplicando praelidens, serpentibus volutur; liribus de aquarum vis siue

humecta terrae v ligo de palingenetia denotatur. His fax accedit vitalis caloris habens si gnificationem, quo semen alitur de in i iugem ampliorem promouetur. Quaerit vero

natam

529쪽

natam suam, id est, semen terrae commissum caloris de humoris viribus rursus ab inseris in lucem proferre niti cur. Et quia hic labor in orbem redit numquam cessaturus, no- menclator lic nomen composuit, ut perpetua haec sementis de mellis vicis litudo litterarum circulo in se redeunte notaretur. Verum haec naturalis eli de pinguis, ne dicam rustica, fabulae interpretatio: in qua si haereas, parum promoueris ad arcana Cereris mysteria intelligenda Longe altius Moses ascendit, dum mundi fabricam per Be est cx- ω si orsus cli, cuius vocis prima radix Res est, quod vocabulum c stre prodit, quo actus se. -

minandi notatur: qui non aliud est quam ipse Pater, qui mura sum pcr Filium suum ex abditis inlinitatis suae aby lis de tenebrosa caligine, nulli nisi Filio peruia, in lucem pi dire fecit: quod vocula Res designat, Re de S complexa; quorum illud Ratio est, hoe spiritus sanctus. Porro Seres longe adhuc prosundius examinetur necesse est , siquis totam significationis vim perspicere velit. Nam si nomen in elementa uoluas,aa Bede Caperuenies: quorum illud Patris est, hoc Filij ab aeterno geniti , quae duae hypostases per

illam hypostasim inter se deuinciuntur, quae per litteram vibrantem denotatur. Cum enim R ad Lationem pertinere, de cana quidem vehementem; nemo non fateatur, cui potius hoc elementum fuerit tribuenduin, quam ipsi Spiritui sancto . de quo dictum est: Et Spiritus Domini ferebatur super aqv.M. int igitur oc es per litteram Res con iunguntur, de circulare constituunt vocabulum, non alij proprie quam scimpiternae congruens Trinitati. . .

Sci N Hebraei pro duabus litteris usurpant; altera simplici Samecht, altera dupli. is thurici, ut tantundem valeat ac Samechi de Cap coniuncta. Quod pro simplici Samochi po senatur, omni rectae rationi repugnat. Quid enim absurdius, quam litteram duplicem α' pro simplici collocare Crobro autem pro ea poni ipsa docet pronuntiatio, quam nobis Grammatici praecipiunt, dum Sebolet in sinistro litterae cornu videmus. Bella proscctoratio de insigne plebiscitum. lubent ut id peccemus, ob quod olim Iephte Galadites quadraginta duo Ephraitarum millia occidione deleuit. Legimus enim ab eo omnes I M. -υι ad Iordanem caesos esse, qui pro Scibolet Sibolet pronuntiarent. Atqui nostri nunc Rab 'φοῦ et bini edictum proponiit, ut hanc litteram i epe ita ciseramus, uti illi qui ob deprauatum 1- is eius sonum a Galadita iugii lati suisse scribuntur. Prosecto si non alia caedis caussa suis I -- .set, quam pronuntiatio ipsius Abolet, Israclitae quam Ephraitae occidione suissent di gniores . eo quod Seboici siue pro spica ponatur, siue pro fluctu de vi aquarum , ab ea radice surgat, quae samechi habet non Scin. Dum enim pro spica ponitur, idem patitur quod infinita alia vocabula, in quibus rectus litterarum ordo turbatus est. rM: enim M. .. venit diutis-htit siue iuris illi quod nobis significat id quo triticum continetur. He braeis familiaris est Sigmatismus aeque atque Sueuis. Hinc iuris pro nostro vant in hoc ni tis. vocabulo videmus. Vcrum dum pro fluctu de aquarum vi ponitur,a nostro a te uitlt de

riuatur, recto litterarum ordine seruato, quo vis aquae denotatur. stte enim non stilum ire.

mare magnum significat, sed quemvis lacum de aquam latiorem: quod si mihi non credis, consule Bauariae descriptionem, in qua quemvis lacum, licet paruum, B te vocari videbis: quod item in tota Austria, Salisburgensi ditione, de generatim in toto illo

Germaniae tractu obseruarc licet. Quae uis ergo aquae latioris vis de impetus ince ivtit nobis dicetur. Duplex autem digamma in Bet frequentillime apud Hebraeos transit. Haec cum nobis sint clarissima, vide, quaeso, viri melius, Hebraeine, an Ephraitae Sebolet pronuntiarunt. At huic vicina vox videtu quae tamen per duplicem litteram pro humero ei serenda est. Nobis enim Stoi aer est, ubi Res in Lamet per Labdacis uaeri. mum transiit. In hac voce variatum est sentcntiis inter Hebraeos, aliis humerum, aliis femur aliis plantam pedis ea lignificari arbitratis: quam litem vera vocis origo decidit. Eodem modo in nisa pro vastare, duplex littera sonanda, eo quod nobis stlatii dicatur, tuam. quod est damnum inserre. Dum vero codem verbo utuntur pro videre aut contemplari, radix quaerenda in nostroi tota quod significat diligenter inspicio, licet compost ncola. ta voce ni stora frequentius utamur. Vt autem in his recte duplex littera proset ur: ita eadem male collocatur in pro contemnere, despicere siue spernere: quod verbum

perspicuum est a noluo tinati id est, contemnit de adspernatur, sormari, solius Memini X X elisione;

530쪽

elisione i quam litteram vel adimunt vel adsciscunt Hebraei frequentissime sine caussa. Male item ηκοῦ pro bibere dc absorbere cum duplici pingitur, cum clarum sit, radicem

et se nostrum opb verbum Germanis in usu nimis frequenti. Nec ποῦς pro frangereta conterere bene pcr duplicem. pronunciatur. Nos cnim dicimus pro in minimas paries confringo. At dum pro fluctibus maris dicunt, vox a se-bami derivatur , quo claristi me iliachiis maris denotantur , de idcirco duplex littera locum non habet. Rursiis dum οῦτ' pro pario utuntur, quis non a nos dii bari, id est, pariti ubi Sigmatismus est, tum pro Tati Scin ponunt: tolerabilior futurus, ii Samcclit sc ipsissent. Pe cant item dum do pro Sera dicunt, cum nos sit vel stu dicamus, non 'pi vel sinu, quod est caco. Elegans profecto & delicata permutatio, dum pro Scta cacare se dicunt: nec molius ποῦς pro Sex dicunt,cum hic omnino Samechi scribendii esse, non nostra modo lingua,sed Latina etiam declaret. IN 7 lilium vocant: quod vocabulii Suson, non Scus

dicendum,& idcirco per Samechi scribendu . Orisinem ducit a s os fuit, siue sna sunt, ut Sueui dicerent . quo nati suavitas siue deliciae lignificantur. Nemini obscurum esse potest metu pro aspexit idem ei se cum nostro sagit,id est, videbat, de ideo Samecht futile

pingendum. Sic mu ponitur pro Deo. Hebris omnipotentem vertunt , conuenientius origini Satumum interpretaturi. Nam stat tu significat cum qui seminu omnium vim

de indit,& promouet, de auget. Hinc n v ager a seminando,quati stat di, id est, seminis incremcntum. μυ pro deiiderare dicunt, Nos sit pro quaero de deiidcro: unde liquet, hic itidem Samechi deiiderari, de Scin elici debere. Cotta res habct in τ quod adue sari vertunt. Nosis scis thon idem est quod damnum adferre: quae origo docet, hic Scinesse debere citra punctum linistrum. Eadem ratione in 'u: Scin esse debet. Idem enim est quod nobis statici id cst exactor Oe is qui vectigalia imponit populo, In io pro dente,&scnd. vi Sucui, ut nos tri id, non debebat esse Scui, scd Sam iit. Item in m p providebat,adspiciebat non erat locus ipsi Scin, sed Samechi: cst enim nostrum Deli, id est, videbat. Nec rectius Murro cogitatione cum Scin scribitur, cum sit nostrum elit is petinet athesim. Laudandi tamen sunt in Go quo iudicare lignificant, eo quod Scin hierecte ponatur. Estcnim nostrum stipi, quod eil res constituere: unde scrptu pro iudice Aliquando superfluum est Scin, ut in po pro vigilare. Hoc enim a nostro inart iit, duplici digamma in Qua af mutato. pro ponere, quod nos set dicimus, puru Samechthaberet, si scriptura vel originem, vcl genuinum ionum icqvcrctur. In pala pro pulcro vitis palmite Scin esse debet, sed sine puncto sinistro. Est namque sto rant vel scctui rant, ut Nun bis sit ciccium, idem quod pulcer palmes. Sed quid ego cxemplis immoror Quid quod clarum est docere pergos Nemo Hebraeorum negat hanc litteram geminusonum habere, de modo pro Samecht,modo pro peculiari sibi sono poni. Velum hunc proprium non satis bene omnes expresserunt. Nos e primis originibus deprehcndimus duplicem litteram esse. ac tantundem quantum Saracchi de Cap valere. Nomcia vcio littem Scin pronunciamus, vocali nimirum producia quo splendor nobis denotatur, de nactaphoricos probabilitas quae rebus elucet, id quidem dum nomen est. Hebraei prab hac nostra voce acceperunt dii ea pro cocco utuntur. Aquila enim e ta ανον.Synam

chus Acimis reddidit, teste D. Hieronymo in epistola ad Fabiolam de veste sacerdotali, propterea videlicet quod coccineus color spledeat.At dum eandem vocula prodente usurpant, littera Scin pro Samectit male ponui: co quod nobis sciit dicantur, siue iniri At ut verbum, idem notat quod splendet,de quod esse videtur. Sic dicimus , i t Mnu testin, id est,apparet rem ita habcrc. Rogat ergo praeccptor, ut Spiritus sanctus splendorem praesentivvit .& ipsam nostram imaginationem erigat ad ipsum antiquum,ut videlicet cum intueri queamus : no eo modo quo res nobis in hoc mundo videntur, sed quo pos sunt videndae. In Qua af Sol splendore suo caput nostrum ambiebat de illustiabat, Mnobis splendoris sivi portionem quandam communicabat. Hic igitur petimus, ut hocp sentis vitae lumen quod obscurum adhuc est de impersectum erigatur ad illam antiquam lucem in qua Deum videbimus; non in aenigmate de lumine quoda caliginos sed facie ad faciem, ut Apostolus tradit. Quamuis enim in hoc mortali corpore lumea quoddam a Spiritu sancto accipimus,quo diuina contemplemii hoc tamen longe ins

mis est illa luce caelesti. Nam neaueor is auditiis,nec oculus vidit,nec in mentem homin is

v I im venerunt, qua Dc nobis insutura vita 'parauit. Quamobrem orandia est, . ut hoc