장음표시 사용
641쪽
vERTUMNvs. niter, ut etiam Boeotius tride poma haberet: multo prius ad Romanos, quam Virgilius nasceretur, venisset: nee Theophrastus vere dixisset, Malum Medicam sua adhuc aetore Mesiae Se Persidi esse peculiarem, nec opera sua dignum existimasset, tam diliget tem eius dare delineationbin, quae multo ante beneficio cuiusquam Persarum Regis in Graeciam fuisset transi a. Haec pluribus quam vellem. Sed quid sacerem Antiphanes mihi videbatur defensionem implorare contra eos qui huius tam falsae assertionis facerent teste de patronum. Quae vero mala dederit intelligenda, ipsa Melibocii satis indicauit, tum errore virgini rusticae non indecoro Punica mala a Venere in Cypro consi
ta fuisse dicit: quae fabula non ad Punica mala, sed ad Cydonia pertinebat, de quibus Ouidius Metamorph. libro decimo ipsam venerem sie loquentem adducit:
ELI ager, indigenae Damoenum nomine Hon
Testaris CVria pars optima, quam mihi prisci
Sacrauere senes, templisi accedere dotem
Hanc uisere meis: Messio nitet arbor in amo tua eouias, fulvo ramis crepitantibus auro:
inc tria forte mea veniens decerpta ferebam
Haec ait se Hippomeni dedisse, quo Atalantae obiecta & cursum demorarentur, de
amoris darent incitamentum. Theocritus tertio Idyllio idem expressit: π μέ ς Acte g. ταν παρθένον λθελε γαι sis, Nάλα ἐν γ σἰν ελῶν δρόπιν ανυE α, οῦ λά- Ω'e 7δν, ως ἐυάνη, ia: ἐς βαθυν αλλετ . Haec nec pari elegantia nec pari gratia Latine, sed eadem dicam breuitate: Hippomenes crepiens Atalantam inducere lecto, ocula volis humesis cursum perfecit: ut i a Ut videt, it furit, ut altum ratia eis in amorem. Quae nam haec Atalanta fuerit, magna cit inter poetas cla corum interpretes quaestio. Atium. Theocriti interpres M plerique ali; geminam faciunt, alteram Arcadicam, Iesi, est ram Boeotam, Schoenei filiam : de hanc Hippomeni dant uxorem, illam Melanyoni. Meminit huius controuersiae inteo ceteros Apollodorus, sed lite pendente discessit. AElianus, Arcadicam non sbium sagittis, sed de pedibus plurimum valuisse, satis ostenditi dum velocitatem eius altrorum cadentru Sc sulminis celeritati comparauit. Theocritus hoe loco videtur indicare, Hippomenem dc Melanyonem cunilem fuisse, no- ν' --ri. men posterius per illud, Mηλα ελών δ α ν α π, quasi diceret, Hippomenes inde Meta M. ν .lanron dictus est, quod μωλω set , quod ceteri perficere nequiuerunt. Nomen itaque . alterum de victoria datum apud poetas induxit confusionem. Sed haec propter viam. Videmus itaque in Graecia nulla umquam aetate, poli saltem quam Hercules Hesperidum hortos spoliasset, aurea mala defuisse, cum tamen Medicae mali ante Theophrastum nullus umquam meiminisse videatur. Quae igitur aurea mala sint, ex Plinio di scamus, qui inter Cydonia ea Chrynicia vocat, quae auro colore ceteris praestini: et , quod numquam scripsisset, si Citria, quae de ipse de ceteri Romani iam cognoscebant, Cli 0 somela siue aurea mala apud veteres fuisse, existimasset. Quamuis vero cx his G , , . satis perspicuum esse puto, Cydoniorum genus illud quod aureo colore maxime est c, iam insigne, aurea mala cilc . & idcirco ctiam mala Hesperidum : oliendam tamen quid O -- . ι, Propertius de Virgilii aureis malis senserit , cuius iudicio qui illare nolet, is cadat in quot volet errores. Eius ad Lyncen. hi sinat versus cole trimi:
dite Romani scriptores, cedite Gran octo quid maius nascitur Iliade: Tu cano et m Most subter pineta Gai si T , , , ct artν iis Daphnin arundinibus
Felix qui viles pomis mercaris amores.
Quis hic non , idci. vilia poma fuisse, quae aurea Virgilius vocavit, minimὸ vero ex Assyria usque de Media magnis sumptibus aduecta. Non esse autem Scandiana, aut Mattiana,
642쪽
Mattiana. ut Melimela, idem in eo carmine quo in auaritiam puellarum sui temporis
inuehitur ita clare demonstrat , ut nullam tergiuei lationem vel obstinatissimo aduersario rc linquat: Fchae agrestum quondam pacata iuuent tu, Diuitia quo in V. e arbor erant.
I afuit, decusa Odonia ramo, Ei dare puniceu plena canistra rosis. Succinat Propertio Palladius, qui uno verbo litem dirimet: Cum praestet cunctis seefulua Odonia pomis,
siserius nulla reta tur collutio. Roboru externi brum sernata superbit, Scit tantum nulta crescere se decus. Videmus hic fuluam Cydoniam propter poma vocatam : videmus superbiam & d cus auri : quid reliquum cit , ut non tota aurea dicatur ' Nolo nunc prolixius morari in errore hoc eradicando, ad quem tollen d ii, vel solus Plinius satis grauis auctor esse debebati quem tamen in ea luna sci tentia Columella praecesserat, tria aeque ae ipse Cydoniorum genera tradens. His igitur auctoribus qui necdum credet, aurea Hesperias' - - mala dum mala, magnum Herculis inter cctera ornamcntum, Cotonea mala esset eum dignum iudico, quem Pomona solis plumbeis Nomentanorum in alis pascat, nec umquam aurea cognoscat. Iubam igitur iubebimus Afris suis narrare, Hesperidii mala de Clitia eadem esse; nec sinemus nos tam longc a vcruat e dc trahi, quam Hanno conte rancus cius nauigauit. Poterant quidem de huc ca adduci quae in Herculi, quibusdam statuis poma visuntur: scd quia non in omnibus eadem est malorum forma, malui hoc nobis in re manifesta argumcntum deesse, quam ex obscuro iudicio rationibus claris simis tenebrarum aliquid o standi. Vcium quam Virgilius bene docteque de Hesperidum malis, siue aurcis, sentit; tam rc loca amatoris munus fecit; in eo de Antiph nem,&Theocriti non unum locum , de quamplurimos alios poetas secutus, quorum miri M scriptis non obscure quiuis intelligit, poma veneri donum esse gratissimum. Quisnei it Paridis iudicio, Eridos pomum veneri datum . & cam hac caussa victricem v cari. Eadem e punica Dionisii corona mala decerpiit, quibus ad aruores conciliandos uteretur. hinc Phaleras:
Qua de caussa Theocritus Muidio suo amatori poma ad Si methain dedit serenda: α'a μευ ει κόλ mim Δ σύ ο φυλα Hinc de illud quod modo ex eodem adduxi:
Ad quem locum interpres malum Veneri sacrum dicit , 5c idcirco ad latera quibus contigua sedes eli illius animae quam sub phrenibus Plato collocauit quamque maxime Venet eos ludos vigere opor icti reliquis duabus partibus otiolis. Huic de illud apud
Et illud Aristophanis ex Nephclis:
χλω - et βληθε c. Quamobrem non otiose ab Homero factum, quod in Phetacum hortis dixit μηλωαγλαο ρπM, pulcritud meria nimirum malis propriam esse ratus de peculiarem idc idcirco maluna a P.iri te datum pulcerrimae. Quod' iam vcria non generatim quaevis mala aeque Veneri grata fuerint, sed Cydonia prae ci teris omnibus , Stesichorus satis indicat in Helena, ubi commemorat, in regis cu rum inter myrti folia de rosarum violam inque corollas, multa quoque Cydonia comedi i fuisse. Plura possent adserti de Giaecis, quibus mala Veneri sacra, non alia, quam Cotonea, esse ducerentus. Verum ne si in prolixior , pro multis unum adi ram Antiphili opigramma, quo Struthion ad venerena suam missum ad hunc fecit loqui modum : μῆλον ἐγω ς θειον ἀφ' οπλοτε ν ζ εra m ης
643쪽
Seruatum, integrum corpus a ue retinens.
Haγd naeui . haud rugae, par est lanugo recenti.'Frondoso in ramo me vigor disi e tenet.
Rarum humis donum, sed tali bruma vel ipse Reginae in gelidis poma ferat nimbus.
Inter cetera lanuginem suam adhuc recentem Venereum hoc malum commendat, quam Zonas etiam in epigrammate quodam uti pomo decoram laudauit, dicens: ἀρτίχνοον μῆλ ν.
Nee Philippus item eam neglexit, sic canens in quodam hortulani cuiuspiam an
υκλον δ' δυ- mia πιπικωμὼον άπη. id est, Malum or odoriferum. O tenui lanugine tectum. Optime igitur Virgilius ut omnia veneris poma cana dixit, id est, alba lanugi- - ἄμ-
Ipsi ego cana legam tenera lanugine mala. In Saxonum hil otia legitur, Veneris in ipsertim regione simulacrum fuisse, cuius sinistra tria aurea poma teneret: quae res cum Cypria malo ab Ouidio descripta egregie consentit: Gyraldus narrat, a se& Coelio suo Imperatoris Numeriani nuntii naavisum, in cuius auersa parte stolata mulier victoriolam dextra tenebat , sinistra triangulum aequi laterum , in cuius summo apice paruus circulus stabat cum inscription , v ENERI v ICTRici. Hoc paruo circulo Coelius umbilicum, Gyraldus speculum signari putabat. Ego vix dubito, quin triangulus de ternarius malorum in Venere Saxonica idem notarit, vi circulus nihil aliud significarit, quam rotundum pomum, quod trianguli veluti pyramidis o quatuor triangularibus faciebus primum constitutae fastidium coronaret. Sine enim ternarium tribus pomis , si te iriabus lineis unam pomi figuram sustinentibus indices: codem res tendere videtur.
Aliud est quod credo vos expectare. Sed frustra, nisi quis Deus ex inopinato adsit. Vultis vi dicam , unde Cydonia 3c Citria nomina sua sortita sint , cum nec Graeca nec Latina videantur Nam quod Cydonia a Cydone Cretae urbe derivent. id
faciunt non tam quod ita sit, quam quod, nisi id ex allusione vocum inuenissent,nihil Θή--m haberent quo nomen referrent. Quod si a Cydone nomen traxissent, nemo, puto, id melitis scire potuisset, quam ipsi Cretenses. At hi haec poma non Cydonia , sed Cody- cia maia. mala vocant, nihil minus quam ad Cydonem alludentes: tantum abest,ut inde credant nominanda. curis tui testis est Hermon in linguis Clelicis. Apollodorus item de Soli. bius Codymali nomine Cydonium intelligulat: quod cum non faciant de communi,sii loquendi: necesse est de Cretica consuetudine statuisse, iuxta Hermonis interpretationem. Nec Veneris apud Ovidium narrationi conuenit, aurea mala primum e Cy- .dori e Cretica venisse. Mihi ridiculum quiddam in mentem venit,quod vix ausim omia mino proloqui, nisi Socratis pallio mihi frontem obuoluatis. FLEMiNC. Tu tibi
Dontem permea: Nihil est in verbis flagitia. Si quid mali, id in rebus est , non interum notis. Et est alioquin absurdum, medicu pudore suffundi. De nobis nihil iis sollicitus.
COR O p. Scitis, opinor, Allem an is malum hoc mitte vocari: dc codem nomine apud num. nos membru muliebre intelligi. Qua de caussa maiores nostri,ne pomu dicentes,alte έ Ru rum illud nominasse viderentur: vocabulum mutilarunt,altera syllaba ex u vocali con-ιbnante iacta ivt pro gutte lit Cue , C in Q ante V consonantem semper transeunte. Quμπια
Ex hac tamen abbreviatione id disti mus,e in culte longii esse deberς,si ponati notetulibretie vero si pro membro dicatur,quia tum Te paragogicu dutaxat habeatur: Ce vero ete. firmum significat,dc propterea etiam legitimum connubium quod firmum esse debet. ς Malum ergo nomen accepit ab usu eo quo pomum hoc puellae dabatur, veluti tesserastini
644쪽
m v ERT, MNus crini nexus cum membro ipsus sanciendi; quod adamussim cit te,&ad pleniorem sonum cutite nobis significat, quod Latinis dicet etiar legitimum cum cunno connubium. Quicquid igitur de Veneris malis apud antiquos legimus , id ad Cotonea mala est reserendum: qua de caussa doctillime virgilius Cana mala amolis tesseram fecit
Hos duos Theocriti verius quos cst imitatus, longe superauit:
ι g Γ δεκα -λα φέρω τοι - καθῶλον, .cis μ' ὀπι ι καλλω τυ, tu αυρορν αλλα Γιοι otquos, verbum de verbo. iic reddere possemus: En t ιι mala decem porro: 1 e carni, ubi tu me Carpore in isti: tibi cras mox aucra porto. Mκλοgολειν igitur apud Graecos, non, ut vulgus Grammaticorum opinatur, a qui Lus malo traxit originem; scd a Cotoneo, ut recta Latinus omnis cruditionis antiquae
clietaurus indicauit. Quod igitur Aristophanes dixit , υ, ω βληθεις, id est, pomo impo
est ille quidem simpliciter imitatus ad hunc modum: iMalo me Galatea petii, lascima puella. Sed quod malum intelligi volucrit, tum ex prellit, dum cana mala, dc aurea, ad idem
symbolum adduxit: Abod lai quos secutus cst, non indicarunt. Iam vcram ctiam anti qui nominis, quo&Olim Cydonium vocatum fuit ,&hactenta, a nobi vocatur, interpretationem ita Obi culos potuit, ut melius non posset, tametsi ui aguae nostiae petitus
fuisset. Quid enim hoc est: sed ite cupit ante videra: nisi illud ipsum i quod dixi,cunni connubium mica voce significatum Verum vi scis mihi obm i polle i qui sat, ut nobis nulla huius symboli memoria ex.
tet, si nostrati vocabulo rota citis ratio cotinctur At ego aio minime oblitteratam ciscilicet cimnium vornaeuli sermonis caullarum tanta si, non apud plebem modo, se apud docti ili mos etiam quosque impcritia ut me vel Archaeo manem vel Bliti maniam videam nominandum, ii quid horum ad delicatas ipiorum aures defcratur. Nobis infrequunti usu cli e uicin I sed numquam nisi procon 'icio detrita: .alicui nulliercμlae obnoi conlucto. Angli idom vocabulum pro si orto vitarpant: nec quicquam cli apud eos magis tritum Eius haec cli Origo. Oute quid signiscet, modo dixi: quod licet honeriste olim fuerit acceptum pram tamenta ominum nolcs ad turpitudinem traduxerunt, ita ut nihil aliud dici videretur, quam illa maris de sortii x coniunctio, quae non legit mo litui sed ii dius partis prurientis firmitate de iura nactato teneretur: ad quam sane ra tionem illud puto pertinere. Sed se eupit ante videri, de illud est: --δ αγ. Qua Ha nomori est inuentum Oiuet in illi seminae notanda. quae nullius memori mnestatis, totam sella ad eiusmodi congressu comparauit, i ta diutius unius futur ,
quam hae parte ita sit alligata. Ex Oumndit syllabo ad ς rmulam facto, quo semias amaapud nos a Masculinis derivantur , monosyllabum alicui OI. um .est , in quo prior ram diphthongiibnum priorem seruat; qui si negligauigi minimo discrimine fiet ut Reginae di Seorti nonu n idem euadat apud Britannos: qua in re non pa cxlcri, uiu quam bene pronuntiate necdum possitnt, tu pulmac saepe labor tur. Discant igit, Angli comitus sin rationem. de discant nostrates teipsi j itclligerς, in mulierculata quampiam per contractu in Cunnappellant. Aia hic no ridemus clarissima indicia Co mucum apud nos quoque cimidei creuius apud G taxos,symbolii tuisse; si ex eius quidelici inino vile scortu liactenus nominetur Ego sanc nilaili, ideo maius imus teneri posse. 3. Fa LKEN B. Neque ego quicquam amplius hic dusi det in 'ri Utier ς pollum, ut non Theocrit Giomaru hominis indu . Vt soli i mi Missimi, a imas gratia, agam, quintiam inlimini malorum dederis inici prctationem. Nequc item indigne scro, uiqvibvidam Virgilia iiDe dition o multo sutile si pudorem; ii vicissim lioc in tu des non paucis datam lacis Siciniam tui sic suauiri .: d liuic M., quae ab aliis bene im
645쪽
uenta sunt ea ornamentis hinc inde conquisitis reddere comptiora xillustriora, tu
Sed quando iam satis de nostrati voce constat: vellem Graecam qu . de Latinam ad natales suos reduci. COROP. Id non erit dii scite, his iam ad veritatem gradibus extructis . Quod nobis breuitatis studiosissimis per monosyllabum dicitur, id prolixius apud Latinos quidem de Graecos, sed ex eadern origine nominatur. Nam Coi dom te idem cli quod cunno tacto iuramentum, unde Cotoneum Latinis, & Graecis C do 2πφη ς -- Dium vocatur. Haec plana sunt. de minime distracta , aut collo obtorto ad nominum is rationem coinpulsa: interim tamen id nobis clare demonstrantia, quod veterum d chillimus quisque de Cudo 's prodit. FLEMiNC. Non possum satis demirari hane rerum de vocum catenam, qua ad has antiquitates magis trahi, quam duci videris: nec video urium magis admirer sollerciam ne inuentionis,an perpetuam omnium inter se rerum v cunaque conlbnantiam, citra quam difficillime mihi noua haec monstra pro-hares quae, vclut Hercules Cerberum, ptimus in lucem protraxilli . verum haec quae de Cydonetis malis dicta fiant, non ante integram mihi lucem habere videbuntur, quam nos docueris, qua de cauila Cydonia vetustissimi ilii patrcs Vcneri consecrarint, m de id quidem tam inhonesta nuncupationet Co Ro P. Quo rogo nomine hanc partem corporis vocassent 8 Des licet sexcenta nomina, an non omnia candem rem signa-μπια bunt 3 3eii idem signent quare aliud alio erit vel honestius vel inhonestius3 Scimus loquendi ustim in rebus eius generis impropriis & translatis vocibus, quam propria vina-sis gaudere: quibus ii non aliud signis arat; qui fit ut honcilius dicamur locuti, quam ii propriis usi fuit ent 3 Medici & naturalis philosophiae periti, dum de naturalibus hominis partibus differunt por voces, ut Aristoteles vult, rerum propriasi triam fortasse pec care dicentur in animo omniscit turpitudo, non in rebus, non in vocabulis. Ille ii l bolet, facillime ostenditur: si integer cli, nihil laeditur; immo solida rerum notitia, de carum propria nomenclatura, optimus eius cst pastusoc verum alimentum cuilicon. cnti uertas, mox intelliges. quid huic membro sit gratissimum, quidque tibi fieri maxime desideret. uorsum igitur aliam vocem quaeremus,quae non aequo naturam eius Exprimore possit, & sit tamen nihilominus pro codem intelligenda Et hoc quidem de voce. Iam videndum an honellae Veneri, an inhonestae hoc vocabulo mala nuncuparint. Honestae profecto, cum iuramenti de legitimi connubii voces habeant lignifica tionem, quinus ipsa mala nuncupantur. Neque ceteroqui venus arbori in hinc suam in Cypro, tamquam dotem suam , t actasset; nec mala in Regis currum Stesichorus . coniecta fuisse commentoraret: nec Pallas de pomo in certamen ventilet. Iam de Ara bius elegantissimo Epigrammate sententiam nostram confirmauit; quod velut otia
salum ambo expediit, prohibens hinc impetum, or inde ni se Monstrans Veneris tesserulam esse IV . Alij Iunonem Zygiam siue Iugam vocarunt, a qua vicus sub rupe Tarpeia in forum tendens, iugati; nomen accepit. Hic noster poeta Venerem hac nomenclatura dignatus est, cui vincla ita galla, non minus quam ipsi Iunoni, curae cile scimus. Qyamobrem clare iam videmus, mala Veneris pudicae symbolum principio fuisse: quamuis postea corrupti hominum mores eo coeperint abuti, Ut sere in omnibus titibus recte militiatis aceidere videmus. Quid quod ipsa Tellus, fecunda omnium mater, mala aurea pira nuptialibus donis Ioui Se Iunoni matrimonium contrahentibus protulerit, ut in AEgyptiacis suis Asclepiades prodit. Quis igitur non fateatur, ad callos amores hanc teli ram pertinere, quat ita minis Diis data fuerit, tamquam praeclarum thalami iugalis ii notarium / Sed quo plura adsero testimonial unum instar erit plurimorum, ab ipsa Hermathena optima omnis sapientiae dc antiquitatis interprete petitum. Quemad in
646쪽
dum Cotonea claram habent in Cimbrico sermone significationem: ita non muti
Sirachiama' lo clariorem ipsa Struthia quae statim linguae nostrae peritis indicant, sese ad connubi se promouenda , laetoque successit augenda, pertinere: quod si verum cst, ut est verissini rin . quid vitta impedimenti adferetur, ut non constanter asseramus. in legitimo m trimonio ambicndo, hoc malorum genus, tesserae loco fuisset Trou idem est quod connubio iungo: Ditii est augeri, promoueo, Ne ad bonam frugem peruenire. Hinc . trinis nim quid aliud erit, quam ipsius matrimonij felix auctus & promotio 8. Nolo vos ni δε ρν. - nere, a Trout in genitivo fieri Strouc; sicut a sum' monas articulo per syncopen adimi sto, loco Dia et Dunl& des mans I sormula ut satis nobis usitatissima: propterea quod sit aptis lima ad sermonis breuitatem , quam perpetuo ast istamus: ita ut nihil aliud sit miromimini quam ipsius coniugii ad bonam frugem incrementum. Iam ex sibilo M littera media in compositione concurrentibus, quid mirum , si facta sit littera aspirata, qua posita cum terminatione Graeca ex Strous cim fit Strouthion paenultima longa, ut cana Antiphilus in Epigrammate modo recitato dimentus est. At siquis dicor et, 1 Graecorum voce Πουθος Struthion derivari; cum ego interrogabo, unde Strout lios nomen acceperit Z ad quam quaestionem scio aeque mutum fore , atque is est qui Graecis etymologicon scripsit. Nos ex perpetua vocum rerum qu cognatiUne ce nimias, ex ea)em caussa Sc malo & pa sserculo nomen datum esse. Sicut enim pomum, ita & passer veneris iugalis symbolum gerit: atque idcirco Stroua oti id est mors' connubij vocaturi tum quia vulgus nostras dicit, mortis quoddam genus suauist imum contingere ad finem Venereae palaelirae , quae passere ob immoliam salacitatem notatur: tum quo moneamur, nos e connubio cescrrimam mortem reportaturos, si aviculam hanc imitemur: quoniam mas in eo genere sic sese frequenti Veneris usu exhauriat, ut numquam ad biennium perduret. Hinc ςράθω etiam illi vocati sunt, qui huius auiculae naturam sequuntur. Sed illud animaduertendum dimi nuentium formula factum, aliud esse, dc alio tempore pronuntiandum, quam Udi θιον pro malo : cum hoc aliunde sit compositum , quam illud, quod mortis una adducit mentionem. Herba autem lanaria duplici ratione potest videri nomen Struthiu sis h. accepisse: semel, ut moneamur, coniugij castimoniam tam puram sincerantque esse oum debere, quam est lana, radicula fullonia emundata : rursus, quod cadem radicula .. z.-λρ libidinem etiam excitet, vehementi suo calore plurimum humoris ad vasa spe matica mandans, praesertim si cum flatulentis & crassis cibis edatur. Cognita igitur hac Struthi, pomi etymologia, non mirum nobis poterit videri, id quod Festus - notauit, Strutheum pro obscena parte virili in Mimis praesertim accipi solere; quandoquidem haec corporis pars coniugium maxime promoueat, de dcbitis augeat ancrementis. Quanta est, bona Venus, haec rationum affinitas liquantus consensus symbolorum s Merito sane passet a Catullo Lel biae suae tributus est: cui pucllae cum a Sappho M Lesbiis moribus nomen videatur dedisse ; bene etiam illam auici lana caram secit, quam Sappho Venereo vehiculo consecrauit, quamque sic in imitata , ut tandem amoris furiis agitata, ipsa sibi mortem consciverit 1 valde pros cto conuenienter Graecae passeris nomenclaturae , quae connubu mortem Cimbria ob oculos ponit insigni refrenandae libidinis laortati. Credo equidem nihil umquam inter mortales tanta prurigine insaniisse, quam Lesbiam illam poctriam; & hac de caussa optimo iure Veneris currui passeres iunxisse, potissimum cum ad se eam
Huc igitur Catullus allusit in ipse primo operis sui limine symbolo eo constituto de
quo quiuis intelligeret, non solum cuius carmina S iludium esset imitaturus, sed ii ctiam, qua maxime puella gaudereti quorum Vtrumque gemino indicio notavit, denomine Lesbiae, & passerta de Sapphus arbitratu Veneris iugali. Er haec quidem de Graeco passeris nomine,cum Strutheo pomo partim conuenienti, partim alio declinanti, cui, si velitis, hoc addam corollatium, quo intestigatis, qu
647쪽
vER TvMNvs. 73 eadem auictata apud Latinos habeat nominis sibi rationem; quam, non minus quisi rasin inia ea quae modo de Graeca voce dixi, pariter omnes, ni fallor, ignorant. 2 &mi uc inter se sunt connexa , ut nemo prius praestare possit, quin alterum consequatur: cum , t
illud idem si quod βο , hoc vero non aliud quam satisfacio. Quandoquidem igitur
Ere honor est de decusi pala ter decus crit illius satisfactionis siue solutionis, qua id eis. datur quod coniugi debetur: qua in voce non mirum est litteram S duplicatam, loco I vocalis, qtiae diphthongum in priore compositi parte faciebat, ita ut ex Palaret fiat passer . Nam ii in hac arena certamen inter omnia animalia inirctur, nemini dubium est, quin huic auiculae summum victoriae decus a iusto iudice decernendum esset. Sed iam satis diu de Lesbio pallere: reuertamur ad S si theon . Triplex CO- ει,---toneorum discrimen , ut ii odo annotatum, Columella de Plinius agnouerunt : quorum illud quod maximum est, Strutheon nominandum censent. Ego lubenter qui dem Graecis 3c Latinis admitto, ut hanc vocum seruent distinctionem: quo clarius de pomorum diuersitate disseratur: verum nego, discrimen hoc ex vocabulorum origine prouenire. Vtrumque enim nomen Sc Cydonium de Struthion Vcneris tesseram nobis proponit: tametsi hoc clarius aperiat lignificatum suum ad castam Venerem rς- ferri , illud indicet flagitiosos hominum mores a legitimo mali symbolo ad impudicitiam declinasse. Cretenses itaque Codi malum, id cli, cunni malum dicere maluerunt, cri arum.
quam Cydonium : quod in hoc impollvia de fraus signaficetur, in illo antiqua tesserae
puritas retineatur. qua in voce liquido cernitur Cydonei Sc Cotonei nomenclaturas ab co vocabulo quo nobis muliebre membrum notatur, derivari. Quoniam vero nunc constat, pudici castique coniugis Cotoneum malum, siue Cy- doricum siue Strutheon ,tesseram fuisse: reliquum est, ut caussam explicemus, cur hoc
symbolum a priscis hominibus ad hanc significationem sit constitutum. Nihil enim temere ab iis hac in re factum esse, cum perpetua corum in nominibus signisque ponendis industria, tum magnus hic vocabulorum consensus, de antiquissima apud poetas de malis Veneri dedicatis auctoritas conuincit. Ceterum quo oratio de huius instituti ratione clarior euadat, prius mihi aperiendum videtur, unde Malum dicatur: quod vocabulum Latinis Id G raecis ut com mune cst; ita apud neutros etymologia eius reperitur, quae quidem tolerabilis possit videri. Quid enim frigidius, quam μῆλα Σά reb AMOM deducere: eo quod curam eorum oporteat trabere : & cadem etiam de caussa asserere, oues Graecis nominarit Nos ex limpidissimo ipsius veritatis sonte originem huius vocabuli petemus, de ex peculiari nobis vocum per conuersionem fabricandarum formula conuincemus, Mali nomen e sermone nostro ad Grincos & Lati---- nos venisse. Eacui apud nos significat diligenter caveo, ne res quaepiam laedatur; quod
in Hieroglyphicis nostris, dum de figura ipsius Lamed agam, latius declarabo. Huic voci prorsae vox versa est contraria, nihil aliud significans, quam rem quampiam in mi---nutili imas partes comminuo: aqua Latini Molo verbum , dc Mola nomen acceperunt. Iam quia excellentis lima comminutio eli, qua cibus ab hominibus mansus ab ignobiliore natura ad humanam naturam transit; visum est nominum nostratium a chitecto. Idaci siue mal pro conuiuio usurpare. GratI. H.s
Cum igitur sual vocali longa conuiuium sit: videamus quae fuerint primae hominibus in conuiuio dapes. Hoc nobis diuinus Moses, siue ipse veritatis reuelator, Mosis verbis ostendit, ad hunc modii: Tulit ergo Dominus Dem hominem, posuit eum in parassisam etvluptatis, ut operaretur or custodiret istam, praecepit . ei, dicens: Ex omni ligno Paria si comedei de ligno autem scientiae boni se mali ne comedas. En vobis primum hominis alimentum, quod cum dicit ex omni arbore paradisi capiendum i quid aliud dicit, quam totum conuiuium pomis esse instruendum Poma igitur mala dicta sunt. quia ex iis primum hominum conuiuium, siue mal fuerit apparatum. Nobis haec vox pro pomo in desuetudinem abiit: ne idem conuiuij,& pomi nomen, pareret orationis obscuritatem : cuius loco eum dicimus, ad primi peccati memoriam sempiternam. κ .r .ap cnim arripio est: sit crudele, &quicquid vitae a lucisatur: quoniam Ees idem sit quod uiuo: cui si ex diametro repugnat. Quid melius cxprimere posset primi pec- ut Lcati hii loriam; quam ii pomu raptus crudelis A vitae contrarius dicaturi Quoties enim '
648쪽
6 v E R T V M N V s. - In gractimque die comederis ex eo, morte moraeris. Verum qud conducit, eius sententiae
de primi parentum lapsus meminisse t Quorsum t co nimirum , ut mox Deum oremus, quo perditam vitam nobis benignitate sita omnipotenti restituat,& perpetuo ab insidiis Draconis nobis caueamus cuius suasi a crudele illud Selethale pomum parentes,mum. 1-- nostri comederunt ρ Malum ergo, si de prima origine interpretemur, omnem arboris a Dru fructum significat, qui hominum conuiuio est idoneus: qui vetus fuit huius vocabuli usus, quoi Eullathius non semel annotauit. Post diluuium vero, cium Deus Noctio dentinat oui. liberis eius carnis esum permisisset, Malum dici coepit omne animal quadrupes, quor thoinines vescerentur. Neque enim solum oues, sed capne ctiam, Ad cetera anima lia pascentia, hoc nomine apud veteres intolligebantur: quod Eustathius item pluribus
locis tradit. Verum per singularem quandam excellentiam , ouillum pecus hoc nomine notatur: eo quod inter quadrupedes primas tenere videatur, non ad aliud compsi est, ratum , quam ut conuiuia ex eo apparentur. Ridiculum itaque se praebuit Varro, dum D. is pro ove apud Graecos a voce animalis dictum putans, scribit βῆλον potius . quam dicendum luisse: non secus atque Latini dicunt balare. Neque enim sola ovis hoc nomine, sed alia etiam animalia priscis vocabantur, etsi Latinus cum Graeco de si,no animalis contendere velit, mox in triumphum ducetur, propterea quod tam longo
melius ouillam vocem exprimat, quam balaro.
Malum igitur quodvis pomum dici potest :. sed dum solum ponitur, pro Cudonio: 'π' a maxime accipitur: eo quod hoc praestantillimum habeatur. Hinc oleum Melinucii tri. Σμα dicimus, oleum Cydoniorum intelligimus.& similiterqua dixit, M. Eo me Galam eriti
'it - , m ' Cotoneum dedit intelligendum . Porro cum mala a mensaiiuc ituritio nomon habeant: sitque primus conuiuii gradus inter maritum S uxor m:2inon male illi cogita ν-r, runt, qui coniugii notam Malum csse volucrunt, indicant f in coniugii omnem vi ctum communem csse. Hinc Alleinani hactenus uxor m et cma H vocant: nos crinati GeticipiL id est,conuiuij consortem. Quat uuis enim cum aliis ctiam meniam communem habe-ς ηδ i sere soleamus. tanto tamen hac in societate potiorem locum uxor habct,ut omnes ceteri potius,quam haec una ,sint deserendi. Quaergo ratione 4 iuui Germanis uxor vocaturi
cadem malum primus antiquissimi conuiuii apparatus, coniugi, symbolum lianctu Atque Ilaec quidem una sit ratio de toto malorum genere sumpta. Altera est Cydonio magis peculiaris ex eisdem etiam sacris litteris originem ducens. Primi illi nostri mai res diligentissime sena per curandum sibi existimabant, ut nusquam monumenta deci sent, quibus ad vitia fugienda δί virtutem amplectendam homines incitarentur. Non igitur satis putaueriit, ii maxima primi conuiuiu illius frugalitas per Mali notam in me tem subius ad obuium & parabilem victum maritu dc uxorem hortaretur; atque simul
Mem In ea, commonefaceret perpetuam viri Sc mulieris conlucti opem esse debere nisi Maliud ad
didissent, quo de his loria prisca notatu dignissima, dc optima vitae pixcopia simul con-: ' i tinerenti ir. Hoc autem tale sulto Primi nostri parentes cum Serpentas fraude seducti vetitum pomum comediisent, sensissentque quantum inde mortiscit veneni in corpus' de animum grassaretur; nomen ci dederunt quo prorso, eius abominatio:dc verso ven yre. num indicaretur.simcnim dicitur per Apocopen a sodiam id est, tu abominade:eodems stir, modo quo forin dicimus a sor-mati id est,praecedes mensura, a qua voce Forma fit L aeri uisisti tinis.voxvcrsaops nihil aliud notat, quam venenia , ad rationem nominu ichnaeorum. F. m. Hinc Latini ficu acceperunt;Graeci corrupte συκον nominarui. Quam vero superba lice. u. Cilici ficus,& quam ingenti solioru tum copia tum magnitudine luxuriaret: tum et latriri ιιν. quam rarum, ita am cxiguum, quam dulcem fructum produceret Indoscythica mea sa i v tis declararunt. Vt igitur maiores nostri monerent ab hac arboris natara prorsus esse su-- i, is. giendum;ad coniugi; symbolum eius arboris fructum accep runt . quae quam maxime ι - . m. a ficu illa ampi illima de superbissima distarct. Quod si quis scire volet, quam perite focci indi; Cotoneam cum ficu illa Indica conserat, inueniet nimiru ingente esse ficu, in sor. gnit idinem : Cydoneam vero tam cxiguam clie,ut malorum omnium si infima: illam pomum habere exiguum hanc omnium malorum maximum: illi esse pomum dulcis simum huic auit ruin de sapore adstringente. Nunc ita l. quid aliudvios hortantur. qui malum Cydonium matrimoni j dc Vcnciis iugalis tesseram faciunt: quam ut iupcibram, dc arrogantiam,& omnem superuacancum Ornatu quamlonbiuimc hugiamus, de infimili ac
649쪽
hac in parte simus. Verum ut infimos nos cise volunt magnitudinis & seliorum luxi
ne, ita fructum a nobis cupiunt proferri omnium maximum de copiosissimulta, de eum, qui dulcorem suum non facile in bilem conuertat, sed salubri adstringendi faculutate totius corporis vires corroboret alsiae confirmet. Liuidum etiam fici colorem procul abesse iubent, de eius loco aureos solis radios in omnibus operibus studiisque nostris volunt fulgere. Iam nec tenera illa malorum lanugo suo caret tignificati . tua clementia C diuina erga gcnus humanum,& mitis conuersatio cum omnibus denotatur. Nisi enim mollis diuinae elementiae lana ab ipso agno qui Christus cst, accepta, omnia opera n
stra circumdet frustra laboramus: quam apex in flaminu Dialiu pilcis olim prae se fer bati In omni ergo humilitate, uς virtus est apud Christianos summa licet a Philosi,pho
forte intcr vitia numeraretur fructus maximos proferamus,M illos quidem aureo col
re splendentes, prorsus ex ad uel io cum illa arbore dissidentes, de cuius pomo primi parentes lethale mortis virus sit xerui. Si quis pro amplitudine significationis hoc symbold explicare niteretur,nae ille maximum volumen impleret,de ne sic quidem fortassis omnia mysteria inlucein proferret, quae de cydoniae de fici illius comparatione dependent. Mihi suificit tantulum modo indicasse, ut inde liceat de ceteris facere coiecturam .C sitemus itaque in omni conubio, de malo permisso, de vetito: de superbia fiet. Se cot neae arboris humilitate;de huius copioso de aureo pomo ingentis magnitudinis, Se illius exiguo de raro fructu,in folioru tenebris delitescente:atq. ita hanc nobis sequendoru,illam fugiendorum perpetuo tesseram habeamus. Aureum igitur in alii, aureos o connu hio fructus Se eos maximos, dc robustos,notabat:plane ficis illis exsecrandis dissimiles; de idcirco symbolum significantistitiau Veneris iugalis id quam omnia nomina rescrtatur.
De Medico malo id quaeri potest: quanam caussa Latini Citrion id vocarint. Potea iarat quis facile suspicati . e Punica lingua, quae Arabicae vel cognata vel soboles est, ii 'men hoc ad Romanos venisse: nisi Iuba diceret,Hespericon malum ab Afris nominati, quod qua Mauritana voce diccrctur, adiectum non habemus. Constat de Pliiiij confessione, Citri nomen duabus aeque arboribus tributum fuisse: alteri, quae malum Me ri n. dicum ferret alteri, e qua monstrosi preth mensae dolarentur: ita vi ccrto asserendu sit, in nomine nihil discriminis fuisse:& longe eos a Plini J sentetia discedere, qui eo capite quo de id genus mensis tractat Cedrii pro Citro scripsierunt. Nam cum dicit aliam esse arborem eodem nomine,quae malu ferat ii pomum quoque Cedron erat vocandu,d huisset tertiam quoque arborem ciusdem nominis addidisse, quo tota homonymia a solueretur. Nam hanc lectione sequendo, Ccdrus una mensis dicata esset altera malum Medicu ferret:tertia trabibus ad multa secula duraturis quaeretur: ut interim de Oxy- cedro taceamus. Sed frustra hanc scripturam oppugno: cum perspicuu sit ex Athenaeo, Eustathio Galeno, Pamphilo, dc diis. mu non Cedrion sed Citi tu vocari immo Ce drion apud Pliniu esse primu humore,qui ex tedis, ignis vi, ad modii aquae exsudat. vi igitur suecincte id quod hic sentio,aperiam :crediderim Romanos arborem,c qua crispa materia secabatur, principio Citrum nominasse, voce Africana nonnihil corrupta, quae de Aiabii consuetudine in priore syllaba erat adspiranda: desunt qui alteram etiam cum littera adspirata pronuntient, quod videtur Bellianensi correctori in Abencina placuis se: ex quo M illud coniicio, te vocali prioris syllabae non satis certa esse ratione aliis Chithran. aliis Chathran legetibus. Significatur autem hac voce Arabibus Cedrus,ut licet
apud omnes Arabes medicos videre. Quamobre cum Poeni Chitram pronuntiarent,& C. M. in Cedrorii genere arboris illud genus, e cuius nodis mensae fiebant,collocarent. Romani nomen ad linguam sitam accomodarunt ittera Chet in tenue mutata:ignari interim diu Se Chithran idem notare cium tame Arabes uno Chithtan nomine,&Cedrum quae in Libano crescit, δcarbor cc qua mensas Romanoru luxus maximis de insanis sium ptibus comparabat, videamur nominasse. Quamuis enim Theophrastus,ut videtur,illi estre Cupressiim dicere malui sic mihi tame Africani hac in re magis placet: propterea quod facultate de crescendi modo propius cedrum quam cupressum imitetur:& hactenus etia arbor vitae dicatur, de qua nota cedro cognata esse liquet, quia Cedrus olim fuerit vita imortuorum .ieile Dioscoride,nuncupata. Ramos item non ad cupressi mo dum secundit caudice illisum attollit ted a caudice exterius ad angulos sere reclos porrigit. Quid quod laetiam, de eoru crescendi modus, magis cum cedro, quM cum cy-
650쪽
s v π v M N V s. presso quadrent,quae multa ordine plano connexa, nonnihil ad Conchitidis aut fili laesormam accedunt. Odor item acuti ilimus,& sapor Sabinam potius, quam Cyparissum
aemulatus,ad naturam Cedri propius videtur pcrtinere. Et si mihi noua nomina fingere liceret dicerem hac Masculam Cedrc laten. & altera, quae in Amano x Libano crescit, seminam csse,propterea quod crispus nodorii plexus, dc lignia magis exsuccum,dc minus resini fetu, masculam indolem s. pore videaturetcontra ad femina, lacrumae abundantia, de nasteriae vastitate spe lare credam. Nos igitur in casumus opinione, Thuium Themphraim,elle Cedrum siue Cedi claten mascula ; quia minus babeat resinae,& plus nod rum. nec dubito si Theophrastus oculatus huius arboris pustor fuisset, quin in liancxtia concessit et sententiant,quam Arabes Se Africanos tenuit te suspicor,ex eo quod eodem nomine Cedrum & Citrum vocarint quasi videlicet eiusdem generis essent, solo sexudiiserentes. Romani igitur ignorates idem Chithran Africanis cisse qupd Graecis Je L tinis Cedrus. ex Chithran Citrum feceriit, adspirationibus sublatis, de eodem nomine
malum Medicam , citra scripturae discrimen, contra quam ratio pollulabat, vocatura. Quamobre melius fecissent, tucti a naturae Sc linguae, cqua ham arbor unomia vcne runt,conuentcntius; si mensas quidem cedrinas, malum vcro Curium nominassent. Quantu autem inter Chithran, siue Chethran,& Citron discriminis sit .de retii qui dem lignificataru diuersitate Arabes docebunt: at docere non poterunt ex veris hora Dominu caussis. Nos has nobilissimam arbo: u nomenclaturas c primo sermone remansit se arbitramur; eo maxime ducti argumento, quod cum carii ratio nulla vel apud Ar hos, vel Chaldaeos, vel Hebraeos extet: apud nostrates clari ii ima rc penatur. Quam c drus de larga lacrymae copia iit celebrata illud ollendit , quod queuis retini seratu arborutenuior succus igne excoctus, Cedrum vocetur; ut in Plinii comentariis cernitur ape eis lime. CInet tiaraii autem ad verbum & singulas litteras, significat, fundens lacrymam. Cliittenuia pro fundo apud nostrates ita scribendu non Olet : cum ipta proniaciatio, tum χέω Graecoru quod de nostra voce manavit,ostendit: qiiOd latius in hieroglyphica littorae Chel figura demonitrabo. Chithran ergo vocabulii Arabibus d Afris usitatum, arborem de lacryma signat; eo quod eius praecipuus usus esset,cum ad alia, tum ad mortu rum corpora conservanda. Ultaui enim nobis no tantum oculorum lacrymam, sed omnem liquorc notat,praescrtim cum qui igne ex primitu atq. inde oleum ex balenarum aruina excoctu, Tthran vulgo nominamus. Primum itaq. de summo iure vox apud Ar bes conseruata,Ced relatae conuenit: inde linu litudinis caussa ad Tlauiam,mox etiam ad dros minorcs iuniperis cognatas transiuit. Citron vcro longe aliud notat, at q. id quidem cx praecipuo mali huius usu desiimptu. Quis enim nescit,hoc pomi genus adtulit Iperinde valere, at q. ad sitim succo suo frigidissimo maximo t. sedanda. Quocirca ab eo
nomen accepit ,quhd magna vasa potiora honore defraud et, non sinens nimirum ea in illo apud si tibi indos pretio haberi.quo haberentur,si hoc pomo homines carerent. G lenus aquam momento aceti adiecto ad sitim extinguendam plurimum comendat, ob celerem accri per corpus transitu. quam eius sciat etiam agricolae in siticulosa Apulia, de remiges in aetiatis scruore verisIimam csse, assiduis docent cxperimentis. At siiccus cirutri orum longe vehementius Sc penetrat de refrigerat:ea l. ratione optimum cst aestuantibus faucibus ardoris an uictum. Et quamuis varia sint Ciuiorum genera,vanis nomianibus nunc distincta, omnia tamen ad refrigerandii maxime quaeruntur: ita ut succus tum Cittiorum . quae per magnitudinis excellcntiam gencris nomen icta ni tum Lim num saccharo incoctus seruetur ad ardores febriles mitigandos,liquando maloria copia deficiat aegrotos. Du antiquum nomen est, pro maiore poculo liactenus in viii, pr sertim co, quod ex asserculis oblongis siue levigatis scandulis,cuparii ad inodii, vel fericis vel aereis vel ligneis circulis colligatur. Praetcptorcs nolita Bulcoduccirsos rica male mea quidem sententia, Obbam Latinis dici polle arbitrabantur Iam rex honorem , boon idem quod defraudo significat. Uttaron δί syncopios , citron fidem cli ac ii dicas, defraudans obbam potoriam honore suo. Limon autem ii ad eandem linguam sit referendii. idetuerit quod defraudo viscum, quod Evn nobis vocatur. Nihil emin eli in omni medic mcntorum uniuersitate quod cuiusuis genvris visci dae niateriae,quam troc pomum,ma gis aduersetur. Hinc praesem illini uni cit remedio m ad omnem tenaccin humorc cum in aliis corporis partibus, tum maximo in vasis vi marus incidendam :quo suo beneficio calcul