Opera Ioan. Goropii Becani, hactenus in lucem non edita nempe, Hermathena, Hieroglyphica, Vertumnus, Gallica, Francica, Hispanica

791쪽

L 1 n t a. a i i ii si batur enim Hermas mutilasse , quae res populo Atheniensi tam impia videbatur,

ut morte esset expianda. Et quamuis Imperator disces lillet, absens tamen est condemnatus 1 & multi qui consi is eius criminis suisse arguebantur , ultimo stipplicio simi a lecti. qua de re late Plutat cluis in Alcibiadis vita. Faceti sunt Phrynichi Comici versus , quibus Herman rogat ne corruat ; ne videlicci ruina sua calumniatoribus cuiuspiam accusandi euertendique praebeat occasionem. Orte quisquis fuerit qui statuas Mercuria id temporis violauit , hoc saltem constat, multos inde ominatos fuisse, Atheniensium rei p. exitium corum consiliis parati, qui bclli contra Siculos gerendi auctores cssent: quasi id quod tum suadebatur , diuinis sententiis, quarum caussa Hermae poni consueuerant, aduertaretur. Eil illud quidem ita , omnia paulatim in rep. in peius degenerare, sed tamen valde diu Hermarum usus in prisco suo retentus sit honore : atque adeo Cimonis tandcin tempore permissu in , ut cius victoria quadratis Mercuris statuis incideretur, nusquam tamen Cimonis nomine expresso, ut in i pilus vita Plutarchus commemorauit. Post repub.& vetere disciplina una cum religione sensim corruente , passim quibusvis viris, -. vel ab eruditione, vel a rebus praeclare gestis illustribus, eiusmodi statuae collocatae, membris tamen virilibus non erectis : quarum plurimas Romae vidi. Hinc itaque liquet usum eius generis statuarum suisse , ut publica essent monumenIa principio quidem diuinorum , deinde vero rerum quoque caeterarum, pro eo atque vox ipsa Herman , apud primos Athenarum conditores , publicum notabat monit rem. Optimae autem de saluberrimae admonitioni summum caput praeelle qui ne- escit, is ignorat omnem sanam doctrinam diuinitus inspirari. Dicuntur enim omnes artes & scientiae, tam diuinae quam humanae, a Mercurio proscisci, propterea M. νώ. uod sicut a Dei bonitate omnis bonitas, ab ipsilis esse omnis essentia , ita a persecta ipsius contemplatione,omnis contemplationis in hominum animis persectio derivetur. ι-. Quemadmodum autem a Deo varia dona procedunt: ita varia donorum nomina se quentet hominibus communicantur; sed tanto minus proprie accepta, quanto ideae in mente diuina humanis omnibus sunt persectiores. Sic Nochus varia nomina, de variis dotibus diuinitus sibi concessis , accepit. Eodem modo Cadmus litterarum inuentor, Merct iiij cognomen sortitus cst qui quis suerit in Hieroglyphicis disputa. inus: at hic nori vcre Mercurius, sed per analogiam dumtaxat fuit vocatus, quod eum Mercurius beneficiis suis illustrasset. Concludimus ergo Mercurium nihil aliud esse, quain mentem diuinam perfectissime seipsam contemplantem,a qua omnis eonsidera ' tionis A intelligentiae persectio descendit. Ammianus Marcellinus occultae atque recone: tae scientiae cui iosior,quina militaris ferat vita ,scrutator, hanc meain sententiam egregie confirmat, Mercurium aiςns a theologis definiri, velociorem in mundo sensum , motum mentium suscit tem . A quo alio autem hic motus cst, quam pri-inum ab ipsa Dei sapientia, quae tota contemplatione constat; deinde ab intelli-νω iis diuinae Lapientiae administris de diribitoribus: deinde ab iis quorum mei tes ad contemplationem persectiorem, quam caeterorum csset, evexit Z Porro quanilo scimus Dei sapientiam Sc Dei verbum idem esse, de utrumque nomen Dei filio tribui, no i video quid obstet, quin Verbum quoque Mercurius Cimbrica lilia dici queat. Non fabula igitur esset, Mercurium Iouis filium csse, 6c eundem

uis minciuin, sed ipsissima veritas, tametsi post sit idolonianiae figmentis inqui- tum. Eata. Quamobrem altiorem sapit eruditionem quam humanus captus ferat, illud quod de caduceo ipsius, de que eius in animos mortuorum arbitrio, veteres tradideronti Verbum enim incarnatum pacem iniet Deum dc hominem composuit, de ea caussa caduceum proprium eius cst i quo non pacem modo comeonit, ted alia etiam non minora praestat, ut cli apud Poetam.

Tum virga capit, hac animas iri euocat Oreo,

Piassent rem alias sub tristia tartara mittit. Dat somnos Himili, G tumina morte resignate

Ista fretus agit ventor, se turbida tranat

792쪽

Ouid Caduceum significet, de nominis ratione frustra Latinos homines interrogabis. Nam si aliquid dicere volent, a Caduco Caduceum formabunt quia nimirum bellum cadere faciat. Bella profecto notationis caussa, quae pacis signum illo nomine designat

quo casus indicatur, res bello quam paci accommodatior. Pax erigit,& omnia ad vigorem suum reducit: Bellum, quae longo tempore adoleverunt,3c ad statum aliquem felicem peruenerunt deiicit,de exiguo tempore proruit atque conculcat. Vtri igitur, l-l6nean paci casus debetur 3 Hic si nemo dubitat, cuius cst impudentiae, aut potius stuporis,lam crassae ignorantiae accus ire nomenclatorem , ut pacis lignum a cadendo

nuncupasse dicatur Accentus saltem in prima syllaba longus admonere debuisset, nominis originem aliunde esse repetendam. A in caduco corripi, si non ex derivati nesciremus, Virgilius nos docere potuisset, S eodem loco docere, Caducum ad bes-lum,non ad pacem pertinere,apud quem libro aeneidos sextolli sunt versus: His is occurris Ddeus, hic mes tus armis Parthen Mu, ct Adrasti passentu imago. Hic multu era ad seper os besios caluci Dardanidae. Idem alibi: Si mora praesentis lethi tempusq. caduco Oratur iuueni, meri hoc ita ponere sentisi e fuga NAnum, atque instantibus eripe fatis, Hactenus indes se vacat. Sin altior fu Sub precibus lenia vita latet, totum i moueri furariae put- be um , s spascis ina es. viden' hie quanta Caduci de Belli sit cognatio, & quam ex diametro Caduci ratio cum pace pugnet Egregios vero nominum rectitudiniscens bres,qui ex eodem sonte, laetissimo pacis signo, de tristi cadaueri nomen tribuunt. In cadauere dc caduco prima

syllaba primam in Cado sequitur,& id quidem rectissime: verum in Caduceo non sb lum syllaba haec longa est, ted tota etiam renim natura clamat, nihil aut imperitius aut ineptius dici poste,quam Caduceum a Caduco derivari. Neque est spes vlla in Grocis ad quos,cum domestica desunt,confugere frequenter consueuerunt Latini, cum a pud illos hac vox non reperiatur. Vt igitur Tartara iussus adit sumptis caducifer alisi ita nos eum ad Cimmerios usque consequamur,ut eos rogemus, Ecquid sani habeant et Gaia M., qui de Caduceo. Pacis signum esse Caduceum nemo Gramaticorum negauit. Discanto α-- igitur hac voce denotati illud quo malum demergitur,tam clara nominis compositi ne.ut ne puerum quidem ullum nostratem eius significatio latere possit. illa siue cat, vocali longa,malum notat: Duis vero idem quod demergo, unde mergus auis Duulitem nobis dicitur.Hinc Ca-divit,id quod mala demergit,nec amplius sinit videri.qua de vi O mutatio diphthongi ut in v longum Caduceum secit,& caduceatores,accentuum ratione nihil variata. Quis autem ipsum malum oc omnis mali patrem demersit An non Christus verbum incarnatum,qui cruce sua animas mortuorum ex orco liberauit, Minatum ipsum in tenebrarum abyssos demersit aeternos Z Nunc videte tandem, o vos antiquaru ,quid significent serpentes in caduceo, nodo Herculano constricti. Serpen- S. νηυιω- tem masculum & s minaria esse aiunt, de bene quidem. Masculus enim draconem ib 'i, tum significat qui prauum malignitatis suae semen in seminam deiecit, de in ea serpen- . . .' tinam suscitauit prolem, perpetuo cum spiritu pugnantem; qua tam aristis vinculis no bis est colligata.vt nulla humana vis nodum expedire queat. Duo igitur serpentes caco Hocul-- dolonem de carnem, indisolubili vinculo copulatos, designant; quorum nodus Heraeulanus ob id dicitur , quod a solo Hercule dii lui possit. Hos caduceo suo praesere

Mercurius tanquam trophaeum, eo quod caduceo suo lecti serum amborum venenum expugnarit. Quam autem caro de cacodaemon conspirent duobus serpentibus signis cati,declarant ora contra se inuicem conuosa caudae connexae,& medios deuinciens nodus Herculanus. Qui sciunt hostes in triumphum duci,& corum figuras trophaeis addi solere, iis nihil opus est clarius ostendere,quam elegant cr hoc serpentum in cru cede ui inorum symbolum sit cxcogitatum. Quia enim utrumque malum ,&cacodaemonis de carnis, Mercurius demersi, utriusque mali signum praeserti de id quide in see- ptro,propterea quod a patre sceptru uniuersorum accepisset,quo supera tegit,media de infima.

793쪽

in a. Eiua autem al. x quae manubrio adduntur, tum ad imoatis udlocitatem, tum ad celerem potestatis diuinae vim, momento temporis ubiuis locorum praesciatis, reseruntur. Non mirum igitur si de potestate quam patrem di tradidisse sacris litteris traditur, ηγε uision sit vocatus. Qua vero de caulsa dicti istic Cyllenius, vix ausim aperire. Alii a Cyllene nympha, alij a monte Arcadiae, alii aliunde hoc nomen dedu- 4cunx. Mihi placet synal oloium Sc vocum concordia, quam ubique apud priscos diligenter obseruatam sui se deprchendo. Herodotus Pelassis acceptum sciet erectum Mercuri) fascinum. Mea non magni refert, qui primi fuerint huius ritus auctores, cium certissimis mihi arguineptis constet, insignem eius esse Sc Ogygiam prorsus an- si liquitatem, quam quiuis e in Herculis nomine , de in Bacchicis Phallis, δί Ity- , pKallis terminis agnoscet, nisi nullam ingeni j sollertiam a Mercurio acceperit. Quid

aliud nos docent at recti Satyri 3 Quis in eorum arrectis veretris non agnoscat ucti mens de vigens generandi desideuum Atqui absit ut tam es siontes priscos illos sacrorum rituum auctores fuisse credamus, ut de corporis libidine hoc genus signorum intelligi vellent. Symbola symbola nou sistat , si sui ipsbium dumtaxat habeant signa scationem, ut allegoria dici nequit ea oratio quae non aliud denotat, quam quod de recto de simplici verborum significatu intelligenti. offertur. Crassa prosecto haec esset de beluluina prorsus philosisphiae ratio, si Ituphalli non aliud quam hirqui tallientem coiporis

naturam denotarent. Detrahe laruas podit fabulis, iam non poetim, sed insanas habe- . bis nugas de anicularum deliramenta. Quibus aures vel tam naccae vel tam crassa si t& obtusae vis pliam scapham intelligaui, de coles non aliud quam coles Lanuinos esse credant, u ad verae priscorum poeteos,quae ipsorum fuit theologia, auditione minime sunt admittendi. vereor autem ne tales fuerint plerique omnes Graecorum mox, propterea quod sic fabulas videam ab ipsis conspurcatas ut non acutis Satyrorum auribus,sed surdis potitis ventribus dignae videantur. Certi iiii clara priscarum vocum vestigia de vetiista symbolorum monumenta me aliud docuissent equidem totum hoc tectum de sacris loquendi genus e scholis ad fornices anaandassem. Quamobrem Plat nem laudo,qui Homerum erep. sua exulare voluit, uti hominem non domi modo suae spurcum,sed talem etiam,vi totum caelum turpi libidine de adulteriis foedarit. Frustra nobis Satyros de Silenos acutis auribus tinxerunt prisci illi fabularum auctores, frustra

Musis lacitas addiderunt, si omnia nude, proco ac primum sotiant,audiamur.Tota Bacchica supellex quid prae ter ineptias habet,si vannus,vanus dumtaxat,qua paleae in area cuctitantur,intelligatur ZQuid cistella, quid anguis crepens,quid Phalli quid caetera ρ Annon ludibria sint mera;de ea quidem frigidioi a quam vilis lima pueroru crepundi sed

dum laruas vides appensas, tum Satyrorum aures vides acutas de in caelum at rectas, cogitos oportet, non otiose haec & prima facie tantum tenus spectanda esse, sed lacuas dotrahendas,le aures a terrenis de corporatis ad canes lia arrigendas, ut quae in corporibus cernuntur de audiuntur,ca ad mentem transscrantur. Quamobrem crectum corporis

membrum symbolum erit facultatis eius qua mens ad generationem diuinam incitatur. Quae autem l c sit geracratio, tuis eius m ad us, quanto sit corporis generatione pri si uitior, Diotim a Socratem docuit,hac in re mas cule facultatis partibus egregie perius cta. Genuit Onim Socratem,non illum simum de cetera minime pulcrum. sed Socratem illuni interiorem , cuius hactentis pulcritii litaem in Platone agnoscimus de exosculamur. Nescio unde nomen habuerit Diotima illoc scio eam vel de hac sola generatione D H. dignam fuisse quae Diotima vocaretur. Cum enim diuinae sapientiae sic sapientes gignere , cur non cana mulierem dicam diuinos honores consecutam , quae masculo mentis robore tam validum genuit virum, ut is rursus multa hominum millia simili facultate procrearit, de tamdiu iit procreaturus, quam Platonis libri a studiosis cum fructu qui consequi debet, legentur e vel haec, vel Socrates eius filius magna elo quentia explicat , quae mentis secunditate turgentis sit tentigo, de quam ea seminam, & quam eius pulcritudinem quaer.it , tum quid in ea progignere deiider , ac quanto haec sit quam corporis generatio excellentior . diuinior dc conueni Cn-tior ad immortalitatem consequendam , in qua finis est vitiinus omnis eius ap- petitionis de desiderij, quo homines ad gignendum veluti limulo quodam auri Q

stro incitati seruntur. Qi amobrem si quis rectu scire volet, quis sit Cyllcnius M

794쪽

cur ita dictus ,& qua de caussa a priscis sit factus insigniter mutoniatus, is Plato. Dis symposium adeat,& illic prius Academico , aut potius Bacchico liquore probὰ

madescat, quam haec flostra cognoscat. Vt enim ille ad suam diatribam Geoni triae imperitos non admittebat , ita ego nihil meorum ab eo legi velim , qui non prius Platonis sacris sit initiatus. Aiunt Agesilaum, cum quispiam eum spectasset cum pueris suis in arundine longa equitantem, monuisse, ne cuiquam hoc pilus referret , quam ipse quoque liberos procreasset. At ego multo magis eos, si qui erunt qui haec nostra legere volent , monendos duco , ne ante iudicium serant de hoc mentis impetu ad scnerationem irritante, quam ipsi quoque sentiant se iam secundos esse, Sc semine turgidas venas habere. Qui corporis amoribus est irretiatus, qui pecuniae studio totus distrahitur, qui vesana ambitione seruet, is ad caele-ilis amoris conuiuium non accedat, nec quis Cyllcnius sit , inquirat. Depurgatis oculis symbola conspicienda, depurgatis auribus sacra nomina audienda, ne ditiina, immundis vasis indita , computrescant. Membrum itaque erectum, diuinae huius generationis, quam Diotima nobis descripsit, significationein habet, indicans eam in Mercurio tum mam csse de persectissimam utpote quadratae basi innixam: de id

circo hunc Deum orandum csse, ut sapientiam de omnes virtutes in nobis signat , de facultatem etiam largiatur , qua de nos ulterius aliam sobolem signere possimus. In Hei mathena docui, cui cam corporis partem notare, in qua scincta perficitur, idque non una ratione. Primaria tamen notationis caussa ex Le laici rei det, quod idem est ac si dicas , Desidero vehementer ut me nobilites ea facultate, qua idoneus fiam ad tuitionem. Cupiunt omnia se tueri, de . quoad eius fieri potest, reddere sempiterna. quod cum nequeant in seipsis, generare sibi simile sum mo studio quaerunt; atque in eo totum suum decus collocant de firmam spem immortalitatis. Dul sit ab Dii ri, id est, ex alto fiuc nobilito ad id ut tueri atque culi dire possis. Iam dum limpliciter tuitionem audimus, summam intelligamus opo tet, quam sitam esse in generatione, ciusque finem esse perennem durationem, Diotima demonstrauit. A cul, Latini Coleos Sc Culcos retinuerunt. Porro cum generatio quae in mente fit , sit ea quae fit in corpore multo excellentior, sintque vocabula in diuinis rebus omnia acutis de arrectis auribus, non flaccis, audienda: cui ad vota generationis mentalis pertinebit. cui lem igitur idem crit, quod gen rationis facultatem, siue membra comedo, siue utenda concedo. Quid in denotet,

in Hyperboreis docui,dum quis Silenus dicendus sit explicarem. Cyilenius igitur siue .. Cullenus, Mercurius dicitur,quod is in mentibus nostris omnem gignat perscctionem,

Misori-. δe masculam suam vim nobis commodet, qua & nos gignamus primum in nobis, deinde in caeteris. Quid autem Murcurius ille summus gignit in nobis 8 An non omnem in telligentiam, omnem sapientiam, omnes virtutes, cum cateras, tum fidem , sipem δίcaritatem Sed quis est coletis quem nobis commodat de concedit utendum Intel ligentia mascula, gratiae ipsius vi ac secunditate turgens: cuius vehementi deside rio serimur ad generandum cum in nobis amorem , cuius alis ad selicitatis cultimen subvolemus . de ei adhaereamus, cuius perpetua contemplatio, aetcrnam perennis vitae perficit libauitatem. Bone Mercuri, quo nos vocat tuus Ithyphallus, quo nomen tuum vocat, quo aculeis Cullenius indiget aris Summum te generatorem esse, S masculis mentis viribus plurimum potiore, his tesseris admonemuri de una admonemur,ut cum vate Iessaeo dicamus: cor mundum c ea in me Deus, ctoiritum rectam innova in viscerilus meis. Quid ' quod altius etiam attollimur, de non decreatione tantum , qua Deus in nosis generat sapientiam de omnes animi dotes laude dignas, reddimur hoc signo certiores, sed ulterius ctiam ad ipsum verbum, quo Pater creauit omnia vocamur: Si cnim Mercurium pei foctissimam contemplatio nem , pro eo ac vox nobis sonat, intelligamus; non possumus non fateri, hanc esse

nimiis ipsius supremae capientiae; ipsius Verbi, quo pater omnia generauit, propriam. P s contemplatio non alibi, quam in persecta sapientia reperitur; quam Deus genuit

ante secuta , qua tanquam vi mascula sua creauit uniuersia, de in caelis de in terra. Quemadmodum Orphici Mercurio omnium artium inuentionem de totum mentis acumen adscribunt; ita Salomon quicquid est usquam scientiarum, Sapientiae adscribit

795쪽

L i B E R i i i i. scribit: omnium , inquit, artifex docuit me Sapientia. Est enim tu ista risus intes gentiae sanctus, unicus , multiplex, subtilis, disertus, mobilis. Et mox subdit: Vapor es virtut is Dei, O emanatio quadam est claritatis omnipotentis Dei sincera; se ideo nihil in quinata in ea incurrett. Candor ea enim luessae ternae, osse cuia sine macula Dei maiestatisor imago bonitatis lassius. Et cum sit ira, omnia potest, ct inse permanens omnia innovat, ct per nationes in animas sanctasse transfert,amicos Dei is prophetas costituti. Nemine enim diligit Deui, nisi eum qui eum sapientia inhusitat. Quis in his Salomonis verbis no

animaduertit vim Mercurialem, maxime si caetera, quae plurima sunt, sapientiae enc

inia consideret lin quibus de illud est hanc esse quae doceat Dei disciplinam , hanc scire versutias sermonum dedit lutiones argumentorum. vel non intelligo quid sit perse- M .H. cta contemplatio Mercurii nomine significata, vel ea huius solius est Sapientiae: quae unica cum iit,multiplicem se praebet eis citate, atque idcirco veluti Mercurius qui- dam multa nomina meretur. Mobilis est sapicntiae spiritus: alatos pedes, alatum pet sum habet Mercurius. Omnibus, incaluit Saloi non obitibus mobilior est sapientia. Nec fuit a ricta hac sapientia :m nationi, sed per nationes vim sua ad iras sani ris,se quoi

vult, eos stirii uo replet, cr et rei es t. Quamobre no miremur si eade Mercurio sito tribuerint Ianigenae,quae de sapientia Salomon Semigenacantauit. Idem est spiritus sa pientiae in omnibus iis qui de veritate vera de sentiunt de dicunt. Vt autem caeterarum rerum omnium scientiae ad Sapientiam pertinent,ita de hoc ipsus donum est, nouisse, veritatem ad omnes nationes ab ea sola proficisci, de eam posse in quavis gente veros

doctores Severos vates ericitare. Quando itaque artium litterarumque omnium apud omnes inuentio Mercurio tribuitur: satis intelligimus, Mercurium solo nomine a Sapientia dii ferre atque ea de caulsa non minus ad illum, quam ad hanc omnem generationem esse reserendam.non illam modo quam Diotima docuit, sed hanc etiam,quam Verbum creatuit,totam rerum omnium uniuersitatem.Cum igitur homo maioris mu-di typum gerat, atque idcirco microcosimuς vocetur, aptissimum totius generationis

symbolum suerit membrum in minore mundo ad generationem a natura comparatum. pace itaque Herodoti, Mercuri Phallum non Pelasgis, sed Cimmeriis antiqui ribus acceptum feremus atque Hermae sic posito nomen Culleiiij dicimus conuenire. Eodem spectat nomen Herculis, quo Culcus totius communitatis denotatur. Quando enim idem omnibus diuinis nominibus Deus signiscatur, nihil miti est si in nominibus i '' qu . diuersis de diuersis symbolis aliqua do magna Couenientia reperiatur. M Ualia est Herculi Mercurio virga est siue sceptrum, Caduceum vocatum Jc Draconum,quos in m ω deuicit ac depressit,insignitum trophaeo. Ruoniam vero de hac modo conuenientia signorum sociariis mentionem : non fuerit a proposito alienum , reddere dc alteram. Hercules claua sua hydram occidit, de draconem aurea mala custodientem. Mercurius Arge phontes dicitur, eo quod Argum intersecerit: δί cum alij alia de Argo comminiscantur, Pausaniani laudamus, quodcundem Argephontem de Ophi octonon di- a se is

cat. Hesychius Milesius Gγκνι πιφνεν, interpretatur, serpen :m cadit,coquω Argos diuinas Idraconis fuerit epitheton. At qua de caussa Draco sit vocatus Arges, nec ipse deci, at , nec quisquam caeterorum, quos mihi quidem contigerit videre. Graeci quae splendida sunt de claria, hac voce nominarunt: atque idcirco quidam non αργε irim , sed Akr , --ἀλγu: is Mercurium dicunt, eo quod omnia illustret: quod unum fuit inter en Dr

sugia , quibus ex hac dissicultate sese subducere Grammatici conantur. Quid Caduceum sit , quid Cyllenius indicet, atque adeo quid ipse sibi Mercurius Se He

mes nomine suo velit , frustra Latini, fruit a Graeci omnes suos antiquarios littet toto interrogarent, nec plus se sperent lucis in huius nominis obscuritate consecuturos. Adeant igitur vetustissima Cimmeriorum oracula , scitatum nimirum Amra. A 'qua de caussa Ar phontes Hermes vocetur; quae respondebunt, Draconem proprie dici cognomine et retra ab ara, vocabulo nostratibus in primis ustato, pro eo quod Cicero dixisset malitiosum. Quis vero in supremo gradu malitiosus sit dicendus, ignorate non poterit, qui sciat qua fraude, qua versutia, qua malitia Draco primam nostram matrem in cauerit. Proprio igitur de praecipuo iure Draco dicetur TH. quem si voces Are hol vel rug-fitet, ipsum ipsius malitiae caput delignas. Aqua posteriore voce Arges sorte derivatum , Tau in signia mutato : quemad modum

796쪽

oculis obseruare, ne quid boni ab hominibus fieri isti nic Argus tranquam dormit,

multa millia oculorum habet, ubi lite adest, omnia sicru tatui. Ad cum igitur occidendum missus uti Mercurius sic viii ius ingenio suo, ut versutissimum liostem voluti v temo prcssum ante occidat, quam harpen cernat vibratam. Est autem anima dicta Io, propterea quod ad voluptatem creata, de in horto voluptatis esset constituta. qua de voce mox plura. Qui ergo Sibyllae hunc praecinuit veruculum, Occiάit se sevos, ct fami, herba veneni; is et i pa prisco huius tabulae textori suggestit nomen ipsius Argi, quem M Iuvo princeps huius regni mundani ipsi Io custodi cndae praefecit, de Mercurius falce sua interemit. de qua victoria dictus est Argephontes. Perius Pausaniam , inlexico scribentem, Arge phontem dictum esse quod serpentem occiderit, qui ἀργα vocaretur,deridet vel ut nugas agentem, eo quod non adscripsisset quomodo de quam do hunc mactasset draconem. Nos contra non possiimus satis admirari insignem hane sententiam de qua sola quis Arges fuerit apertillimo colligitur argumento,inodo Cimmerius scrino consulatur. Ex his nunc & illud perspiculana fit, quare Hermus dictus sit ἀγώνιο: Ne Magnum enim, immo maxamum agonem Mercurius submit, atque cx eo victor discessit, cum agnus draconi cisci obiectus. Hinc item Mercurius Promachus dictus est, eo quod genetis humani fuerit propugnator. Quanta ter maxime'ter optime Mercuri diutus epitheti visest Ac claritas: An quis ouam est alius qui pugnet pro nobis quam tu fortis lime Promache3 equidem nescio quid verius de protectore nostro cuius armis tuti sumus, de subcimus clupeo latitamus, dicere pollemus. Quamuis vero huius nominis ratio tam porspicua cit omnibus.Christianis, nihil ut in

pus iit locis ad eam probandam e licto codice adductis i illud tamen quod iam nunc addam, nihilominus habet cu'a religione nostra congruentiae, quam ut paulo latius deliberius ob oculos ponam, nouum libellum cxordiar, quo Daphnim una cum Marone altiora canente, quam intellexerit, celebrem: ac deinde reliqua Dei nomina a Caesare Gallis adscripta declarem. Vctoreo illi Orphicorum discipuli Mercurium etiam Nomium vocaverunt, eo quod pallorum Deus haberetur. Palloris certu Qtinam sibi sumsit, cum Argo cadem pararet. Iam cum Cilophorus vocatur, & in eius festo is quis mae praestantissimae est,agnum humeris portasse irarratur; vadcor mihi audire par holam de una oue cx centum perdita, ta humoris, postquam inuenta esset, domum relata. Quid sibi vult μηλ σορς cognoincia, scrusorem Oulum signi dicans Φ An non Hatissime demonstrat, Mercurium cum esse,qui solus magnus pastor sit ovium, sanguine suo eas e faucibus lupi eripiens Si tum non Hai sunt&Jhiculenta indicia sib Mercurii fabula Christum lcchum latuisse , nescio quid clarum queat aut dici aut habem Quid quod 3e Bucolicon carmen o consecratiun legimus Iam Daphnin sormosis simum puerum, & cum quidem pastorem ovium Mercuri; filium suisse scribunt, qui

patri suo primus Bucolicon carmen fuerit modulatus. Hunc Virgilius maguta totitis c., o es mundi maeror umortem oppetiuiise cantat, α maxima rursus omnium laetitia in caelum adscendisse, unde omnibus palloribus pcrpetuo dcXter aifulgeat. Non dubito, quin hanc apotheosin ex arcanis Sibyllae Cunianae libris suppilari ex qua cum ea quae ad Chritti truti tutatem pertinerent, in priorem cclosam transtulisset, sequenti morioruCbulli de eius apothc m. nescius quid ageret, descripstr: quod utrainque conserenti clarillime liquebit. Ncque enim dubito, quin aqucca de Sibyllae finius cognorat quaeia mortem Christi& eiuς re turrectioncm pcrtinereti atq. illa quae priam ecloga coni

plexus est. Priorem Eusebius raecam fecit. de coinentariis si is Christo accomodausti cimiis oleuisset sequutem quoqtie ad Christum pertinere, nihil dubi3 est, quin de eam Graecis vertibus Constantino Magno legendam obtulisset. Equule cum diligentissimὰ

quaesiuissem ecquis ante mc hunc thesaurum indicasset, tandem Ocultra orianu meam exspectatio si incido in Ludovici Vivis annotationes,cui cum hic sentcntia, qua meam solius este arbitrabar placuille conore, maiorem in modus um gauisus de grauissimi virisu stragio. quod lic t nusquam extitiiset, ego tamen nunquam ab optinoiae mea diuolli tua liena,in qua diuina Mercurii manu me deductu existimabam. Videbam enim iaci mini unqua mortalium ca aut conuenire aut actingi probabiliter potuisse que Maro suo Daphnidi adscripsit, quam uni Christo vero Cnophoro, lavcro otiis tuarum tertiatori;

id est, ut, . xων. Cur vero Christumaphnis a Sibylla suerit vocatus, clubiti ci Getic.

797쪽

qui scit Imperatores triumphantes laurea coronari solere. Quis enim tantus unquam fuit triumphus, ut Christi triumpho de dracone ii capitolium caeleste acto comparari possi Nullus profecto. Merito itaque vel Graecis Daphnis vel Latinis Laurea dicetur. Quod autem poetae Mercuria filium finxerint, posset id quidem hoc modo ad verita

te; applicaria Mercurii nometi Deo patri demus, uti vere dire possumus; quia nim

rum 1 totius considerationis diuinae supremum culmen est: Christus enim patris filius est ab aeterno. Rursus idem sic intelligi queat: Daphnidem xii hominem c virgine natum filium esse Mercutit, eo modo ut Mercurin nomen Spiritui sancto applicetur,quod minime absurdum est, eo quod toti conueniat diuinitati. Daphnidis ergo nomen ad hominem, Mercurii ad Deum in hac veterum genealogia rescitur, cum interim idem Christus siue Daphnis sit Deus & homo: & ut homo quidem mortuus est, ut Deus V. 'ro resurrexit de ad canum adscendit humanam suam naturam ab omni moi talitate li- heram caelo inferens. Quod igitur Daphnidi adscribitur omnium p storum inordMercurio quoque conuenit: quoniam Vcibum, id est, Hermes siue Mercinius logi carnem assumsit humanam. Quo autem res tota cimus intelligatur, virgitu versus asseribam;&quam potero breuissime explicabo: Exi incrum Nν hae crauisti funere Daphnim Flabant i vos corali testes es flumina Mmphas.

Cum complexa fuι corpus miserabile nati, Atque Deos atque astra vocat crudelia mater. Videor mihi Christum cum a cruce refixus csset,in matris gremio iacentem videre, atq. mulierum adstatium audire ploratum, quibus cum una tota natura ingemisicebat. Quae

deinde subdit, ad horribilem illum clementorum Ze ipsius Solis luctum in Evangelio nobis depictum pertinent, quem poeta Bucolico ritui accommodauit: Non viri pastos istas egere diebus

Frigida Daphni boves ad flamina; nun neque amnem Libauit qu.idrupes, nec grammis attigitherba . Neque enim homines solos,sed ipsas etiam pecudes ad repentinas illas tenebras quibus Sol contra omnem astronomiae rationem lumen suum terris abstulit, obitupuisle o dendum: nec rursus cicures modo bestias, sed seras ctiam attonitas constiti me, ut sequentes duo versus ostendunt: o. Daphni, tuam Pisos etiam ingemuis leones

Interatam,montes, feri uas loquuntur. Additdeinde: Daphnis se Ormenias curru subiungere tigres Instituit . Daphnis thiasos inducere Muso, Et folias lentas intexere mossus hasta Libo atre. Referuntur haec ad Liberum patrem, qui in arca triumphum duxit de Gigantibus; in Gh inua eum istium omne genus, tum laeuissimas etiam habuit, quas Tigridum nomina ab Dia dei ignat. Quemadmodum autem Nochus de Gigantibus triumphauit in arca ex M. - Ο si . dia ad Paropanisum dei lectus,&suos in Meromonto, sumi vitis inuenta: liquore lae tos, o festos dies celebrare secit: ita Christus in ara crucis de omnibus cacodaemoniubus veris Gigantibus triumphauit c triumpho peracto, suos non calore vini, sed flamis Spiritus iam ii inebriauit , dc veros thiasos saltarc secit: non pedibus, sed mente diuino furore aestuante & exsultante. Hinc Liberalia instituta, quibus gratiae ab omnibus Deo agerentur quod Libero patri concessisset, ut genus mortalium semine suo conse LM an, se uareta Vnde post Christum mortuum multo magis Liberalia celebranda, propter rege-ρ nerationem quam mors Christi nobis peperiti ut enim Noctus vitae corporalis paterfuit mundo: ita Christus vitae spiritalis, duraturae non sicut illa ad aliquot annos,sed di saturae in aeternum. Illius ergo Liberalia in Nicro primum vino S thiasis celebrata. typum dumtaxat gesserunt Liberaliorum, quibus toti generi humano Christus vetus Liber, id est, populorum genitor ac procreator, sanguine suo vitam contulit sempiternam. Hic aute dies in Manio colebrabatur,eo quod ad illud tempus Christus esset haeregeneratione absoluturus: Ad quia crudelissimo agone ad cam esset pcruenturus. lictus

ab his, est a Pontificibus dies hic Montu Maitiale, quod cx Masuri; secundo Fastorum libroo in i . constat. Videtur igitur sibylla Bacchici huius triumphi meminisse, quo ostenderet quorsum

798쪽

quorsum apud Cimmerios Liberalia spectarenti de quo tempore Daphnis moriturus

esset, pastor omnium pastorum; qui non curam modo diligentem de custodiam ed vitam etiam suam ovibus impendit. Macrobius hunc Masuris locum adduxit, quo do- , ceret non Liberaliorum solium in genitivo dici, sed Liberalium etiam exigua hae sua deleui occasione maximum mihi largitus beneficium: se quo quantum ceperim voluptatis, ipsis mihi Mercurius testis est. Hoc igitur illud est Agonium omnium certami num maximum, quod quia Christus in Martio certauit, Martiale dictum est, diuino haud dubie instinctu. Cum igitur Liberaliorum festum Agonium sit vocatum Mar- mni inmoriale, multo ante quam Chrillus vel nasceretur vel mortem subiret, equidem asserere minime vererer, mensem hunc vocatum fuisse Martium, propterea quod in eo Chri- stus cum dracone proeliu illud esset initurus, quod a priscis omnibus maximo deliderio

fuit exi pectatum, de ab eis qui post secuti sunt, memoria celebrandum est sempiterna. m in L sunt idem nobis est quod in minimas partes vi magna, fringo: hinc L artet pro malleo ferreo hactenus in usu, unde Gallorum Marte . Hinc etiam mariti pro tormentis '' sevissimis; ut cum dicimus Goda mariti pro tormentis Dei. Et Mars apud Latinos pro M. iDeo omnia confringente, qui ne filio quidem suo pepercit, ut scelus humanum expiaretur. Deus enim tormentis iniquos calligans, Mars vocatur. Mensis igitur in quem essent tormenta illa cas ira , quibus iustitiae de Nemesi diuinae , agnus Dei toto corpore laceratus satisfacturus esset atque malleis etiam , quos Martellos Cimbri dicunt, cruci assigendus, conuenientissime Martius suit dictus & Marti diuino scelerum ultori bellorumque praetidi consecratus. O Martem horribilem, qui agnum commisit draconi innocentissimum de mitissimum sceleratissimo& truculentissimos O rursus felicem Martem, de omnibus seculis grata memoria recolendum quo ille humani sanguinis sitientissimus hostis est clarissiuna vietoria victus de in uisun phumactust Qu.is vos docuit Pontifices. hunc diem duobus nominibus nuncupandum fuisset altero Agonium Mattiale altero Liberalia' Quis tam diuinus vates contigit Romanis, turpi idolomanu insanientibus, ut hunc diem praeuideret, atque aptissimis veritati nominibus insigniret'Neque enim vos Abrahae posteri, neque ao AEgyptica seruitute ad hoc anni tempus inlim liberati fuistis. Nullus maioribus vestris Moses praecepit,vi hunc diem ibi lemni ritu quotannis celebraretis. Nulla vobis notitia illius miraculi, quo Deus hidaeos illaes transiens, primogenitos AEgyptioru ad unum omnes una nocte mactauit. Nec cit omnino ullus inter vel iros scriptores, qui causam aliquam probabilem huius festi diei de semini eius nominis assigntit. Servius enim longissime aberrat, dum Liberi Dei sicra a C. Iulio Caesare ex Armenia Romam primum illata dicit. Signa aerea Liberi Libemque multo antea Romae fuerunt. multo etiam ante templum amborum. Iam quanta sit antiquitas Liberaliorum,ex eo cernas,quod hic dies sollemnis esset togae accipie-dae, ritu multis ante seculis quam Caesar natus csset usitato. Nonne ante Iulium vixit

Naevii 3 At lite dixit: Libera lingua loquemur ludis Liberalibus. Quamobrem de nos libera lingua dicimus Seruium hoc loco insigniter caecutiise atque ccipitasse. Quod si

vel minimum Caesari in Liberaliorum sella Naso asentari potuisset, nulla ratione hanc omisisset tam insignem occasionem, cum caeteroqui diligentissimus sit ubique Caesaris buccinatori& hic potuerit facillime, immo debuerit maxime eius rei, si qua siisset, facere mentionem propterea quM Liberaliorum commemoratio Iaudes Caf- satis&Augulfi nullo medio siequeretur. Caium enim in Dillorum numerum Idibus Mattiis a vesti relatum esse cum cecinisset, mox subditi l . rara st Idus lux est celeberrima Baccho. Reiecto igitur hoc commento, accitratius repetamus quae sint Liberalia, &vnde dicta. Liber geminam nominis sui caussam habet; alteram a procreando populo, quam Sc GDνικι modi exposui. x latius ex Varrone de Augustino Indos thica mea declarant, Sc praeterea patris cognomen. perpetuo fere addi consuetum, luce clatius ostendit quoniam nimii um Liber nihil aliud sit, quis pater populorum: Alteram , quae ex altera penidet etymologia,quaeque fecit,ut Latini Liberum dicerent, qui sui iuris est,nulla alteriusseruitute pressus. Sicut enim Eie per diphthongum vel I longum tenuius populi sunt:

ita di per I longum crassius.quod nos gemina figura fere scribimus mi , idem est quod ainiso: α amictio. Hi c, idem est quoa defendo ab afilictione: de quia Latiniit , duplici

799쪽

duplici digamma carent,pro eo B substitutum est atque cx Tii Ioec Liber fictum: nuo

dc ratione compositionis is notatur , qui dcfendit aduersus esilietionem, siue qui facit ne quid mali patiamur. Hinc factum ut cortex quoque liber vocetur, Dinctii in cavoce accentus sit immutatus. Nochus ergo visaque ratione Liber cst idc quia patet omnium populorum .m quia familiam suam defenderit atque seruatit ab afflictione ea qua nulla unquam mortalibus accidit maior. Egro ius crin Nochust pus Chrilli est, propterea quod Christo tanquam ideae siue pruno cxemplari conueniat, ut de patet dicatur uniuersorum ,&sit etiam votus de unicus malorum depulsor. Creavit ille tires filios, a quibus omnes nationes exordia duxerunt: at hic creauit totam rerum uniuer- statem. Ille suos ab undis cataclysmi liberauit : at luc totum humanum genus liberauit ab infernalibus & tartareis abrilis. Liberalium ergo i cstus dies ad Nochum ccia tigia ram , ad Christum tanquam verum Liberum peruncitat. Quia vcro h e ii depulsio malorum per maximum obtigit certaincia cui nullum ci comparanduin, n dum aequandum; bene admodum de perquam conuenientci factum et , ut idem dies Agonium, & totus mensis a tam insigni nota Martius vocaretur. NOchum aut Bacchum a Cimmeriis dictum fuisse de Liberum patrem licet Indosi ytbica mea non siit scopiose doςuillcntipolicin tamen piobabili id collcctionc cx hoc Ovidii loco conclu- duce. Caussam enim inquii cras, cur Liberalibus anus Libero libavit crat,ila canit:. L snte mos ortus arae sine honore uerunt i

Liber, cr ingetidis herba reperta focis.

Te memorant Gange totos Oriente ius acro,

Primitias magno supposai se Ioui. Cinna tu primus cuptiua b thura dedisti, De triumphato et vera tosta boue. Audimus bic Liberum ex India triumphum duxisse, audimus eum magnificum Ioui

sacrificiunt obtulisse cx eorum primitiis quae cx india portarat audiamus i .uc Molem de Noacho arcam egresso loquentena . Asia siti II autem Noe altare Iotia, O tesiens de cunctu pecoribus Cr etdilatatibus mi tu , optulit holocaustum super altare. Odoratii que est Iona odorem suauitaris. Hic in sacris littoris videmus primum poli cataclysmum fuisse Nochu, qui aras exstruxerit,de nouo igne calciscerit,atq. Deum placarit cili: c a diuimus Baccho eandem laudem attributam: qua de conuenientia facile ccmai, L herunt de Nochum ciusdem viri nomen fuisse. Addit Ouidius: Nomine A auctoris ducunt libamina nomen,

i i Libas, quod sanctis par datur laede focu. Liba Deo sunt, facias quia Alcibus idem adci, Cr a Baccho me a reperta ferant. Mitto caetera, quibus fabellam de mellis inuentionedescribit: in his illud obiter nota. bo, Libamina de Liba nequaquam dici a Libero patre, tametsi id crediderint L tuu ida EItb-bont,ctio amoris vinculum denotatur,propterea nunim, quod sacrificus a morae

Deo nos alligemus atque deuinciamus. Eo enim omnis sacrificia ratia spectat. vi Dei amoto erga nos excitemus, Ac ei amore deuinciamur Is igitur proprie libare dicitur, qui ad hunc finem liquorem aliquem aut eis indit aut degusiati I, item Libum duetur onserre, quiluauem panem dc mellitum eadem de caussadonat. Pulcra itaque allui et hinea vocis translatione, sua Viigilius usus est dum dixi libarii a .rtae . coquo losculis amoris vinculum connectatur. Quia vero poliquaru libatum est,modice liquo rem degustabant, Libare etiam ad degustationem eiusmodi transiit. ic ident:

IEos porticibus Rex accipiebat In amplis, i

lulat in medio libabant pocula Sacchi, a Impositis auro dapibus pateras . tenebant. I , t rQuod aute ad amore conciliandis, tum Dei tu hominu libatio maximo referretur. ide3 poeta declarat du Dido inducitur libans Ioui Xenio, quo amicitia cu Tioratus lanci tri

Impi uti mero pateram, truam Belus es omnes 1 Belo solitio tum fa D premia tectis. Irdi

800쪽

Dixit, sir in mensa laticum litiuit honorem, Primas libato siummo tentu attigit ore. Tum Bittae dedit increpet i Le impiger hausit Spumantem pateram, optiuo si proluit ora,

Hic libandi morem descriptum videmus: cuius tanta est amplitudo& antiquitas, ut cum haec ad Ogygios sit reterenda, tum illa ad omnia seretum inter homines, vel publice, vel ptiliatim agendatum auspicia distendat. Neque enim in sacrificiis tantum vi ritim liliari solet, sed in omnium rerum principiis de exordiis. In itinere exordiendo, in hospitis iure sanciendo, in lecto adeundo veteres libare consueuerant, ut Eustathius antiolauit. Quem piis cum laudatissimum hominum ritum nolitates tanta laxctenus diligentia obseruant, ut a maioribus nostris eum defluxisse nihil dubitare debeamus atque idcirco mirari non oportet, si quibus ipsus rei debetur inuentio, iis etiam vocis qua res ipsa denotatur clymologia seratur accepta. Habent Latini verbum Libo, haben t Graxi, sed neutris ratio constat. Quamobrern si Gra civeram verbi originem nouisse volent; nostrates,a quorum maioribus consuetudo manavit, consulant necesse est: a quibus mox accipient, amoris vinculum in libandi notatione contineri, cuius gratia omnis libatio, tum apud Graecos, tum apud Latinos, tum maxime apud ptiseon Cimmerios serie sueuit. Libo itaque a D βω deductum, &hocailire boni, vel, si simplexverbi notio magis arridet a Time. diphthongo te in ιι mutata, quod illa Graeci non vlatitur. Est autem Trebe ut modo saepius indicatum, amor: Doni vero siue iant. vinculum. Hinc apud Hebraeos thus nose dicti ina, quasi ruebaeit diceretur,

propterea quod eius sicissitus Dei amori concilian dedicatus esset:qua de voce plura in Vortomno memini dixisse. Quod autem ab dine thus sic dici velint,id vanum esse eodem loco demonstraui. Cum igitur de Libo & Libum & Libona de Libanum

eiusdem sintcstin originis, tum significationis satis intelligimus omnia omnium vel ium sacrificia ad amorem ut ultimum suum scopum spectasse i& hoc unum in votis fuisse . ut Deus miseros mortales amaret; atque in ipsis amotiς vinculum quam arctissime constringeret, quo de omnes Deo, dc ipsi sibi ipsis colligarentur. Sic Homerus primo Iliados libro quo Graecis Apollinis amorem conciliet, sacrificium instituit; de irater alia quibus sacros ritus describit, libationis hanc fecit mentionem. Katis p i πὶ ο γέρων, - δἰ οπα οἶνον λεῖβι. Quδd non in sacris tantum libare consueuerint, sed post comam etiam cum dormistum essent ituri, Homerus declarat tertio Odysseas libro: Tοῖσι δε si risitis θεὰ γλαυκῶπις ά crat,

Hre ille. de in eandem sententiam plura, quibus morem describit nostris Germanis hactenus sollem nem: qui mensis remotis, Gaty dront, id est, somni potationem celeribrant Lingtias autem hostiarum ad hoc tempus Veteres siemarunt,ut eas tum demum adolerent, cum noctis silentium instaret: monentes, tum nequis eorum quae liberiit, dicta essetit, recordaretur, tum ne somnii linquis non fauetibus interrumperent. Vide , mus ut antiquiis mi ritus apud eos maximὰ hactenus vigeant, apud quos vetustissimis monis usus remansiti de qu3m egregia sit comaenientia ipsius Titi, e dc D 3as , id est, amoris delibationis ad amorem relatae. Hine etiamnum hodio dum quospiam volumus significare ad compotationem incaluilse, dicimus, Tn rem amitanditantia, id est, incipiunt iliter se amire. Hinc non minus apud Scythas olim, quam hodierno tempore apud nos sollemne, omnem amicitiarii poculo sancire: quod pro Θ possumus Libationis ii mine vocare. qua de te Lucianus in Toxati fatis copioses Nos ad