장음표시 사용
91쪽
absonam & ipsam S subiiciendo . Haec ille, & plura: quibus tandem concludit, Latinos Sc suauitate sermonis Se diuite vocum copia, Graxis esse longe posthabedos. Idem spiritum in oratione tanto magis laudauit, quanto maior esset: cum Terentianus intcrim ipsi am Fadeo contemptum a Quintiliano, suavius dicat, quam hirtum.Graeco rum. Iam nec Catullo, nec Ciceroni flatuosius spiritus probatur. Hinc ille Arrium deridens, sic canit: ommoda dicebat, si quando Commoda vesiet
Dicere, es hinsidias, mus insitas. Et tum mi fice sperabat se esse locutum,
Cum, quantum poterat, dixerat hinsidias Credo, sic mater , sic liber auunculus eius,
Sic maternus auus dixerat atque auia. Hoc misso in Syriam , requierunt omnibus aures;
sudibunt eadem haec leniter se leuiter. .
Nec sibi pose i a metuebant testa verba, Cum subito assertur nuncius horrabilis Ionios stactus, postquam istac Arrius siet, Iam non Ionios e se, sed Hionios. Cicero fatetur se pulchros Cetegos Triumpos diu admodum dixisset quia sciret ita maiores locutos esse: verum postea se usum loquendi populo concessile, scientiam sibi reseruasse . Nos de Quintiliani ceterorumque testimoniis scimus, alias alias vocales in eisdem verbis placuisse, auriumque iudicia diuersis temporibus suisse diuersa S aliis alia eadem aetate placuisse . Quamobrem nos rationi ipsi credamus, lenitatem soni. flatu esse dulciorem:& ipsum F adeo nihil durum habere, ut summa facilitate ab ,--is nostris pronuncictur. Ascra annis tumida Omnia placent, vel holcadum vela impletu ium,iaa -- ris, si scrio, de cum contentione quadam loquantur. Apud eosdem tanto la honore
Sigma habetur, ut optime sibi locuti videantur, cium plurimum sibilarint: atque iam ) ' strates, qui Tati frequenter utuntur, non alio magis nomine apud ipsbs derisui esse scis; istis . mus,quam quod Atticorum mure, Sigma, quam litteram Dionvitus Rhetor serinim ita dixit, fugere consueuerint. Pindarus huius litterae odio, versus quosdam dicitur Asiν mos fecisse, luculento indicio, tuam sibilos parum dignos homine putarit. Et quis non eum sonum fugiat,qui proprius serpentis videtur,hostis homini capitalisξ Permittamus itaque Allem annis, quantum vclint in loquendo spirituum tumidis buccis emare, M totum siermonem sibilis masperare: nobis interim fas esto, cum Atticis, ipsum Sigma plurimis locis eliminare & loco eius Tau sussicere: luantumuis Sigma apud Lucianum
in se iniurios nos clamet: Sueui nostram in loquendo lenitatem effeminatam,& mulieribus, non viris, dignam, turgentibus vento buccis voci serentur. Imo hanc ipsam omnium litterarum facilem pronunciationem in prima laudis parte ducimus: aqua quanto magis aliae gentes recedunt; tanto magis ab ipso medio, in quo de virtus e monis honos consiliit, sunt remotae: quam sententiam licet Allem anni sint exsibila turi, nos tamen tantisper tenebimus dum quisquam cxistet qui solidis rationibus euio-c Asiati tis cat, Atticos ceteris Graecis in loquendo minus suaves fuisse. Iam quo & varius magis, suaserina , copiosior sermo noster esset; quavis littera vocem claudimus, qua uis etiam incaloamus ; asiperitate interim ubique perquam diligenter cultata: de, ut in magna copia Mvarietate breues stinus; omnia vocabula, quoad eius commode fieri potest, ad unam syllabam redigimus, vel capite, vel medio, vel cauda resecta: Sic pro liti limi dicimus etsi oes pro dea mans auitans; pro dea Drous 2broris. In compositione item vocuni non frequentes modo sin t syllabarum excisiones; sed, quo maior etiam lenitas esset, aspirationes crebro cxclus e. Porro si quando monosyllaba vocula breuitate sua non satis expletura videtur aures: in fine E adiicimus, postrema consonanti aliquando duplica ta . Sic pro Utti Ditide; pro D lit Dictbei Ooot 45oobe. Nonnumquam De appendicem addimus: Vteo Petrei mel ut de me D;rrata verum non est huius mei instituti, omnem ornatum, Jc linguae nostrae varietatem e plicare, quae vel sola sibi ingens posceret volumen. Maxima enim cst dialectoria diuersitas: quam qui scire volet, diuersarii Germaniae gentisi,vel libros vernaculo sermone scriptos ccsulat,vel vivos roget magistros
92쪽
Osr rLEMENTOR vMc quibus Voces componuntur, naturam & indolem, de Graecorum de Latinorum auctoritate, quam seri potuit, breuissime explicatam , dcnaonstratam lite singulorum vim de potestatem , qua alia aliter aures seriunt: consequens cst, ut exponam qua ratione lingula ad symbo icam significatioraena ac. Iitrea
commodentur: quo tandem ccinamus, quaenam linguarum voces suas lic habeat formatas, ut rerum notioncs iis aptu com cniciat cr l.
depingantur. Quia tamcn longum csset atque odiosum , ne dicam infinitum & intolerabile , per omnia sigillatim vocabula discurrcre: sequemur hac in recum altis somnes. tum ipsos praescrtim pictorcs: qui, ut quantum in rebus per colores imitandis valeant, demon strenti non omnes suas tabulas simul obtrudunt, sed unam atque ait ram proserunt, e quibus de coteris iudicctur. In singulis ci in liticiis aliquot exempla proponemus, in quibus os cndatur quae sit ipsarum Potcllatis suc soni quo D ouciat auditu na , cum notione rerum quam dosignant vocabula ex is sis composita , similitudo. Haec autem de sermone nostro sumemus , in quo solo hanc in ipsa indiuidua elcmenta seri posses blutionem diximus: at illa tamen non tenaci c qua uis, sed in quibus vel illusti illi misit haec vocalis pictura, vos iucunda rerum utilium cognitio non prius a quoquam animaduersarum. Pcrpetuo enim conabimur,ut Hermathcna nollia suam lucatur dignitatem : A quatruis in Grammaticorii arcna vcrsari videatur; in ca tamen non
triuialia secietur , sed ea dumtaxat quae non minus Palladiam deccant grauitatem x constantiam, quam de celerem Mercurialis mentis disci illum sollers in omnibus rebus considerandis acumen. Quamobrem ne inanibus quaesionibus tempus trahamus, de littcratum numero & carum ordine non disputabo; quorum utrumque Zopyrio Grammaticus non arti alicui aut naturae , sed casui & fortunae tribuendum cxistimatia cist , tamen ubi vocum formandarum artificium patesccoro; luculentis linia rationec emonstrabo, nec temere nec fortuito, sed summo id accuratissimo iudicio, Alphat, tum utrumque.de hoc quo Latini &nostrates utuntur,& illud quod Hebraei suum est erutant. apri icis hominibus digestu fuisse. Interim nos hunc nobis ordinem si alucitius, ut prilis cle vocalibus, post de consonantibus agamus ;& c singulis , vclut e pigmcntis quibusdam, vocales nobis imagines delinec mus, aut potius in acie Pingam iis, non illas quidem oculis videndas, sed aurium tympanum pulsaturas. N v N c igitur ad A, omissa Protogenis apud Plutarchum quaestione, cur hiac vocalis primum sibi locum inter litteras vindicarit, quam post,ut modo recepi, longe aliter
quam quisquam scriptorum suspicatus hactenus tuerit .cxplicabo. A igitur littera ido A ω' εDea erit recto facilique motui inchoando ; propterea quod os leni cr aperiot, velut ra- nuam quandam ad progrediendum , ac linguam rectam pl.inamque porrigati eo ipsi, demonstram qualem esse viam velit, Sc quorsum spcctare. vidctur ergo is qui A pr nunciat, hortati ad progressum; co quod de ianuam rccludat,& lingua inclum foras iter ostendat. velut brachio quodam Mercuriali protenso. Hanc autem este ipsius Apro nunciationem , priore libro copiose declaratum est; ncc est cur hic candem prolixius i sis.' repetamus. Si quem igitur ad progrediendum incitare velimus, hac vocula coueniet Dissime utemur, pro co atquc nostratcs faciunt, dum dicunt, inat A id est, progredere:& a can/ pro aggredi usurpant. Verum quo magis sonora Vocula reddatur,& magis incitis aut ibus , quem hortamur , tinniat , conii,nantem N adiiciunt, cuius proprius est tinnitus. Autraque plerumque efferunt, tum praesertim dum orationem finit. Hic in
ipsi, statim limine c larum ci , Latinos perperam socisse, dum ab lioc huius vocis viii recesse runt: multo pcius dum ipsi A consinantem Dcita adiunxerunt, quo motus ad locum designarcturi propterea quod Delta, 'tostensum cit, vim habeat ligandi. quae motui ad locum prorsus repugnat: quod licet fatis ante sit declaratum , lubet tamen Nigidium hic audire, quando cius nobis copiam Nccies Atticae secerunt. Is N litteram sic rionunciari dixit, ut lingua palatum tangat; non quidem interius, ut dura
93쪽
Lambda effertur,in ipsa media cauitate; nec motu tremulo qui in Rho sentitur: nec ad extremas gingiuas lingua leniter admota dc retracta, ut fit in Delta: sed facilitate ea seruata, ut paullo exterius quam in Lambda gingiuarum radices linguae extremitas contingat. Constituatur ergo Nigidius arbiter inter me de Latinos, de dicat homo linia guae suae doctissimus, Ad ne Latinum, an nostrum an, magis idoneum sit ad motum indicandum. In Ad motus rectus per A designatus ab ipso D retrahitur, in an per litteram N promouetur,& id quidem mira quadam facilitate. Estne quidquam hac sententia clati M, quam ipsa Nigidi j verba confirmant, non illius quidem nostratis,sed Romani, Jc inter Romanos omnium eruditissmi Sc studiosi limi antiquae veritatis Et hoc quidem contra veram vocalis picturae artem peccarunt Latini. vide iam quid Graeci . Hi huic litterae priuandi dederunt significationem,quae non modo non promouet progressum, sed citam impedit. λογν rationem dicunt , αλο ον minime illud quod ad rationem recta tendit. vii ldnus litterae postularet; sed quod prorsus ratione caret. Quid
ab his expectes pictoribus qui tam peruerse in artae versantur, ut coruos albos pingant, cygnos iugi os Neque minus absurdum cst quod in A committunt, dum ex hoe vo cali pigmento ea faciunt quae naturae line cum eo pugnant; tantum abest, ut aliquam habeant vel similitudinem vel cognationem. Coniser nunc nostrum aricum sya no tione, de diligenter expende, quain conuenienter naturae ipsius vocis data sit significotio. Leni, & recto, de facili ipsius A sono ad motum hortamur, oratoria quadam arte, lene sermonis principium facientis, deinde monstrantis ipsius linguae motu rectum esse quod hortamur: 5c ne mora sit au t excusatio ipsis quos incitamus, ollium aperimus, Mitet ollendimus. Iam cum N accedit, additur lenis quida sonus, tinnitu suo excutiens
tarditatem , dc una incinctas, Omncm nostram motionem , siue corporis ea sit siue animi, leniter ad superiora dc anteriora tendere debere; qua via paullatim ad luminum bonorum peruenitur. Admirandum sane artificium, in quo tantum mystcili unius confbnantis accessione videmus aperiri, Ut omnem actionem nostram olnnemque progressum ad superiora sensim, veluti per gradus quosdam, tendete debere discamus. At rue haec quidem de a & Ni vocibus primogeniis, quarum ratio ex ipso litterarum sonoependet. Hinc iam alia componuntur, alia dcriuantur, & primo quidem δί simplicissisimo derivationis genere, quod & nostro scrinoni peculiare est; per litterarum conuer-xii. apa. sonem ex dii fit na: oc quia An ad anteriora tendit, δc motus omnia metiens cotinuus
est, necesse est id quod progroditur, aliquid se lucias trahat. Praeterea quia En rectum iter ad superiora monstrat, conuersio ipsius Ichnaea monet, ut bono praecedentem omnes sequantur, de an primis ipsemet se semper sequatur ad superiora progrestentem, atque eo modo, velut e pollica parte, se ipse protrudat motu quodam perpetuo ad anteriora & superiora continuat O. Audiamus igitur omnes nonacnclatorem hortantem, nas id est, progredere sequere: quo non incitatio modo ad continuum progressumi sed natura etiam ipsius motus continetur, qui totus ex antcgrcgb de secuto costat. Climcropia motus tempore mesitaretur, Sc lepus nihil aliud sit, Aristotcle teste, quam mensura secundu prius de posterius,ncccssariJ cfficitur, Ut cx In dc Da,tamquam suis partibus, tota motio conficiatur. Quoniam vero progressionis omnis finis est, ut id, ad quod destinatur,atting. n. voluit sermonis architectus, ut an dum quicti tribuitur, finem si utificet motionis. ipsum videlicet attactum. Sic dicimus, finier m. id est, attingit. Deinde quia id quod attingit proximum est tacto, si ut hoc quoque nomenclator sit imitatus, de ex In tangente secerit Ca, quo propinquum notarctur. Sed dicet quis, non recte factum, ut In attactum denotet; eo quod is quietis sit, non motionis. Fateor id quod attingit quiescere, sed quia nomenclator sermonem hominibus fecit, uec inter cos quis quam ad summam contingat tranquillitatem,nisi ante ad cana suerit progressus, voluit sui, in quo absoluta est morionis persectio, nomen dare ab ipsa motione. Quinctiam eo ipsi, si ioconsilio miseris mortalibus ostensiam voluit Dinnem rectum motum ad si periora perditi denotatum, ad id adspiraturiana ad quod contendit. Dum igitur per an hortatur ad progressum , alterociusdem vocis signiticatu polliccetur, nos ad finem n sttuna ultimum peruenturos,nec quemquam frustra rectum ad superiora iter ingressu rum. Bone Deus quam latus hic campus contemplationum aperitur, quam certa spes proponitur immortalitatis, dum attactus corum promittitur ad quae recto motu ad superiora
94쪽
superiora tendente iter tenemus. Quo tamen melius sermonis architectum intelliga imis; id liic mihi monendum ante omnia. eum in , ocibus fabricandis persectissimum sibi semper eius rei quam pingeret, proposuisse cxemplar. Clim igitur in xii motionem audiam ias: Academ voce finem etiam progressiis aliquando iiitelligendum cisse, semmonis constructio demonstret: necesse fuerit de excellentissimo nominis progressu
cogitare,& ad cu expendere omnes totius artifici) rationes : quod si s crimus,clare cor-ncinus magnum miseris mortalibus solatium in gemina diri notatione contineri. Cum
enim praestantissimiqtiique homines ad eius quod aeternum est contemplationem incitenturi ad ea quae immortalia sunt, mente sita rapiantur : seri non potest, ut ii ipsam hortationem quam In & Pa complectuntur, tibi sequend. im proponant; quin tandem ad id,quo seruntur, adspirent, nisi primus sermonis artifex nos deludat. Contendamus ergo recta sitimum, certa concepta fiducia, nos ad id peruenturos ad quod progredi iubemur. Nec opinemur, onomatopoetam magis in nactis motione laallucinati,quam in motu corporum , in quibus votissimum cst, parte progressa de parte consequente, siue anteriore dc posteriore, omnem motum absolui quae duae solo momento, quod Instans scholae vocant, copulantur. Porro quia in motuum genere circularis non solium pers dii stimus cli, sed omnem etiam alium motum monsura sua metitur : si imma industria vocum architectiis nomen composuit, quo circularis hic motus ad viuum expressus cerneretur. Connexis enim dives nasutar ima existat, vocabulum fecit circulare, quo O motus circularis ex priore de posteriore constans depingeretur. Vt enim motus ab ali- quo puncto imaginario progressias, & ad idem punctum rediens, circularis dicitur: ita de Aiuia vox est circularis, in candem desinens vocalem a qua incepit, & cundem sonum reddens, siue a parte posteriore, istac a parte anteriore audiatur. Vocem autemetuum nostratem esse , ipsa haec docci ctymologia, cui accedit peculiaris pcr comicrsionem fabricandarum vocum formul. a quae licet non sit hodie in loquendi coiisuetudine, partes tamen e quibus constat, habet aeque nunc atque olim usitatas; quo fit,ut eam liceat postlimini 3 iure in ciuitate nostra reuocare. Latini ex ca Anni nomen retinuerunt:
quo nihil aliud denotatur quam illius circularis motus incia sura, quo planeta aliquis, vel stella etiam fixa ab uno aliquo puncto progressa, ad id Izdit. Hac ratione Annus A is m. magnus crit octauae spli aerae ab aliquo puncto progresia, ad idem punctum reuersio. γμ . Virgilius, tum Soli magnum annum tribuit; vel ad Lunς annum respicit,uti multo minorem , vel diurnam reuersionem , paruum Solis annum appellat: & mcniis quidem Lunaris annus poterit vocati minimus omnium eorum qui fiunt egrestione&icuetasione in Occidentem. Quod si diem quoq. primi mobilis annum vocaris, quod Maro vi letur fecisse: nihil peccaris: quando de in eo circularis motus , per Anna denotatus , abs bluitiis. Quem vero Platonici magnum annum quaerunt, qui omnia astra ad prima sua loca restituat. cum nos nihil moramur: propterea quod nullus umquam sit futurus: & ii fingeretur este, non annus esset, sed imaginarium quiddam c multorum corporum annis coaceruatum. Ccterum quia quod rotundum est, nullum principium
aut finem videtur habere: voluit nomenclator, ut Anna pro aeterno ctiam poneretur. Hinc Romanis Anna dea, custos videlicci perpetui motus,cui Perennae cognomen hac Anna Lade re dederunt vetustiores. Quid vero est Perenna, quam per Anna,id est, per progrei- 2 r η sum &ser i uens, siue per prius S pollerius in se circulo semper recurrens Perenna ' ista, A.
itaque cognomen votum corum includebant, qui Annam orabant, ut nimirum per se ειν --
eam ad nouum annum possent redire. Ouidius in Fastis varias de Anna profert opiniones : sed quia vocis compositionem, & eius vim isnorabant Latini, nihil sani de hae Dea gitare potuerunt. Nobis clarum est, diuinam voluntatem qua pater aeternus per A is filium tempora dispensat, hac voce denotari, atque idcirco Idibus Martiis, in medio nimirum primi mensis. huic Deae sellum diem celebrari solere; quo annum inchoatumnusium daret atque linicem: Idibus est x Annae festum geniale Perennae, Non procul a ripis aduena Tibri tuis. Plebs venit, ac virides pasiim disiecta per herbas,
Potat, es accumbit cum pare qui ue si . ruit enim hoc antiquum apud Romanos Anni initium; quo fit, ut mirer, varronems scribere,
95쪽
scribere, annum a bruma computari . & cius vocis non aliam adferre caussam, quam quo , ut paruuli circuli annuli, sic magni circi anni diceremur. Sed unde Annus originem ducit 3 Hic silet varm. Nos in diu Sc na caullam videmus; sὸ deam prius motui, quὶm tempori S circulo,conuenire scimus. Festus Pompeius ad Graecos in Anni not tione sc recipit, aiens cos ἔννον pro anno dixisse : quod si sic habet, Graeci Anni nomen corruperunt; ut non pauca alia vocabula propius ad fontes s uos apud Latinos, quam
apud Graecos, accedunt. Quod si vel Varro, vel Festus, Annae nomen intellerisset, non alio confugisset ad anni ctymologiam explicandam: noc Ouidius tot falsis de Anana coniecturis de se, δί lectorem fatigasset; si Cimmerii sermonis, e quo Latina lingua
manavit, peritus fuisset. Aristoteles Physicorum libro quarto commemorat, quosdam tempus dixisse circulum csse quia prima motione circulari mens iretur. Nos cle nominum nostrorum ratione scimus, ab ipso motu circulari tempus pzndere, dc cius nomen a motu esse deductum, atque inde ad cetera translatum, in quibus circulus inuenitur. Qui hanc vocum structuram non admirabitur vi dc naturae consentaneam, de multi plicis lapientiae plenam: cum equidem oratum velim , ut quam longissimc ab hac in calis pictiirae in spectione disiccitat, de tantisper cx hac osticina emancat, dum prius diligenter Aristotelem de Platonem examinarit. dccx iis didicerit, quidnam tandem dignum sit admiratione. Porro ut in Anna integra est cx Ni dc Da vocibus conuersis, composit io, ac ca quidem rotundo di ictu in se reuersa; ita in vocabulis nonnullis ex elima conglutinatis, Tua videbis, reiecto altero N,quoad icrnarium nomen redactum, -- ,- pro aeternitate, quae tiata ab hoc numero dCpcndet, usurpetur. Hinc Athana ceu di δε cas, fiat-hα- aera dc articulo, qui in medio est, more nostro, cum sequenti syllaba con l .u-thava quo nihil aliud notatur, quam, tenet ipstin aeternitatem. Monuiante, in compositione frequenter adspirationes nonnullas adimi ad vocum lenitatem
conciliandam; quod Ie hic in principio factum, ne spiritus spiritum praecedens anhelam redderet pronunciationem: tametsi dc alioquin principiis non raro densus sphitus adimatur, ne nimio nostro statu iis quibus loquimur, simus molesti. Athana igitur altero etiam Tau ad breuitatem quaerendam exempto, Dea est conseruans perpetuam rerum cssentiam, quam Salomon Sapicntiam vocarci; per quam ut pater omnia crea
uit, ita de omnia conseruat. Rectillime igitur de quam conuenientissime sacris litteriis a priscis Cimmeriis Athana piaeses habita est omnis sapientiae: quam cum de cerebro Iouis natam finxerunt: quid aliud dixisse cenicantur, quam aeternam ab aeterno patrua . -ha- genitam cile' Hinc nostia Hermathana, vetere loquendi consuetudine, vocum est interprotatio, de sapientiae fontibus derivata. Latini inc patct haecctymologia: sed nobis standum in pronussa breuitate: dc sunt cetero ui non pauca alias de Athana nobis dis. quirenda , de qua in AmaZonicis ctiam fuit nobis agendum, Athenarum quaerentibus conditores. Nec hic alia audienda tibia sola illa sui scit si ij Sirach cantio: Fons sapien tiae. Verbum Dei in excelsis, de ingressus illius mandata aeterna. Ab cadem voce rina S lana uno fit Selana, in qua voce β, ill pro Tellcst, ad consuctudinem Sueuorum. Est igitur S T. Aia. lana, id quod numcrat aeternitatem; Vnde famam, Vt in caelis Luna Selana vocaretur: propterea quod menstruis decuriabus perpetuum tempus hominibus dinumeret. si .. Hinc nos Acc sciana interpretati sumus panem, siue pabulum quo nutrimur ad aete
nitatem dinumerandam: quod quid aliud est, quam sapientiae, omniumque scienti rum studium: Ne diligens inquisitio corum omnium quae nos ad Dei cognitionem per scalam quandam de gradus deducunti Haec est illa Platonica Arithmetica, quam Aristoteles poti Physica meditatus cst , cui sacrae litterae adiunctae, cum spiritus sancti interprctatione, vera perficiunt Be Melana, omnibus suis numeris abibluta. Ex hac itidein in voce Anaitis, pro Dea perpotui caloris, de qua in Saxibnicis nostris copiose. Sunt Malia de quibus silo loco neque cnim hic enumeranda omnia. Ab ans du id quod tangit,st,. sis denotat; derivatur Tna pro Co quod nimium prope est, adeo ut premat: quae vox. id na. quod ultra An significat,de natura litterae G accipit, quae premit, Jc retrocliina linquam bis... cogit . Plerique nostratium pro ang Ciasi dicunt,ut E magis premat. Ab Tiis fit idie pro sit pendo: ubi spiritus motionem indicat, quae tendat ad aua. Latini ab Ina Angustuiri retinuerunt, de Angulum . Hinc ringit apud iam liamus, quod pisces suspendat. uti de anguiliis premat. Ab codem sonte alta' pro nimia sollicitudine de timore. Porro
96쪽
I i 3 v R i I i l. 63 ex quod angustum est Sc premens per conuersionem si Ona pro eo quod clcmcias oua cue est, dc ab angustiis liberans; de quia ciliet etiam dicimus, Gue etiam usurpatur. Sed ut Q -'b aridius fiat vocabulum , ex ona fere Gnai facimus , blandiente littera adiecta. Hinc apud Romanos Gnaeus, quod si interpreteris, clementem dicas: qua in voce , scruata G m vnia vera pronunciatione, pro G ,C Latini scribunt. Nobis ii ira c lementia, onamili clemens vocatur. Frultra omnia sua scruta euoluant Latini,ad vocem Gn us explicandam. Scio cos ad Graecos confugere sontes: quod minime facerent, si veterem Ciminctiorum, a quibus genus ducunt, sermonem novissctat. Ab ring Latini Ango etiam scrvarunt: Am. Tram nos dc ci igni dicimus: scd nobis origo, ut docui , debetur. Abrin ctiam de Iur quod est cursum impedire , fit authre t proco quod nauis cursum ad se vertit de silit:
hinc Ancora Latinorum, & Aγκυει Graecorum; quarum vocum rationes ipsi ignorant. Ancina, Nullus finis sit, si pergam totam sobolem ipsius Tu recensere. Ab et porro citra litteram tinnientem adiectam clegans oritur vocula. Quia cnim a rectum motum ad antcriora indicat, &rectus motus plurimum adiuuatur de incitatur praeuia vibrati Onc; fermO- nis Architectus ipsi A litteram vibrantem, quam tremulam Nigidius vocat,praeponcs, za secit. vocabulum significaturum celeritatem.Virgilius,quantum ad impetum con- nam mducit, spicula vibrare, siue quassare , siue coruscare , quae Omnia pro cadem re usi irpat, sicquentius ostendit, quam ut sit monendii. Quis ergo pictor celeritatem melius coloribus imitetur, quam noller nomenclator eam litteris expressit - Equidem in hoc certamen ne ipsium quidem Apellem, aut si quis umquam pingendi arte magis ocelluit,
verebor prouocare. Postea fulminis celeritatem indicare volcias, cecinit:
Namque improut .vibrati ab aethere fulgor
Cum Ionitu venit; cor ruere omnia visa repent :Vbi studiose eam litteram quaesiuit quam sciret lingua vibrata pronunciari. Doctissimὸ igitur Terentianus dixit Rho tremulis ictibus linguam vibrare Sed longe admirabiliore altiscio sermonis nostri opifex e duabus littoris vocabulum fecit, ad celeritatem exprimendam , dum tremulam vibrationem recto per apertum spatium motui praemisit. Ex aa fit nais pro Rota; quae vox Latina nobis item debetur. Hinc Radius, quasi na tits Rota. id est, celeriter tendit . nam Citii idcm quod tendere siue ire. Nos scio pro radiis lucis traim dicimus: non male illud quidem, sed reuocato vetere nomine augenda cst vernaculi sermonis copia. Non reprehendetur igitur a me, imo laudabitur, qui carum ciamin. pro Radiis usurpabit quod Sc priore libro monitum, & hic repetitum ,perpetuo in omnibus fugitivis de obsoletis nominibus obicritetur . na/per conuersionem nostratibus peculiarem, ad contrariis transit notationem. Est enim ηr celeri oppositum,ut liticris ita πομ- significatione. Quemadmodum autem vibratio praecedens recto motui impetum adscit: ita, si sequatur, adsert tarditalcm, S celeritatis impedimentum , quod in sagittis clare videmus euenire. Conuenientissimum igitur naturae cst, ut It tardum denotet. Hinc Arar, fluuius insignis tarditatis. Sed de Aa dc latius in littora Rho. Porro cum Ara AA rectum motum designet, si vocalem exilcm addas, quae cst Iota, vox exsistet, quo motus lenis, exilis, & blandus indicetur, qualis est ipsius spiriciis. at igitur, ut verbum, M. idem est luod spiro, ut interiectio, suspirium notat: quod omnibus notius,quana sit gratum. Sicut autem aesciri dicimus, pro vocis nutrimcnto; qua de re anica: ita etiam Si in de reiecto D, de more nostiati,ut ex Diader facimus Patri elioni crebro audimus sto, in pro respiratione. Fit enim derivatorum formula ex Sal quod est spiro, Sidoni: sicut ex x:oni.
nihilniit dinii: dc similia ex similibus. 1 od si ipsi N litteram praeponas,quae latitudinem nobis indicat: fiet Mail quod idem est quod ventum edo, quasi dicas blate spiro. Ex dii v M.
Graeci, adiecta sua terminatione, fecerunt Ata pro spiro. Ex eadcin voce at si Aiολος, ' .... t. nomen regis ventoru, compositum ex dii de hol I quo antrii de specus notatur. Est igitur Eolus, pronunciatione Latina, ventorum specus; quod nomen ventorum deo ob id re tributum, quod origo ventorum prorsus occulta sit, adeo ut nemo hactenus certam ge- nerationis coru habeat scientiam,nec sciat qua de caussa modo hinc modo illinc, mod5 'vehementer, modo remisse spirent. In Benaco, dum generalis tempestas loci genium non vincit, ante meridiem ventus in Italiam tendit; poli meridiem Germaniam petit: de interim, tum alibi tranquillus lacus cst, frequenter improuisa procella e cauis montium vallibus irruens nauiculas euertit, aut saltem milis modis vexat. Similia alibis L cernas
97쪽
c HERMATHENAE . cernas euenire : dc generati in , nihil est ventorum origine occultius, ita ut non iniuriaps scS coru ab occulto antro nomen acceperit. Hinc doctius Virgilius,quam Gratiam lici suspicentur: Hic et asto rex Eolus antro Luctantes ventos tempestatras sonoras
Imperio premit, ac vinclis ac carcerefrenat. ut indignantes, magno cum murmure montis Circum claustra fremunt: celsa sedet . Eolus arce . . . Sceptra tenens, mo iis animos, cT temperat iras: Ni faciat, maria, ac terri, caelum profundum
rauippe ferant rapidi secum, et erranti per aurat Sed pater omnipotens Peluncis abdidit atris
Hoc metuens, molems se montes insuper altos
Imposuit, regems dedit, quifaedere certo Ei premere, es laxas sciret dare iussus habenas. Quis non dicat Virgilium Cimbricam nominis originem in Eolo agnouisse, dii vento
regnum speluncis atris abditum csse cantauit Equidem hunc poctam ut diuinumisia' quendam vatem , semper admiror, dc longo cctoris omnibus antepono, cum ob alias praestantissimas summae eruditionis dotes,tum maxime propter occultior cin quandam antiquitatis Cimmeriae cognitioncm: adeo ut non semel mihi suspicio suborta sit euin
Gallici sermonis,& Druidarum disciplinae peritum suisse. Verum quidquid huius sumtit, hoc fallem video, eodem cum hic spiritu ductum fuisse, cuius instinctu ventorum Cimmeris Tolum indigitauerunt. Quid Z an non venti quoque nomen vi- ' mihi. det ut intellexisse, quod a nostro vocabulo mini derivatur, mutato duplice Digamma quo Latini carent, in simplex Z Dicitur enim Iouit a mini I quod signincat verto: pro pterea quod omnia vertat, & nihil sinat statum quietemque suam tenere. Est nunc quisquam qui melius possit hanc nostratem vocis rationem ob oculos ponere, quam 1 Virgilio factum sit in versibus modo citatis Sed haec extra propositum. Rcdco ad re, cui si Lambda iungas motum indicaris ad summum apicem caeli tendentem eo quod haec littera suprema seriat palati partem. Quoniam ergo linguae nostrae architectus sciret omnia nostra studia, nec nostra modo studia, sed omnia totius uniuersitatis desideria, ηι ad illud quod supremu est,tendere debere : voluit ut dii idem significaret quod omne,
quo statim hac voce audita de intellecta de compositionis artificio intelligeremus,Omnes actiones, omnes motiones noliras ad ipsum summum remm omnium culmen esse
reserendas. Quid salutarius moneri potuit, quid significantius rerum omnium finem indicare, quid breuiore compendio ad id vocarea quo non hominum tantum, sed omnium rerum felicitas, atque adeo ipsa essentia dependet' Quidquid enim est, eo ipso est quod ad summum refertur: iam quia omnia spiritu quodam omnia penetrante , mouente ad hoc ipsum supremum culmen diriguntur, atque eo ipso in suo esse coleri imtur, placuit linguae opifici, ut verbum quo Conseruo denotatur, spiritum ante vi ha uai. ret,quo occulta haec de praeuia motio qua omnia seruantur indicaretur. Dat igitur idem
H significare iussi, quod Latini Seruo dicunt, tribus litteris tres hy pol lases in Deo omnia conseruante demonstransi a spiritu ad filium , qui ad patrem ducit i a filio ad stipi
Mau poreo mum apicem, qui pater est, progressu facto. Et optime sane adspiratio Spiritui sancto attributa, nec minus bene A ipsi filio , propterea quod filius recto motu, tum amri patre, tum ad patrem procedat. Eil enim Patris verbum, Patris creatio, Patris ad omnia progressus, Patris sapientissima cogitatio , dc cetera omnia quae ad infinitam pertunent Patris potestatem explicandam. Porio de Lambda clara est ratio, quam pollex-ricabo. Meritis autem conseruatio a Spiritu incipit; eo quod hic omnium rerum ci odiae conseruationique praesit, haud secus ac anima quaedam omnium rerum creata rum. Suboleuit hoc etiam aliqua saltem tenus admirando nostro Maroni, qui omnia spiritu conseruari his versibus saepius mihi canendis declarat:
Principio caelum, ac terras, campo sique liquentes, .
Lucente globum Lunae, Titaniat astra, Spiritus intus alis; totami infusa per artus Mens agitat molem, o magno se corpore miscet. Nou
98쪽
Non mal E prosectb Poeta: sed quanto diti inius sermonis nostri architectus ternatium Deo attributum expressi: & in con seruandi munere primum locum spiritui, secundum creatori,tertium patri as lignauit. Quis haec conii derans non obstupescat: Vix me teneo, quin exclamem, O sancte spiritus. sic in me is ira, ut per Dei filium accedam ad Patrem : Quae oratio ipsissimis litteris in Das expressa cernitur, ab iis qui vocalium pigmentorum naturam ὸ vetustis auctoribus quos in medium adduxi,cognouerunt. Et est hac sano omnium rerum conseruatio, si per spiritum cinctum adscendant a opici-cem, de eius medio perueniant ad supremum patrem. Dat ergo idem est quod conse uo: primum dc ante omnia Deo conueniens, ad eam, quam dico, intelligentiae regulam, de inde ad alia descendens. Hinc Dat pro Sale antiqui nostri maiores usurparunt: vitia Des ad Oeni pontem , &Dal in Saxsonia perspicuum cit de iplis nomenclaturis: unde& Graeci hales sitos acceperunt. Verum quia magna aedificia, multos simul lim V mine M incrces conscruantia Dalim dici coeperunt, ut aliquod, ad ambiguam locutionem cultandam , discrimen ci; aspirationem in sibilum mutarunt, quo ex Dal at 'fieret: ac rursus, quia sal pro Salute, esset in usii: ex 2M' alit adiecto Tati fecerunt. 'Hinc Latinorum Sal, ex Lalti te Salus, e Dal. Hinc apud Arabes, ex Dal factum est sal M. Magal, pro habitatione: ceu diceretur, inag-Iial id est, magna & capax domus cognatos seruans: quod de vetusta Cimmeriorum consuetudine de lingua tractum, qui per
cognationes habitare consileuerant i ut multa opidorum nomina in Magus exeuntia declarant. Virgilius Afris eo nomine villas vocari ostendit, sic de Mercutio canens: Vt primum alat is tetigit magalia plantis. Et clarius alibi: Miratur molem Eneas magalia quondam.
Servius dicit, Magar, non Magal, a P oenis dici: quod nescio an ipsi credere possim: cum pluris mihi sit curiosa Virgilii diligentia, quam Grammatici obseruatio: de praeterea certo si iam, hactenus Magal, pro habitatione Ne domo apud Arabes Africam habitantes esse in usu: cuius rei testis mihi est annulus amatorius, Arabicam habens inscriptionem, quae Latinis sonat. Habitatio litae domicilium vitae meae: ubi pro domicilio, scriptum est Magal,characteribus coniunctis illis quidem de more,sed clare tamen Magal. non Magar, cxprimentibus. Est autem annulus ex Africa allatus, cuius inspiaciendi copiam mihi secit Illustrissima Domina Comes Cantecroia. Magal igitur a Priscis Cimmeriis, siue Amazonibus, originem videtur duxisse,amplam cognatorum dininum designans. Qui antiquitates per uestigarunt, fatentur illi quidem Masalia a Mago nomen duxisse: sed quid Magus significet, ignorant , dum proprium viri nomentae credunt: nec item intelliginit, quid Dat adiectu sibi velit. Haec modo allata exem- .pla siti sciant ad artificium pervidendum, quo ex Λ vocali primus sermonis nostri faber pinxerit rerum notiones.
TκΛNsa Mus ergo ad Ε, secundam vocalem 1 quae si longa sit, ut ητα Graec rum enunciatur, quod Dionysius Halicarnasseusticellarii scribit, ut sonum ad linguae basim firmet. Terentianus nobis cecinit, in E pronunciando, rictum modico tenore deprimi, lingua utrimque molares premente. Qui uis in Ecfferendo seruit linguam noti molares modo, sed radices etiam dentium anteriorum premere, atque via lique se firmare. Quamobrem idonea littera erit rerum firmitati,&vcluti fundamento de
notando. Quod si iam quaeras a sapientiae professoribus, quaenam basis si rerum omnium: tandem eo deduceris, ut Vnum fundamentum iit rerum ominium: cui nisi inni- tantur Omnia, labantur& pereant necesse est. Quod cum ita esse nomenclator noster cernereti Et pro Uno poni voluit: cui tinnientem litteram accedere nonnumquam Q. permisit: ne unum, quod firmamentum est omnium Mi ingulorum, in terra quaereremus i sed ibi ipsius N, sursum vocaremur. Non contentus autem sermonis artifex,
vocalem inuenisse firmae rerum omnium basi designatida: aptissimam; illud praeterea - . in instat iit, uti innium rerum nominibus Q I vel Emi vocali producta praeponeretur. ' i' Sie dicimus in mo/ id est, vir. Graeci ex Ce 'ὁ secetunt cur atticulus in prima lingua . praeponeretur ignorantes: Latini articulum neglexerunt. Qui post Romanam linguam si
uium Cimmeriorum retenta, apud quos eadem vox de virum signiscat, & articuli
99쪽
vice sungitur: quae loquendi consuetudo non apud Italos tanta sed apud Gallia etiam,& Hisipanos, ermanico sermone inolevit. Pudet me, ita me Mercurius amet, tam si ablime ni imae sapientia: inysterium tanta triuialis mea orationis ieiunitate perstringi.
Sed quid facerem ' Illi, quibus copiosa elegantis sermonis ubertas largo cornu diuina benignitas effudit, nillil hactenus huius clarillimae lucis e lingua nostra nobis affulgentis viderunt, sed in hoc suo domestico thesauro, haud secus ac talpae, versati sunt, oculis numqtiam ad hunc illustris limum diuini sermonis splendorem apertis. Condonet igitur mihi admirabilis ille M omnino diuinus linguae nostrae architectus, si quae post immentiam seculorum decui sitim primum vidi, ea rudi sermonis mei filo contexam a que demonstrem: qua tamen in re ne prolixe peccem, infinito me, quam augusti spectaculi postulat amplitudo, prxstabo breuiorem: contentus, si tantillum apud nostrates gratiae in eam, ut ditissimae garae, hactenus in alta δί caliginosa specu defossae, primus dicat index suisse. Quamobrem hoc fatis ello. dixisse, nihil polle in ulla locutione admirabilius inueniri, nec utilitatem habere luculentiorem , quam in hoc articuli, qui
cis η Vnum significat omnibus rerum nominibus praeponendi, vsii delitescat. Haec igitur loquendi norma a primo sermonis artifice, cum ob alia, tum ob id potissmum est in- - ών. stituta, ut quavis in re nominanda mentem nostram ad ipsum Vnum subleuaremus: memoresque ossemus. ex ipso omnem rerum stabilitatem de clientiam non fluxit lemodo sed in eo etiam stare. Praeterea quoniam ipsium Vnum ibium cssentiam omnem complectitur,&xam robus amat, huic elemento sibilum adiecit . quo adiecto fite α/
3. F. M. unde Latinorit Esl: & Este, & Graecorum Co igitur proprie Se primum notat ipsum ς' ' Vnum, ea ratione, qua Sc ipsi ina est, & omne csse, rebus adspirati quod libitus adiectus indicauit. Hinc Parmenidis philosophiae fundamentum , quo asseritit, omnia esse να , unum: quia nimirum omnia hoc ipsi im quod si int, in ipsi, Uno habeant constitutumis ' u atque fixum od cxtra unum nihil esse possint sed ab eo valido spiritu, qui sibilo notatur, & procedunt Se dependent: quod diuini illinum dictum, ab ipso pruno primae iii suae architecto petitum, Aristoteles nefaria sacrilega ue calumnia,&cauillatione omnibus seculis apud pios probosque vitos despuenda, tessitatis accusauit: cium ipse mutatis verbis nihil aliud prolixit limis illis Scodiolis commentariis docere moliatur, quae,
nescio quὰm bene, τὰ μετα τα τυακα nominantur. mea certe sentcntia, recinis ab eo quod tractant, quam ab eo ouod non tractant, nuncupanda . Hoc prosecto diuinior
veriorque Parmenides, quod non ab Ente, sed ab Vno, omnium rerum principium duxerit: cum unum pater sit: ipstim vero Ens, illud quod primum a patre gipnitur, da procedit: in quo Aristoteles, si ratio nomiinam habenda sit, videtur quieuisse. Sed dei hac re post iterum latius. Rectissime itaque ab C quo unum significatur, omnibusque rebus primum inest, ut ipsius in nominandis iis praemissione notatur, vox Ga sortia tur, illius litterae adiectione, quae sortii limum spiritum imitatur. Num est quicquam fortius illo spiritu, quo ab ipso Vno ipsit in Eus ematur. &simul essentia omnium e rum quae sunt, procedit Est rursias vilii elem tu, quo aptius hic tam validus S robii nus spiritus, equo omnia esse suum habent, de ii ii uni colligantur, quam sibilante hae littera exprimi possit' Admiremur ergo summum linguae nostrae artificium, quod duabus litteris tam magnum d iii nitatis mystcrii in conclusit: admiremur item, quod omnibus rerum nominibus articulus is praeponatur;quo clare docemur,omnia ab uno pendere. Quid dico, admiremuri adoremus potius ii applice mente diuinam bonitatem, quae primo linguae nostrae inuentori tanta luce affulsit, ut haec non clarissime tam tum cerneret .sed citam clari illinc omnibus sermonis nostri peritis demonstraret idque tam deuota animis nostris ad diuina excitandis voluntate, ut numquam rem ullam a nobis perniis erit nominari, quin simul initus catenae, perquam omnia ab uno dependent, admoneremur. O utinam diuinus Plato huius sermonis peritus fuisset: quantum
diuinum illud pectus gaudi, persensisset, dum totius sapientiae sun lamentum omni bus rerum vocabulis vidisset attextum, quibus ille praeconii hanc linguam celebra se quas laudes, quos hymnos Bacchico furore correptus effudisset I Ex me coniecturam de caelesti illo ingenio facio, qui quantumuis rudis si in oc agrestis, sic tamen huius artifica j contemplatione allicior, ut prae illa, quicquid latus liabet mundus oblectamenti, contemnam, & nihili ducam. Sed sci inus hanc, ubi nullus consideratiotiis finis in
100쪽
ti R i. Queniretur, ad alia, quae & nominibus de rebus ab uno statim deducuntur. Q quid sit, de eo dixi: cui id tamen addendum: a plerisque cxilitatis amantibus Is pro ea dici. vi facilis est ex uno elemento in alterum transitus. Ab C fit Q siue et vocali cum exili ς sono producta: quod sit perior Germanorum lingua CI, scribit, longam litteram, quo
nescio modo, in medio sibi aspiratione exasperans; quo legitima unio lignificatur; unde fit, v t pro matrimonio usurpetur, ut dum dicimus, i i m litisi emi huiorem in cel id est, non habet proles ex legitimo matrimonio. Vide quaeso, quam apte nominum fabricator nos admoneat, ut ipsi vim legitima copula coniungamur; de ficia non posse, ut logitima coniunctio inter mortales violetur, ut non simul ab ipso Vno recedamus: quod quam sit periculosum, nemo ignorare potest, qui modo sciat ab uno omnem suam lutem &ci sentiam pendere. Numquisquam vel longillima oratione, M omnibus et quentiae numeris absoluta, plus posset matrimonio conciliare dignitatis, quam unica hac unius voculae minimae notatione factum videmus' Primum patefit ab ipso uno i sitimum coniugium procedere.deinde non poste violari, niti simul quoque vinculum, quo ab Vno pendemus, soluatur; quo nihil potuit cogitari magis horrendum. Hinc Millud liquet, matrimonium aptissimumciso Sacramentum coniunctionis eius quae e tinter Clinitum de sitam Ecclesiam i quae sponsa sicci cst deuincta. ut unitas, de cilcia. tia, de tota ipsius salus ab eo pendeat. de si vinculum soluatur, euelligio pereat. Crebro W--λπι nobis monendum erit, sic ab arctii tecto voces factas, ut prius in si immis id eis, quam exemplis inde ductis, significationis rationem veritas tueatur; quo dcscensum rerum a ad , . suis causis primariis clare demonistrauit, totius sapientiae sun lamenta clarius vocibus intexens quam ullis vel prolixissimis Philosbphoium commentariis explicentur. Ceergo prius illud coniugium signat, quod Deus cum In re nostra contraxit, quam coniugium inter virum de feminam : quia illo, i pii uni coniungimur de copulamur, hoc vero, imitamur tantum summam illam mentis de Dei Vnionem, ita ut hoc, illius se Sacramentum, sueri ysticum quoddam signum μtque idcirco malc nominis sui rati ni respondeat, nisi similitudinem cum illo, quam potest fieri maximam, conseruet. Vnde mox perspicuum , idem de matrimonio senuisse nomenclatorem, quod Paulus explanavit: qua de re post iterum fortasse nonnulla. Hic catis sit monuisse, quod in omnibus volumus valere; sic voces in hac lingua positas esse, ut ratio significationis in summis exemplaribus sit quaerenda: quod tamen non in omnibus lucimus , ne nimia dc prolixitate de nonnumquam ctiam dii sicultate, cursum huius scriptionis, qua quam celerrime cupimus defungi, impediremus. Neque vcris aequi lectoris fuerit,in his meis primis rudimentis accuratum rerum omnium explicatum pollulare. Ab eodem ei stere quo iuramentum, si hac vocc uti licebit, signiticatur: quod in omnis oratio nostra
confirmetur, de viai, a quo verum sic manat, ut cum eo conuertatur, sit coniunctum:
cum Tali vinciendi vim habere, de Platoni salictoritate, sit apertum. Hac voce in Nemur in primis, omnem veritatem ab uno manam: atquc idcirco ab Uno nihil posse, nisi verum, produci. Deus itaque, quopsum Vnum est, de ipsum verum, de Spiritus
ipse omnem essentiae unitatem veritatemque per omnia nazando conseruans, non potest per aliud, quam per semetipsum iurare vici in Genesii Huraui per memetipsu in , dicit Dominus.Deinde hoc ipso nomine doce 'ur, quanti faciendum sit iuramentum, quo per ipsum illud oratione nostram confirmamus; a quo non sermo tantum noster,
sed ipsum etiam este dependet. Qui ergo iurat, id dicere in lingua nostra videtur e si hoc,quod dico, verum cit, ut nisi ita sit, ab ipso uno velim distratu, id cst pcrdi, δἰ pro
susini illitum abire. tua interpretatione quae Dirae possunt cilc magis liorrendae Quis hoc nostras iurisiurandi nomen considerans, non expauelcat iurare; cum co ipso quo iurat,primam Omnium rerum caussam sic in trestimonium voςat, ut ab eo velit depen
dere ac seruari: dc ii non sit,quod dicit, cum ipsi, Uno coniunctum, velit de ipse ab uno distratii, quod nihil aliud est quam perire. Praeterea ex hoc ipso vocabulo intelligimus, non cite plures Dcos , cum per ipsum omnis vcritas de firmitas ab Vno pendere signe
tur. Iuramenta igitur per aliud, quam per ipsum Vnum concepta, nostras non ei, non merentur: quia Ea omnem multitudinem excludit. Simul atque ergo hoc nomen
audimus, omnis sal a Deorum multitudo, siue gentium idola profligantur, & in nihilum rediguntur: quia nimirum per ea nullum iusiurandum nomine iuramenti apud