장음표시 사용
491쪽
11 oritur obligatio restitutioniς, non autem ex distributiva, nisi quatenus commutativae sociatur, quod plerumque contingit. Quaeres q. Quodnam est objectum justitia ρRωρ. Objectum materiale , est res aut actio alteri debita & reddenda ; quia circa illam ita versatur justitia, ut circa eam aliae quoque vin-tutes versari possint, cum reiigio Sc pietas vere sentur circa res Deo & parentibus debitas . Formiae Vero, est eadem res prout stricte debita & ad aequalitatem reddenda, quia sub hoz respectu speciali ita spectatur a justitia, ut sub eodem ab aliis virtutibus non atti gatur. Qiiaeres s. suo uam sit fundamentum justitia PR ρ. Est jus . Unde agemus r. De iure ;x. De contractibus in genere ; 3. De Contr2ctibus in particulari ; . De iniustitia Sc restitutione in genere, s. De injuria & restitutione in particulari . . .
Quaeres r. id sit jus ZN Rωρ. Est legitima facultas ad
aliquid faciendum , . vel prohibendum , vel obtinendum, vel retinendum, vel eo utendum , vel de eo disponendum , cujus violatio ini riam constituit. Haec descriptio continet Omnes iuris specieS. Quae S a. Bomodo dividatur jus P
QR p. Dividitur injus In se, quod quis habet itare iam sua & obtenta per legitimum titulum , ω rei traditionem ; & in ius ad rem , quod quis
habet ut res. fiat sua . Jus in re dat actionem realem; jus ad rem dat actionem personalem
Q ceres s. auri sint species jurii R
492쪽
de Virtutibus Cardinalibus. ψ ν
ωθ. Sex, nempe , usuS, usufructiis, serv ' tus.habitatio, superficies, & dominium . Quaeres . suid sit usus λ Re . Est ius utendi tantum re alienae, salvae ' ejus substantia. Unde simplex. usuarius. potet quidem uti re aliena pro se & sita familia , quantum quotidiana requirit necessitas ; sed non. potest ipsos fructus vendere , locare , da
Quaeres s. auid sit Uufructus λR p. Eit jus utendi fruendi re aliena, salva eius substantia : Unde, Aufructuarius non habet tantum jus utendi re aliena, sed de fruenindi , id est , percipiendi omneS fructus , quoru- potest vendere, locare, donare, manente apua eum usus ructu L queris non potest vendere acie donare absque consensu proprietaria Quaeres 6. Quid se s γυitus λRes . Servitus aris e sumpta , est jus quod. quis Iubet in re siena , ut sibi serviat. Pad e. simpla, est subiectio rei alienae, ut aliquid in ea fiat , vel non siit in commodum alterias . silva rei substantia.
Quaeres 7. . Quid sine habitatio is superse
Res. I. Habitatio , est jus habitandi in alie
nis aedibus, salva earum substantia. i. Supers h cier, est jus quo quis alieni fundi superficier, , possidet & in eo aedificare potest .. Habitatio. & superficies comprehendi pollunt sub usufractu late sumpto . Quaeres 8. Quid sie dominium λMO. Est, jus disponesndi de re tanquam Dans lex, vel pactum obsessat. Sic licet pupilluia
sit suorum banorum Dominus, ea tamen ΠΥΤ
493쪽
Quaeres Quomodo dividatur domingum p D. In plenum seu perfectum; & nou plexum seu imperfectum. .
Dominium plenum , est ius disponendi ' de re, illiusque fiuctibus tanquam suis . . Dominium non plenum , est ius disponendi vel de re sola, & dicitur dominium direm,m vel de solis fructibus rei, & dicitur dominium
Quaeges Io. EuAnam requirantur ad aequ/ Arionem dominii λResp. Tria , scilicet, titulus, traditio rei, di aditio possessionis. Quaeres II. Euid Fe pitulus δReis. Est radix unde dominium oritur: Τr
Plex est, nempe, verus, qui a parte rei subsistit, talis est vendicio facta a vero rei Dom Noo Coloratus, qui bona fide creditur verus , licet, ob latentem aliquem defectum , talis non sit, talis est venditio ab eo facta qui rei venditae merito credebatur Dominus , laeet valis . non esset. Et proumptus, quem juS, ob temporis diuturnitatem, praesumit, cum tamen ει
Quaeres Iet . Euot u ex sie posses Reo. Duplex, nempe, facti & iuris.
. Quaeres a 3. Euid sit possessio fam λ
. Res. Definitur ' Apprehensio rei corporis .animi, is juris adminiculo . Dicitur I. Adminiculo corporis et quia ut rerualiqua incipiat possideri, debet corporaliter aP-prehendi, vel in se; Verb. gr. mani S , Pe dibus , &c. Vel in aliquo instri ento in quo Censeatur contineri , Verb. gr. clavium tradistione. 2. Animi , quia debet apprehendi an,
mo possidendi , unde depositarius nora dicitunpossidere depositum. 3. Iuris, quia necesse est ut jus non impediat talem apprehensionem , siet
494쪽
do minutiyus Cardinalibus. sicut impedit ne Iaicus apprehendat rem siq
Quaeres 14. Quiἀ μ passem juris rR ρ. Definitur et Ius insistendi rei tanquam sua, non prohibita pumeri. Hoc jus opitur ex possessione iusti . Quaeres Is. Quomodo disidatur possem j
ris ρRespond. Dividitur in civilem, qua res, CO pore & animo apprehensa, solo animo retin α-tur : sic possidet res suas qui ab eis abest . Ednaruralem, qua res corpore & animo occupatur: sic possidet qui rem de facto occupat per se, vel per alium, cum animo eam retinendi ,. diciturque naturaliter ω civiliter possidere, M haec possessio est firmissima; aliquando posse stasio naturalis separatur a cisili , v. gr. quando fifur occupat rem meam , tunc ille naturaliter possidet , ego civitiser Quaeres 16. inrum hθmo Aabeae dominium sua sema Resp. normae. Quia ei Competunt primarii. actus dominii circa famam, nempe potest eam sibi acquirere , ablatam in iudicio repetere , Eeststutionem ejus. condonare, nisi id vergat in alterius detrimentum, ait D. Thom. quot. 7 .
Quaeres II. An homo habeat dominium vDa. is membrorum λRis. Habet dominium utile, sed non habet dominium directum ι solus enim Deus vita ρο necis habes potestatem, Sap. I 6. hinC homo non potest se mutilare, nisi ad conservationem to
Quaeres I 8. Quarum rarum Allifamilias, nondum emancipari , habent dominium p. Notar Bona filiorum familias, alia sunt e son quae. acquirit in militia vel obsequio, Prin
495쪽
Principis. Alia quasi castrensia , quae aequirItex beneficio ecclesiastico, vel prosellione scientiae, aut artis liberalis . Alia adsentitia , quaret, neque a patre, neque intuitu patris obveniunt . Alia profectitia, quae acquirit filius ex bonis patris, vel intuitu patriS. Resp. I. Bonorum ea bensium, & quascastrea
sium , habent dominium plenum & perse-etum . a. Adventitiorum , habent quidem d minium diredium , sed piter habet usum fruetum & administrationem . 3. Pros Tiri rum , pater habet dominium plenum & perfectum . Ratio horum omnium , est dispositio juris.
Quaeres I9. Quorum bonorum uxores habeanν dominium p
ea: Bona uxoris, alia sunt paraphernalia, quae in contractu dotali sibi reservavit , vel quae, Contracto matrimonio, acquisivit, v. gr. donatione, legato, &c. Alia dotalia, quae tra didit marito ad onera matrimonii sustinenda . Alia communia , quae tempore matrimonii communi labore sunt acquisita. Rese. Iure communi , habent. I. Bonorum paraphrmalium dominium plenum . E. Dotalium , habent dominium direetum, adminis fratione & usufruetii remanente penes maritum . 3. Communium , habent dominium directum pro dimidia parte , sed administratio & usus fruetus sunt mariti. Hinc non possunt ea su ripere aut impendere, marito rationabiliter invito. Quaeres et O. Euomodo acquiratur dominium rerum qua sub nullius fune dominiost Reis. Vel nunquam habuerunt , aut Censentur nunquam habuisse dominum , vel habuerunt .
Si primum , aequiruntur occupatione. Hinc sunt
496쪽
de Virtutibus Cardinialibus. 433
sunt primo occupantis. 1. Animalia omnino fera, in loco publico , & non circumsepto vagantia. a. Animalia fera, usu manusuefacta, si amiserint consuetudinem ex libera vagatione redeundi in potestatem domini , quia naturalem libertatem recuperarunt. 3. Lapilli, gemmae, ambrarum , coralium, quae in litore maris i
Si fecundum, acquiruntur inventione; sic se- cundum ius naturale & gentium acquirutatur thesaurus & bona derelicta . Dixi , fecu dum jus naturale o gentium , quia circa ista sunt variae dispositiones iuris civilis Romani & Gallici, quae Observandae sunt , & quas retulimus in nostra Theologia. Quoad rem inventam, Certum est, quod domino sit restituenda , si inveniri possit , quia res semper clamat pro domino , qui in hunc effectum diligenter inquiri debet . Quod si , post sufficientem inquisitionem, dominus non
reperiatur , tunc res inventa pauperibus est roganda , vel in pios usus consumenda , ex authent. Omnes peregrini. 'QuaereS 21. Quomodo acquiratur dominium re-ram, qua fune sub alicujus dominio pN p. Acquiruntur, volente domino, Per Con trastus , ut videbimus capite sequenti ; λυito domino, acquiruntur Per praescriptionem.
Quaeres 2 a. Quid sit pra riptio pR- . Est , acquisitio dominii per posses onem
long sdei continuatam tempore per legem des
, Quaeres a 3. Quanam conditiones requirantur
497쪽
Ior mala fidei ullo tempore non praseribis. vo eo non est in bona fide qui rincepit possidere cum dubitatione num res esset tua , quia in dubio favendum est possessori. Quod si dubitatio superveniat possessiorii bona fide inchoatae, & moralis adhibita fuerit diligentia ad ve- ritatem indagandam, non o cit bonae fidei &praescriptioni, quia in dubio melior est .condi etio possrdentis. 3. Tirulus, Coloeratus, aut praesumptuς si praescriptis sit longissimi temporis 3 quia sne attulo non potiat esse bona fides initio posses
sonis. 4. Est , rempus a fora do irum , quod dive Tum est pro diversitate rerum praescribend aeum. Nam, I. Ad res mobilins praescribendas cum titulo -quiruntur tres anni inter praesentes, di qua-.tuor inter absentes . Sine titulo requiruntur 3 O. anni , quae praescriptio dicitur longi Simi
a. Ad praescribenda immobilia privatorum
cum titulo requiruntur decem anni inter pram sentes , & Eo. inter absentes . Sine titulo re uiruntur Io. . Dixi , 'isaeorum: nam alpraescribendum contra Ecesinam Romanam re uiruntur Ino. anni; contra alias Elclesias vel Pias causas, qo. QuaereS a . Quinam censeantur prasentes pResp. Iuxta jus commune , sunt qui in edidem Provincia & sub eodem regimine Commorantur. Iuxta jus Gallicum, sunt qui commorantur sub unius Ballivi aut Senesthalli jurisdictione, licet bona sint alibi sita .
Quaeres .ay. Irrum prascriptio domin um traha ferae in fomo Priam' eonscientia, ita ut eo leta, pr criptione non reneariar qui prascripsit restrue-
498쪽
de Virtutibus Carrinambus . ss
RUpon . a m. Quia dominium illius rei l
gitima auctoritate fuit tranStatum - Propter bonum commune, ne scilicet dominia essent i certa, lites multiplicarentur, dcc. ergo.
ue , vel alterutro raneum obliotriouem pariens.
Si ultro citroque obliget , dicitur contractus perfectus, & onerosus , quia aliquid datur , Maliud rependitur, tales sunt, venditio, locatio, &c. Si alterutro tantum obliget , dicitur imperfectus , & gratiosus ; quia aliquid recipiatur, & nihil rependitur . Talis est donatio ,
commodatum, &c. Quaeres a. uuomodo dividatur eontructus
Resp. I. Dividitur in nominatum, qui habeti nomen speciale, ut venditio ; & innominatum , i qui non habet nomen speciale, sed retinet no-l men genericum pacti I v. g. Do ut des ; do ueracias I racio ut des ; facio ut faciar . a. Dividitur in nudum, qui caret omni fi mamento, quod actionem civilem parere possit ; & vestitum, qui tali firmamento innititur . Porro Armamenta juris, sunt, scriptura , stipulatio, testes, juraementum. &C. 3. Dividitur in contractum bona fidei, in quo Iudex ex aequo & bono mesita moderari P test, quae, licet a contrahentibus expressa non fuerint, Censentur tamen, secundum bonam mdem contractui inesse. Et contractum stricti furia , in quo Iudex ad verba contrahentium assi, stringitur.
De Contractibus in genere. I. Gid sit contractas p
499쪽
ς s . compenaeium ' Res dinat. Omnes & soli qui liberam suor lin lbonorum administrationem habent, nisi a jure
impediantur . Sic tutor, instit. de auctor. rutor. impeditur contrahere Curn pupillo. Quaeres . sualis d beat esse consensus ut va
I. Debet esse verus is internus , hincet. Contractus cum errore vel dolo circa substantiam rei , aut circa qualitatem redundantem in rei substantiim initus , est jure naturae nullus, etiamsi error fuerit tantum Concomitatas, quia Meth consensus verus 3c substantia-hS. a. Initus vero cum errore & dolo circa qualitatem rei accidentalem, est Validus, . e iamli error dederit causam contractui , quia tunc adest consensus verus & absolutus circa rem ipsam . I. Tamen si dolus , qui dedit ca sim contractui, provenerit ab altera parde contrahente, contractus , etsi validus, poteli rescindD pro arbitrio decepti, ratione , injuriae si illator, nisi contraetus sit indis lubilis, ut sinat matrimonium Sc professio religios
tractus initus ex metu gravi, injuste, ab e trinseco libero, ad extorquendum consensum incusse , eli validus , nisi jure positivo irrir σur , quia est smplieiter 8r absolute voluntarius : potest tamen rescindi ad arbitrium vexati , qui per Contractus rescistionem se potest
Dixi: Nises jure positi ο μμDetur et sic irritanis tur, matrimonium; contractus dotalis; prolapsio religiosa; promissio es traditio rerum E clesiae; & jurisdictio metu gravi eXtorta.
Quaeres s. Quam obligationem pariae contractus p
ta et Obligatio triplex est , nempe, merevaturalii, quae obligat in conscientia, quamvis in fo-
500쪽
foro externo non det actionem . M, illis, quae dat actionem iri foro externo. ob
aliquam praesumptionem falcam, quamvis non obliget .in conscientia ; Et mixta , qtue ii ig1t tam in foro conscientiae , quam in foro civili. R ροud. Omnis contractus validus etiam uu-dus, parit obligationem in Conscientia , licet in foro externo non det actionem, nisi iuramento firmetur: quia Iure naturae quisu ire tenetur servare fidem datam, cum eam fallere , antrantece malum sit ... metur Iuramenaeo : quaa contractus nudus per juramentim fie
rimomo clandeltino , in contractu pupilli starie utoriS Ructoritate , qui iure naturae essendvaIidi niti ius positivum eis bresisteret . Rati eli, quia voluntateS & bona iubditorum subiiciuntur reipublicae in ordine ad bonum commune & rectam subditorum gubernationem g ergo potest stituere certas conditiones , sine quibus Contractus subditorum non sunt validi, nec obligant in conscientia.
Obicies: Lex quae contractra sine quibusd msolemnitatibus factos irritat, fundatur in ora Ium ptis ne fraudis; ergo quando non intervenit fraus, contractus est validus. Responὶ nego anter. Non enim fundatur in
praelumptione, sed in periculo fraudis , Quod
Quaeres I. Verum contractus invalidus firm
R pona. Si contractus ex natura sua sit i validus , non firmatur Iuramento , quia Iura Comeniaum, ex G 'me. . v me