장음표시 사용
521쪽
Quaere S IO. An omnes cooperatores in solidum estituere teneantur
Resp. Tenentur in solidum 'pro ratione .i fluxus in damnum.
. Quaeres II. An cooperatores Rqualiter reneantur restimere λR p. Si aequaliter concurrerunt ad damnum, ut duo mandantes, aequaliter tenentur restitue re; si inaequaliter, ut cum 'unus mandat, alitis consissiit, alter exequitur, 'tunc inaequaliter re- .stituere tenentur . Quaeres 12. Guis ordo servandus In inter eos qui. in aqualiter restituere tenentur in folidum p Sequens statuitur ue nempe, Τ. loco, & ante OmneS , tenetur Testituere qui rem ali nam detinet, vel qui eam consumpsit mala .fi- 'de : quod si b a tide consumpserit, ad 'nihil tenetur, nisi in quantum facitis est ditior
z. loco , mandRIS , quia est causa principalis damni . . . 3. loco, executor & parti ei pans in actione damnifida , qtita esst principalis Caura damni post: umperantem . . q. loco, teneri tur caeterae 'causae vositivae in eodem ordine inter se , quia eodem modo Τn damnificationem influunt . . s. loco, tenentur Cooperan
N p. Ei qui habet jus possidendi , . etsi non
sit dominus rei, tales sunt depositariuS, commodatarius, &c. hinc domino rei, non furi est Tellituendum, quia fur non habet jus possidendi. Quaeres 14. Eu modo sit 'restituendum , O quando λR θ. Restitutio debet fieri 'ad aequalitatem, di statim, quantum moraliter fieri potest, quia Praeceptum restitutionis est primario negativum, & se obligat semper & pro semper. Quaeres 1 s. suem ordinem fervare debeat i
522쪽
rer creditores , qui omnibus sarisfacere est imp γ. Resp. I. Creditoribus certis prius solvendimest quam incertis ; a. hy thecariis , quam chirographariis; 3. inter creditores hypothecarios prius Iolvendum est iis qui tempore sunt Priores , quia sunt potiores jure , . singulis creditoribus chirographariis, seu personalibus, satisfaciendum est pro rata, sive sint Priores, sive posteriores, quia inter eos nulla lex constituit praelationem . Quaeres 16. Uuo loco, seu, cujus impensis r Aturio Arei doboae S. D. Si restitutio fieri debeat ratione rei a Ceptae, debet fieri in loco ubi est res quae debetur , nec tenetur debitor expensis suis, sed expensis domini, illam mittere ad dominum. Si vero fieri debeat ratione injustae acceptionis , G damnificationis , debet fieri impensis debitoris, idque in loco ubi dominus rem tu Iam possessurus erat, si ablata, vel destrum
non fuisset. . QuaereS 17. E-uum causa. excusent a restitu-πione P
Dond. Excusat P. Impotentia phet sica is moralis , quia tunc dominus non censetur rati nabiliter invitus . v. Remi o libera creditoris , quia potest dare quod Iuum est. Econtra non ExCusat cesso bonorum , quia per eam solum suspenditur obligatio restitutionis ; nec ingre fus in religionem , quia restitutio est juris na
523쪽
A p. Sunt triplicis; nempe, bona com is, amae, di fortunae. De quibus sit,9. I. De inseria in benis corporis.,
.er restitutionis . Quaeres a. Euoltiplici .modo .Mmo .suriarim ires in corpore Θ
Res . Duplici , nempe, T. Per homIcidium di mutilationem 3 2. Per stuprum & adulte-
auum Quaeres a. Utrum Ticeat i-alefactores occverea. Respond. I. Licet auctoritate sublicas nam, axod. a I. -dicitur Maloeciae non patieris υλvere . Ratio est , quia Respublica lotest abscindere membra viuisita ob suam incolumi
Reis. a. Nunquam licet auctoritate urivata, nisi ob propriae vitae defensionem; quia Deus hanc privatis non dedit potestatem. , Dixi , Nis ob propria visa defensionem p quia iniuitiim ustae invasorem licet occidere ; nam, omnia jura is omnes leges permittune vim vi eprilere, ait annocenta VI. tap. 48. de homicidio a modo tamen servetur moderameta iR- culpatae tutelae, ad quod requiritur , I. ut in- Nasus non mortem invasoris sed solam sui conservationem intendat. a. Ut alio modo coim errare non possit vitam Oropriam . 3. Ut sit ualis aggresilio 4 Ut icivasus in defensione Non excedat: unde qui vitam tueri potest De cutiendo , non potest mutilare , qui mutilando , non potest occidere , ahas teneretur resiluere pro ratione excessuS. Ergo non licet Occidere e. Invasorem ho- Doris & famae, quae sunt bona longe inferioris .crdinis, quam vita & membrorum integritas.
a. Nec invalarem 2udicitia , quia , cum sit
524쪽
aeripi nec ipsa potest s ait ly. Auglist. lib. r.
norum fortuitae, quia longe inferioris sunt ordinis quam vita. Hin , Exod. a 2. expresse pro- diibetur ne fur diurnus occid'tur; quia, ut no- at D. Augustin. cap. R. de homic. poteras diascerni quod ad furandum , non ad escidendam
Quaeres 3. Quid restituere Lbeae injussus bo
micida aut mutilaeor ΘRs. Debet restituere r. Expensas faetis in curatione vulneris , vel morbi inde secuti . g. Compensare omne damnum emergens de luia crum celsans, ex industri Q, officio, arte, &e. s. Restituere uxori S filiis , quos occisus alebat ex operis & quχstu. 4. Solvere debita o etsi vel mutilati 3 si occiso vel mutilatio causia sit cur creditoribus non sint soluta. Ratio est, quia horum est causa injusta. Quaeres . Quid restituere debeas μαργαρα virginis λR p. V. Qui virginem sponte consentien4 item, absque vi, fraude, importunitate precum defloravir, nihil tenetur restituere in consciemtia , quia illi non elt facti iniurii
a. Qui vi, fraude, importunitate precum eam die ravit , tenetur compensare omnia damna virgini & ejus parentibus inde obvenientia a quia illorum est causa peF injuriam . 3. Qui defloravit sub promissione matrimonii, teneriit e m duCere, excipe, I. Si corrupta, se fingendo virginem , nobilem , divitem, decepisset corruptorem. a. Si postea fornicetur cum alio. 3. Si fictam esse promissionem potuerit, ex 'magna conditionis disparitate, deprehendere , quia tunc non est rationabiliter invit1, modo damnum aliunde reparetur . s. Si corruptori Goaspendium, ex Cha rmea. X su'
525쪽
superveniat impedimentum dirimens , in quo Papa non solet dispensare e v. gr. si suscepit sacros OrdineS- Quaeres 1. Ad quid reneatur adulae γὰReis. Si non si e frui. proles, ad nihil ten tur , quia nullum damnum est secutum . . . Si certo si ferula proles , tenetur I. Alimenta subministrare proli ab anno tertio ad i mptis quo sibi de alimentis providere poserit: immo ab ipso partu in defectum matris , qui primo Triennio tenetur alere filium Nothum. 2. Compensare omnia damna quae marito aduherae, uti& legitimis haeredibus, ex suppositione spurii consequuntur; quia eorum fuit causa . . . . Si dubium sit an proles suet sua , tenetur restituere pro rata dubii , quia in dubio praesumptio est
Qtiaeres ε. Ad quid reueatur adultora, proles ta 8 Respond. i. Si Die simplieiser invisar ad nihil tenetur . a. Si fuit fecundum quid λυira , tenetur restituere in defectum adulteri. Sit lia sere consensit , aequaliter cum adulteror tenetur
restituere, sive ex bonis paraphernalibus, siverem familiarem diligentius administrando , &alio quovis modo possibili & licito. f. II. De injuriis in fama is honoro,
Qtiaeres I. suid sit fama pN p. Est, interna existimatio de alicujus em ellon in . Laeditur per detractionem , calu- Diam , iudicium temerarium, & susurrationem. Quaeres z. Qιid sit honoγρR p. Est, externa significatio excellentia aia serius . Laeditur per coruum evam & irrisio
526쪽
- Quaeres 3. Quid sui drtractio γ cas matara Reis. Detractio estia iussa , occulta aci aliena deu ratio. 'Calumnia vero est, fas γνοῦ minis vel defeectus rio. - . Qiiaeres . Euor modis fleri pes in detractio μωθ. modis , quos exprimunt versa . 1equentes: pomus , augens , manifestanin , in mala
aut minuit , reticet , laudat υδ remi e . sQuaeres s. cuata sine precastum deeratIio γέ
Reo. Sunt peccatum mortale ex genere suo. Gravitas utriusique desumi debet ex circumsta etia defeetus, aut vitii quod narratur , relativa ad personam laesam. Quaeres 6. Euanam sint justa causa qua deer
Respond. Sunt duae , scilicet , D 'Dia, dum quis ex officio suo tenetur manifestare delictum . Et charitas , dum quis aliter' non potest impedire damnum sibi vel proximo impendens ,. quia tunc detractio non est inordinata & iniusta. QuaereS 7.. Quis teneatur ad ysiiustioneis fama λReo. Omnis & solus qui eam abstulit , Meius cooperatores, ut sunt, mandans , cons Ions, non obstans, cum tenetur. ex ossicio obsit re, &c. Quia 4lli soli, per iniuriam, famam
violarunt. Quaeres 8. Quid restites ore teneae- detractor
R p. Tenetur , quamprimum fieri potest , r. Restituere famam ablatam, etiam per retraetationem, & cum periculo famae & fortunae,
527쪽
1. Resarcire damna ex detractione orta , cum illorum sit causa iniusta. .
Quaeres 9. Cuandonam detracIor non reneatur
ad restitutionem fama ρ Reis . Non tenetur 1. Quando infamatus com donavit, modo infamia non redundet in alios. 1. Quando duae per nae privatae sese mutuo infamarunt , quia tunc. est justa compensatio . 3. Quando fama est aliunde reparata , Verb. g. per sententiam judicis. q. Quando infamia penitus abiit in oblivionem . Quando crimen faetum est publicum . 6. Quando restitutio ethim possibilis , in quo tamen casu detractor te Detur pecunia , vel alio modo damnum com- pentare. 7. . Quando nulla ex detractione secise .la est infamia . Quaeres Io. Quid se ju.icium temerarium ,
.. Resp. Elt , assensus absolutiis , is firmus dis
proximi improbitate ex levibus is infusicientibus indiciis ortus. Est peccatum mortale ex genere suo , quia eX levi , aut nulla causa aufert proximo bonam, quam apud iudicantem possidebat , existimationem, quod est magna injuria, quare Christus, Luca 6. dicit: Nolita judieare , is non judicabimini. .
Quaeres I. Quid requiratur u tollatur injuria illata per judicium temerarium PRUρ. Suffcit ut qui judicium temerarie tulit, illud apud semetipsum deponat.
Quaer. I a. Quῆdst contumelia,ct quale peccati m Respond. Eli, injusta θ' verra honoris alienimiolatio. Aperta, id est, . scienti & praesenti facta . Est peccatum mortale ex genere suo ,& quidem gravius detractione , cum fiat c xam & in faciem . Obligat ad restitutionem,S quidem ad veniae petitionem , si' opus fue-xit, speckta' conditione personae. i Quae
528쪽
rum pRάρ. Est, jocus de proximi defectibus ut rubore afficiatur: Est peccatum veniale ex geΠere suo , quia de se gravem proximo non in- 'fert injuriam . . . . Dixi: Ex genere suo: quia quandoque transfertur in aliam speciem peccati mortalis, v. gr. si irrideantur Deus, Sancti, Caeremoniae sacrae, parentes, item & proximus de virtutis cultu. f. III. De injuriis in bonis fortunais earum restitutione. Quaeres I. Quomodo quis possit in bonis D . νuna udi γR ρ. Per furtum, & rapinam. Qiteres a. Quid sit furtum RR ρ. Est , occulta rei aliena ablatio, ἐ-Doμationabiliter Domino. Si res ablata, sit sacra , ivel in loco sacro, furtum dicitur, facrilegium. Si pertineat ad fiscum dicitur, pecu ius. Si sivbomo, dicitur, plagiatus . Si sint pecora, di ei tur , abigeatus. Quaeres I. Quid se ruina pK p. Est, manifesta rei aliena ablatio, λυθeo rationabili re Domino . Unde rei sunt rapianae, qui decimas, mercedem operariorum , -- sti gula & iusta tributa , defraudant . Qui a us iram dant . Qui cogunt ad colit raetiis inaequales ineundos . Qui , stipendi, sibi publice assignato non contenti , plus aliquid exigunt . Qui foro cedunt, &C. c Quaeres 4. Quodnam sit peccatum furtum ,
Rosond. Est mortale ex genere suo, nam ex Apost. I. Cor. 6. Neque fures , neque rapaces regnum Dri possi ybunt.
529쪽
48 S. Compendium- . Quaeres '. sumam quantitas, requῖratur ac furtum moriale λResp. Requiritur ea es quae, spectatis. omnibus , grave damnum infert, privatque notabili utilitate , unde non eadem quantitas in omnibus furtis statui potest, pro materia mortifera. Quaeres ε. Urrum mortaliter peccet, qui cum in entione furandi norabιlem quantitar m , mo Geum quia ab uno vel ptaribus orae urῖ Re s. Paccat mortaliter toties quoties. mini tum quid surripit: quia illa minuta furta fiunt ex asseetii peccati mortalisa ergo. Quaeres 7. Vtrum is , qui, si ne intentione furandi magnam quantisarem , plura minuta fur 1ur ab uno , vel pluribus, peccet meri liter p Responu. Peccat mortaliter, non quocumquα actu, sed eo demum, in quo. advertit, saltem confuse , se ad quantitatem notabilem Perv nisse. Quia tunc vult. ω ponit Complementum, damni notabilis proximi. Unde tenetur ad restitutionem sub mortali, ut definivit Innoc. XI. propos. 38. Quaeres 8. An liceae uti occulta. eompensatio res Ad rem fuam , aut 1ibi debitam , recupe
Up.. Licitum est, quia jure naturali quilibet potest se indemnem servare ruodo tamen Cor . currant sex conditiones . I. . Quod rem stiam non possit auctoritate publica obtinere. 2. Quod debitum ex iustitia, sit Certum. I. Quod Ca- .veatur ne debitor aut. ejus haeredes iterum solvant. 4. Qtiod absit omne periculum standali, vel damni alicujus tertii , qui- de furto posse accusari . s. Quod compensatio fiat. ex bonis. debitoris . 6: Ut . famuli & offici les iustitiae , non utantur tali compensatione , eo Praetextu, quod pretium minus justo accipiant quia tenentur stare conventioni, Matth. 26. . Non facio
530쪽
ruto aliena surripere a Respond. Licet in extrema necessitate , quia tunc omnia sunt communia, non licet in gravi , ut definivit Innocentius XI. propositio Ud 36. quia , in ea, bona non sunt com- munit . Porro, si, post transi tam extremam Necelsitatem , res ablata extet in specie , d bet restitui , quia cessat jus ex necessitare ortum . Si non extet, nihil tenetur restituere quia , durante necesssitate , in eam verum habuit dominium L
Dictum, factum, via conlevitum contra legram Mer natan. Haec definiti o convenit omni peccato, tum c/u,sionis, quia in moralibus affirmλtio & negatio, ad idem genus. reducuntur , tum origi ii, quia: est factum non quidem voluntlte Propria msed volunt1te aliena, inempe, Adami, quae nomm aE solum voluntas, Privatar personae ,. ses e iam,