장음표시 사용
501쪽
mentum, utpote Contractui extrinsecum , nori mutat naturam illius . Si vero sit invalidus solo 3ure positivo firmatur juramento , quando irritatio facta est immediate & principaliter propter utilitatem privatam iurantis , quia potest renuntiare iuri quod in suum favorem introductum est. Econtra non firmatur quando Irritatio Dicta est immediate & principaliter Propter bonum commune ; sic Clericus non potest renuntiare privilesio canonis di fori quia tunc juram eratum est et de re illicita , &consequenter non tantum non firmat contra
ctum , sed ipsum est invalidum , nec indi
Porro juramentum, Gue firmet contractum, sive non , est validum, si sit de re licita, obli-Εatque, ne Deus reddatur testis falsitatis, set potest tolli relaxatione.
De eontractibus A particulari.
OMnes contractuum species reseire non mnit compendii ratio; eas ergo solum a tingemus, quae sunt m gis in usu , & in quibus iustitia saepius laroitur 3 tales sunt locatiodi conductio, emptio & Venditio , mutuum , Cambium, census, & societas. f. I. De locatlane is eoudactmone. . Qtiaeres 1. Euἰd se locatio p. Res. Est , chntractus, quo persona, meI res
Aliqua ad Uum , vel fructum pro pretio cone ditur . . . . Dicitur : Pro pretio: id est , pro secunia; si enim fieret pro alia re, esset Contractus Innominatus . . ' Ν
502쪽
Quaeres Σ. Quid sit eonductio λRespond. Est contractus, quo per fons, ini His allevia ad rufum, vel fructum pro pretio leo ari
Qtiaeres 3. Euanam sue obligationes Iocatoμia Reo: Tenetur 1. Rem non locare pretio juia sto majore. Σ. Aperire conduetori vitia rei lo--candae occulta & noxia . I. Impensas in rei preparationem necessario factis solvere. q. Non Iocare rem suam ei qui illa male usurus et ,. s. Remittere pensionem, quando ob casum fortuitum conductor nullum omnino, Vel minue re quando modicum fructum ex re conduci a
percepit, nisi aliter juste eonventum sit. s. Rem
ante tempus constitutum non repetere, nisi ita casibus a iure ex eptis. hi aeres . Quanam siue obligationes eondum Horis Rey p. Tenetur I. Rem, vel operas personae, non conducere pretio iusto minora . a. Non uti re locata, nisi ad usum concessum. 3. Pensionem statuto tempore solvere. h. Rem, vel personam non dimittere ante terminum Con nitutum H Modicas impensas ad rei eonse vationem necessarias facer Rem Ioeatam, vom pleto locationis tempore , remittere in bo
no statu, Quaeres s. Ex qua tuba conductor beneaeuμ ad restitutionem, si res conductu pereat , aut de
rerior φιλNota 1. Culpχ duplex est, nempe, γh ologia ea, quae est peccatum, & etallis, quae est omissio diligentiae, ex qua ali ut damnum creatur , sive omissio si peccatum, sive non: Niplex est, ' Iata, levis, & levissima. 'Culpa lata, est omi ssio diligentiae quam dommuniter homines eiusdem .conditionis adhibere
solent: v. g. si quis rem sibi commodatam se v a tis
503쪽
ris ante ostium relinquit, ex quo a transeunte surripiatur . . Culpa trias , est omissio diligentiae , quam prudentiores adhibere solent , V. gr. si rem commodatam in suo relinquat cubiculo , sed non clauso ostio. Culpa imissima, est omissio diligentiae quam adhibere solent prudentissimi, v. g. si quis cubiculi claudat ostium, sed non observet utrum sera fuerit bene inducta. Nola x. Iuxta legum dispositionem, Maequitatem naturalem. I. Si contractus cedat ingratiam solius dantis sui fit in deposito) rei d tentor ad restitutionem non tenetur , nisi ex culpa lata & dolo. r. Si cedat in solius recipientis utilitatem ut fit in commodato) recipiens tenetur de culpa levissima , non autem de Casu fortuito . 3. cedat in utilita emutriusque , tenetur de culpa levi , non autem de culpa levissima, nec de Oasu fortuito. Hispositis: , t
Reis. Conductor tenetur de culpa levi, nodsua tantum, sed & sub locatariorum & famulorum , quia eontractus est in commodum utriuru
I. α De emptiona ct venditione. Quaeres I. Quia sine emptio θ vendi lar Reis. Emptio definitur, pactio pretii pro me ee; venditio vero, pactis mercis pro pretio, id est , pro pecunia ; nam si merx daretur pro merce, esset Permutatio, non venditio. Quae res a. Quodnam sit rei venalis Iustum Delium ρ .R pond. Est illud quod exaquat valorem rei
504쪽
Q-es 3. Quotvlex sit pretium rerum venalium λRespond. Duplex, nempe, legate, quod lege Principis , vel Μ gistratus decreto, taxatum est; & vulgare, seu, naturale, quod Communi hominum intelligentium aestimatione constitui- tur , spectatis omnibus circumstantiis , nimirum , copiae, vel inopiae mercium s laboris, impensarum, & damni in comparandis &co servandis mercibus, &c. Quaeres A. In quo di erana pretium legale is
valgare ρRup. In hoc quod legati consistat in indivisibili mathematico, ita ut, qui laxam non se vat, teneatur ad restitutionem: econtra vulga- με habet quamdam latitudinem, intra quam liacet pluris vendere & minoris emere . Unde triplex est , nempe Summum , quod vendens non potest excedere absque injustitia; Medium, quod vendens potest augere usque ad summum , & emens minuere usque ad infimum ;& Insimum , quod emens minuere non potest
absque injustitia. . Quaeres Quomodo definiri post latitudo ju- si proiit ρR pond. Debet es e maior, si res sit pretiosior; minor, si res sit minus pretiosa: v. gr. si
pretium medium sit 1 o. in miam erit I9. fum mum erit a I. Item, si pretium medium sit Iocia
insimum erit 's. summum erit Ios. In primo exemplo latitudo est trium aureorum I in s cundo est decem. Quaeres s. Utrum liceae οἱ quἰ pretio infimo
ves fummum, occulte aliquid de re substrahendo flRespond. negar. Quia venditor ageret contragon ventionem , & contra ius alterius ex co vention 2 acquisitum, quod est injustum.' - U 3 QIV-
505쪽
Quaeres. 7 Quot sine causa pluria vendendἰ x Respond. Sunt quatuor. Est: luerum certo. aut probabiliter cessaris Vel. damnvmi emergenS 3. V. gr. si VendaS, . in gratiam emptoris, mer ex quas constitueras servare in: aliud. tempuS. qu . plus certo, aut probabiliter sunt valiturae: vern vendas. merces. , . quas Postea leueriS. carius,
2. Est ratio, laborum periculorum , & e pensarum in rebus. Conquirendis, & co servandis communiten occurrentium ; nam haec sunt pretio. aestimabilia f. s. Est copia, emptorum. Vel pecuniae, Se pe- uriλ. mercium , quia ex his crescit. aestimati
si emantur in magna. quantitate; si, merceS ultro offerantur λ si Vendantur hasta, gallice,
506쪽
Se emendi habet rationem mutui , ex quo I ,
crum percipere usurarium est. - Quaeres Io. Gemin liceat chirographa Ieu credita , ct census , minoris emere quam coralia
MO- Non possunt, si sinn, certa & liquida,
nam , I. eorum pretium est legale ; ergo in indivisibili consistit ; non plus valed Pecu- .nia Praesens , quam absens , ut definivit Inno-
Centius XI. propos 4 I. . . . . Si tamen non essent certa & liquida , haberentur tλnquam . merces vitiatae , quae minoris valent emu
Objicies: Lege, minus , de Reg. Iuris, dici tur : Minus est habere acZionem , quam rem
. Resp.. go . ane. Si res, ad quam datur actio, non nisi cum periculo , labore , experius possit obtineri, conto si sine illis. postie obtin ri, nio. Alias, excusandi essent omnes usurari, I nam Pro Pecunia, quam mutuo dant, nota accipiund nist actionem ad eandem pecuniam
recuperZndam. .QtIaereS II- Vtrum venditor teneatur ex jus iri, rei vitium emptori occultum detegere ρ
Respond. I. Si vitium rei sit periculosum , tenetu , etiam non rogatim , alias tenebitu Compensare omnia dχmna exi hac venditionae Provenientia , quiae illorum est causa ,. & Oc
O. Si non sit periculossim, non tenetur, modo minuat pretium pro ratione Vatii , qui . tunc nullae fit emptori iniuria . . . . Tenetur tamen, si de vitio interrogetur , alioquin dolus daret eausam contractui, qui posset resti di proe arbitrio emPtoriS - .
507쪽
Respond. Si ignoravit rem , quam vendidit, esse alienam , tenetur quidem pretium rest tuere; sed non tenetur de evictione. Si vero sciverit rem esse clienam , tenetur de evicti De , id est , tenetur emptori non solum pretium, sed insit per totum interesse refundere
Quaeres Vtrum venditia cum pacto retro-v ndendi , aue redimendi, sit lisDa ρ RUρ. Est' licit, in Duorem venditoris , ut definitur . eo. Ad nostram, de empl. γ vend. & colligitur expresse ex Leviri dis . ubi Omnis
terra Israelitici populi stib redomptioniS coaditione vendebatur ... sed est illicita & us enia, si fiat in favorem solius emptorist, quia, licet contractus ille fiat sab nomine venditi Dis , tamen reS proprie non videtur vendi , sed solum in pignus dari , ita ud emptor fructus rei percipiat, ob mutuum λQuaeri I . Vtrum contractus Μohatra se ilii us η ea: Contractus Mohato est ille, quo h mo, pecunia indigenS, emit credito a merca tore meroesi pretio supremo. Cum Pacto, retro- venditionix, pretio infimo numerata pecunia ..
Respia negativa et Nam fit simul & de industria inter easdem personas cum intentione Iu ari ; ergo nihil aliud est quam I iutuum , V. pia librarum , Cum obligatione posthac restituendi centum I atqui tale mutuum est ustirarium,. & ideo damnatum ab Innoc. XL & Cle
pino. onere, is fandisio, sit licitus a R ff. netae. S. Antoninι affirmane alii ; nam res illa summo pretio . emptae, potest statim ali Ltertio vendi Pretio infimoe; ergo &- ei ai quo fuit empta, cum hane ipse bona. fide vendide rit, & nec impliciis , ut supponitur exegidui iesi xetrovenderet .
508쪽
Quaeres 16. Quid si monopolium ρ ςR p. Definitur , Conventio unius , vel plu- Mium mercatorum simul conspirantium , ut 'si
soli vendant , vel emant merces, eo qIo voluin Mnt pretio.
Quaeres I 8. Vtrum monopolium sit licitum ρRωρ. Est injustum & ad restitutionem cibi gat, nisi auctoritate publica constituatur, quia singuli habent jus contrahendi intra latitudinem justi pretii ; ergo absque gravi iniuria cogi non possitnt emptores ad emendum summo Pretio, & venditores ad vendendum infimo. Dixi, Nisi auctoritate publica constituatur οquia bonum commune Postulat, ut privilegium mercatori , aut artifici detur, fim quo nego- tritionem vel artificium, ob damni periculum, clasereretur, in detrimeritum reiPublicae. 'Quaeres 18. Quot modis sat monopolium pReis. Sex , 1. Cum mercatores conVeniunt de non vendendo, nisi pretio sunmo, &non emendo, nae infimo. a. Cum vi, metu aut fraude, impediunt nosiunde merces adveniant, inde Oritur c ritas. 3. Cum unus, Vel pauci, emendo omnes fere merces, inducunt caritatem. q. Cum mercatores mPPrimunt merces suas,. ut inde earum pretium Crescat .
s. Quando opponitur fiebis licitator , qu,
plus offerat, ut alter ascendat in pretio . . 6. Cum artifices inter se Conveniam , opus ab uno, inchoatum , alter non perficiat o
509쪽
MaestituendS . DicitUI' I. . Res numero, M. &c. quia 3 Versitu Γ' - circa, reS, quae, . Velo ad PonduS , ut carnes 3 . Vel ad numerum , ut. Pecunia I. velo ad. mensuram iit triticum traduntur . . . . . Dicitur. M. Transfertur. in alterius dominium& ideo reS, mutuo data , . mutuatario Peril dc
fructifigat . . ' . Dicitur 3. Cum obligatione.reddendi: quae obli-gatio spectat omnes, mutuatari S , exce PtiS Pu pillis filiisfamilias , ' qui, mutui , sine COΠ-- sensu patris. Vel tutoris acceptum non teneri-tur in sonscientia restituere ,. etiam post mor-tem, patrista vel putoris si illami in usus inutiles. consumpserint : Pupillus , inquit: Iustinianmalib. s3. is de Obligat. & action. murisam pe-cuniam. accipiendo, nequidim jure, naflurali. obli-
Dicitur 6 Post lapsum temporiis. quia eiU In trinsecum mutuo , uir non statim reddi debeat, .
alioquii mutuum esset; mutuatario inutile. Hina mutuator tenetur non statim mPetere. mutuum sed tempore praefixo: quod si, nullum sit. pre .
fixum, . non potest repetere, nisi posh aliquod tempus judicio prudentis. assig0abile spectatis. natura rei , . &. fine. Ob quem, datur , , quamVis
teneatur antea recipere . . QuaereS 3.- In qua, bonitate mutuum: reddi de-
. NUρον si . mutuum, siti: in; Pecunia i ,. debet: reddi in bonitatet extrinseca ; . hinc qui mutuo. aecepit Ioo. dbras,, satisfacit: reddendo. Ipp. s
510쪽
de Imrtutibus , ct . 6 rvae Interiin valor monetae auctus fuerid , si vae imminutuS. . . . . si sit in aliis rebus fungibit bus, debet reddi in boni nate intrinseca', v. gia modium pro modio , nisi. aliter justoe conven
Dixi , Nisi aliter juste cοηυentum sit ς qui rici hypotheli quod muttians praeviderit va
Dem monetae augendum , Vet pretium tritici minueridum , potest juste convenire ut tot spe- Cie S monetae, vel tot modios tritici cum actuario reddat mutuatarius , deductis tamen expensis , quis facturus fujsset a1 servandum ' triti cum usque ad illud tempus a nam tunc nihil lucratur ex mutuo , sed. solum se indemnem
Quaeres 3. Eu d sit uisura ρR Ooud. Usura, sumpta pro: lucro,i definitur τTucrum ex mutuo immediate prooeniens . Sum- .pta pro . Contractu. usurario definitur z. Contri mos mutur , . quo lucrum' utero fortem exigitur vel intenditur' tanquam debitum pracse' vi m
. Dicitur ρ. Lutrum di sive sit pecuniae, si vo onus: alias indebitum, a mutuante impositurm mutuatario, U. g. ut molat in: molendino mutuantis ut perdat frustas pignoris, mutuators dati: pro assecuratione sortis, &c. Dicitur 3. Exigitur ' vel expresse ,, vel implicite . . - ' . Dicitur 3.. Vel ineranditur m per quod significatur usura. mentaliS.. I . Dicitur . Tanquam debitum sive ' ex Justi-tia , . sive ex. gratitudine ω benevolentia modoν ex vera, obligatione: habeatur plus; quam datum sit, prout definivit Innocent. XI. . ProPosit. 42-.ω Clerus. Galli an Mn. I OO Dicitur' s. Immeditate v. nam si primarini mi meti eta charitate M secundarita tantum , , V si, di--