장음표시 사용
281쪽
afo , caput XII. tius quidem sentit P. Layinan de aspectu turpi inter personas ejusdem sexus, & proprii corporis; si tamen fiat sine justa causa, & advertatur periculum pravae delecta. Iionis, non potest excusari a mortali. Si vero hi aspectus fiant a Medico, Chirurgo &c. ut medicina applice-
Iur , Sine periculo consensus, licent. Item si ancillae vestiendo tangant impudice pusiones , secluso tamen aflectu Venereo , hoc non eSi peccatum. Stio. Qui partes turpe&brutorum ex curiositate tangunt, & fricant, etiam usque ad pollutionem, non excusantur a mortali , quia haec libidinem valde excitant. Do. Oscula, tactus, & aUectus &c. etiam inter Sponsos, sunt mortalia. Inter con-jubes vero, si fiant ut incitamenta ad copulam conjugalem, culpa vacant: si solius voluptatis gratia, ces- sante periculo pollutionis, sunt venialiter mala: notat tamen P. Antoine, in praxi hos actus in multis maxime juvenibus conjugibus esse mortales ob periculum. proximum pollutionis; unde Consessarii eos tolerare non debent. Conjux vero seipsum ob solam voluptatem, non Vero copulae causa tangenS, etiam cessante periculo pollutionis, gravirer peccat, quia non hλbet Jus in prOPrium corpuS ad usum venereum . 5to. Tactus impudici 4 &c. inter personas ejusdem sexus graviora sunt peccata mortalia, quam inter personas solutas diversi sexus ; suia tendunt ad pollutionem, quae gravior est fornicatione simplici. Item si fiant a persona conjugata, vel cum coniugata, Spectant ad speciem adulterii; quae omnia, una cum pravis desideriis, in Consessione explicanda. sunt. 6to. Turpia loqui, audire, scribere, pingere, legere, canere, ex affectu VenereO,. aut ad eum eXcitan' idum, est mortale: si fiat ex necessitate, vel utilitato, inullum est peccatum: si ex curiOSitate, levitate, joco, secluso scandalo, & periculo consensus in rem veneream , est veniale. Audientes Obscoena, si rideant & gaudere videantur, modo non de re turpi, sed solum de artificioso , & lepido modo proponendi rideant, vel ne ab
aliis convitiis lacessantur, absente Scandalo, tantum Venialiter peccant. Item verba scurrilia, & inurbana, sine
intentione libidinis , plerumque sine gravi scandalo , Sunt . '
nisi sis. g. 665. Ad actus impersee os Luxuriae spectant etiam iones Delectationes morosae, suando quis de Objecto venereo me V voluntarie delectatur, sine voluntate illud opere expleu- i . - di: & Desideria Iascisa, quando quis Objectum turpe
mortale. cogitatum exequi desiderat, quae si cum plena advertentia, & voluntarie admissa sint, peccatur mortaliter, ii tum ob periculum conSensus, Ob vehementiam naturae
in actum persectum: tum quia non solum actus , sed
282쪽
De Virtutibus Cardinatuus. 25 retiam affectus ad peccatum mortale malus est, uti patet ex dictis de vitiis & peccatis.
CoroII. Prasi. Imo. Delectatio voluntaria de cogitati ne rei venereae, non e St de Se peccatum delectatio vero morosa seu conSensus plene deliberatus in delectationem rei venereae, Semper eSi peccatum mortale. Signa veru, quod aliquis non consenserit, Sunt, si sit timoratae conscientiar , & raro in hac materia externe peccet ; secus
est, si sit liberioris conscientiar, & frequenter peccet. Item si instantanea tantum, & sugitiva adhaesio fuerit. Plura alibi de vitiis & peccatis. Ido. Motus .impudici
voluntarie procurati, vel non procurati cum conqensu,& complacentia, sunt peccata mortalia. otio. Remedia contra Luxuriam sunt I. Frequens Oratio. 2. Invocatio
Beatissimae Virginis Mariae Immaculate Conceptae. 5. Frequens Consessio, & Communio. 4. Mortificatio. 5.
Meditatio Novissimorum. 6. Fuga Occasionum, Otii, ebrietatis, & familiaritatis cum altero Sexu. I. Exercitium praesentiae Dei . g. 664. Expositis hucusque partibus subjectivis Tem - P ρ,Θ, perantiar,' & vitiis illis Oppositis, explicandae restant 'tentia partes ejus potentiales, seu virtutes illi annexae, qnae TVM
sunt: Mansuetudo, Clementia, Humilitas, Studiositas, '' Modestia, Eutrapetia : & vitia illis opposita, scilicet: Ira, Crudelitas, Lenitus, Superbia, Abjectio animi, Curiositas, Negligentia, Petulantia, Insolentia.
g. 665. manstietudo est Virtus moderatrix irae. Ira maritie-
igitur per excessum illi opponitur, quae est inordinatus', appetitus vindictae, cumque charitati etiam contrarietur, est de se peccatum mortale ; licet ex imperfectione actus , ω tiai evel levitate materiae veniale esse possit. Per desectum pecca- illi Opponitur irae υuctitias, cum scelera vindicare oportet. μ' 'Schol. Ira est peccatum capitale, cu)us filiae Sunt, I. Filiae Indignati O. 2. Tumor mentis. 5. Clamor. 4. Contume- ir -lia. 5. Blasphemia . 6. Rixa. CoroII. Pradi. Imo. Peccaminosa Irae inordinatio con- Reior. tingit tum ex parte modi irascendi, quando quis nimium τροπιν interius excandescit, vel exterius per signa Iram prodit, μεμ aut vindictam justam majori cum vehementia repetit, quam recta ratio postulat: haec Ira per se est peccatum veniale; per accidens vero fit mortale ob grave damnum sibi in sanitate, vel alteri illatum tum ex parte Obje-dli , appetendo vindictam injustam, vel justa majorem:
V. g. imprecando mortem non promeritam, vel repetendo etiam justam vindictam ex odio, vel erumpendo in gravia maledicta, blasphemias, & contumelias: quae inordinatio est graviter peccaminosa . udo. Indignatio est quaedam accensio cordis inordinata, propter illa,
283쪽
quae contra voluntatem nostram fiunt. Ira est motus
vehementior , & libido se vindicandi. Iracundia est conasuetudo irascendi. 5tio. Injusta vindicta censetur, si appetatur alicui poena, qui malum non egit: si major poena delicto: si sine dubito ordine juris: si sine debito fine ad bonum tuendum, & malum puniendum: si sine d bito ordine ; in quibus Ira vel grave vel leve peccat ymob gravitatem vel levitatem vindictae appetitae , vel indeliberationem erit. Do. Remedia contra Iram Sunt: consideratio malorum corporis & animae ex Ira provenientium. , poenae illi statutae, exemplum Christi, voluntaria poenitentia sibi ipsi injunm, quando quis irascitur, &c. ite eis. g. 666. Oementia est Virtus moderans poenas ex anitia quid si lenitate, in quantum ratio justitiae patitur. Opponi-ς μή μ' tur illi per excessum Crudelitas, per quam homo exanimi austeritate propensus eSt ad exibendam poenam ultra metitum culpae . A crudelitate dissert Veritas seus -- υities in eo , quod crudelitas attendat culpam, seu νες . excedat modum in poena : saevities vero non attendit culpam, sed tantum hominum cruciatu delectatur. Perdetentias . sectum Clementiae opponitur Lenitas, qua quis contra die tamen rationis mitigat, aut remittit pinnas, quas reus ex praescripto legum subire deberet. Crudelitas , vel leni-ras pro substrata materia sunt vel mortale, vel veniata
Humi- g. 667. Humilitas est. virtus, qua quis considerans suos delectus tenet se in infimis, secundum modum suunc, ν ' vel quae temperat appetitum tendendi ad excelsa . Opponitur illi per excessum Supersia, seu inordinatus apperitus propriae excellentiae. Per desectum nimia sui Abjectio cum contemptu, & neglectu proprii muneris, &damno eorum, quibus quis praeest. Superbia de se est peccatum mortale, quia opponitur subjectioni hominis erga Deum ; subinde tamen est veniale . stipeνhia SchoI. Superbia est vitium capitale, cujus filiae sunt:
' I. Praesumptio, & manifestatio excellentiae suae per ag- p. ;ri greSSionem operis Supra VireS. I. Viana gloria, qua quis stiper. Inordinate appetit laudem humanam. 5. Iactantia , quari , quis verbis: 4. Ostentatio, qua quis factis opera Sua depraedicat. 5. H pocrisis, qua quis fictis signis gloriam quaerit. 6. Ambitio, qua quis inordinate dignitates afle-
Etat. Quatuor sunt species Superbi I. Cum quis aestii mat, bona, quae habet, habere a seipso. 2. Cum aestimat, ea se habere a Deo. sed ex propriis meritis. 5. Cum arrogat sibi bona, quae non hanet. 4. Quando in bonis, quae habet, caeteris despee is, vult illis praeserriplus quam decet. Superbia alia est perfecta, Per quam
284쪽
De Virtutibus Cardinatibus. 153
homo adeo se extollit, ut Dest ejusque voluntati subjectus esse nolit: alia imperfecta, quae sistit in nimia sui
oestimatione. coroll. Praes. Imo. Velle excellere, secundum se est
indisserens, imo honestum, si fiat ex honesto fine, ad promovendam gloriam Dei, & salutem proximi: si vero oppetitus quiescat in propriae excellentiae , complacentia, est vitium Superbiae . 2do. Superbia persecta Schol.
prae c. est grave peccatum , quia continet directam aver- ,sio nem mentis a Deo . 5tio. Superbia impersepta , sistens in nimia sui aestimarione, est de se peccatum Veniale, nisi accedat gravis injuria proximi, per graVem contemptum, infamatione in , oppressionem illius : vel si Superbia sit causa violandi grave praeceptum . 4to. Priesumptio est ex genere suo peccatum veniale ; fit autem per acci- . ' dens mortale, si gravis injuria Deo, aut damnum pro- ximo inseratur, v. g. praesuuiendo officium Medici, Con- essarii Ac. sine debita scientia, vel exponendo se periculo peccati. Vana gloria per se est veniale ; fit autem mortale ratione materiae, gloriando de re mala, vel prorumpendo in contumeliEs graves erga proximum; quod idem de Iactantia & Ostentatione dicendum est. Ambitio per se veniale est ; fit autem mortale vel ratione materiae, ex qua honor inordinate petitur; vel ratione mediorum illicitorum, quibus dignitas quaeritur ;vel ratione damni, quod proximo infertur; vel ratione
periculi aeternae salutis , quod dignitatem ambitam comitatur, & ab ambiente vix emugietur. 5to. Si in vestitu . quaeratur cupiditas aliis placendi, sine malo fine, sicut& fucus faciei illitus, non exceditur veniale si vero grave scandalum subsit, ad alios seducendos , vel si omnatu nimis pretioso impediatur solutio debitorum ; a imortali quis non excusabitur, quia graviter nocet proximo. 6to. Impocrisis est graviter mala, si finis sit gra-Viter maluS: v. g. Si quis simulet castitatem, ut alium ad graVe peccatum Seducat; secus , dro, si finis sit leviter malus: v. g. ut quis ab hominibus laudetur. 7mo. Remedia contra Superbiam sunt: timor poenarum a Deo superbis intentarum: odium aliorum, quod superbus in se provocat: exemplum Christi humiliantis se: con Side- . . ratio ψanitatis, quae huina nae laudi inest, quae cito tran- Sit, saepe errat, & facile variatur. g. 668. Studiositas est virtus moderans appetitum , & Dudi studium veritatis cognoscendae secundum regulas reis se i I, rationis. Per excessum illi Opponitur Curiositas, quae est superflua' cognoscendi, & discendi cura: qui exceSsus ias. vel est ex parte 'objecti , .si quis velit cognoscere ad se
non sertinentia vel ex parte modi, si quis rerum ad
285쪽
Ast Dertinentium cognitionem assequi conetur naedus illi, citis, aut intempeStivis animae, & corpori noxiis laboribbus. Per desedium opponitur illi Ne 3Iιgentia, quae est
voluntaria omissio eorum discendorum , quorum Togmatio ad cuiusque statum pertinet. Haec Villa pro Substraota materia possunt esse vel peccata mortalia, vel venialia. iCorsi. Pract. Imo. Curiositate quatuor modiΤ peccaatur: imo. ratione Objecti, quando quis scire cupit nec Dei gloriae, nec suo muneri, nec proXImi utilitati necessaria, v. g. Sacerdos, Vel ReligioSus Scientias profanas, quarum intemperans studium Si eum a Suis obligationi bus avocet, graviter peccat . 2do. ratione Sub ecli, si scientias officio Suo non clinVenientes inquirat, V. g. . Advocatus rejectis libris juridicis, Astronomiae soli intenatus , qui ratione damni clienti Suo inde emergentis graviter peccat. 5Do. ratione finis, Si Scientia ad aucupandam vanam gloriam dirigatur . 4to. ratione Circumstantiarum peccat, qui alterius Secreta revelari sibi cogit, illicitis mediis scientiam occultorum quaerit, nova' Opi niones Religioni praejudiciosas procuGit &c. Vid. lli. Ut Oin deau Theol. mor. parte I. 66ci. Modestia est virtus, quae motus & corporis gestus externos secundum rationis praescriptum moderatur. Per excessum illi Opponitur Petulautiae per defectum morum Nostisitas. Est &.alia Μodestia in cultu externo, quae in corporis ornatu, & externarum rerum adparatu mediocritatem Servat: cui per exceSSum opponitur Insolentia, seu modus inSuetuS in apparatu ve
stium conviviorum, & supellectilis: Quae iterum pro
. neratio materiae sunt levia, Vel gravia peccata. . 6 O. Eutrapetia est virtus, quae in dictis, & laetis ludicris ad recreationem animi, & corporis Institutis, de corem Servat. Per excessum Illi opponitur , si illiberale, immodestum, petulaPS, contumel IOSum,
obscoenum jocandi genus usurpetur: vel genus ludendi,& iocandi honestum loco, & tempore Indebito , vel conualdignitatem ludentis, aut illius, coram quo luditur
exerceatur . Per desectum peccatur, cum quis ob animi austeritatem, vel morositatem tum Sibi ipsi omnem ho- nenam recreationem interdicit, tum in aliis impedire conatur In . his Pro ratione . materiae , graViter, vel le-
y 7 6 quies, virtus Cardinalis est Iustitia, quae est
constans & perpetua Voluntas , juS Suum cuique tribuen- sive est virtus moralis firmans voluntatem ad Perpetuo alteri reddendum jus Suam ad aequalitatem.
' Sehol. Jus in hac definitione sumitur pro debito rigo-
286쪽
De Virtutuus Cardinalibus . Q5roso, seu re alteri debita; per aequalitate ni vero intelligitur commensuratio rei reddendae cum debito alterius. g. 672. Partes subjetavae seu species Iustitiae sunt: I. Porre
Iustitia commutatisa, quae dirigit commutationes, com- ef '
mercia , & contractus , ut in illis servetur persecta sequalitas inter mercem, & pretium , adeoque serrat propor- tatiυ Ttionem arithmeticam, seu aequalitatem rei ad rem, &dati ad acceptum. 2. Iustitia distributisa, quae est virtus inclinans communitatem , seu ejus Principem ad Ser- buriυε. vandam proportionem debitam, sive geometricam interea, quae distribuuntur, & conditionem personarum , quibus distribuuntur, ita ut secundum merita, dignitates ; secundum bona, onera distribuantur: hae duae spe, cles vocantur Iustitiae particulares, quia bonum particulare primario respiciunt. 5. Iustitia legalis, Seu ge- rneralis, quae est virtus firmans voluntatem privati , ad rtribuendum communitati, quod ei debitum est ratione juris alti, quod habet communitas in personas privatas, ut nimirum ejus bonis pro commodo publico uti possit. Iustitia υindicatiυa potest revocari partim ad ridis tributivam , quatenus naal e meritis pro qualitate cri- eati minis poenam imponit : partim ad commutativam, quia Servat aequalitatem rei ad rem, poenae ad cuIpam: hinc definitur: Virtus reddens malefactori poenam culpae ejus debitam , & adaequatam . Soles. Tres conditiones ad Justitian Veram essentia- se. ι; liter requiruntur: i. Debitum rigorosum, quia debitum si is a morale simplicis hunestaris est conrnwne .etiam aliis virtutibus. 2. Equalitas, vel arithmetica, vel geometa ' ' 'trica; quia per hanc Iustitia ab aliis virtutibus differt.
.. Alteritas non tantum personarum, qui a Justitia rectificat operationes ad alterum; nemo enim sibi ipsi proprie debet ; sed etiam jurium, quia jus est radix debiti legalis, & mensura constituendae aequalitatis inter
debitorem, & creditorem . Hae conditiones conveniunt speciebus Iustitiae mox recensitis, ubi ordo partis ad partem indant Justitiam commutativam; totius ad partes, distributivam; partis ad totum, legalem. Haec legalis Justitia etiam est in Principe, quatenus est custos, di rector boni publici, quia sic tenetur ad conservationem boni publici; & tunc vocatur Nomotheticae Specia liter autem est in eo, si consideretur ut pars reipublicae, ouia sic ob nexum politicum tenetur ad procurandum bonum commune instar civiS. g. 675. Partes potentiales Iustitiae sunt: Religio, Pie- Partestas . Observantia, Veracitas, Gratitudo, Vindicatio, Li- pq 'beralitas, Imicitia, de quibus inserius. 'I ,,Diag. 674. Objectum materiale Justitiae remotum, & me- IH. '
287쪽
iatum Sunt res debitae, quae commutantur, vel distri. buuntur: proximum vero & immediatum sunt actiones, per quas ponitur aequalitas, sive, . quibus hae res commutantur, vel distribuuntur ; oti venditio, mutuum &α objectum vero cui, est persona, quae habet jus activum, seu cui aequalitas debetur : nam, aequalitas immediate introducitur in actiones, & quidem plerumque externas,& his mediantibus in reS. g. 675. Objectum sor male quod Justitiae, est jus speeifice sumptum pro aequalitate inter jus activum unius,& jus passivum, seu obligationem alterius, quia Iusti. Ita per suos actus hanc aequalitatem primo intendit; g. 67 a.). Objectum vero sermale quo, est honestas hujus aequalitatis, utpote per quam Justitia ab omni . alia virtute distinguitur, cu)us est, reddere alteri, quod
Schol. Justitia est vera virtus, quia facit bonum ha
bentem g. 544. ) ; & quidem specialis, quia speciale
objectum habet. Subiectum ejus proximum eSi voluntas, .ad cujus .actus rectificandos ordinatur. Item Justitia principali ter versatur circa operationes voluntatis, quae sunt ad alterum, & secundario solum potest Versari circa ' passiones, imperando actus virtutum circa passioneS Versantium, v. g. mansuetudinis, ne ex in Ordinata passione irae proximus damnificetur. Iustitia etiam in suis operationibus primaris attendit medium rei, seu medium re ipsa inter excessum & desectum, uti sunt decem florent ad. debitum decem florenorum; non vero medium rationis, seu medium inter excessum & desectum per intellectum, quod spectat ad alias virtutes mOraleS, U. g. talem menSuram cibi esse servandam; ubi si haec mensura etiam nimis parva fuisset, cognito tamen errore non tenetur quis eam recompensare; cum e contra, quando quis Solvit Io. florenos, putans se non plus debere, cum tamen re ipsa zo. debeat, Servat quidem medium rationis, non Vero rei, adeoque cognito errore tenetus Io. superaddere. Denique quia jus est Objectum Iustitiae, Objectum vero eeu specificatum eSt prius,
di praesupponitur ad habitum; ideo Theologi inscribunt hunc tractatum : de Iure, is Iustitia, & non de δε-ssilia , s Iure, uti Civilistae sundati in I. I. f. δε Iust. O jure . Nota vero: J us hic accipitur prout idem estae justum, non quidem generaliter, sed specifice, sive pro eo tantum justo, quod est debitum rigorosum, ut adaequatum cum jure alterius: adeoque jus aliud est passistim quod est ipsum debitum; aliud actisum, quod
, 5. 6 6. Ius actisum est legitima potestas ad aliquam
288쪽
rem obtinendam vel retinendam, aut ad aliquid faciendum ., ita ut ab illius Obtentione, retentione, vel abla actione facienda licite quis impediri non possit. Schol. l. Jus activum ex parte principii dividitur in naturate , & positivum, idque vel Diυinam, vel stimis p taum; quod ultimum iterum dividitur in Ius gentium, cisito, & Canonicum, de quibus egimus cap. 9. ΕΚ parte termini jus activu in dividitur in jus ad rem, quod quis habet, ut res sua fiat, adeoque dat actionem in personam, quae alicui devincta est, seu personalem: ad hoc refertur jus, quod quis habet per electionem, postulationem , & praesentationem ad Beneficium. Et in Jus in re, quod quis habet in re jam sua, & Obtenta:& dat actionem in rem, seu realem, iquae quocumque transit, ab habente hoc jus repeti, & vindicari potest. Species juris in re sunt: dominium rei, uSuS, USUSsructus, habitatio, emphyleusis, seudum, libellus, superficies, servitus, pignus & hypotheca & possessio, de
quibus nunc pluribuS . Schol. 2. Inter jus in re, & jus ad rem notabile di- n; scrimen est; cui enim competit jus in re, habet facul- maiotatem, rem in quocumque loco & in cujuscumque manibus sit, & ubicumque illam reperierit, repetendi, & . quicumque eam receperit, ex justitia illam restituere renetur. Sic equum suum Petrus furto sibi ablatum, Ubicumque eum invenerit, repetere potest, licet sorte equum alius bona fide emerit, quia Petrus habet jus in re , & Omnis res cum suo onere transit ad alium . Jus Vero ad rem non tribuit hujusmodi facultatem in rem ipsam, sed tantum justum titulum, & jus aliquod inchoatum ad acquirendum illius rei dominium ; ex quo fit, ut si quis impediatur a consecutione talis rei, ad quam ius habet, non possit rem ipsam vindicare, atque in ju licio repetere; sed duntaxat actionem perSonalem instituere adversus eum, qui eum impedit vel impedivit
Schol. 5. Est autem ratio in renere jus persequendi as i. in judicio , quod tibi debetur : g. r. Inst. de Milou. di- tiis, scitur autem in furioso, quia nemo sibi ipsi jus dicere quo υ-
potest. Porro . Actio alia est realis seu in rem, quae
etiam Vindicatio dicitur, & est illa, quae rei adhaeret, adeo ut a quocumque repeti & vindicari possit, & siquis probat, rem esse suam, possessor etiam in judicio eam restituere debet; de quo vide meas Inst. I. E. tom. 5. g. 96o. Schol. Alia est A ctio personalis Seu in DersOuam, quae proxime tendit in personam nobis obligatam ex contractu aliquo vel delicto: dicitur autem personalis, quia ita personae cohaeret, ut contra alium, qui rem
Scirum Iustit. Theol. Irina. II. R
289쪽
dedisti Cajo ioo. florenos, quo ille Titio donavit, actio tibi solum contra Cajum, non vero contra. Titium
Domi- g. 67 . Primaria species juris in re est Dominiam ι. quod est jus reale disponendi de re aliqua tamquam sua. i oti. o. SchoI I. Dominium dividitur in dominitim iurisdictis p. nis: quod est jus gubernandi suos subditos in ipsorum commodum: scilicet, praecipiendi , prohibendi, judicandi, puniendi, praemiandi ; ni enim actus ad gubernan
dum spectant: & in Eomisium proprietatis , quod est jus disponendi de re aliqua tamquam sua in suum comis modum , nisi quis lege prohibeatur. Dominium proprietatis subdividitur in perfectum , & plenum, quod contiqnet proprietatem & emolumenta rei: ac in semiplenum,& imperfectum ς quod vel est directum, quando continet nudam rei proprietatem, Sine emolumentis, cujus dominus vocatur Proprietarius; vel utile, . quod conti'net fructus, & emolumenta rei, Sine proprietate, quale habet Usufructuarius, Emphyleuta, Feudatarius, seu
Ad de- Schol. et. Quaeritur hic, ait simul . dari possit domi-- istia nium plenum duorum in solidum, sive an penes duos zzbz vel plures non partialiter, sed totaliter spectatos possittis soIi- simul esse dominium plenum & persectum, totale &πη t ejusdem rationis in ea nidem rem eodem modo sumptam. Respondetur negative; quia alias esset dominium totale,& non esset, quia secum compateretur aliud dominium. . totale, a quo posset impediri, quoad usum & exercitium sine injuria, quod est contra essentiam dominii
υιαι- g. 678. Dominium semiplenum seu imperfectum est jus
δ t ' at uod vel est directum, vel
i, ac fruendi re aliena, salva ejus substantia, I. s. F. de tis ructu . ..., Corolo Praεῖ. Imo. Usufructuarius omnes fructus ex ,.r re fructifera percipere potest, etiam pensiones , & redditus ex aedibus, & arei&; venationes, piscationes lapidicinas, metalli fodinas, ubi tamen decima pars metallorum ad dominum proprietatis spectat. udo. Usus-sructus non potest proprie constitui in rebus usu consumptibilibus, v. g. pecunia , frumento &c. Sed tandium quasi ususfructus, & aestimatio earum. 3tio. Usu- fructuarius non pote t alienare rem, in qua usum-
fructum habet, sine domini proprietarii consensu, licet alter nomine usussuctuarii fructus percipere possit. 4to. Usufructu; rius debet rem sibi c oncessam diligenter cole- species dominii utilis est
290쪽
Do Virtutibus Cardi ilibus . 239
e, & non deteriorare: debet etiam impensas ad annuam fructuum perceptionem, collectas, & tributa praestare: I. us ructu. st de usufructu . 5to. Ususfructus cessat, si usustuctuarius eum domino proprietatis cedat: g. Frinitur. nst. de ustifrtιctu. Si tota res pereat: I. Repeti. m. Otii-
l modis ususfructus. Si tempus conventum sit finitum: I. Ambiguitatem, e. de tis r. Si usu fructuariuS mO- iriatur: I. I. f. de tis r. Vid. Inst. I. E. to m. III. 'ag. III.
g. 6 9. Altera species dominii semipleni est Vsus, seu Uis ejus utendi tantum re aliena, salva ejus substantia: I. i. qui' rj. Ee usu c, habit.
SofoI. Usus alius est iuris, seu utendi tantum re An naue aliena, salva ejus substantia: alius est usus facti, qui flv
est legitima quidem, sed nu a rei alienae usurpatio ab ebis, tim
alieno nutu dependens, & citra injuriam qUOcumque m O pii iumento revocabilis. Jam certum est, usum juris non ερο θ' posse separari ab omni dominio , quia hic usuarium facit dominum rei, saltem quoad utilitatem. Item certum possis' est , usum fac i, si sit irrevocabilis, involvere aliquod dominium, nempe jus ad hanc ipsam irrevocabilitarem . Item certum est, ipsum usum facti revocabilem, esse se parabilem a dominio in rebus unico actu non consum-Dtibilibus , uti patet in Religiosis, qui utuntur rebus donasterii, quin aliquod dominium, aut jus irrevocabie in eas habeant, cum ob votum Paupρrtatis sint incapaces dominii. Jam vero de usu facti licito, & revocabili circa res unico actu priniario consumptibiles quaeritur, an a dominio separari possit. Occasionem huic quaestioni ded unt Fratres Minores S. Francisci de Observantia, quibus in S. Regula . sua prohibetur , habere sive in communi, sive in particulari ullius rei domi
nium', dubium enim emersit, an etiam retum unico
actu consumptibilium, v. g. cibi, & potus , non habe rent dominium, & an usus in illis a dominio separari possit. Ita censuit Clemens V. in Clement. Exisi, Nicolaus III. c. Exiit, de vers. sis n. in 6. & Gregorius IX. qui declararunt, Fratres Minores simplicem usum habe- re suorum mobillum unico actu consumptibilinm; dominium Vero manere penes Vapam, qui ideo Fratribus Minoribus Syndicos constituit, qui nomine Papae eleemosynas Fratribus datas acciperent, & ipsis pro necessitate distribuerent Hoc tamen negavit Ioannes XXII. ab Oham &jaliis ostensus in Extraυag. Ad Conditorem: qui hoc dominum a se abdicavit, & Syndicos constitui prohibuit, qui ' nomine Ecclesiae haec Dona administrarent . Sed Iubsequentes Pontifices denuo receperunt, &ad hunc usque diem retinuerunt. Adeoque communis est Theologorum ' sententia, quod usus in rebus unico R -