장음표시 사용
321쪽
29ο , Caput XII. illicitus 'iuxta prop. 4o. ab Innocentio XI. damnatani. Ρactum legis commissoriar, & addictionis in diom, -- nuto tamen pretio, licitum est. Iomo. Venditio rescindi potest: I. mutuo consensu: u. propter laesionem ultra dimidium. 5: per restitutionem in integrum, Sua graviter laesus ex naturali aequitate per ossicium iudicis reducitur in eum statum & ius, in quo suerat anite sae Sionem. 4. per retractum. 5. per Mictionem, quae est rei suae ab.altero possessae recuperatio . Plura vide in, Inst. I. E. tom. I. g. 683. ω seqq. iΜ-o- g. III. Species quidam Emptionis & Venditionis est ''tivm moueopolium ρ quando unus vel pauci , exclusis aliis , Ven-ση '' dunt certum genus mercium: quod fieri potest vel ex privilegio Principis, vel coemendo merces ejusdem generis, Vel impediendo, ne merces ejus igna generis adv*. hantur. Μonopolium etiam est, quando plures inter conSpirant, non Vendere , Vel non emere aliqua , i nisi certo eretio. Quousque ΜOnopolium sit licitum, ex
sequenti Corollario patebit. t . . 'Reyοιῶ COroII. Praes. Imo. Monopolium ex justis causis a Prio- .un or cipe. concessum est licirum , dummodo justum pretium' .anonopolae laxent, quod datur ob magnas expensas, pericula, quae monopola subit. 2G. Quando unus, Vel pauci coemunt omnes sere merces ejuSdem. generis ii ut
inducant raritatem, & aucto pretio carius Vendant, pescant graViter contra charitatem proximi, & probabilius etiam contra justitiam conrmutativam, & tenentur ad restitutionem , quia pretio injusto vendunt, quod eu ipso augetur, si merces apud plures venales. non prOStenvastio. Qui vi, vel fraude impedit, ne aliunde merces advehantur, ut ipse solus cari 9s vendat, i peccat contra justitiam & tenetur ad restitutionem, quia ali injuste jure suo privat: si sine fraude, justo tamen pretia , peccat solum contra charitatem .ato. Qui inter se conveniunt non vendere, nisi pretio Supra summum, aut non emere, nisi insta infimum, peccant contra justitiam ,& tenentur ad restitutionem , qψia pretium est injustum . Si vero sine vi, vel fraude tantum conveniant non venis dere , nisi summo, & non emere, nisi infimo pretio, peccant solum contra pharitatem, quia pretium adhuc iustum est
tionis est Negotiatio, quando merces eo animo emun-
tur ut postea carius vendantur lucri capiendi gratia . ' , Negotiatio de se est licita ; lucrum enim, quod in negotiati 'ne tamquam finis intenditur, licet in rationu sui. non importet quid hone una, & necessarium, non ta- omen importat quid vitiosum, & virtuti contrarium.
322쪽
D irtesiisus Carrinalisus. Ergo ad finem honestum ii & necessarium dirigi potest, scilicet ad publicam necessitatem , ne vitae necessaria desint, & est quasti stipendium laboris . Negotiatio ta-rnen Clericis & Religiosis est interdicta, c. Decreυit, E.
88. o. fin. δε υiti son. 'CDr.'& in Trideiatino Sess. 22. i. de = formi & ratio est, neJClerici nimium impli- centus saecularibus negotiis. Coriali Prasi. imo. Lex prohibens Clericis negotiati O- se,. nem de se obligat sub mortali: licet excusentur, si non vuπιυν habeant habitum negotiandi, vel alio modo vitam sustentare non possint . udo. Clericis licet, empta pecora, & in praediis suis nutrita, vendere. stio. Γehedialis XIV. in nulla': ApostoIicae re itutis, interdicit ix. ricis cmnem negoriarionem , etiam sub alieno nomine, & stat Dii, ut negotia a lateis inchoata, & ad Clericos delata, statim dimittantur: si vero sine damno dimitti non possint, non continuentur sine licentia ordinarii: 8 contri venientium bona poenae spolii subjicit, & declarat, quod exemptia spolio , ad enecturn test2ndi, non intelliguntur exempti quoad bona perii laterdictam negotistic irem acquisita . ig. 739. Secundus Contractus onerosus, per quem do D 'minium in alium transfertur, est muturem, Seu ccn- είου tractus, quo rei alicujus numero, pondere, di mensura constantis dominium traia sertur in ali uin, cum Cnere restituendi in specie, & qualitate, tempore a mutuante praefixo . Schol. Mutuum ex eo dicitur, quod fac; at ex meo e. . tuum. Ad illud requiritur i. res sungibilis, quae recipro tir cana functionem admittit, ita ut si res ejusdem pectet yel ., uti loquuntur Juristae, ejusdem generis restituatur,
in individuo restituta censeatur. I. Deber esSe contractus obligans solum i nutuatarῖum ad restiti tendum, cum e contra mutuans per se ad nihil istneatur, nisi non repetere ante tempus conventum; qDO Sensu etiam a Pluribus Mota listis ad contractus bila ferales & onerosos res tur, maxime quia est quasi virtualis venditio pecuniae pro alia suo tempore reddenda.. g. 73' Obligationes mutuantis sunt: i. Ut tradat rem Oai.
sine vitio occulto. I. Ut non repetat ante tempus p tae- ,uis.I fixum. Obligationes vero mutuatarii furit: i. Tenetur mutui. reddere tempore praefixo. I. Tenetur de omni casu, utpote dominus rei. 5. Tenetur restituere sine damno mutuantis . CoroII. Praes. Imo. Materia mutui est rebulariter ali- so,bI qua .res, ipso usu principali, & quidem unico consum- vrentur
ptibilis, sive physice, sive moraliter, uti vinum, pecu - - με ma Sc. 2 o. Contractus mutui rei traditione perficitur,& res illa in dominium mutuatarii transit, cum Obliga-
323쪽
tione reddendi eamdem in specie. 5tio. In rebus mutuatis a pecunia diversis debet reddi eadem quantitas, seu mensura , siVe creverit sive d2creverit earum pretium, seu valor extrinSecus. Si quis tamen certo, vel probabilius sciat, pretium v. g. frumenti mutuati imminutum iri tempore redditionis praefixo, potest de praesenti pretio maiori, & coniequenter de reddenda majori quantitate ad aequalitatem pretii praesentis pacisci, licet stumentum usque ad illud tempus non sit servaturus. Si vero certo noVerit, praefixo tempore plus valiturum, non potest modo de majori illo pretio pacisci, nisi ob
damnum emergenS, si eo usque frumentum aSServasset,
quia tantum jus habet ad praesens pretium. DO. Qui mutuo dat pecunias, potest pacisci de praesenti valore , licet praevideat, valorem tempore redditionis imininu-tnm iri, quia jus habet ad praesentem valorem: honpotest autem de pecunia v. g. aureis in Specie reddendis pacisci, si certo sciat, eorum vulO rem tempore solutionis auctum iri, nisi ratione damni emergentis: secus seret, si dubitaretur de valore augendo vel minuendo. 5to. Filiusfamilias adhuc constitutus sub patria potestate mutuam accipiens pecuniam Sine conSensu patris, non tenetur sicuti nec ejus parentes ne quidem post mortem patris, nec post Suam emancipationem restituere ex Senatus consulto Macedoniano, etiam in
soro conscientiae, nisi habeat bona castrensia, vel publice putetur sui juris, vel pecunia sit expensa in utilitatem patris. Vid. Inst. I. E. toni. 2. g. 655. seq. g. 721. Quia in mutuo dominium rei transfertur in mutuatarium g. 7i9. , illud lucrum, quod ex mutuo
provenit, & accipitur, Vocatur Usura, quae est lucrum immediate proveniens ex mutuo tamquam 'debitum ex justitia, vel ex praetenso titulo benevolentiae, aut gratitudinis. Unde Contractus usurarius eSt, quo mutuans mutuatarium obligiat ad dandum aliquid pretio aestimabile ultra Sortem , solo titulo mutui. Schol. Usura alias est mentalis, quando quis lucrum velut debitum ex mutuo intendit, licet in pactum non deducat: alia est realis, quando signo, Vel pacio lucrum stipulatur, & dicitur lucratoria. Iterum usura alia est aperta, exeressa, & formalis, quando aliquid in contractu titulo mutui intenditur, & exigitur: alia est paI-ιiata, quando lucrum accipitur ratione alterius contractus, qui Viri ualiter mutuum in se includit. I. g. 722.Msura est Omnino illicita. Nam imo. prohibetur Jure Divino, juxta comnes Catholicos . Ps. i4. diicitur habitaturus in tabernaxulo Domini, qui non dedistpecuniam suam ad tisuram . Et Edreh. II. de usurario
324쪽
De Virtutibus Cardnalisus . 293
dic Itur: Non υλet; sed morte morietur. LAc. 6. Date mutuum, nihil inde sperantes. Ergo etiam nihil supra
silium, Sed praeceptum, docent patres: S. Ambrosius I. in Tob. c. 18. S. Hieronymus in EZech. S. Augustinus ep. ad IlI desae accedunt Concilia: Eliberitanum c. uo.
Aguthense c. 69. Lateranense II. c. io. Lateranense III. 'C. 25. Lugdunense I l. c. 26. &c. quae videri possunt in 'Summa Couc. Currane. noυ. edit. Idem Summi Pontifices declararunt: Urbanus III. c. Constituit, Io . de usu
Leo X. in Concilio Lateranensi. Ido. Usura lucratoria prohibetur a jure Canonico, in Decreto caus. I . q. 5. in Decretalibus, tit. de Usuris, in sexto Decretalium,& Clementi ais , tit. de Usuris. Jus vero civile, esti usuras non abrogaverit, non tamen approbaVir, sed tantum, majoris mali vitandi gratia, toleravit, & a jure Canonico in hoc correctum fuit. Stio. Usura lucratoria juxta communem Theologorum contra Abulensem etiam jure naturali est prohibita, & illicita, tum quia tollit aequalitatem, plus exigendo quam datum fuerit: tum quia contra jus naturae domino rem suam vendit; vendit enim mutuatario usum ipsius rei mutuo datae, qui tamen spectat ad mutuatarium , sicuti ipsa res: tum quia contra jus naturae idem bis vendIt: vel enim usurarius usuras accipit pro pecunia, & sic duplex pretium pro eadem re accipit , unum, cum sortem accipit, alterum, cum usuras recipit: vel accipit usuras pro uSu pecuniae, ,& sic vendit id, quod non existit, quia usus pecuniae a pecunia separatus nullus est ex ipsa intentione mutuantis , qui non dat pecuniam , nisi ad usum . Iv. Nihilominus ratione damni emergentis, lucri ces- ' 'Psantis , & periculi amittendae sortis , taliquid supra sortem ,Aseu usurae compensatoriae accipi possunt. Nam haec Omnia sunt mutuo extrinseca, & pretio aestimabilia; imo aequitas naturalis dictar, quod mutuatarius te neatur mutuantem benefactorem suum servare indemnem.& compensare illi damnum, quod mutuans incurrit, Vel merito timet ex mutuo dato. Unde etiam S. Conpregatio de Propaganda Fide, a Missionariis Chinensibus
requisita , an liceat consuetudo Chinensis , recipiendi ex mutuo So. pro Ioo. etiam sine respectu lucri cessantis,& damni emergentis; respondit, licere ratione periculi probabiliter imminentis ammittendae sortis : cujus decisionis authenticum exemplar Hurtado exhibet; quod Innocentius X. Approbavit. Schol. I. Dices I. contra I. partem. Deut. 23. dici- σήναπ- tui : Non faeneraberis fratri tuo ad AsAram . . . . Sed
alieno. Et c. 28. Faeneraberis gentibus: mcillis, o ipse
325쪽
rae illi Judaeis fuerunt licitae , Deo bonorum omnium Domino jus concedente in alienigenarum bona, sicut licenti m dedit, Egyptios spoliandi. Deinde usura in illa Christi parabola non approbatur, sed illius scopus
est, ut in bonis a Deo acceptis semper proficiamus, non cum pecunia', sed cum gratia accepta majorem acquirendo. II. Jus naturale permittit, ut homo pretium recipiat pro mutuo, ad quod dandum plerumque non tenetur. Resp. Μutuatio non est aestimabilis seorsim , a pecunia'; unde non potest aliud pretium pro mutuo, aliud pro gratia mutuandi facta exigi , , sed reddendo .muis tuum fit sufficiens recompensatio. lII. Pecunia prie ens,& numerata pr.estantior est absente, & numeranda : ergo pro illa data mutuo aliquid exigi potest. Rem. Praesens ' pecunia non est pretiosior futura , nisi adsit lucrum cessans, ratione cujus utique aliquid supra sortem accipi potest. IV. Argentum monetatum non disseri specie ab argento in vasa formato : sed licet accipere pretium pro
usu vaSorum argenteorum: ergo etiam pro usu argenti in monetas cusi. Hevi Argentum monetatum non quidem speete phusica, Sed tamen morali ab argento in . vasa formato differt; nam usus vaSorum argenteorum principalis non est eorum consumptio, & ideo usus e rum per locationem vendi potest, reservato dominio: usus Vero pecuniae est ejus consumptio moralis ; unde hic insus reservato dominio vendi nequit, cum non distinguatur a dominio omnino indepenuente, quod in mu- . tuo in mutua rarium tranSsertur. Vid. Cl. Ρ. Bichardana's. Conc. rom. c. 'MIν-- Schol. 2. DiceS L contra I. partem P c. μυiganti ,σtir obje- de usuris dicitur: Naviganti, vel eunti ad nundinas bis λ, mutuoni pecuui quantitatem pro eo, quod suscipia in x par . se periculum, recepturu3 aliquid supra sortem , usurarius est censendus. Rem. Juxta' multos mendum intextum irrepsit, & legendum est' usurarius uon est censendus. Deinde loquitur Pontifex de periculo communi,& ficto, vel si mutuans periculum sortis in se suscepit,
ad lucrum ex mutuo captandum .. Denique ait, cenSeri dum, id est, pr sumendum esse, in foro scilicet exteris no , usurarium, non Vero coram Deo , si merae suae indemnitati consulat : II. Fur non tenetur suid ultra rem ablatam restituere ob periculum eam amittendi. Rom. Fur non secit pactum cum domino de solvendo aucta- rio propter periculum, quod tamen secit mutuatarius. II. Mutuans paciscendo de auctario nequit quaerere suam
326쪽
De Virtutibui Cardinalibus . 295indemnitatem ; nam si recipiat sortem, est indemnis ;si non recipiat, nec auclarium recipiet: ergo illusorie agit. Iiesp. Mutuans si sortem sine ausario recipit, non servatur indemnis, quia nil recipit pro periculo, quod antea erat pretio aestimabile, & pro quo ei auctarium tunc pactum debetur. IV. Si licet prospericulo sortis accipere auctarium, lirebit etiam pro periculo hujus auctarii, & sic in infinitum; imo ratione hujus
periculi excusarentur Omnes usurarii, cum Semper Sors,
maxime pauperibus data, periclitetur. Rem. Unico auctario totum periculum compensari potest; imo, si liceret quid pro periculo auctarii exigere, brevi deveniretur ad periculum rem leve, quod nullo pr tio dignum
foret. Periculum autem debet esse verum, probabile & prudenter aestimatum; & pauperibus eleemosyna, vel mutuum sine auctario dandum est. Sohol. 5. Quaeritur, an montes Pietatis sint usurarii. Montes Est autem Mons Pietatis perariuin publice constitutum ad mutuandum indigentibus, ea lege, ut pro mutuo :- , ipsis dato pignus relinquant, & determinato tempore eeant aan uiuum restituant, recepIO pignore, & insuper qui modicum pro sustentatione officialium solvant: si autem statuto tempore mutui solutio non fiat, pignus distrahi possit, ut dςtracti sorte, & exiguo augmento , reliquum mutuatario restituatur. Hi Montes Ρietatis non sunt usurarii; approbati enim sunt a Leone X. & inter alia pia loca recensentur a Tridentino .sbaa. 22. de res. c. s.
Et ratio est, quia in illis nihil exigitur titulo mutui, sed tantum titulo sustentationis Officialium, & damni, quod alioquin Monti emergeret, qui tamen pro bono
communi erectuS eSt. . Coroll. Pras . Imo. Titulus primus, ratione cuju3 aliquid ultra sortem exigi potest, est damnum emergeus, quod mutuans patitur ratione rei mutuae datae; V. g. si ' mutuans egeat Pecunia sua ad emenda necessaria fami- liae suae, quae modo vilius emere posset, & ratione mutuarae pecuniae postea carius emere debet. Alter titulus, .eSt Iucrum cessans, quQd mutuani certo, aut probabi. lissime fuisset consecuturus, si pecuniam suam mutuam non dedisset. Tertius titulus est periculum sortis amittondae ex dictis, scilicet, si absit intentio lucrandi ex mutuo, si periculum verum, & gravibus rationibus innixum sit, si hoc periculum charitatis leges erga pauperes non laedat, quibus gratis Subveniendum est. 2G. iit praedicii tituli auctarium ab usura excusent, requiritur I. ut mutuatarius expresse moneatur de damno, si-
327쪽
plus exigatur,. quam Valeat damnum in aestimatione ptu dentum vide litteras Encyclicas Benedicti X l V. t. i. μιIliarii . 5tio. Licet minoris emere chirographum , V. g. a oocia florenorum, quod creditor aegre, nec integrum extorquere potest; emptor vero Ob gratiam, qua apud debitorem valet totum accipit: quia tale debitum dis ficultatibus Obsessum re vera minus valet, & emptor ob sallaciam gratiae, etiam periculum subire debet : pre lium tamen minus debet esse justum pro rata spei in uno, & dissicultatis in alio : ipse tamen debitor hoc de bitum emere potest. Do. Non est licitum mutuanti ali-4uid supra sortem exigere, si se obliget ad non repetenisam Sortem usque ad certum tempus, juxta propos. 42. - ab Alexandro VII. damnatam, quia hoc daret ansam usuris palliatis. 5to. Nec licet aliquid ultra sortem extingere ob majorem aestimationem pecuniae praesentiS, quam futurae, juxta propos. 4s. ab Innocentio XI. damnatam SchoL i. . Item illicitus est contractus Μohatra ex damnatione prop. 4o. ab Innocentio XI. quia est palliata usura g. 7I5. Schol. 2. . Item committitur usura, quando ultra sortem aliquid exigitur tamquam debitum ex benevolentia, & gratitudine, juxta prop. 42. ab In nocentio XI. damnatam, quia hoc auctarium praeci elaret ex mutuo; aliquid autem sperare . sine pacto non
est illicitum, quia haec spes non impedit liberalem dc
nationem . 6to. Usurarius tenetur ad restitutionem: accipere autem mutuum ab usurario jam parato ad usurasy ob propriam necessitatem, licet. 7 mo. Poenae USU- rariorum notoriorum sunt: I. Ipso jure sunt infames :c. Infames, cau. 5. 7. prohibentur a SS. Eucharistia& Ecclesiastica sepultura : Testamenta sacere non POS-- . Sunt: c. In omnibus de usur.
c/Mur g. 725. Tertius Contractus Onerosus est Census, qui sui4 r est contractus, quo quis sibi pro certa pecuniae Summa emit jus, ex re, vel persona alterius percipiendi annuam
o --. . Schol. Census dividitur I. in reservatiυum, quando pι.a r quis rem suam alteri vendit, reservata sibi annua pensione ex re illa praestanda: & in consignatiuum, quan
do quis dominium rei quidem retinet, interim tamen consignat jus exigendi, & percipiendi ex ea annuam pensionem. Census consignativus alius est realis, qui incerta re fructifera v. g. agro constituitur: alius est 'ersonalis, qui in certa aliqua persona Obligante se ad annuam pensionem ex arte sua, vel aliunde praestandam constituitur. 2. Census ratione temporis dividitur in perpetuum , qui ex se in perpetuum durat, estque vel reHA
mi bilis , qui restituto pretio redimi potest: vel irredi
328쪽
Des Virtuti btis CardinaIllus. 297 mi lilis, qui redimi non potest: & in temporalem, qui
tempore absolvitur, eoque Vel determiniso, V. g. intra Io. annos. Vel Indeterminato,a v. g. ad Vitam unius hominis, vel duorum; di hic etiam vocatur υitalititis. g. 24..Census realis est licitus. Hunc enim approba - COHων runt Martinus V. & Callistus II l. in Getr . l. 5. r. 5. Et ratio est, quia in emptione census realis occurrunt ' omnia ad legitimam emptionem & venditione morequisira , scilicet consensus, merx, & pretium ; licet enim fructus succedentibus temporibus percipiendi pretium ex cedant, hoc tamen pretium injustum non esticit, ut pote quo non emuntur pensiones annuae, sed jus ad illas, quod minus valet, eo quod sit variis periculis obnoxium. Et quia etiam aliae venditiones cum conditione redemptionis praesertim ad arbitrium venditoris sunt licitar g. i 6. Schol. ; ideo etiam census realis, cum pacto redimendi ex parte venditoris, licitus est.
Solol. I. Dices I. Emens censum realem inteΠdit lu- totouncrum ex mutuo, quia dat mille, ut habeat annuatim 5o. rur o ς- adeoque Post 40. annos duo millia: ergo est usurarius. σες 'Resp. Emens cen Sum abdicat a se Sortem, quam repetere nequit, quod non secit mutuans, adeoque non est mutuum; & Censuista hic non est usurarius, Sicut nec
ille, qui dum emit agrum, successu temporis plures fructus recipit, quam pretium agri valeat. II. Jus, quod dicitur vendi, in censu non extat bergo non est Vendibile. Ilesp. dus illud non extat sub nomine census , bene vero sub nomine iuris percipiendi fructus ex re sua. Ex nis etiam probabiliter insertur, censum realem: utrinque redimibilem esse licitum , cum nullum mutuum hic Subsit . sed natura emptionis & venditionis observetur. Schol. 2. Census personalis tam redimi bilis, quam ir- An eo redimibuis ex parte venditoris tantum, spectata natura βυβ I ς
sua, probabiliter est licitus, quia super personae industria constitui potest obligatio solvendi partem lucri annui, sicut etiam fit in Decimis personalibus: certe Sola hic emptio cum pacto retro vendendi occurrit, & nullum mutuum. S. Pius V. in Bulla: Ctim omnis, requirit quidem ad censum rem immobilem, & frugis eram:
Verum census. personales fari non vult, ad evitandum usurae periculum . Census vero personalis utrinque redimibilis super personae industria constitutus, probabiliter quidem defendi potest, quia aliis etiam emptionibus pa-eium ad ici potest, non solum ad nutum venditoris re- crinendi, sed etiam ad voluntatem emptoris reVendendi, ubi nullum mutuum intercurrit; interim tamen hic cen-Sus periculo usurariae intentionis non caret. Eodem mOdo, licet census realis utrinque redimi bilis cum pacto
329쪽
usi' ' i. caput XII. assecurationis probabiliter defendi possit, quia etiam in
aliis.contractibus, i v. g. commodato &e. pactum adjici potest, ut periculum rei ad commodatarium &c. specter , , licet eorum nutura requirat, ut Spectet ad commodantum : ergo et iam contractui censuali utrinque re
dimibili reali, & personali pactum assecurationis addi
potest, ut si res censualis pereat, damno venditoris pereat; & venditor obligatus sit, censum reStituta Sorte redimere, modo haec obligatio venditori compensetur, vel pretium census augendo, Vel pensionem minuendo . Interim tamen etiam' hic census ab Omni periculo usu- irae non omnino liber est. Vid. Benedictum XIV. de Θ-
Solol. 5. Census Germanicus, pro Ioo. florenis mutuo datis, 5. florenos solvendi, est licitus. I. Quia respubli- ἰca ob dominium altum rerum, & bonorum ad privatos , pertinentium ex causa bonum publicum concernente di Sponere potest, ut non quidem ex mutuo, sed alio titulo, v. g. boni communis, Statuti &c. lucrum modera tum mutuanti obveniat: ergo illi ultra sortem 5. flore-nor de Ioo. datis concedere potest, quod etiam de sa- ,
s. In praescriptione dominium rei ab uno in alterum a lege ob dominium altum transferri potest f. 692. D eringo etiam in Censu Germanico . Causae autem publicat utilitatis sunt: evitatio litium ob lucrum cessans r iacilitas obtinendi nautuum: subsidium ex hoc censu perSo nis miserabilibus, Ecclesiis &c. proveniens: transuillitas conscientia 1 ptiesumptio generalis lucri cessantis, vel :alterius justi tituli, uti periculi amittendae sortis p quae Pyraesumptio manet, licet cesset in quibusdam casibus Particularibus. Non obstat Ι. quod Census Germanicussit usura lucratoria, & respublica non possit imponere onus subditis, nisi aliunde compenset: ergo est illicitus. Resp. Usurae ex titulo mutui solum pronibentur i non vero ex alio titulo boni communis, statuti &c. & compensatio fit reipublicae, in cujus bonum Census Gemam- ι , cus cedit ob causas assignatas. II. In praescriptione antecedenter ad statutum Principis adest bona fides, & sic ibene inchoatur: in Censu vero Germanico antecedentet ad statutum Principis adest mala fides, quia est usura. Deinde in praescriptione possessio Tei alienae subest do-ἰ minio alto Principis; in usura vero lucrum ex Ie sterili, & pecunia non subest; unde hic census a republica . Solum toleratur, non Vero approbatur. Nesp. Etiam in praescriptione antecedenter ad legem non acquiritur dominium rei, sicuti antecedenter ad statutum Principia .i
330쪽
De Viritisistis Cardinalibus. non acciperetur Census Germanicus. rieinde non minus possessio rei alienae, quam lucrum illud est sub dominio alto Principis, quod ad iomnia bona. .rtunae se extendit. Quod vero respublica Censum GermMilimni adpro-het, patet ex praxi tribunalium censum lamc creditoribus adjudicantium; imo ipsa respublica eum suu ti. III. Recessus Imperii praesumunt lucrum cessans l alium justum titulum: ergo hoc cessante, Censui GUrmanico non . patrocinantur. Resp. Recessus Imperii sun&nt se in praesumptione generali, & in bono, publico, quae non cessant in casibus particularibus, licet cesset praesumptio. IV. In Evangelio dicitur: mutuum date, nihil inde sρθ-rantes. Lem. Christus quidem exegit tantam charita-ptem, ut Christiani gratis' dent mutuum& omnes usuras ratione mutui prohibuit: sed cum hodie frigescat charitas, ut gratis dare nolint; hinc ex causa publica. pro conservatione reipubli T & commerciorum salva conscientia, Census Germanicus a republica statutus sustineri potest, dummodo laxa non excedatur. Coroll. Praes. Imo. Ut Census' sit licitus, & justus, re- a. ιι quiritur, ut census realis constituatur in re fructifera, otio tirquae subtractis laboribus; & expensis sufficiat ad solven-ὐMus. das pensiones: item ut pretium census sit justum, non exorbitans a lege, consuetudin', & judicio prudent mn:& ut pereunte re censui subjecta, census cesset. Aliae conditiones in Uxtrat. Μartini U. & Callisti III. ac in Bulla S. Pii V. Cum Onias, requisitae, non sunt in Germania Omnes receptae. Ido. Census Germanicus est quidem licitus; saepe tamen in particularibus casibus cnaritas laedi potest, si pauperes per lucrum solvendum ad inevitabilem mendicitatem redigantur, quo casu quis lucrum exigere non posset. Vid. Inst. I. E. tom. 2. g. 697.
g. 725. Quartus Contractus onerosus est Cambium, ' cam seu contractus, quo fit permutatio pecuniae pro pecunia, . um cum aliquo lucro ultra sortem. νυDi Sehol. Cambium aliud est reaIe, seu permutatio pecuniarunt, legitima servata aequalitate inter datum , & pua acceptum: aliud est siccum seu fictum, cui nullus inest titulus lucri, seu auctarii captandi, quod tamquam usurarium damnatur in Bulla S. Pii V. Cambium reale aliud
est manuale, sere minutum, quo pecunia unius sermae, aut materiae permutatur cum pecunia alterius formae, vel materiar; uti argentea cum aurea, nova cum veteri : aliud est locale vel per litteras, quando permutatur pecunia praesens pro distante, aut distans pro praesente, sive quando pecunia datur in uno loco , ut reddatur in