장음표시 사용
61쪽
praemium vel poenam essentialem. Ita colligitur Primo ex S. Scriptura, quae non minus laudat, & redarguit , quae quis sincere iacere voluit, quam si de facto ea secisset . Sic Gen. 22. benedixit Deus Abrahae, quia non pepercit filio suo unigenito propter Deum, licet actu filium non obtuleritu Sic Matth. 5. dicitur: Omnit,
qui υiderit mulierem ad concupiscendam eam , jam moechattis est eam in corde suo. Hinc S. Bernardus ep. 77.
Quid planius , quod υoluntas pro facito reputatur, tili
factum excludit necessitas r Sectindo actus externus nullam habet bonitatem vel malitiam intrinsecum mora lem , sed est tantum bonus , vel malus denominative extrinsece a bonitate vel malitia actus interni, qui solus intrinsece liber est g. 452. , cum e contra actus es eternus despotice subjaceat imperio voluntatis sine ulla
indisterentia sibi propria g. 4is. Schol. 6. P. Ergo cum moralitas in Jibertate 'fundetur g. 455. , non habet
moralitatem intrinsecam ad praemium vel poenam essentialem ; alias toties quis hoc praemio spoliari posset , quoties ab actu externo impediretur . . I. ActuS tamen externus addit interno aliquam bonitatam vel malitiam in Ordino ad praemium, vel poeuaris accidentalem. Νam in actu externo est specialis difficultas, v. g. in Martyrio tolerantia mortis: ergo ei corurespondet aliquod praemium, non essentiale n. I. λ: ergo accidentale , scilicet laureola g. 4ro. t. I. .
Sohol. r. Scotistae videntur velle , quod actus. externus augeat praemium.& poenam essentialem , Ι. quia S. Augustinus I. IS. de Trin. c. 5. ait: Mala υoluntates q&isque miser incitur, sed miserior potestate, qua deside-rtam malae υoluntatis impletur. Desp. Actu externo peccati semper fit homo miserior; hic enim hebetat sensus , auget propension ad malum , generat scandalum inducit obligationem l restituendi, & subjicit eensuris. II. Si actus externus nil essentiale confert, tantum bra tiar recipiet qui Μartyrium, Sacramenta, & jejunium desiderat, quam qui actu illa suscipit; quod salsum est . Item Christus nobis non plus praestitisset mortem Subeundo, quam volendo mori. Item qui volet tantum placere Deo, quantum Beatisssma Virgo N omnes Sancti, tantum merebitur, quantum illa & illi: inio qui volet. Deum infinito amore prosequi, vel infinitis pauperibus stipem dare, infinite merebitur; quae omnia falaa sunt. Resp. MarWrium ex singulari Dei privile gio, & Sacramenta ex institutione sua plus prosunt ex Opere operato, Si actu suscipiantur. Seria jejunandi v
luntas non minus gloriae ESSentialis meretur, quam a
ctuale jejunium; interim per hoc opus poenale homo S
62쪽
. De Aggus fumanis. grtisfacit, & diutius actum internum continuat. Item si specletur valor, unico quidem Christi actu redimi potuis-Semus, quia Omnos ejus actus infiniti valoris fuerunt t. i. g. 256. cum Sehol. posita tamen Dei ordinatione necesSe fuit, ut actu moreretur, quia per ejus Sanguinem opus nostra: redemptionis consummari debuit. Buisus, ut quiS tantum placere vellet Deo, quantum
Beatissima Virgo , & omnes Sancti, deberet tot, & tam intensos aetus elicere, quot, & quantos illi elicuerunt& tunc si opera externa ponere non POSSet, tantum di
quantum illi mereretur; quod sane vix fiet. Idem dicendum de voluntate amandi Deum infinite, vel infinitas cisis yy erogan si , quae voluntas est de rebus impossibilibus . III. Opus externum secundam se prohibi Ium
est, & quidem distincto praecepto , quo ejus desiderium
prohibetur: imo tenemur ad imi externum in Consessione. exprimere. Resp. Opus externum ideo prohibetur, 'quia re ipsa malum est, & variis eflectibus obnoxium , , quae in actu interno non Occurrunt. Item actus externus in Confessione explicari debet, ut declaretur gradus malae voluntatis, & congrua media applicentur, & quia1nducit cenSuras, & OnuS restituendi. IV. Damnata est haec A bail lardi propositio : Nos vero dicimus, quod sola υoluntas a Deo Hernaliter remuneratur sive ad bonum. T sic. mulum; nec propter opera pejor vel melior effcuu= homo, nisi forte, dum operatur, in aliquo ejus voluntas augetur. Resp. Supposito, quod haec sit propositio Abail lardi, erravit ille, quia docuit, opera e thura
prout ab interna voluntate procedunt, esse ad Salutem Inutilia, iueoque eos, qui exterius bene Operari possunt, ad hoc non teneri; . quod nos damnamus: nam Opera externa praecipiuntur, & persecta non est Volun-Ia S, quae non operatur, dum potest, cum bonitas interna tu externa consummetur & perficiatur . Schol.. 2. Eventus ex Opere sequens praevisus, & ali- Gai quo m0GO intentus , addit gliquid ad bonitatem, & ma- ςVς' ' litiam moralem, Sive per se , Sive per accidenS Sequatur; quia melior, vet. pelor est voluntas ejus, qui Praevidens, & Intendens multa bona, vel mala ex Opere suo
Secutura, illud facit, quam si nihil horum intenderet. Quod Si igitur eventus hic per se sequatur, & si non Sit praeviS , nec in se volitus, ad bonitatem, & mali- iam aliquid addit, quia implicite & virtualiter est VO-lIUS. bi Vero nullo modo sit intentus, & omnino per accidens sequatur , nihil addit, quia hoc modo eventus 'uGaIVΠIS 'Dluntarius. Dirigat ergo actus nostros In eneplacito suo omnipotens Deus, qui est ultim v. Gmnium rerum Finis.
63쪽
, De Consolentia oe Legibus .f. 44o. Regula morum & actuum humanorum duplet
est: alia interna, scilicet Conscientia : alia externa , .nempe Lex. Conscientia est judicium actuale practicum dictans, quid in particulari sit faciendum vel omittendum . Unde Conscientia distinguitur a Smnderesi, qua est habitus intellectus nobis naturaliter inditus, qui versatur circa prima principia practica : Quod tibi nouPmaee, υis fieri, alteri ne feceris: & a Prudentia universali , vi' quae est habitus insuetus vel acquisitus , qui ex primis principiis practicis deducit conclusiones universales, V. g. non debemus alteri sacere, quod nobis fieri nollemus rsed nollemus rem nostram surripi: ergo non debemus rem proximi surripere. Conscientia denique subsumit: Atqui haec pecunia usuraria, est res aliena: et go ab ea manus cohibere debeo. Est igi rur Conscientia ultimus prudentiae particularis actus & conclusio, quae ut recta sit, praemissas veras supponit . , SchoI. Conscientia varie dividitur. i. Ratione sui seu judicii, quod fertur, dividitur in praecipientem, dicta tem aliquid esse de praeceptor consulentem, aliquid esse de consilio: & normittentem, aliquid esse permissum. I. Ratione objeeli dividitur in υeram, rectam , seu fuinam, si judicium de honestate vel turpitudine actionis bonum, seu verum sit: & in falsam, erroneam, Seu malam, quae salso de bonitate, & malitia adsonis judicat, bonum malum, & malum bonum habens. Haec vel eSt υincibiliter erronea, ex errore, qui expelli potuit,& debuit; vel inυincibiliter erronea, ex errore, qui ex pelli non potuit. 5. Ratione principii, & assensus, conscientia alia est certa, si certum vel evidens sit de actionis bonitate, vel malitia judicium : alia est conscientia dubia, quando quis ita judicat, aliquid esse licitum , ut simul judicet, posse esse illicitum unde in eo reperitur haesitatio, ae indeterminatio mentis, judicium suum circa utramque contradictionis partem suspendentis, &neutri parti assentientis. Μens autem Suspensa manet, vel quia rationes aequalis ponderis pro utraque parte habet , quibus in aequilibrio continetur , & tunc dicitur positise dubia; vel quia nulla ei assentiendi, vel dissentiendi ratio occurrit, & tunc dicitur nesciens, vel ignorans: quando Vero manet suspensa ex desectu sufficientis motivi, tunc dicitur dubia negatise. Dubium hoc vel mere speculatisum est, quod versatur circa rem Secundum se sine cdcumstantiis conSideratam, v. g. ad
64쪽
x De conseisntia oe Legilus. 33
valeat Baptismus in nomine Jesu collatus: vel est pra. Hictim , quod versatur circa rem hic & nunc exercendam, v. g. an licitum sit mentiri: si dubitetur de operatione generatim , praescindendo a circumstantiis particularibus, vocatur dubium specuIative practicum , v. g.
an liceat die festo pingere: si vero dubitetur de actione particulari hic & nunc exercenda, dicitur practice practicum , v. g. an liceat mihi in hoc festo pingere . Adtonscientiam dubiam revocari potest conscientia perplexa, qua mens judicat, committi peccatum , quaecumque 'nrs opposita eligatur, quarum tamen una necessario eli enda est. Alia conscientia est probabilis, quae fundatur in opinione probabili . Est autem opinio actus intellectus , qui sertur in unam partem contradictio nis , cum formidine, ne altera sorte vera sit. Ohinio vero probaῖiIis est judicium ex se quidem fallibile, nixum tamen absolute & comparative gravi motivo , csuod virum prudentem ad assensum movere possit: si pluribus motivis grI-vioribus nitatur, dicitur opinio probabilior: si levi ino-tivo assensum non merente nitatur, dicitur tesnti rerprobabilis: si rationes petantur ex natura rei, dicitur intrinsece probabilis: si ab auctoritare gravium virorum, .aetrinsece probabilis: si circa objectum probabile non spectata praxi versetur, dicitur specu ime probasilis est circa praxim, practice probabilis. . Ratione subjecti
conscientia eSt tenera, quae Sollicite cura ν, levia etiam vitare peccata: alia Iaxa, quae neglectis minoribus gravia solum vitare curat: alia pharisaica, quae magna parvi, parva magni aestimat: alia cauteriata, per quam operans ob depravatum animum non curat instinctus honestos: alia scrupulosa, quae apprehendit & timet exinani ratione, peccatum alicubi esse, ubi non est. Schol. 2. RUrSus conscientia antecedens est judicium de honestate & inhonestate actionis necdum patratae: consequens de actione jam patrata . Coscientiostis ille dicitur, qui conscientiam rectam Seu ducem rationem sequitur nec turbulento affectuum concursu in agendo sedeterminari patitur . Excusatio conscientiae est, quando
conscientia consequens cum antecedente consentit. Accusatio conscientiae est, quando consequens cum antecedem te non concordat. Morsus conscientiis est taedium ex dissensu conscientiae antecedentis cum consequente ortum;
qui morsus per aliquod remedium ab intellectu tolli nequit ; impossibile enim est , quod conscientia consequens
ab antecedente dissentiens simul cum ea consentiat. Somnus conscientiae est desectus conscientiae antecedentis cum consequente in homine ex consuetudine agente , qui
neque, quid agendum sit, perpendit, neque actione jam Schram Instit. Theol. Tom. II. C
65쪽
34 . caput Ix patrata, quid actum Sit, considerat: cum vero ob ra dium ex actionibus jam patrat' subortum, ad agnoscen
dam actioni in patratarum malitiam adigimur, Conscientia eυigilare dicitur. Sopire conscientiam dicimur, cum cogitationes nostras ad ea dirigimus, quae actionibus suspectis qualemcumque rectitudinis speciem conciliant. Tranquillitas conscientiae est immunitas a taedio, quod e vravis abionibus subnasci potest. Custoai' conscιentια est cura de rectitudine & certitudine conscientsae. Demianue contra csnscientiam agit, qui licet actionem aliquam sub omnibus singularibus circumstantiis malam Judicet eam nihilominus Suscipit. . . is. ista Conscientia recta, seu vera praecipiendo VeIprohibendo obligat voluntatem ita ut peccet, si Illam non sequatur . Patet hoc Primo ex Illo aci Bom. I Omne autem, . quod non est ex fide, peccatum est rubi Apostolus non loquitur de ilae supernaturali; nam draemisit: Oui discernit, si manducaverιt damnatus est, quia non est ex fide. Palam autem est j quod qu . non manducaret ex fido Supernaturali, non ideo peccaret, aut damnaretur t. I. g. 547. ).', unde conSCIe
tiam intelligit, uti interpretantur. S. Chrysostomus ψS Ambrosius &c. & constat ex ipso contextu; loquit ut enim ibi Apostolus de esu ciborum e qui per se mali non erant, Sed quos quidam malos & immundos os prohibitionem Legis Mosaicae putabant, & dicit Si quis discernit inter cibosy &, quos reputat in
mundos, manducat, peccat, quia non agit ex fide, ia est, ex conscientia: sthc praemisit: Nihil commune periosum: id est ex Se immundum, uis es, qui existImat , quid commune esse, illi commune est. Quare licet S. Augustinus I. 4. cynf. Iul. c. 5. intelligat Apostolum de fide supernaturali, nostrum tamen sensum non negat. Et ideo c. I 3. de restit. spes. dicitur: Qui tirae contra conscientiam, aedificat aa gehennam. oecundo voluntas peccat, si in operatione non sequatur Suam
regulam. Sed conscientia intesiectus recte praecipiens, vel prohibens est proxima regula voluntatiS. OperantIS,& moventis alias potentias ad operandum g. 4i, Schol. I. , & intimat nobis Legem Geternam . Ergo voluntas peccat, nisi eam Sequatur. Conscientiam vero tan--D consulentem Sequi Semper non tenemur . . .
ga. i. Conscientia in vincibiliter erronea praecipiens, vel prohibens obligat nos, tum ne contra eam, quamdiu non deponitur. operemur; tum poSitive, ut juxta eam Operemur. Nam Primo, siae Rom. 14. V. 10. . ac
66쪽
ρθ--une esse, iIli commune est. Sensus est: Scio ses, tus gratia D. Jesu, qui nos a jugo legis Μosaicae liberavit, nullo cibo veluti immundo nos inquinari, praeterquam si quis existimet, aliquam eScam, v. g. carnem suillam, etiam nunc immundam esse; talis enim esca illi immunda, & illicita erit, propter errantem conscientiam. Secundo, qui habet conscientiam . invincibiliter erroneam, bona fide judicat, existere legem Dei praecipientem. Ergo cum voluntas seratur in objectum, prout ab intellectu proponitus ; Si proponatur ut praeceptum, vel prohibitum, voluntas debet, illud facere , vel omittere; alias enim, Si contra hoc dictamen Operetur, contemnit Deum Legislatς rem atque , ac si re vera lex illa existeret; sicuti e converso, si huic dictamini consormiter agat, Dei auctoritatem reveretur. 2. Conscientia vero vincibiliter erronea non obligat, nec eam sequi licet: quia agens juxta conscientiam hanc , siaenita quam poteSt, & non vult. deponere, errat voluntarie 'f' - - g. 4sto. Schol. i. ) : ergo actio vel omissio, quam contra praeceptum ex errore indirecte Voluntario commit- auia..
tit, ei ad culpam imputatur g. 429. 457. .
3. Quamdiu autem non deponitur conscientia vincibiliter erronea, non licet contra eam agere; nam . nun- eamen quam licet agere contra conscientiam sive rectam g. 4 id, ρ' sive erroneam n. r. . Igitur talis homo, licet stante conscientia erronea non possit effugere peccatum, & iam
necessario peccet necessitate conSequente, absolute ta-HEer
men, & antecedenter necessario non peccat; quamvis enim hanc conscientiam nec sequi debeat, nec contra eam agere, potest tamen, & debet eam deponere, cum error vinci possit, & deinde Operari. Selol. Non obstat dictis I. quod non possit assignari risisti, lex obligans ad sequendam conscientiam erroneam. Nest . νυν obse obligat vi Legis naturalis, quae vetat agere contra ici, his ς quod putatur a Deo esse preteceptum imo licet conscientia errans re ipsa non intimet legem aeternam, putatur tamen, eam intimare, crediturque a Lega Divina derivari. II. Sic posset quis putare, Amare Deum esse peccatum, adeoque eum amando peccare. Item inferior non peccaret non obediendo Superiori , dum erronee putat, eum illicita praecipere. Resp. Implicat putare, Deum non amandum esse, quia amor est inclinatio in bonum , quod summum Deus est . . 'salis subditus debet suam conscientiam deponere , . quia vincibilis est; si vero sit in vincibilis, eam sequi tenetur.
Corollar. Praes. imo. Agens contra conscientra rn pec cat mortaliter, vel venialiter in ea specie peccati, prout 'MUconscientia uictaverit contra hanc vel illam virtutem . -
67쪽
mdo. Illi, qui ordinarie a gravioribus peccatis abhorrenti', si agant contra conscientiam dictantem, hoc vel illud esse peccatum, & plane abstrahant, an sit mortale; vel
veniale; videntur solum venialiter peccare, quia praesumuntur se solum determinare ad levius: si vero ita sint comparati, ut tamen velint agere, sive sit veniale, sive mortale, vel si studio negrigant veritatem inquire-re, ne cogantur abstinere; peccant graviter, quia periculo mortalis se exponunt. otio. Qui contra conscientiam erroneam Opus omittit, graviter peccat, si ad exequendum praeceptum vires habuerit. 4to. Consessarius per se loquendo ut medicus spiritualis debet monere poe-initentem laborantem etiam errore in vincibili: per accidens vero & potissimum in impedimentis Matrimonii, uti notat lil. Ι). Godeau, subinde dissimulare potest ; quando
ex monitione fructus non speratur, obstat Scandalum , &imminet periculum, ne poenitens hucusque materialiter peccans, neglecta admonitinne incipiat peccare fornia liter. 5to. Si Vero Consessarius advertat, conscientiam erroneam poenitentis esse gravi fer culpabilem: vel si poenitens erronee credat, esse mortale, quod nullum, vel leve peccatum est, & vicissim: vel si ex dissimulatione grave damnum pomitentis, proximi, aut commu- munitatis, vel nullitas Sacramenti sequeretur vel si ipse poenitens dubitet, aut interroget, moneri debet, iut conscientiam erroneam deponat. 6to. Conscientia consequens actionem praeteritam nec bonam, nec malam, 'reddere potest: hinc peccata olim commissa explicanda
Sunt non secundum judicium, quod nunc quis de illis habet, sed secundum illud, quod habuit, quando peccaVit. Itimo. Ut Consessarius sciat, Mn poenitens lab Tet conscientia erronea invincibili , vel vincibili, interroget poenitentein, an in actu aliquam indecentiam ad- v terit : an suspicatus fuerit, subesin peccatum, vel peccandi periculum: an couscientia dictiaverit, interrogandum esse Consessarium: an interrogationem ex verecundia vel metu, ne cogatur abstinere, neglexerit: si affirmet, censeri potest, errorem suisse culpabilem.
ebia g. 443. L Nunquam licet operari cum conscientia pra-ocnoion. rece, dubia: ideoque peccat, qui dubitat positive, aut Mio it - negative, an actio sua sit licita, vel illicita, peccatotiaz emsdem speciei, & gravitatis, de quo dubitat, si stan-
stadii. te dubio operetur. Primo enim, quod fit ex conscientia dubia de honestate actus, non est ex fide, seu perSuasione, quod sit licitum & honestum : ergo est pecca-
tum f. 4 i. ). Secundo. Qui exponit se periculo proximo peccandi, hoc ipso peccat, quia in moralibus se ex nere periculo faciendi, & sacere idem sunt: EeeL 5.
68쪽
Our amat periculum, in illo peribit. Sed dubitans e ponit se periculo peccandi: ergo peccat: quia interpre.
tative vult peccatum, & ita animo comparatuS est, ut licet sit peccatum, tamen ageret. U2. Cum conscientia vero speculative dubia, licet operari, dummodo operans practice prudenter judicet, se hic & nunc licite operari; deposito tamen per principia aliunde tuta & vera dubio. Sic Primo, Davus I. Reg. 21. prudenter judicavit propter extremam necessitatem famis, licitum sibi esse, comedere panes propoSitionis, licet 1udicio speculativo sciverit, laico hoc non licere :ergo si cum judicio speculativo de inhonestate actionis stare potest judicium practicu in prudens de ejus honestate , multo magis stabit cum dubio speculativo. Hinc c. Dominus , de sec. nupt. mulier, quae bona fide contraxit Μatrimonium, si postea dubium de ejus valore superveniat i in particulari prudenter judicare potest , licitum sibi esse, reddere debitum. Secundo, regula
actionum nostrarum non est notitia speculativa, sed practica: ergo speculativum deponi, & judicium practicum
CoroII. Praes. imo. R egulae pro deponendo dubio juris esse possunt: I. Sequendo opinionem gravi iundamento innixam .. 2. Melior est in dubio conditio possidentis, maxime in materia justitiae, si res bona fide possideatur, & verit is orto dubio deprehendi non possit. 5. Auctoritas virorum doctorum , exemplum bonorum , tolerantia Legislatoris , consuet udo Ecclesiae , & praxis tri bunalium Ecclesiasticorum . udo. Regulae pro deponendo dubio facti, sunt: i. In dubio factum imis praeSumitur, sed demonstrari debet. I. Quando aliquid factum est, v. g. Missa audita , & dubitatur de accesῆorio , v. g. de attentione, prae 3umptio est pro valore actus . 3tio. In dubio de existentia legis, libertas est in possessione: si vero dubitetur de cessatione legis, lex est in possessione, quia ante dubium I libertas, & lex certa fuit. 4ro. in dubio facti attendendum, pro qua parte stet oraesumptio juris & sori externi, scilicet quae onus proandi in aliam rejicit: sic in dubio, an voto satis- seceris , possessio est pro voto, quia onus probandi tibi incumbit: eodem modo teneris confiteri peccatum, de quo dubitas, an consessus fueris, . vel an sit mortale, vel veniale. Si vero dubites, an Votum emi-Seris, an tantum propositum seceris, non es oblisatus: si autem dubites, an animo te obligandi promiseris, praesumendum est, te ita promisisse, quod ordinarie
fit. Si dubitetur de sufficienti deliberatione, illa in adustii Prmmitur, &, in iis, qui post septennium votum
69쪽
emiserunt: si dubitetur, an ante vel post septennium standum est pro voto. 5to. Pro deponendo practice dubio , tenetur quis moralem diligentiam adhibere ad cognoscendam veritatem , & obligationem legis ; alias peccat. ex ignorantia culpabili. Quod si per inquisitionem dubium speculativum deponi non possit, tutius quidem erit, si illud, de quo dubitat, praestet, quod praeceptum, vel omittat, quod prohibitum esse dubitat: subinde tamen per dictamen reflexum dubium deponere potest hoc modo : dubito quidem de hac obligatione , sed quia de ea mihi non constat, nec eam reperire possum , illa utpote invincibiliter ignorata non teneor,
adeoque non pecco, eam omittendo. Si vero dubium speculativum ex eo maneat, quia non potest, vel non
vult inquirere veritatem, vel nequit sibi di flamen facere, eligere debet tutius, ne periculo peccati se exponar,& tenet illa regula: in dubio tutior pars est elisenda; 6to. Dubitans, an post horam duodecimam biberit, praecise propter hoc dubium non tenetur a S. Communione abstinere; tum quia impedimentum est incertum,& jus communicandi certum : tum quia in hoc dubiosacti, quod aliunde non praesumitur, non videtur Lex Ecclesiastica tam arcte constringere . Quod etiam dic de eo, qui dubitat, an inter lavandum guttam aliquam deglutierit. 7mo. Perplexus de Opere faciendo, tenetur media adhibere, antequam tempus operis exequendi adveniat , ad tollendam perplexionem: si post diligentem inquisitionem perplexus maneat, eligat minus malum , & si utrumque aequale Videatur, ex desectu libertatis non peccabit, quidquid egerit: si unum peccatum esse sciat, & de altero dubitet, , tenetur eligere id, de quo dubitat , quia sic a malitia. magis recedit. f. 444. Non licol operari Secundum opinionem tenuiter tantum probabilem. Ita Imo. definivit Innocentius
XI. damnans hanc propositionem: Generatim dum pro . habilitate sise intrinseca, sive extrinseca, quantAmbirrentii, modo a probabilitatis finibus non exeatur, confisi aliquid agimusν, semper prudenter agimus. Ido. Ratio .
est: opinio tenuiter probabilis nullo solido sundamento nititur g. 4 o. Schol. ; est solummodo apparenter pr habilis, nec movet intellectum ad assensum , nec tollit dubium practicum. Ergo secundum illam non licet ope
CoroII. Pract.. Imo. Liber alicujus Aueloris junioris non facit sententiam aliquam Nere probabilem, juxta prop. 27. ab Alexandro VII. damnatam. Si tamen fiuisior sit omni exceptione major , , doctus, pius & pru
dens, & rationem affert , quam alii vel non consider
70쪽
runt, vel non solverunt, ipse vero eorum rationes solvit; sententia ejus erit vere probabilis. Nihilominus, quando quis invenit doctrinam in gravissimo etiam Aue ore sundatam, non licet eam tenere, si Papa contrarium definiat, uti patet ex prop. 5o. ab Alexandro VIII. damnata. Ido. Rudes tuto possunt sequi sententiam sui Consessarii, vel alterius viri pii, & docti, si ignorent invincibiliter, sententiam illam esSe contra communem Doctorum; secus si hoc advertant. Stio. Si quis mala fide inquirat sententiam suae libertati faventem, paratus illam sequi, licet levi iundamento nitatur, peccat, cum non possit sibi formare dictamen prudens, & practice
f. 445. Νοn est licitum in Sacramentis conserendis Non sequi opinionem probabilem de valore Sacramenti, reli-
cta tutiore . Nam Innocentius XI. damna it propositio--ebis nem primam contrariam. Et ratio est, quia hoc modo ferendis Sacramentum exponeretur periculo nullitatis, & pec 'ta. Caretur contra reverentiam sacramento debitam: nam .ia ' probabilitas non potest iacere, ut materia tantum pro-
habilis fiat sufficiens ad valorem: nec ab ea dependet, ut periculum nullitatis Sacramenti ab ea avertatur, cum Sacramenta non a nostro dictamine, sed ab institutione Christi, & eticus Sacramenti a vera materia, & somma a Christo instituta dependeant. Deinde peccatur contra Charitatem proximi, qui exponitur periculo carendi gratia Sacramentali, qua indiget; imo in collatione Baptismi & Ordinis noceretur pluribus, qui cum opinione probabili sorte re ipsa falsa a tali absolverentur.
CoroII. Praes. Imo. In casu necessitatis recte administrantur Sacramenta , praesertim maxime necessaria, cum
dubio valoris saltem sub conditione : quia ratio dictat, ex duobus incommodis minus eligendum esse, & sic cessat periculum irreverentiae formalis. -o. In quaesti ne de valore Sacramenti suifcit moralis certitudo, itant opposita sententia negans, talem materiam esse sus ficientem quasi nihil probabilitatis habere videatur sic licet Suscipere Sacramentum Poenitentiae cum Attritione cognita qua tali, ' . o. 446. r. Judex in causis civilibus debet sententiam Itiriae ferre iuxta probabiliorem. Ita definivit Innocentius XI. v civ damnansi hanc propositionem : Probabiliter existimo,
judicemiposse iudicare juxta opinionem etiam minus tiaram probabilem. Ratio est, quia Iudex est conStitutus a communitate, ut non prousuo beneplacito tamquam domi-- 'Nus, merita causae serat sententiam ; majora Vero merita, causae habentur, quando pro una parte Stant