장음표시 사용
211쪽
fieti debet. Quomodo raropes aut presbytae uatantur hoetu .is 6 Rumamen um I I.Mattimatum vis risum. confusione objectum debeat ostendere. Nam quia concavum specillum valde dispergit radios, fit ut plures aberrent 'adeoque extra ordinem vagentur, unde facile confusio & turbatio sit boritur, quae traecisiori distin-hioni plurimum obesse solet. Unde licet obiectum valde magnum hinc praesentari possit, non tamen satis distincte & clare. Quocirca potissima in
cavendum, ne specillum usque adeo&valde concavum adhibeatur.
Etiam hunc Tubum Myotes debent contrahere: at Presbytae eundem prolongare ob causam in priori Tubo datam. Plura alia, quae ad praxin seu constructionem & usium Tubi Astronomici pertinent,videri possunt in fiand. seq. practio seu Mechanico.
CAPUT VI Telescopia terrestria melioris notae urium
Lentium convexarum proponunturue Amonybautur. O Uaecunque Telescopia hactenus proposita A: demonstrata sunt, suo
haud carent incommodo. Nam licet communia constantia Lecte concava S convexa satis distincte Sc nitide objecta repraesentent, purum tamen de objectas detegunt, & quidem tanto minus, quanto longior adeoque meliora simi, ut supra diximus. Astronomicii vero Telescopia, quae praec. cap. demonstravimus, licet multum de objectis detegant, hoc tamen incommoditatis habent, quod omnia eversa ostendant, quocirca iterum oculus incommodatur, ut objecta terrestria accurate videre nequeat. Restat agitur, ut modos aliquos adducamus, quibus parari queant Telescopia, quae non tantum obiecta satismagna &aucta ostendant, sed etiam in erecto situ cum pluribus simul partibus sive amplioris spatii apparentia.
Telescopium e tritus Lenissus contexis, quod insitu recto disincte οἴ-jecta longe dissita majora exhibet, construere.
NE saepius eadem hic repetere cogar, volo pro Lente objectiva in sequentibus Telescopiis semper intelligi Lentem , quae sit maioris sphaeraepor. io ; oculares vero Lentes, aut quasvis alias post Lentem obiectivamve sus oculum applicatas volo este acutioris sphaerae portiones. Quo notato, i Telescopium ex tribus Lentibus convexis libeat construere, ita practicC Proincedi potest. Allium
212쪽
Assumatur I res objectiva AB , cujus secus sive imago in Er: ab ima- ne EF applicetur Lens media GH convexior paulo remotius, quam sit locus ejus, exempli causa in dupla distantia sui soci: ac quia per suppocs. Synt x. hujus, imago ita radiat, ac si esset verum objectum ibidem collocatum ; hinc alia imago PQ d eandem distantiam priori ctiam imagini EF aequalis post Lentem GH sormabitur. Addatur tertia Lens ocularis MN, quae te habeat per modum microsicopii communis, ac per carri OCulus Κ aspiciat imaginem PQ videbit ita obiectum C D multo maius,quam si libero oculo ibidem constituto aspiceret, quod ita ostendo. Demonstratio. Cum enim post Lentem objectivam AB objecti CD o - - imago EF maior sit ea, quae fieret in quocunque oculo ibidem constituto stiatio. similiter ut priori cap. de Tubis Astronomicis demonstratum. Eidem etiam imagini per coroll. q. prop. I8. Synt. I. in dupla soci distantia remotae Lentis GH aequalis sit imago P erit etiam imago PQ major ea quae in oculo, si libere obiectum CD aspiceret, ei fici pollet. Dum igitur haec ipsa ima-so P m et Lentem MN velut microscopium aspicitur, multo ma or imago IL in oculo Κ debite applicato formabitur, adeoque multo maJus ob- uectum CD ita spectabitur, quod erat primo ostendendum. Porro,quod etiam in situ recto objectum C D videatur, satis apparet in figura prima, quia imago EF, quae a prima Lente objectiva evcrtitur, iterum ope Lentis mediae GH erigitur in P in quaeque dum rursus in oculo Κ evertitur, insitu est, quo iuxta si app. Ii.Synt. a. objectum erectum conspicitur. Ergo Tele scopium ita ut dictum est apparatum obiecta longius diti ita in situ recto distinete majora exhibet, quoa erat facicndum.
o Lens ocularis MN acutior erit, eo imago P major videtur , adeoque etiam obsectum. Timenda est tamen obscuritas ab adhibita Lento nimis acuta, unde moderatio aliqua fieri debet.
Quod si Lens media G H propior imasini E F ponatur, quam sit duplabi soci dist. intii poterit imago P Q n longiori distantia procurari major de
Pu odi Telestopia fieri solent valde longa ; & licet objecta multumiuidem augeant, ea tamen paulisper incurvata-conlusa ad marginem rc- talentiu raesentant. Debet etiam oculus paulo remotius applicari ad Lentem MN, lixe TQ inde facile ejus i defeetiis & bullae adverti queunt; quocirca tam probatam n cera sciatur. l
214쪽
Hoc Telescopium longe omnibus aliis hactenus explicatis 5 demon
stratis praesertur, cum non tantum aucta δί propinqua plurimum ob jecta in situ recto ostendat, sed etiam cum spatio satis amplo , ita ut com
munia illa ex Lente cava de convexa constructa lam pene Viluerant, neque amplius serme aestimentur. Dum enim haec unum vix hominem de unius turris apicem praesentant, solet tale quatuor convexarum Lentium Telescopium ingentem campum , totum exercitum, urbem totam una simul serme exhibere. Sed nunc quomodo construi possit, paucis exponamia demonstrabo. Lentis oriectivae AB videatur figura L imagini EF apponatur in Figaea a. bo Lens ocularis convexa G H in distantia sui soci post imaginem EF iegredientur radii a singulis punctis imaginis post Lentem paralleli per co- tolli. q. Prop.r8. Synt. I. Apponaturassiiuc alia Lens ocularis R S aequalis vel majoris sphaericitatis cum priore , quaeque sit secunda respectu primae GH: quia imago E F per suppos s. Synt. 1. ita radiat, quasi ipsa esset ob editam verum ibidem collocatum d etiam per prop. s. eiusdem Synt. a. Armabitur alia secunda imago PQ n Tubo. Addatur 1am adhuc tertial serie ocularis M N in distantia sui soci post imaginem secundam P Q ; egredientur radii post eam ad oculum Κ paralleli per idem Coroll. q. prop. 18. Synt. t. Dico lam, si oculus K debite ad Tubum ita quatuor ejusmodi Lenatibus instructum applicetur, quod obiecta longe dissita possit videre distin
sed hic obiter notandum , quando dicitur oculus videre objecta per bos ma)ora & auctiora, non est intelligendum, quasi videat majora quam in sesiit, ut fit per microscopia , sed respective ad locum Sc dastantiam , quam scilicet in eo loco dc distantia ab oculo alias non armato videri possint Demonstratio. Constat per suppos 7. Synt. 2. quod diametri imaginum ita se habeant ad invicem, uti diametri, quarum Lentes sunt portio-ries: unde quia oculus se habet per modum Lentis valde convexae, &Lens
objectiva AB ex hypothesi debet esse Lens minus convexa , sive maioris inaerae portio; erit etiam imago E F major ea , quae formaretur in Oculo, bibere ex eodem loco obiectum CD aspiceret. Certum est autem, si tens media ocularis R S ita ut dictum est, adhibeatur, quae nempe sit vel qualis ipsi Lenti GH, vel paulo maior in sphaericitate , quod etiam secunda imago P imagini E F sit vel aequalis latura, Vel ea maior, ut patet ex coroll.f. prop. s. Synt. 2. Et quia deinde imago P Q per tertiam Lentem MN tanquam commune microscopium ab oculo Κ aspicitur,adhuc multo major imago IL evadet in oculo. Ergo multo majus o ectum per Lentes ita in Tubo collocatas videbitur, quod erat faciendum.
I ens oeularis media Rs, quanto majoris sphaerae portio suerit, tanto L his major imago PQ exprimitur, ut patet ex coroll. .prop's. Synt. r. adeoque majus objectum spectari poterit. At s media haec Lens Ocularis merit mi- iit, ybis . totis sphaerae portio, quam sint reliquae oculares ,ob echini non ita magnum ideri poterit, quam si ibidem collocata sit Lens aequalis vel majoris sphaeri Titatu : quia imago P Q minueretur,ut constat per idem coroll.
215쪽
diae quidpiaestet. Ateanum piae leum spetitvi. Lentes oeuis lates erite mas juvat esse acutio.
19o Fundamentum II. mathematico. Dioptricum
Quanto eadem Lens media RS latior δί amplior fuerit in apertura , tanto vivaciorem imaginem cxprimere valebit, ut patet ex Coroli I. prop. s. Synt. i. Item tanto plus etiam removeri poterit a Lente GH,&plus de o jecto ostendere,ut constat ex coroli 3. Uusdem p p.I.
Invariatis sitibus duarum mediarum Lenti uim , nempe GH M R Ssve distantiis inter easdem non mutatis, quanto Lens prima ocularis G H ma gis ad imaginem EF admovetur , ita ut in minori distantia siti soci eidem imagini appropici; tanto magis imago P in ost Lentem R S crescit. fit ema)or ac longius removetur, ut constat ex coroll. s. prop. 6 Synta2. in circa in ejusmodi Telescopiis mirus consensi is inter Lentem obiectivam cum distantia sita a Lente prima oculari, dc inter Lentem secundam oculareae cum sita distantia a tertia Lente oculari ad praxin notandus est Quo enim Tubus ibi productior fit, ita ut distantia objectivae Lentis a pruna oculari clongetur, eo post Lentem secundam Tubus contractior fieri, de distantia Lentis secundat a tertia abbreviari debet, atque tunc in tali dispositione objectum videtur paulo minus. Econtra, quo magis post Lentem objectivam Tubus abbreviatur, distantia Lentis secundae a tertia elonga debet, ac tunc ob;ectum masus apparet, quod ad praxin bene notandum.
Etiam dum Lens prima ocularis GH propior , ut mod3 dii bi est, imagini EF collocatur, quanto Lens secunda Rs vicimus ad primam ocu
larem G H admovetur, tanto imago PQ ivacior obtinetur ob plures ta-dios collectos, ut patct cxcofoll. q. prop 6. Synt.1. In remotiori autem di stantia tanto maior procuratur, ut constat cx coroll. 3.ejusdem prop. E
In ejusmodi Telescopiis Lentes oculares extremae iveluti sunt prima versiis objectum, & tertia vcrsiis oculum quanto fuerint acutiores, tanto magis ob ectorum apparentiam augere possimi: cavendum tamen, ne priter morem acutae asti amantur ι solent enim obscurius&confusius, adeoque minus distincto obseebi exhibere ; unde moderamen aliquod in his Lentibus adhibendum est, ne dum magnitudinis apparentia nimium caeci uiritur,aliunde dispendium fiat. plura alia ad proin pertinentia vide insta sui loco in Diad. 3.
216쪽
Aliter ne, si vitim ex quatuor Lentiἶm conrueris conseruere.
potest ex quatuor Lentibus convexis, una scilicet objectiva de tribus utaribus aliter Tubus ordinari, ut videre licet in figura 3. ubi paulo Lentis objectivae AB secum sive locum imaginis T prima ocularis siti collocatur, ut expressor de Oollempor imago E F propinquius ad Lent in objectivam A B sormetur, ut patet per prop. 3. Synt. Σ. huius. Secuni vero Lens ocularis RS poterit distare a prima oculari G H in dupla dilantia sui soci, unde sormabitur secunda imago PQ ad eandem duplam , ut paulo ultra distantiam soci ejusdem Lentis RS. Addatur deinde ter tu ocularis MN post imaginem PQ in distantia quoque sui soci : erit ita tota remotio Lentis M N a Lente R S in distantia composita ex dupla socillanti, RS , de simpla foci Lentis MN distantia. Dico , si oculus L per unc Tubum obiecta distita inspiciat, quod visit russit ea distincte majora. Demonstratio. Nam dum Lentis obiectivae AB basis distinetionis per dispositam ita Lentem GH paulo ante focum T Lentis AB .acceler tur, imago licet paulisper minuatur, erit tamen prope maxima, quae in tali combinatione fieri potest per prop. q. Synt. Σ. ac major quidem ea , quae in oculo, qui se habet per modum Lentis plurimum convexae, sormaretur, si ibidem constitutus objectum C D aspiceret. Deinde quia secunda Lens R s imaginem secundam P Q post se projicit vel aequalem vel
paulo majorem per coroll. . prop. i8 Synt. I. apposita eo modo, ut dictum, Lente tertia M N, quae se habet velut microscopium commune , multo maior imago IL in oculo ς inici poterit. Ut aurem imago, ita Se visio : uocirca per Telesdopium ita ordinatum obiecta dissita distiniste maiora vieri poterunt; quod erat faciendum.
Licet putare quis possit hoc Telescopium sere convenire cum eo , qu i tribus Lentibus construi potest, ut prop. ia hu)us demonstratum , ἁ perinde sere esse , si Lens GH omnino non adhibeatur , cum tantum Tubus paulo productior fieri deberet : absolute tamen melius est , ita Lentem G H adhibere, sicut indicatum , ut per penicillos magis obtusos collectior de praecisior imago EF exprimatur. Quando enim penicilli alicujus imasinis stant nimis acuti, nunquam satis praecisa imago formari potest, uti fieret, si Lens ob; ectivasbia imaginem trajiceret; radii siquidem non ita praecise in puncto concurrerent, sed aliqui longius saepe aberrarent. Quando autem penicilli sunt paulo magis obtusi, praecisius in puncto concurrunt , itaque vivaciorem dc praecisiorem imaginem exhibere possunt ι quod etiam hac ordinatione intenditur.
Imago piae cisor quia modo fiat.
217쪽
r a mundamentum II. Muthemali. Dioptricum. quatuor Lemtritu cominias confruere. Iusmodi Telescopium depictum vides in figura . stque persimile sese
in illi, quod cum tribus Lentibus convexis perficitur, ut prop. ra. huius demonstravimus; discrimen tantuin cst, quod loco unius Lentis ocularis
M N fg. i. quae debet poni ab imagine P mn distantia sui soci hic duae
Lentes paulo majoris sphaericitaris adhibeantur, nempe R S M M N, ut in fig. 4. apparet. Lens autem ocularis prior R S prope ad ipsam imagi nem P Q collocari debet; altera vero Lens MN etiam propior ipsi l sapponi, quam sit distantia soci siti. Unde duae Lentes inae simul ita luim 'se habent per modum illarum Lentium nempe GH &QR fig.3. qu rum cssicacia in microscopio prop.7. hujus demonstrata est.
Quo magis Lens media ocularis in ejusmodi Telescopio versus imagi nem E vel Lentem primam ocularem G H admovetur, eo longius in DPQ recedit Ze fit major; adeoque distantia inter Lentem M N elongatur. Caveri tamen debet, ne Lens R S nimis prope ad distantiam sere sivi sociimagini EF apponatur: imago enim P Q ob majorem elongationem n mium distrahetur, aut radii, qui pro formanda imagine conCurrere deberent, procedent paralleli.
218쪽
indicantur varii alii Tubi, in qu raptim
rima Lentes pro distinct4 obsecrorum di torum,nsitu
erecto exhilitione disponuntur.
Um Lentes convexae oculares in Telescopiis praecedenti capiate indicatis debeant esse minoris sphaerae portiones, si objecta lotimus remota satis aucta & magna in conspectum probe adducere velimus, contingit eas quomodocunoue in Tubis colia toeita, ob superfici ςs ad se inVicem Valde laesin x s mdςq- cisi. -ου. hergentes refiactiones nimium Violentas de magnas ViVacissimo Iridas cO- ta .esia, raro limbos repraesentare , quae colorum vivacitas oculos haud pa- uersum ere M incommodare let. hu usmodi incommodum ali
et e evitetur, loco unius Lentis convexioris solent-ces adhibere plures alias Lentes minus convexas, quae scilicet sunt maioris Te portiones, adeoque sub eadem magnitudine minus Inter se inclina- eie, habent, ut ita per mitiores fractiones vehemenciorem cora illorum apparitionem avertant. Deinde quia diximus supra suppos . . i huius, quod duae Lelmes invicem combinaxK, bid in indica- .
l., de obiectis detegant: idipsum hac etiam per plur a ubi Le
te, debite in Tubo aliquo collocaxas intenditur, ut plures nempe obiecto Indusitorum partes una simul detegi queant. Requirunt tamen Musmodi Tubi valde peritam manum, qua Lentes ita Lentibus admoveri debent, die T ineommodum incurratur, quo scilicet minima vitia Driorum Lentium per posteriores oculum versus collocatas detegantur. Undes aliqu Ieris cum altera combinetur , debet prior semper intra secum sequentis ἁ- α ει stete , ac simul caveri, ne objecti imago natas Lenta priori appropiet ut adeo ipsi Lens simul cum omnibus in se contentis ad modum thi radiet per secundam Lentem tanquam mi OscopuIm, ubi cenς nee io omnia in priori Lente contenta diis aucta & natata comparere , adeoque minima etiam vitia eiusdem Lentis detegi debebunt Porro quia ui praecedentibus jam variae ejusmodi Lentium combinat ne pro te opii demonstratae sitnt , idcirco singulorum sequentium Tuborum t cum sint tantum ob aliam combinationem quandam ex prioribus consectariiὶ constructionem & essicaciam uberius demonstrare necessarium non iudicamus. Solum igitur sussiciet indicare,quiomodo gures aliquae Lemtes diversimode in Tubis collocari queant, ut per eos distincte obiecta ditista repraesentari possint. Sit igitur
219쪽
Propositio XVI. Problema. Telesiopia ex quinque Lentibus construere.
Modi sunt varii nusmodi Telescopia confici di,quorum aliquos adduco. Modira LP Rimus Modus esse potest, ut in figura r. patet. Adhibeantur scilicet prope imaginem EF duae Lentes oculares maforis sphaerae portiones, ut hie sunt G H de T v quarum G H collocetur prope ferein ipsa basi distin ctionis sive loco imaginis EF Lentis ob ectivae AB. Θcunda Lens Tν
distet minus , quam sit distantia siti soci, ne vitia prioris Lentis GH man, festet; atque hae Lentes combinatae ut dictum ita admoveantur imagini E F, ut radii a singulis imasinis punctis per ambas Lentes ad tertiatu aliam Lentem R S prolabantur fere paralleli. Unde tunc Lens RS iterum eos uniet, dc ordinabit pro imagine secunda PQ formanda in Tubo ad distantiam sivi soci. Huic secundae imagini admoveatur Lens M N in distantia quoque sui soci, per quam tanquam microscopium commune Oc Ius Κ videre poterit imaginem PQ inulto majurem, itaque etiam ipsum obiectum CD multo minus.
Vitra ocularia ordinentur, uti figura 2.ostendit, as comprimis qui, dem Lem GH & R S collocentur prout in Telescopio . Lentium prop. is. hujus indicatum. Duae deinde reliquae Lentes MN & T v quae positae esse paulo majoris sphaerae portiones ordinentur ut in praeciprop. Ic.
-: Lentes Ita combinatae iterum per modum micro
pii, adeoque rursus imago P Q multo major comparebit, Ae consequenter etiam ipsum objectum C D multo majus spectari poterit.
Ante primam imaginem EF adhibeatur Lens aliqua convexa, ut vides indigura . de supra nos etiam demonstravimus in Telescopio 4. Lentium prop.i . hujus. Deinde post imaginem EF collocentur tria ocularia vitra eo modo, ut in Telescopio A. Lentium prop. q. husus declaravimus.