장음표시 사용
121쪽
petitiones en datas, atque ita nullum apparet ma- sum. A t vero rationis particeps animus, natura sita, corpore brutaque vita praestantior, & dominatum in haec sortitus: cum suum aduersus ea statum tue
tur, &seiunctus ab eis, Ac pro instrumentis illis
tens, di bonum ministerii illorum ad suum bonum referens: tum omnia bona sunt, neque usquam malum ullum exoritur. S in similitudinis, quam cum Deo habet, oblitus animus, imperii sceptrum adiecerit, neglecta principatus auctoritate, totusq; ad corpus & brutam eius vitam inclinarit id quod iei potissimum accidit, cum vehementiam ocimpe . tum voluptatis brutarumque appetitionum, puri-.tati de suauitati rationis anteponit, totamque se. brutae parti dedit . ut eam se ipsum esse opinetur itum, cum animus contra suam naturam ab lie ra- , tione agit,&contra suam dignitatem principatu de dominatu pollentem, seruire ac parere mauult: tum vero malum exsistit, quod nec in eo quod per se melius est,iocum habet: neque in deteriore, u id suo loco maneat. Caeterum cum animus qui est praestantior,corpori deteriori implicatus,vltra modum similitudinem deterioris amplexus fuerit. eamq; similitudinem praestantioris praetulexit, hoc est,cum pecudi de bestiae, quam genio aut Deo similis esse maluerit: id vero facit non coactus ab ullo, sed ipse arbitratu suo, ob libertatem suae voluntatis,& potestatem. Optio enim in nostra potestate est, cum noster motus sit internus. Hic tu mihi attende animum, ne ipse deceptus, te quoq; in errorem, inducam. Nam delectum 5c voluntatem, internam esse animi motionem, & a re nulla exteri cogi i, perspicuum esse arbitror: prius certe quit m S explicatum id est. &demon uratum. Illud.
dem dc explica item, animum delectu e voluntate sua nunc praestantius eligere, nunc deterius praeserre praestantio iri: aperte opinor ex eo est ostensum, quod de Deus Sc bonae leges ci homines cordati bonas & malas hominum actiones non factis &aeuentu metiun
122쪽
consilio & voluntate: quodque & honorem habent, εc poenas irrogant, & laudant & vituperari
solum consilium dc voluntatem intuentes, quae nostri iuris nostraque arbitrii sunt. Iis autem quae a co actis fiunt, quamuis grauissima sint, ignoscunt: dc, peccatum non agenti, sed cogenti tribuunt: quod hic sua voluntate nolentem coegerit, ille autem contra suam voluntatem coactus egerit. Si ergo
mali causa est voluntas,quae integra est animi actio, non autem violenta impulsio: quid aliud mali causam dicamus nisi animum, ae ne ipsum quidem tanquam mali ξ Nihil enim est quod malum, quatenus malum est,amplectatur: sed quia id quod boni speciem habet, malum simul occultat, id quoque una capere necesse est. Est & hae de re prius dictum. Pervelligata igitur mali causa, elata voce clamam', nullius mali causam esse Deu, propterea quod malum facit animus libere atque ultro,non autem Deus. Nam si malum animus faceret coactus, fortassis aliquis accusaret Deli, qui eum sine causa cogi permitisset : ae ne malum quidem esset quicquam ab inuito factum. Sed qui ultro de consulto aliquid sesceperit,ipse merito in causa esse videatur. Nam si quis dicat, ne permittere quidem illi debuisse Deli,
Ut malum amplecteretur: duorum alterum dicit: aut, cum eius natura sit, ut alias bonu, alias malum amplectatur cogendum fuisse ne unquam malum amplecteretur: aut ita fuisse condendum, ne eius natura unquam ferret ut malum amplecteretur.
Velum prius illud aperte absurdum est. Frustra enim delectus, qui nostrum opus est, fuisset factus, si illi nunquam licuisset in utramuis agere partem. Imo ne delectus quidem relinqueretur, adiuncta necessitate. Pugnant enim inter sese delestus dc necessitas. Quod autem ad alterum attinet, cogitandum eis, nullum unquam esse malum optabile aut expetendum. Deinde suadere ista ratio videtur, liberam hane animi naturam, quae suapte voluntate dc absque coactione. alias γςrum bonum MV
123쪽
plectitur,alias imaginariu, e natura rerum esse tollendam. aut ut non bonum,aut ut magnum matu: neque reputat, quot rebus quae in emundo bonae
habetur, & maius dc honorabilius bonum sit libertas voluntatis. Omnibus enim haec quae sub Lumi sunt antecellit, nec quisquaest,qui aut brutum p Subtit l, cus aut stirps en mallet quam homo. Cum igitur sertate, is minora bona Deus suppeditasset,an non Mid quod με ιρ it r. illis maius est, suppeditandum erati Deinde ei sidchoc supra dictu in est sublata e rerum natura prinpensione animorum in utramque partem: ornatio, simas etiam hominu virtutes una tolli est necesse.& totam formam humanam. Neque enim iustitia Aureconε α temperantia humana restabit,nisi etiam peruertia bono qua possit. Quod ni ita esset,angelicus esset. aut reniti huma diuinus, nec iam humanus. Hac itaq; ratione oste nam Loraria ditur, auersionem a bono. dc quod secundum eam constitiat, malum dicitur,esse necessariam: quod absq; iis nee nonus. ' humanae virtutes, nee ipsa etiam hominis forma malum. Verum natura exstitisset. dia propter etiamsi alia quis a Deo productam dixerit a uertionem istam a
bono, quatenus ad tot bona quae natura peruerti queunt, constituenda necessaria est: mali auctorem dicere Deum iure non putabitur. Nam di medicum iabscessis putrefacientem, dc corpus urentem & secantem, & partes abstindentem, nemo auctorem
morbi .sed sanitatis potius quisque auctorem dicit, Diuina vis quod sine his illi homines curari non potuissent. ricta media Atque etiam diuina vINDic TA, vltrice iustitiae similis. suae parte, quae&permittit & auget aliquantisper
affecti is,eatenus progreditur, quatenus aliter curari non poterant,nisi prius interdum,aut saepius etiam
insaniae appetitioni morem gessissent. Quae causa est. cur etiam boni paedallogi non omnibus puer rum cupiditatibus aduersentur, sed saepe conniveant, interdum etiam obsequantur: quasi animus ille. huiusmodi assectus non plane possit evomere, nisi aliquando iis obsecutus fuerit, dciesa actione saturatus. Neque vero paedagogum vel diuinam vi
124쪽
mali dicimus esse causam, sed boni, quod boni causa ista fiant. Etenim quae studia ad modestiam pertinent, modesta: &quae ad sanitate in , salii tria dicemus. Omnis porro actio fine, curiis causau scepta fuit,insormatur atque perficitur. Itaq; D . us si necessariae aueritonis a bono aliqua ex parte causa esset: merito causa esse mali dici non posset. Quomodo autem ipsius necessariae auersionis a bono sit auctor, consuerandum est. Neque enim ipse aversionem facit absit hoc sed liberae voluntati eam facultatem dedit, ut&hoc genus in uniuersitate rerum locum haberet: & tot bona eisicerentur. quae sine aversione ista esset non possent. Proprie autem auctor est libetae istius naturae, cum bona sit. di multis mundi bonis pretiosior. Cuius actio passiua est aversio, volentis, de non coactae Bonam autem esse liberam istam naturam, etsi aliquando e iam peruerti potest, constare opinor: ει qui mali principium statuunt, eo ipso Deum MALI auctoic Mani/haιι re negare aiffirmant. Hi enim cum non modo condi animum a Deo dicant, sed etiam partem eum aut membrum esse Dei iactitent: talem tamen eum esse perhibet, qui malus fieri possit,&consilio malus fiat. Sic enim eos dicere par est, qui in nobis si tum esse dicu't,aut vincere malum,aut ab eo vinci, proptereaque & victum poenis re victorem praemiis assici. Q aecum dicunt, non expendunt,cum his externam animi ad malum impulsionem cohaerere non posse. Omnino igitur siue consulto peruerti animum dicunt siue externa impulsione: eo utique malus fit,quia natura eius hoc serebat. Quod ni ita sitisset non malus euasisset. Proinde neque primum bonum deprauari dicunt,quod id eius natura pror- η μη γ' sus respuat: neque caetera bona cum illo proxime coniuncta, ut quam matrem vitae vocant, & opita c-cem.& illius loci secula. Quamobrem etiam hi qui πι με. animum a Deo talem esse conditum perhibent, ut
peruerti posset: quia talis natura non mala, sed bona sit: non dicunt mali causam esse Deum. Sed luee
125쪽
I rebretim de natura & ortu malorum. Reliquum Dictest d, Spicteti Verba consideremus, & videamus, claratis. quemadmodum is ea qui nos fuse persecuti sumus,
compendio perstrinxerit. Cum enim disciplina m rum in amplectendis bonis oc declina dis malis ve Natura MA setur, necem fuit ostendere, naturam mali esse miaxi mirabia rabilem.Nam aliquo modo&est&non est, eum a M. cessio quaedam rei sit, non ipsa res: eaque de causa prorsus fugienda est, quod principalem essentiavi non haber, proptereaque a nemine expetitur, nec ullius actionis finis est. Nam eius qui domum co stiuit, scopus & finis est domus, ob quam aedificat: & fabro ianua propter quam fabrica'. Mali autem causa nihil geritur. Est igitur Epicteti ratiocinatio breuiter huiusmodi: Malum, aberratio a scopo est.
Quod enim principaliter in mundo fit, s opus est eius qui facit: dc finis illius adeptio. Quod cum fit, attingit scopum is qui facit. Si igitur id quod praeeipue spectatur,& secundum naturam in mundo fit. 9 non est aberratio a scopo nam adeptio potius est)malum vero est aberratio a scopo: malum non pro ei pue spectari, consultoque in mundo fieri constat. -- m Malum autem esse aberrationem a scopo, ex iis quae aberratio AE de eo diximus clarum est. Nam si quis sibi volupi scopo.tem tanquam metam & bonum proposuit,sagittas eo collimat, tanquam ad bonum: hoc est, sagitta otius ad eam, animi certe qui de impulsione sertur. si bono potitus non fuerit, sed ab eo frustratus aberrarit: utiq; is qui scopum no attingit,fit malus. Ea porro quae in mundo praecipue spectantur, scopuesse eius qui facit, & finem, eoru adeptionem: ex iis constat,qui de aedificatore dixi,&fabro. Id .n. omne quod fit,scop' est eius qui facit:quem intuens, tanquam sagittas ita suas actiones dirigit, eumque sibi finem proponiti ut scopum attingat.i Cum autem. ν se dixerit.Nee mali natura in m udo sit: naturα nomine id intelligit,quod secundum naturam exsistit,
praecipueque spectatur. QDd si quis sic acceperit
126쪽
Quemadmodum scopus aberrandi causa no pona- a stur hoc enim significat, malum esse aberrationem a scopo praetei missa maiore. qua negatur, quod in Fundo praecipue spectatur, esse aberrationem a scol o adeptio cum sit conclusionem subiungat: ma-um non praecipue spectari. neque hanc fieri secundum naturam in mundo. Potest etiam ut connexu efferri fisc propositio,hoc modo: Si scopus aberrandi causa non ponitur, mali natura in mundo non exsistit. Nam si exsisteret, scopus esset facietis,quem intuens faceret. Sed scopus est ut id sugiatur. Fugiendum enim est malum mare non attingendi, sed aberrandi causa poneretur. Si igitur scopus aberran . di ab eo causa non ponitur,nec mali natura in mundo exsilit.
SI cevu quidem tuum aliquis obuiocuis permitteret: inal areris. Tu ureo, qui animi u tuum euibbet permitim, visi conuicia tibi Lxerit, perturbatur'murreat: non erubeycis '
Comparatio ista alterius permittentis,cum eo vi ipie permittit, dc corporis cum animo: rem Vale illustrat. Deterius enim est a semetipso laedi,qua ab alio. Nam si amicis ossiensi magis succensemus quam aliis, cum ob cogitationem familiaritatis, xum quod praeter exspectationem id nobis accidit: multo absurdius erit a semetipso laedi. Si corporis
laesionem aegre serimus: multo molestius ferendae erant animi laesiones. Iam,si nostri albitrii non cst, annus aliquis corpus nostrum cuiuis obuio pec- mittat nec ne .hoc vero in nobis situ est, an permitramus nec ne cuiuis animum nostru. ut, si ille con uicium aut contumeliam secerit, perturbetur occonfundatur: utrunq; pudendum est,& id aegre se e quod neque in nostra potestate, neque nostrum
malum est: & id malum in nos: amittere, quod
127쪽
vitare ae propulsare licuissem Recte autem verbo succensendi abstinuit. Succensemus enim dc indignamur ob ea mala, quae nobis alii faciunt: eorum vero nos pudet,quae in alios ipsi admittimus. M gis vero erubescendum si nos ipsos violamus: eosi; magis,si id cauere nobis licuisset. Erubescit autem is, qui turpitudine suorum peccatorum, quae ultro fecit agnoscit. ' Quid vero turpius quam non poLse propositae illustris comparationis huius discrimina perspicere t
OVamobrem rei antecessionibus se cons.cutionibus consi ratis,sic eam aggredere. Ali qui primum alacriter eam suscipies, eorum nullo qua consequuntur expenso: post autem,turpitudine aliqua exorta,verecundaberv. Vis Olympia vinceret Et ego mediusfidius, practarum enim habetur. Sed considera quid autere ere,quidsequisoleat : algita rem gerendam si cipito. Oportebit te conseruare ordinem, edere ingratu,abstinere bellariis, exerceri necessario ce ro tempore in astu in stigore: non stigidam bιbere, non minum nisipronito. Ad summam, tanquam medico. Aelanista te tradas oportet: deinde in certamen d scendere. Aliquando manum ladere, talum distorque-re,multum pulueris deglutire, interdum flagris cadi, vineι pou hac omnia.'His omnibus consideratis,
pugilum certamensuscipe, si lubet adhue. Sin minus ut pueri resilies: qui nunc pugiles ludunt, nunc tibicianes,nunc gladiatores: iam tuba canunt, iam trago
dia. reprasentant. Tu quos sic, nunc pugil. moratadia ator, postea orator, demum philosophu : toto autens animo nihil Sed ut simius, quicquidspectaueris,imia tabere. atos aliud ex alio adamabis. Nee enim Ast pia cogitatione quicquam es aggressus, aut explorasti prim: sed temere appetitu leuitatem secuti . et ' ab
qui philosophodectato, ct audito aliquo dicentes:
128쪽
COMMENTARIVS. IasDieIr,ut illat i etiam philosophari volunt. Homo,
primum considera, cummodi sit res : deinde natur quoqj tua. eamneferre queat, explora. Suinquercio esse vu.aulpavrit Z brachia tua intueresemora lumbos considera. nam aliud alio natura pertinet. Putasne te hae aggressum aque posse edere, aque biber aqua'sidire t Vigilandum est, laborandum,a tuis recedendum: a puero contemni, in omnibus deteriora conditione esse, in honore, in magistratu, in iudicio, in negotio quolibet oportebit. Hac considera: tecumque salue, an his rebus redimere velis animi tranquilli tatem, libertatem, constantiam 3 Sin minus, vide nemipueri, nunc ilosophus, mox publicanus, post ora-ror. denis Casaris procurator fias. Ista non consentiunmnum t e oportet hominem, eumqj vel bonum vel ma- iam es 3 aut exercenda tibi ratio mens Hi,aut ras externa excolenda: aut in internis elaborandum, aut
in externis: hoe ea,aut philosophi tuendus locus, aut hominis plebeii.
OMnia Ulaia in uniuersum, mutuis agemonibuε.
Iuni metienda. Pater est 3 praeipitur, curam eius Agendam, cedendum ei in omnibus: si conuicietur, si verberetierendum esse. At pater malus e t Nunquid 'igitur natura cum bono patre coniunctu es ' non, sed cum parte. Tu uisur munus tuum erga ipsum tuere,
nec quid isie agat considera: sed quibus rebu3 agendis, suum institutum naturasuturum sit consentaneum. Te enim alius non iades,nsipse velis. Tum autem ia-sus eris, cum te lassi existimaris. Sis igitur vicini, sic e uis, sic Imperatoris oscium inuenies, si mutum af-λοηιsactare consueueris.
129쪽
ra sunt quae omnem virtutem continet. Est enim
iustitia, quae ab aliis virtutibus distingititur. Enio qua reliqum in se complectitur omnes. Nam iustitiae est,stium cuique tribuere. Mare dc disciplina morum. Sciuilis facultas in ossiciis vi5 satur. Iustitia,cum est animi gubernat illi, cuique a- .nimi palli suum ossicium praescribit. Iustitia ciuitatis moderatr:x, dc ipsa cuiuis iei publicae parti id tribuit,quo quaeque digna est. Cum igitur superioribus praeceptis, quae dc ipsa ad ossicia pertinent, auditorem erudierit: hic ei nunc aitem tractandi officii de reperiendi de piae standi iradit. Quaeque alii prolixis voluminibus tractarunt, cui ut modi suntes iat is libri de Ossiciis, ct de inicitote pulcritudine, quale
opus Nicolaus Damascenus edidit: ca hic paucis' veisibus ita grauiter dc luculente, ut motum animis afferat, perstrinxit . Ossicia porro, ut in uniuersas par priorum tes tribuantur, partim sunt a duci sus homirrcs dediμήμ. similes partim aduersus pia stantiores . paltim aduersus deteriores, pa tim etiam soli assis aduersus
nosmetip s. Et horum quodlibet multa habct discrimina: quorum praecipua & ipse ire issequitiar, ab Ossiciis erga homines exolsus. Ac praeciale initio
docet, quomodo reperienda sint ossic a : nec eadem
tribu cnda esse patri de filio, ciui di hospiti, bene
merito dc ei qui laeserit alia denique aliis: pro ratione affectionis de ncce istudinis, li: ae cum quolibet intercedit. Alia ratio est aduersiis patiem, qui post Deum ortus nostri Sc totius naturae nostrae est
auctor dc benefactor. Alia erga filium, cuius ipsi causa sumus, de qui nostri quaedam pars est. Sed χἰος quid. in primis quid sit , quam Latine vcl neccssitudinem, vel affectionem, vel habitum, vel respectum, vel relationem si cui sorte voces hae placent)dicere positamus, declarandum est prius, quam co - , rum varietatem persequamur. Est igitur ut ' in genere dicamus, ordo quorundam inter icse, ac mutuus respectus: isque vel a natura institutus, vel
voluntate susceptus, similium aut dissimilium. quo
130쪽
quo illi coniunguntur, hi dissociantur. Mutua quaedam enim inter illos affectio est, qua alii alios com- plectuntur: dc quamuis diremti aliique facti fuerint, tamen non proisus diuelluntur: sed ira ma-ngiat, ut alter si t alterius, & ea quorum est asscctio, inter sese conseruntur. Est autem ordo naturalis si
miles contrahens, coniunctio fraterna. Quare alterum eorum quae inuicem affecta sunt, altero definitur. nam frater fratris est i at ei, dc pax pari par, dccognatus cognato cognatus, &ciuis ciuitatis ciuis. Est item ordo naturalis dissocians aliena ratione
generis. Na dc hic est ordo naturalis.& similitudine const. t. ina propteriatione similitudinis inter se conserunt ut . Nam alienus alieni est alienus: sed oldo hic dis cians est. Nam alienum separat familias, sicut cognatio coniungit. Verum piopter similitudinem siue ea consocians, siue di Iocians sit, officia eadem sunt in utroque aduersus alterum. Naturalis vero ordo dissimiles coniungens inter se. Dissimiliumst, est patris de filii. est enim coiminctio naturalis,ssed dissimilium: quia non alter per alterum definitur, ut fit in fratribus ibi enim dicebamus, frater fratris est frater: hic vero, pater fit: i est pater, & fi lius patris filius. Est igiti ir hic ordo naturalis dissimilium coniungens. 5ed dissimilitudo ea est, quae est inter causani, &id quod a causa proficiscitur. Estoc alius ordo naturalis ditii milium coniungens, Con:rario- ut contrariorum, cuiusto odi est dextrum & sini- rum comstrum. Nam haec cum dissimilia sint, necessitudi- iunctio.
nem quidem inter se quandam habent, sed ratione contrarii loci. Est & ordo naturalis dissimilium di Dissimilium
iungens e vi est, annos perioi e , & hoc anno. est disiunctio. enim & haec assectio temporum discernens. Ordo voluntate sus eptus & similium coniungens, a. Voru est ratio amicorum : dissimilium vero disiuii 3ens, tale. ratio inimicorum. Nam 5 inimicorum idem est ordo secundum affectionem, voluntatibus diisim ilium. Quale alter per alterum definitur . utini ini-