장음표시 사용
191쪽
est imperare brutis affectibus quam seruire,&hmminem esse quam bestiam.
C fac aliquid, quo faciendum esse
iori. nunquam ratum inter id agendum eon plex. -- met upurum eis, ut vultu de eosecm iudicet. Nam si perpera facis, rem ipsamfuge. Sin recte,quid eos vereris,qui non recte reprehendunt '
2ρη Vehementer in eo elaborat, ut bonum, ob id prv I ' quod bonum sit, amplectamur, non autem q'ρ - propter popularem opinionem. Nam qui propxex μ' 'φgiis aliquid expetit: in ea ipsa bonum collocat, nor pq Quamobrem si quis recte perspexit, aliquid
non esse iaciendum: ipla res eo fugienda est, quia non bona. Sin aliquid dono consilio fecit: recusare non debet propter eos, qui factum i l perperam reprehendunt,quo minus palam id agat. Fit mim,ut vero bono id enim est, quod recte bonum iudicatur non bonum, sed malum, ut est mendacium, praeseratur. Talis enim est vulgi non recta de eo quod fit opinio. Praeterea fit,ut quod recta ratio b num iudicauit,malum putetur & fugiatur. Quod enim fugiendum, malum. Fit & illud ut qui a seipso & a rebus discedit. ad vulgi opiniones deferatur, atque ibi bonum & malum quaerat, itemque V rum & mendacium.
VT horpronuntiatum,Dies eri: se,Nox ea: --gnam habet inseianctione vim inconis. i. na vero prorsus nihil valet. Sic maxima quas ex iis qua Avositasunt,arripere, ut re pectu corporis. ma suis mamenti . ita sicommunita, conuiuisectetur, magnum habebit, nisiιaueris, dedecus. Clim igitur onmua es abriam: memento, eorum qua opposit
192쪽
svllogismi hypothetici, in quibus enucleandis
mici labor ut,partim sunt disiuncti, partim con- nai. siue complexi. Disiuncti, in quibuscum est
rerum,nullo modo alterum esse potest: & cum al-rum non est,utique est alterum. ut cum dico: Autes est,aut nox est. Atqui nox est. Dies ergo non L sic cum alterum statuitur, alterum utique tol-tur. Alterius vero negatione, alterum assirmatur,
t cum dico: Atqui dies non est,Nox igitur est. Atui nox non est, Dies ergo est. Ac tale quidem estisiunctum,in quo haec verba, Aut dies est,aut nox λ: axiomatis loco, hoc est,tanquam euidens dc seandam eommunes notiones verum adhibetur. a enim axiomata vocabant Stoici. Copulatum ero est, eum duobus inter sese ita complexis, ut almam antecedat,alterum consequatur: assirmatio em antecedentis sequitur consequens, negatione ero consequentis una tollitur antecedens. velutiere haec copulantur: Si dies est, nox non est. nam
dies est, vere antecedit: illud sequitur, si dies sit, octem non esse. In copulato igitur affirmationentecedentis affirmatur consequens: Atqui diesst, Nox igitur non est. Negatione vero consequenis, uris tollitur etiam antecedens: Atqui non noxon est. sed est scilicet, Dies igitur est nam duae ne-ationes. unam constituunt assirmationem Dies gitur non est. Ae tale quidem est complexum, siue opulatum. Iam autem Epicteti verba videamus: ut dies est,aut nox est, in syllogismo disiuncto, utronuntiatum cemina adhibetur: in copulato non em. Nam quod ibi adhibetur pronuntiatu, com- lexum est, bi dies estinox non est. Sicut igitur in uit, Aut dies aut nox est: in seiunctione magnamim habet, in coniunctione vero plane nullam di-
193쪽
uellit enim complexionem quae est Si dies sit. n uectem non esse) sic etiam in conuiuio maiorem . et e partem,corpori quidem utile est &conducibi- & eximium: ad seruandam autem communitate in conuiuio, nihil valet. nam &hoc dirimit corn- munitatem,ut complexum illud. re cum aliis edens, non solum appetitum tuum in iis quae a iposita sunt, considera,vi ex iis delectum agas: sed αeam communitatem respice, quae irreprehensa tuenda est Quamuis autem de conuiuio verba istici ci tamen ad omnem societatem vitaeque consuetudianem in genere haec esse transferenda, perspicuum est. Auaritia enim omnes dirimit necessitudines: sicuti aequabilitas,cum suum cuique tribuitur, eas dem continet,auget,conseruat. Nam & latronum communitas, quamuis ex talibus conflata viris tantisper durat, dum praeceptum hoc seruatur, ne
alii plus aequo sibi appetant. Ob hoc enim iustitis vestigium,etiam iniustitia illa permanet. Cum a tem prius multis locis auditorem hortatus fuerit ad libertatem.& in aliis ad sortitudinem ad magni tudinem animi, ad prudentiam & temperantiam in hoc eum ad iustitiam vocat,dc eius impedini emti auaritiae sigiendae auctor est
SI quam personam,qua vires tua superat an eris: tum eam indecor egeres: tum eam quam sustina reposses, negliges.
Non ei studend um, quod per sese optimum est: sed ei quod est ex iis quae nobis accommodata sunt, dum, quam Optimum. Nullus enim ea quae extra modum sui hone sit cipiuntur,fructus consequitur. Quare non temerem:sed illud persenae maiores induendae sunt, ut doctoris aut otia, ut αδ philosophi, aut in naue gubernatoris, aut in urbest eb landi magistratus. Praestat enim persisnam ualetiore cum faculam. laudet
194쪽
laude siistinere, ut non par modo sis, sed etiam ea superior: quam indecore gerere superiorem, nec iulius dignitati respondere. Honestius est optimum esse paedagogum, quam doctorem imperfectum: A bonum patremfamilias, quam improbum m gistratum. Nam maiorem personam indecore g i non ad opinionem, ted rere stoc autem indecorum i ad ipsius rei naturam reseratur) illud etiam habet mali, quod eam perdimus, quam nostris rebus aptam belle sustinere possemus. Melior enim histriodi in Comoedia est,ec inTragoedia,qui seruum benerepr sentat quam is qui domini aut regis personam male agit. Et hoc ego caput ad iustitia rerrero, quod quemque personam se dignam iubet eligere,&non aspirare ad altiora.
O madmodum in ambulando caues, ne clauum 'caues,pedemue dissorqueas: sic in degenda vita
cave, negubernatricem actionum, mentem tuam, la
da . Luodsiiura unaquaque obseruabimu , omnia cautim aggrediemur.
Bisariam humanus anim' laeditur. Aut cum bru- preeata vestis affectibus assixus,per eosdem corpori agglutina' ex corrupto tur, reclamans ille quidem nonnihil, atque aegre iudieio,valserens, sed superatus ab affectibus, qui corroborati . ρrauis asen nnidem in eum exercent: aut cum suopte smbmor dicio corroto, seipsum non discernit ut diuersum uniur. a brutis assectibus. Monet igitur paed ogus i xum utrunq; in degenda vita cauendum esse,quam similem ambulationi facit, ne quis brutis assecti bus su cumbat: qui cum sint corporei,clauorum instar agglutinatum sibi animum cor ori affigunt. Quis ve-m clauus sic assigit,ut bruti isti affectusZqui e ciui. t putet animus, de seipiam di illos & corpus esse unums Peruersitate autem opinationis, & eius par
195쪽
tis animi quae quasi pedestris cum corpore aliquid,& cum bruta vita commune habet, distortioni pedis apte comparat, dc hortatur, ut quemadmodum in ambulando corpori cavemus: ne in vitae negotiorum tractatione cauendum esse, animo capaci rationis, qui naturae instituto principatum hum nae vitae obtinet,qua hoc animal a csteris distinguitur, ne vel affectibus inflammetur ob auiditatem, vel iudicium atque opinatio eius peruertatur ex socordia. Nam si qualibet in re nos ipsos obseru uerimus, ut ii qui ambulant: tutius quamque rem suscipiemus.Nam in ea animaduersione,etsi modicus aliquis lapsus contigerit: eum tame facile cor rigemus. Etsi enim paulum conniventes clauum cilcauerimus, aut inconcinne pedem promouerismus: propter obseruationem oc a clauo pedem sa-
cile avellimus non assixum, di gressum pedis leui opera aliter dirigimus. delitias pertineat,remouendo: nunc de acquisiti ii dictine eorum docet, de huius quoq; modum dicit esse corpus. Nam & acquisitionis modus est usus eo enim acquirimus, ut utamur & ipsius usus modus est corpus, eiusque necessitates. Peripicuum igitur.
M ODi pecunia corpus ea unicuique,ut calceipes. Si igitur in eo insiteris,moduseruabis: sinpra terieris, iam veluti per praceps te ferri necesse erit. Ve, in ea&ιo,sivltra pedem progressMfuer ,' - - . tus calceus, deinde purpureus, deinde interpunctus. Eim enim, quo semetiransierit modum , nullus intermissu.
In rebus corporis,ut vestibus,victu,possessionibus, pecuniis, duo haec sunt: eorum acquisitio, de usus. Prius igitur de via locutus, eatenus iis ute dum esse, quatenus ad nudam corporis curationem faciant, omne superuacuum quod ad gloriam aut
196쪽
etiam acquisitionis modum esse corpus. eiusque necessitates. . Quare si quis ad eas necessitates re .spexerit,pellibus simplici, erit contentus: quarum superiores ibueant pedem & muniant, seleae verou praestent ne pede nudo calcentur noxia. Sin quis id quod pes exigit excesserit, de ad ornatum delitias denexerit, auratus fit calceus, inquit: deinde pur pureus,post interpunitiis. Tanta autem fuisse videtur apud Romanos in conficiendis calceis purpureis de interpunctis curiositas, ut auratis etiam prae ferrentur. Eadem est de rei familiaris ratio ac rerum Cissilia..corpori necessariarii m. Si quis enim mensuram ne- cevitatis transierit,eiusq; terminum οῦ iam sine tela mi , quanta minova gabitur, alia aliis adiiciendo, donec ad ex- μα νει iotremas Llitias de vanitatem praeceps stratur, eras Llaec enim fit quoddam quasi diuortium a regula de quae id sequitur, inexpleoilis egestas,dc eius comes amictatio. Nam si deceparauimus,volumus habere Lueamur viginti: si haecquadraginta, de sic deinceps,nec ullus semper in
finis est prolabendi in vastum illud atque immen-us, quuων- sim pelagus insatiabilis cupiditatis. Constat enim, qua cupit. . in sinu uris iis, quae ad usum corporis adhibentur, 3 posse monem quae limites excedit, reciderein infi-i nitum, ut iam de scopi dcvsus obliviscat ad quem pertinet qui corporis est curatio. Quare sepe iis mcorpus amittimus , dum ista sine modo cumula, mus. Quid vero si calcei exemplum eo adhibuit, . quod is,nisi magnitudini pedis responderitiquamuis ornatu modum non excesserit,saepe nos allidet, ' iprosterner,denique in praecipitium ageti Ex iis moro quae de viii dicta sunt, ea quoque distinguenda .
suntquae ad acquisitionem pertinent. Docent au- . tem dc haec capita conuenientem modum in acquis rendis Mutendis rebus externis, nosque ad iustiti .
Vliares statim ab anno decim mirio a visis domina ioca in Promri cum vido se nihil
197쪽
aliud habere muneru,nisivi cum viris concumbant L eomerese incipiunt, ate in ornatu stem collocant onem. Eluare opera pretium est, dare operam me: sotiant, sibi non ob aliud honorem haberi, nisiquo dimoissa se prabeant, verecundas ae tempe
Etiam matrimonio iis qui vitam naturi consen . . . .... taneam sequuntur concesso, qua ratione his curari . . dae sint uxores, paucis ostendit: cum eaque id con i fert,quod vulgus hominum facere solet,eorumque, Ipsi mariti . corrigit,&ad normam hanc reuocat Pleriq, .ae νυ stin mortales, inquit, uxoribus a Di ima aetate adulan- ..
tur,& honorem habent, easque dominas vocant, solius concubitus causa. Quare non immerito illae Gad hoc sese parantes, comuntur, & in ornatu spem, sitam omnem collocant. Nec tam illae reprenem edendae sunt quam mariti,qui eas propterea colunt. .
Quare ab initio statim sic informandae consuefaciendaeque sunt, ut intelligant, se non alia ulla de causa a nobis honoratum iri, nisi quod sint ornatis imodestisque moribus,& marito verecunde pareant dc obsequundent. Quibus dotibus si qua mulier, praedita fuerit,iam & ad tuendam rem familiarenu di ad educationem liberum, & ad mariti curationem, &ad vitae frugalitatem facile uino: q. . . ossicia honestas matronas decent. .
rari velut,exerceri diu,edere diu potare diu,- 1. eare diu,eoire diu. Nam hae quidem faciὶ sunt obi-- ter . cura autem omnis ad animum ea tran ferenda.
Quemadmodum ingeniosi homines in siimmis perseius de exquisitis naturae suae rebus elaborap a.dcimni
198쪽
&immorantur: ita stupidi & hebetes in impers
ctis,extremis generalibus,& vulgo tritis versantur. itaque si homo, cuius ab animo rationis compote natura pendet, qui corpore ut instrumento utitur, , oinisiis naturalibus animi actionibus corpori immoretur: hebetis id ingenii signum est, ut & huius rei causa est obtusior acies animi. Quis enim artifex alicuius pretii. in curandis instrumentis terit tem- pus,arte quae his usura est neglectat Neque veroo tusi tantum ingenii signum est, occupari circa cor- .pus: sed immodici etiam eius amoris. Quibus enim gaudemus atque asscimur, iis immoramur Est igitur, inquit, occupatio corporis, accesso quaedam . iudicanda: praecipua vero cura ei impendenda, quod corpore utitur. Haec enim iusta est nostri ad
uessus illiud ossicii distributio.
Ia tibi quispiam mel a fecerit, vel mali- di erit: Hiemem eum opinanum esse, id exri bifus faciendum dicendum. Nech ver eri . potess, ut id sequatur ille quod tibi videtur . sed id
quodsibi. A ui si male iudieat, damnum i Defacit
qui deciseriis. ' Nam vermis connexum se quis mendacium iudicet: non ipsum connexum ladetur, sedia qui deceptin fuerit. sis igitur instructus, quo feres AEnimo conuiciatorem: Nam ad singula dico, ita τι sum esse illi.
Ethoe praeceptum ad patientiam &mansuetu- simillaesh, disieni adhortatur,duplici argumento: vno,quem' mine or- uis suam opinionem dc iudicium sequi. Non igitur iasi, sensaegre ferendum, id eum sequi, quod ipsirectum vi- mali. deatur. Nam dc tu de omnes homines idem faciunt, Delui suLQuis ergo sanus naturae communi succenseati si sὸd homi- ouia id quod neque honestum neque rectum nes c asei,
est, recte se habere putauit,eo succent; ς quoquς c, Uranis,
199쪽
indignatio absurda est, nam ille, non tu, damnum. UM' facit. Qui enim honestum putat quod est inhone-,Iλ D stum,deceptus est. Deceptus vero damnum facit. i Dci ''Qui ergo tibi male dicit aut facit, ipse est cui noc se rusit, quamuis neque tu neque potentissimus quis . sed interim quam ei nocere posset. Externa enim incommoda patitur quae habentur, corpori aut rebus externis incom-: perit aliqι- modant.quare nec ipsi proprie incommodant.Opi dolusin, si nionis autem error, animi deceptio, in quo natura , non sit Stoia eius sita est,haec est quae ei noceat. Ei vero damnum. ιmaraiamo esse datum qui deceptus sit, & non ei de quo sit de tinm. ceptus :euidenter exemplo connexi demonstrative .
luti Si dies est sol sepra terram versatur. hoc si quis i/ ' filiam putet,non ipsum connexum damnum facit, rstri se constat veritas: sed is qui falsum de eo sen- , etiam qui secus ae decet, tibi conuiciatur prρ- Wp- -malefacit, ipse est cui noceatur. Tibi Veroner 'ρ noeitum quidem est, neq; mali quicquam datum, praesertim si in rebus quarum potestas in nobis sita est,uis& natura boni atque mali collocata est. re cogitans necesse esse, quenque id sequi quod ipsi videatur, dc ipsum esse qui faciat damnum,non te: , lenem te & magnanimum praebebis aduersus co uiciatorem, si te assitefeceris ut in quolibet horum adiicias. Ita ei visum esse: ac id eum necessario si hqui quod ipsi videatur. .
Omnes res quae sub ortum cadunt,quia constant onsentiunt
concordia omnes res urerum inter e conuariis, aliqua ex parte inter sese consentiunt
200쪽
ti conueniunt, ac tolerabiles sunt, aliqua ex parte dissentiunt,&sunt intolerabiles. Velut, ignis qui est siccus &calidus, ratione caloris cum aere consentit, estque ei tolerabilis: quatenus vero siccus, eidem opponitur & repugnat. sic etiam frater. si laeserit iniuria. Et hic duas habet ansas,alteram tinlerabilem, qua est frater: alteram intolerabilem, qua est iniurius. Notum autem est, nos ea quae t lerabilia sunt,leniter,sacile,placideque ferre: in tolerabilia vero auersari, grauiterque & iniquis ani mis pati. Quamobremusemper bono& mansueto esse animo, si acquiescere volumus quando res mnes duas illas habent ansas. tolerabilem unam, alteram intolerabilem) ea prehendemus eas, qua sunt tolerabiles. Nam omnia plane sunt talia. diuistiae paupertas, sanitas morbus,coniugium, vita caelebs, liberi,orbitas e caetera denique uniuersa quae invita versantur. Nam diuitiaru tolerabilis est abun
dantia, intolerabilis vero occupatio de solicitudo. Paupertatis tolerabilis est tranquillitas & otium. sed intolerabilis egestas. Sanitatis tolerabilis est vacuitas doloris, α expeditus membrorum usus: intolerabilis contumacia&confidentia. Morbi to-lirabilis est moderatio animorum, sed intolerabilis aerumna. In coniugio tolerabilis est procreatio libertim,& obseruantia: intolerabilia vero multaru rerum indigentia,& rationis op rs dilectio Orbitas expedita est, vacare sinit rebus pulcrioribus, nee de copiis post obitum relinquendis curare cogit: dc uod meo iudicio maximum est,non neceta nabet liberos interdum malos amare. Tum enim fit, ut improbitas ametur. Iam contumelia dcconuicium tolerabilia ista habent, interdum quidem, quod ea de rebus nostris cognostimus quae prius ignorab mus : semper vero, quod nostra patientia prouoc tur. Et quam maxime fugimus, assiictio corporis, tolerabilem habet animi exercitationem di purgationem. In quibus omnibus magnum inest nix Vt sortiter tolerentur. Nam in ea incidisse, ni .