장음표시 사용
61쪽
corporis & rerum externarum, aut ut Epicteti stri more loquamur eorum quae in nostra potestate ,
sita non sunt, contemtionem. Vt autem corporum medicina duplex est, & eius una pars aegro corpora curat & per contraria corrigit: altera victus ratione dc exercitationibus sanitatem tuetur, confirmat,auget: quaedamque exercitationes sunt via pde laboriosae, nec nisi viris sortibus de constantibus tolerabiles: Sic & animorum auxiliator. non aegrotantes tantum vitae difficultatib. curat, sed & sanos exercet, ac saniores & sortiores fuit,eorumque vir tutem ad imitationem aliorum illustriorem reddita iNam etiam sanos hominum animos, ut & valentia corpora, indigere exercitationibus . in promtu est. Motio enim confirmat, ignauia vero labefacit, ut inquit Hippocrates. Cur Z Quia ea quae suam perse- .ctionem semper obtinent, &naturae suae conuenia entes actiones : easdem paratas semper atque in i promtu habent. Quae vero nihil agunt,exercitati ne egent ad imitationem perpetuae motionis: ne per ignauiam actionis oblita &velut emortua,cum
tempus necessitasque postularit suo muneri desinti Quod enim alias actuosum alias otiosum est, idque ob imbecillitatem,actione confirmandum est.. Gmnis autem exeicitatio iisdem rebus perscitur. per quas principalis actio ad quam exercemur. excitatio ad luctam,iugi luctatione fit. ad caestum, crebro dimicando & verberibus assuescendo. Sic etiam ad bellum exercebere si collusor hostem imitetur: quoque ii qui una tirocinium faciunt maiores robustioresque fuerint, eo magis exercitatio metam suam attinget. Itaque si quis ad id etiam
exerceatur, ut voluptatem contemnat: eum rebus
iucundis tractandis ad earum contemtum assue scere necesse erit. Si ad ferendum molestiam, opus est ut molestiarum sit particeps. Si ad timorem, ut in res timendas coniiciatur. Si ad cruciatus, ut norbilium Lacedaemone adolescentum flagellationis certamen aemuletur, di omnes eas exercitati'nes doloris
62쪽
oris plenas quae ad id certamen reseruntur: aut Salustium qui nostra aetate, in vi 'um carbonem salussit Lemori impositum sustando periculum faciebat, ni quam diu ardorem illum tolerare posset. Nam Aercitationes a principalibus actionibus ipso genere non disserunt, sed paulo maiore facilitate&desinendi, cum nobis visum fuerit facultate. Quoniam igitur qui humanos animos nascendi causa demittit Deus, vires etiam eis addidit, quibus instructi absque noxa uti rebus terrenis tam allicientibus quam terrentibus, easque superare posscnt: cas vires exercens idem Deus, ne per ignauiam laxioresti remissiores fierent, neue usum earum te pore postulante cessarent, certamina multa proponit animis. Neque Hercules aut Theseus aut Diogenes aut Socrates in tales viros euasissent, nec
humanae virtutis magnitudo quo usque progredi posset eluxisset, nisi di illos cum bestiis immanio- .ribus di si eleratis hominibus commisisset, & hos .
iumma victus tenuitate ad vitam naturae conscia-
laneam compulisset. Illud quoque attentis non est Pericula es. obs urum, eos qui res aduersus generose pertule- aerumnis, sint,fortiores euadere in posterum. Si enim rerum simi animi maxime formidabilium horrorem assuefactio tu, dum ociocum sacit, ut in eiusmodi certamen nonnulli ob exiguam stipem ultro descendant: quo pa oo fieri potest . quin rerum leuiorum exercitatio . essiciat, ut ea contemnantur, quae inexercitatis per- molesta videantur Z Quae igitur difficultates & α- aumnae habentur, hae quia Hue ut curationes aegrotantium, siue ut valentium exercitationes animis adhibentur, malae eis esse non possunt. Alioqui eodem modo de medicamenta ta gymnasia corporibus grauia, mala diceremus. Cum autem pro di- gnitate tum naturae tum voluntatis fiant: mala no 'erunt. QDd enim pro dignitate fit, iustum est:
quod iustum bonum. Ac ne corporibus ciuidem su-vte natura se iis ea pertibus, malum en iecari aut
uri Nam con os in sua simplicia resblutio non
63쪽
resolutio nota malum. Madicina
est malum. Quod si corporum medicinam exercentem, urentem, intendentem, membra resecantem,& plane saeuos carnifices imitantem , malum non
dicimus,sed bonum: si medicis cum gratiam ha
mus, tu in mercedem numeramus: cur in medicina
Dei non acquiescimus 3 Neque enim iracunde, nec Li salus. Vindictae cupiditate, nec praeter meritum, neque noris es elemε- ς usa quicquam horum facit Deus: sed instariissima. medici & curatoris di parentis,& ad maximam utilita: em nostram, & quo uno verbo rem complecti totam licet) pro sua diuina bonitate. Multiformis autem est Dei medicina,vt qui alios morbis,inopia, ignominia: alios pestilentia, fame, tetrae motu, inundatione, naufragio, bello: alios poenis humanitus inflictis, medicet' r. Neque vero mala haec sunt, . sςd bona: siquidem medicari bonum est. Si quis haee dicenda esse bona haud censeat, o 4I-ς μ' praecipue sint expetenda : qualia ca quae 1 1 proprie bona sunt, esse oportet: non1tatim ea mala ρ' ' vocet, sed ad verum bonum acquirendum necessa' a , quam ad rem ea necessario requirimus, dc pro
phis Ita, illa amplectimur. Nam §iones de ustiones' I medicas. & id stenus alia nemo praecipue spectat;
sed deliderio sanitatis illa admittimus, quam perea consequi necesse habemus. Ac recte illa necet saria vocarunt sapientes: quae omnia necesse est adhibe ri, si bono potiri studeamus: quae quidem &ipua bona sunt, siquidem ad bonum conducunt, partim ad valetudinem corporis, partim ad animi sanitatem,inse lora tamen principalibus bonis: cum qrubus ea vulgo conserentes, mala existimant, male utique sentientes: siquidem per haec consequi ea quae bona sunt,est necesse. si igitur propositae di bitationes profligatae sunt, dc ea quae fiunt omnia. pro dignitate partim naturae, partim voluntatis nunt,& quidem utilitatis causa sunt a Deo: dubio procul quiuis cordatus homo & volet ea fieri quae mini nisi inuideat iis quibus ius suum tribuitur, aut medicina adhibetur 'dc talem medicum coleti,
64쪽
venerabitur, syncereque diliget, de bene mereri statuet. Ac eas quae obiiciuntur hominibus dissicultates,quasdam esse medicinas:&eam medicatiouem δε η υο aeqvum qui hac egent, & corporibus & animis pro--Odesse,quiuis,ut opinor, concesserit. Ipsam vero seu βη ' animi neu corporis aegrotationem, de medicationis tam molestae & dolorificae necessitatem: quis bonum, & non malum: atque eius auctorem, mali auctorem non existimet Z An vero iterandum ea-
dem ista mihi t corporis morbum nee ipsi corpori esse malum, cum & tali natura iit praeditum,&ad compositi spectet dissolutionem, & restitutionem simplici una suis totis, eorumque disiccssum & liberationem ab habitationc alieno in loco & phiona ,
contrariorum: nec animo, siqui dem eum medicationem illius esse demonstratum est , & multifari- ali uide ter apparet. . Vni corpo-rieliet noxius, eiusque interitus: sed animo utentis obcaltis, eum, dc compagi uniuersi, dc quae in eo sunt elementorum ci irrequietae generationis circulo per fuhoe in infinitum progredienti, eo quod unius inte- 'ritus ortus est alterius,expedire constaret: optimus ille administrator eius quod corcumpi solet naturam .dc partis deteriorisque interitum, ob praestantius de totum de perpetuam generationis seriem contemserit. At morbidi animi ortus, neque ipsi
prodest neque uniuersitati quicquam confert. Eius si v ς
igitur auctor, mali alicuius est auctor: dc qui eum vitio M. deprauari de aegrotare vult, malus fuerit 3 Sic eadem manere dubitatio videbitur. Quae ergo morbi de malitiae causa sit animo, ex iis quae prius de rebus nostii dc alieni iuris dicta sunt, recordemur :animi bonum in eo situm esse. vis: cundum naturam appetat dc declinet, malum in eo quod sit contra naturam. Appetitionem autem dc declinatio in in nobis sitas esse, demonstratum arbitror. ipsi & virtutis causa de vitii sumus. nde fit. , t de boni laudentur. ut qui bonum ipsi mu P c vi sint consecuti, unde virtus ipsa ironacti h
65쪽
bere videtur: & reprehenduntur improbi, ut qui non tales esse possent ex socordia improbi euase -- Tint. Nam si haec extrinsecus insererentur: voluntas bona aut mala esse desineret, in eiusque locum c sus&necessitas succederet. Deus igitur ne hic lubdem ullius auctor mali reperietur. id vero.si nee. Animi vir ipsius morbus animi quod vitium dicitur,omnino ria malum est, sed&ipsum habet aliquid ad humana
sutem iri ' virtutis constitutionem necessarium 3 Ut enim s Arant,' nitas horum corporum, sanitas non esset, nisi natu- coelicolis di ta eorum magis etiam serret ut aegrotarent, sed esset Angua jhabitudo quaedam perennis, nec morbis oppone ad bonum retur, cui usinodi coelicolarum est: sic etiam lium 'liquod υ- norum virtutes animorum, modestia, iustitia, prim fruntur. dentia, & omnis ille reliquus earum rixtus non e itaret, nisi animorum ea natura esset, ut desi auari possent. Alioqui virtutibus piaediti essent annesiucis, ac potius diuinis, non humanis: quae quidem tales sunt, ut etiam ad vitium dei orqueamur. initur bonae fiant humanet virtutes,& valetudo prospera corporis, nec prima tantum Sinaspectabilia bona pro manare a fonte boni oportebat, red & me-
dia ct vltima: eorum quoque bonorum quae deprauaretur, deprauationem exsistete necesse erat. μήν enim essentiam principale habent,sed iis qu erant. accessionis vise adiuti sta fuerunt. Consideranda hoc loco est diuinae bonitatis excellentia , quaericorporis interitum,quod umbrae instar,ut dixi,una
cum causarum motu necessario circumagitur. bo- mim effecerit: tum ipsis aegris caducisque corpori bus, ratione coniunctionis cum integris elementisci renouationis: tum animis quorum instrumenta sunt corp ora, tui per eum sanentur: tum quod unis
uerso illi genito, ad infinitam, ut dictum est, distris butionem seruiant & seipsum ab animi vitio,quod silum utcunqtie vitium videretur, liberarit. Priamum quod id ut ad bonum necessarium, di non ve malum conccssione quadam rebus adiunctum sit.
Deinde quod hoc ipsum voluntatem animi mut
66쪽
omnino iusserit, nec unqtiam in rerum naturam penetrare nisi ille vellet. mamobrem non voluntaria,ut quae mala non sint, tam a Deo quam a legibus ignoscuntur , & malum quodam modo non inest animo voluntarium. Noque enim animus un- . . quam malum tanquam malum amplictitur, sed ut dona quaedam, alias pecuniam, alias voluptatem corporis, aut potentiam aut honorem appetit: noxam vero his adiunctam aut plane non videt, aut negligit, cupiditate adamatarum rerum subactus. sic undecunque eiectum est e rerum natura persecte malum. Ac sacilius concedi possit es se id quod Liberim nullo modo sit, quam perfectum de arbitratium si luntatis em quod humani animi malum exstitisse. Si quis vero cellens Dis.
Deum mali auctorem existimet, ut animi condito, don '.
rem cuius animi frustratio dc lapsus malum sit quidem per se mobilis de libera natura animorum malum est, mali dicere auctorem necesse est huiu conditorem. Sin bonum est, de multo iis quae in mundo tant bonii maius & honorabilius: qui mali auctor esse queat is, num qui condiderit Z Cum igitur id quod naturae congruit,& optabile dc pe- auiduutendum iit: quis mortalium qui quidem humana virtutem intellexerit) stirps aut quodlibet brutum tu animal quam homo esse malit 3 muis enim de
stirpes & brutas animantes bona eue dicam us,certo tamen boni ordine. dc inferiora bonis caeteris condita de ad certos usus a Deo sunt destinata. Iam si
illud etiam in nobis situm est, ut vel boni vel malismus eiusque rei potestas nostra est,neque quicquam est quod nostram vel voluntate vel declinationem ulla ex parte vel cogere vel prohibere possit: haec natura &vis libertatis meo quidem iudicio pro clara est, de magnifica, dc principalis, atque illius auctor bonus de potens. Sin ipse animus per sese a
errarit,cum ne aberraret penes ipsum esset: quis inquius aberrationis illius auctor dicatur, quam ii
animus,qui principium de causa est tam boni qua auexilonis a bono, quique a se ipsis principium
67쪽
beat auersonis 3 Nam ea causa citiae initio eum socii, non limpliciter talem sccit quia uerreretur: sed eum qui, si ipsi vellet, talarii me. auerti pollet. Si ei ovoluntas est ipsius animi motus internus, ipse in mus his c. ausa erit a veisionis. Ac obser a Dei sol crtia. Nam man in in cum in iracdio eoium, quae semper siti sum semperq;m dio sitim, deo ratio sunt, quaedam exsistere media, quae alias mel ad eneia sit pernis, alias in sernis assimilarentur, &extrema arcendere. cum vni ucisi persectione deuincirent, nutus verom l is infe di propesio ad inseriora suborta vim habet eam quetros desten. auertia rectoqueat: tantam mediis hisce vimini
de re potiari pertiit, ut quoad ipsa Vellent, inconcussa manetentici ipse undecunq; nullius auctor mali conuinceretur Atq, haec prolixi' tractata, non ad ea solum pertinent,quae nuc ab Epicteto dictitur: sed ad ea quoq; ω .ri . declaranda, quae de mali ortu de causa paulo post docebit. Nam in praesentia quidem hoc utiq; satis est,cum dicit Epictetus. Velis ea quae fiunt,ita or fieri vi fiunt: eum non loqui de animi improbitate
neque enim ille dixerit, bene agi cum illis, qui destiadi aliorum improbitate delectentur) sed de iis
quae corpori de rebus externis accidant, quibus homo eruditus cuiuscunq, fuerint modi relie uti pos sit, di quo duriora suerint, eo fructum ex his capere uberiorem. Nam illa sunt ea quae fiunt, quae nos. dum ineruditi sumus, nostris appetitionibus & de- . clinationibus congruere volumus: hon autem ipsie appetitiones Ec declinationes, in quibus bonum de malum nostrum est situm. Hae enim penes nos sint, nostrique arbitiit. Quae autem nostri iuris non sint,ea sita det ne studeamus fieri t volumus,quo id nec penes nos sit. nec perpetuo nobis expediat: oui saepe ea quibus delectam tir, quamuis pernitiosa, fieri cupiamus: asperiora vero licet medicinae
Orbim est corporis impedimentum: insituti non IVI ite visi se velis. Claudicatio pedis et I imp
68쪽
COMMENTARIV s. cydimenti.m .instituti non item. Quodsi gulis in rebuι
qua inci uni considera ru: inuenies em alterim cu-- iam rei,non tui,esse imperimentum.
Qiii res seci indas sibi eis velit, non id operam dare osortere dixit. ut ea quae fiunt, ita fiant ut ipse velit,sed ut ita fiant ut sunt Quibus verbis simul id quod nunc propositum est, indicat, externarum rerum dissicultates sciendas esse. modice: simul, ut opinor, quiddam quod obiici possit. dis luit. Aeprobatio nuiusmodi sere mihi cile videtur. Siqui- Corporisdem nostri iuris essent externae dissicultates: vel sile, fortunari quia nobis expedirent, aequis animis, licet acerbio incommodores fuerint perserendae. Si vero nostri iuris non sunt no pertinere sed earum quaelibet alterius cuiusdam: quid mole- ad anima,ste ferimus aliena 8 Morbus corporis est impedi, nee eius esinentum. Et recte impedimentum dixit, non ma- maLι.lum. Neque enim corpori malum est morbus aut interitus,ut prius est demonstratum: sed impedi- mentum actionum illius est claudicatio, qua ipse praeditus suit Epictetus. re verba eius non ex ore.sed ex animo depromuntur. Claudicatio igitur . pedis est impedimentum: paupertas impensae, no' voluntatis nisi ipsa velit. QEod si coreus essemus, aut pes, aut pecunia, nostrum ista essent impedi- mentum . . ia vero nihil horum sumus, sed ani- ' mus rationis particeps, corpore pro instrumentis Vtens de rebus externis ad ministerium: oc quia bonum dc malum in voluntate situm, ab istis non im
dituri ne nos quidem impediri constatineque iamnium esse impedimentum quicquid extrinsecus acciderit, sed singula alterius alicuius, quorum nos nihil sumus: mque ob illa non succen sendum,quasi nostra essent. ita enim sit,ut voluntas ob res alienas
suo laboret malo,aegritudine. Et sic id quod propositum est, demonstratum esse arbitror. Soluit enim id quod ab viili obiici queat, ut Rhetores dicunt. π p P itcnim aliquis a giotare aut FH id non esse 'μ ως
69쪽
utile. Quis enim aegrotans muneribus naturae sungi potest 3 Quis in extrema inopia quaerendo victui inuigilare non cogitur ξ Hoc igitur argumentum soluit, quod morbus, paupertas ct id genus incommoda .non sint impedimenta voluntatis, a qua tum natura hominis, tum bonum & malum pendea Qxus enim vetat aegrotantem naturae suae amplecti consentanea, declinare contrariat Extrema vero inopia . quomodo impellet suscipere aliquid bono viro indignum i An non & Diogenes & Crates dc Z
no tum germane philosophati sunt, vitamque naturae humanae consentaneam & tenuitatis diuitias, oculatis quidem hominibus tum vel maxime d monstrarunt. copiis & opibus cum extrema inopia commutatist in is vero talem virum aequo animo non alat 3 Quis non accipere se potius quam dare beneficium existimet 8 Atque adeo, quid alia e empla requirimus, cum is ipse qui hoc dicit Epictotus,&seruus fuerit,& infirmo corpore.& ab ineunte aetate claudus. dc extremae paupertatis ita studi sus,ut eius domuncula Romae nullis unquam cla
stris eguelit 3 ut in qua nihil esset praetei lectulum di culcitram tu quibus dormiret. Et is est qui dicit, Claudicationem pedi esse impedimento, non umluntati: nisi ipsa voluerit, oratione e vita sua do romta,nec in eo laborat, ut illa proserat quae vulso audantur, id quod plerique facimus. Quare huius viri sermones felicium animorum specimen germanum exhibent.
OVicquid inciderit, in eo memento, ad te eoni se sm,inquirere,quaocustatesis ad usum etin inmfruct- 8 si quemformosumformosam ua viriris: ad eam rem temperanti acultau in promtu erit. Si labor obiect- fuerit,tolerantiam reperies.si conuicium a- . . rientiam inuenies. Ωιουιι ita consues caris, misit ' L. . non obtinperabis.
70쪽
Munaquaedam proposuit, quaViue multis non videntur: cuiusinodi est,morbum corpo ab Diaris ut alienii malum esse despiciendum: velle quemque debere, ut ea quae fiunt,ita fiant ut fiunt: item p uni in nec externarum ieium suauitatibus nos demulceri . neq, molestiis amigi oportere. Merito igitur nune ostendere instituit,fieri ista posse. nec negata esse naturae humanae quae praestare iubeamur. Ostendit autem hoc modo: Humanum animum sic esse conditum.ut non semper supra maneat, ut angelicae, deprae his diuinae mentes: avt dc ad ortum aliquan- do descendat,&huiusmodi rebus conflictetur. D tas igitur unicuique vires & facultates, quibus permanere incolumis. illasque res vincere & superare possit: aduersus opinionem rerum iucundarum. . , continentiam Pixit autem continentiam. de non 'e temperantiam . quia cum iis qui adhuc erudiuntur 'pta sermo institutus est in quibus commouentur quidem asscctus. dc cum rarione certant: sed viaicuntur. si ratio efficax suerit. Atque hoc est continens Tanquam Vitae genus, quemadmodum cum non vincit assi:- ρ-r actum latio, sed ipsa vincitur: is habitus inconti- rogo, o nens dicitur. In iis vero qui persecte sunt eruditi, a -- assectiones, quae puerile quiddam in nobis sunt, tune costis ii'rsecte occitra controueisiam rationi parent, ut ab .
iis tantum moueantur quae ratio iusserit,dc quando b. dc quatenus : estque temperantia incolumitas & . dominatus rationis nostrae. Diuiditur enim haec, .vta .i .
cum ab assectibus subigitur, ab eisque discerpitur: Luiua vero manet de integra, cum ariectiones superat. Ad ies porro utariosas de molestas eruditis isortitudo praeuo est, quae dolorem ne ad Vestibu- tum quidem animi accedere patiatu .sed omnia aspera tanquam exercitationis ergo sibi obiecta, sine molestia α amictatione peis erat. iis autem qui . erudiuntur tolerantia succurrit, abiectis molestiis Pi Gose resistens, atque Mes of heavim com L 4 r