장음표시 사용
181쪽
is Duranno oe iis ires. L . II.,. XXIII.
Minuta, hora, anni , hutid necesiaris mensura, sunt diarationis. MIηuta , Aorae, dias, & anni ad remptis sive dur
tionem haud magis nec aria sunt, quam digiti. Pedes, ulnae, & milliaria, in materia quadam notata, ad extensonem. Etiamsi enim nos in haen undi plaga usu illorum constanti, taliquam peri corum solis circuitu designatarum , aut istiusmodi Periodorum partium notarum , talium longitudinum durationis itus in animis nostris defiximus , quas temporis partibus On3nibus applicamus, quatum com aderaturi sumus longitudines , aliae tamen mundi r giones esse possunt. in quibus aeque . minua mensuris sisce nc stris, ac in Iomata digitis, pedibus, & -- siris milliaribus, utuntur . Aliquid tamen hisce an Iogum esse necesse est. Sine quibusdam enim regularibus periodicis conversionibus haud Iossibile es t , ut nosmet niens uraremus, aut notam faceremus aliis durationis cujusdam longitudinem , etiamsi eodem tempore tantundem , quantum nunc, motus smet in universo, haud distributi tamen in periodos regul Tes, quaeque sequidistantes esse vi tur . Diversae utem mensurae, quae circa tempcutis computum usurpari possunt, durationis notionem , quae re. me iuranda est, haud secus i nutant, quam Pedis aut
cubiti diversae menturae extensionis Mionem in iis alterant, qui mensuris Ulia utuntur .
182쪽
XXIV. temporia mensura durationi anticari potes,
MEns eum semel talem mensuram temporis
qualis est annuus solis circuitus . nacta fuerit, poteit mensuram istain durationi applicare, in qua ista mensura ipsa existebat, cum qua item , suu dum existentiae realitatem , nullum omnino comine cium habebat: si quis enim diceret, Abrai ramum n tum fuisse amo 27ι a. Iulianae periodi, seque ii telligibile esset, ac si ab orbe condito ordiremur , etiams per quaedam retro secula nee solis, nec alius ullus motus siret. Etsi enim periodus Iuliana pluriabus annorum centenis prius ortum habuisse suppon tur . quam vel dira , vel noetea , aut anni quibus datu solis conversonibus revera destinaret iur, tamen per computum illud haud minus resfie. durationes naetimur, quam si revera sol tunc temporis extitiiset , ti eundem. 'uem muri , motum ordinarium servasset Duratisms Lisa annuae solis revolutiori aequalis j ud disseilius in cogitationibus nostris durationi amplieatur, MM nullua erae sol, aut motus, quani Mein pedis, aut ulnae, a corporibus hic desiimpta, in e gitationibus nostris applicari potest distantiis, ultra mundi confinia, ubi corpora nulla reperienda sunt.
v. Supposito enim, corpus illud, quod hujus universi fines constauit, 563ς. milliaribus aut milli nibus milliarium hine distare Dum finitum enim sit hoc
universum ad certam locari ditiantium necesse est) quemadniodum supponimus 5639. annosa corporis ullius existentia, in Primo rerum ortu, ac hoc usque tempus praeteriisse, posmasyn cogitationibus notiris, anata mensuram hane Ararioni ante creationem , aut ultraedurationem corporum ac motus perinde applicare , ac possumus hanc mensuram milliaris spatio ultra M a e
183쪽
extremos corporum omnium terminos te per alteram teque metiri durationein motus expertem , ac per alterum spatium corpore vacuum , in cogitationibus nostris mensurare .
f. XXVI. Si quis objecerit, me in hac methodo temporis explanandi petiisse illud, quod in quaesti
ne est, videlicet mundum neque aeternum elis , nec . infinitum ; respondeo ad praesens institutum, hic loci , haud necessarium esse argumentis uti, quae inu dum duratione & extensione finitum esse evincant rcum vero rationi illud aeque ad minimum consent neum sit ac quidem contrarium , haud minus mihi liberum esse puto, hoc, quam aliis oppositum, supponere ; & nullius dubito, qου in quilibet, qui illusa oc redietur , lacile motus , etiamsi non durationis omnis , inhium mente concipiat; atque ita in motus contemplatione ad ultimum terminum, sive no' tiLrra tandem perveniat: ita in cogRationibus etiam , eorpori, & extensioni corporeae certos fines terininoique constituere possit, haudquaquam vero spatio , in quo nullum inest corpus ; spatii enim ti durati ni fines ulterius extenduntur, quam ipsa cogitatio pertingere possit, prout extremi numerorum termi ni longe jacent ultra maximam animi capacitatemidoue eadem de ratione , prout alio in loco palam lacturi sumus
Eodem itaque modo, & a sente eodem, quo tem
poris lina, ea etiam, quam Arern rem Voc mus, originem habuit; nimirum cum luccestonis de durationis id am ex eo naeti s mus I quod seriem imadvertamus idearum noli rarum , quas uel naturales idearum istarum apparentiae, quae nobis Vigia
184쪽
cap. XIV. amrivs mori . I 8a Iantibus mentes perpetuo subeuiit, aut obieeta extemna successive sensus assicientia in nobis excitarunt ;cumque e solis conversione certarum durationis longitudinum ideas hauriamus, possumus in cogitatibus nostris , tales di irationis longitudines, quoties libuerit 1ibi invicem addere , easque sic additas , praeteritis aut tuturis durationibus applicare et ahoc indesinentertieri potest, & nobis integrum est, transilire terminos & limiles omnes, o in itum procedere, atque ita annui iblia motus longitudinem durationi applla solem, aut alium quemvis motum e , , nζque hoc magis dissicile est aut absurdum, quam notionem, quam habeo motus um- ae hodie per horam unam super solarium, durati Ni rei alicuIus applicare, quae hesterna nocte' accis debat ; U. g. Candelae nammae, intra illud tempus
consumtae: Haec enim namina nunc extincta, remota est ab omni.aetuali motu ; & aeque impossibile
est, ut istius nammae duratio, quae per unam horam luxit nocte hesterna, cum ullo motu coexilitat, qui nunc est, aut suturus est unquam; ac, ut Pars alia qua durationis, quae erat ante mundum conditum , cum motu praesenti solis, coexistat. Hoc tamen non Imped/t , quo minas,icum Meam habeam longitudia uis motus umbrae super solarium inter duarum horaena notas , distincte adeo candelae istius laesterna nocte durationem . in . cogitationibus meis mensurare possim , ac durationem alterius cujusdam rei. quae nunc existite nec aliud ad hoc requiritur, quam putare, quod si sol tunc in solatio effulsisset, & eode
quo nunc motu cieretur , umbra in solario ab unal ea horaria ad alteram eodem temporis spatio trans -V a diei , Rut anni noxio nihil aliud. lit, praeter id am istatu Iangitudita is quorundam Periodicorum motuum regularium, quorum nulli si
185쪽
memoria habeo a sensibus aut actu reflexo acceptas, possum eadem iacilitate, & ob causam eandem, eam in eo ritationibus durationi applicare antecedenter almotum omnem , qua rei cuidam , quae 'el minuto , aut die una motum antecedit, quo sol hoc ipso mome to utitur. Praeterea Omnia pariter planeque quiescunt; Et ad hanc cons derationem quod spectat, ne hilum
reseri, utrum ante mundi creationem, an heri tantum existerent: dti rationis enim cujusdam per motum aliquem mensuratio , haud omnino pendet e reala Dexissentia rei istius cum motu isto, aut aliis qui husdam periodis conversonum , verum ex eo ta tum , quod claram in animo ideam habeant fovit Hinis noti alicujus motus periodici, aut aliorurn rationis intervallorum , quodque Possim, eam illa , uuam mensuraturus sum , rei applicare. . h. XXIX. Hinc videmus , nonnullos OPinarx , a prima mundi origine ad hunc annum Praesentem I 689. annos 5639. esse praeterlapsos , aut , quod idem 1 nat , durationem eius 5639 , annuas solis conversii Des , Se secundum alios , longe plures sequare uixi otii olim tempore Alexamur MVnι annos 23 O. a solis imperio numerarunt ; & Chinenses nunc ab aevo condito 3 , 269, O , aut Plures annos Tecei sent; quam longiorem mundi duratior, secundum illorum computum , etiamsi veram haud facile. Crediderim , eam tamen perinde ac illi
possum , & revera haud in 1 giorem esse , quam nori Merhochelachum nodo diutius vixisse t & si forte contingeret , ut
Vulgare computum , 5639. annorum verum essets prout esse potest aeque ac aliud quodvis haud. omnino obstat. qu
alii intelligunt, cita mundum I xta annis com t isto antiquiorem faciant; quilibet enim haud dissici
lius concipere non dico credere ) potest, mundum
186쪽
per FC ., quam 5639. annos durasse . Unde patet,as durationis rei cujusdam mensurationem per remPus, non requiri, ut res ista cum motu , quo in naensu Tando utimur, aut alia quadam conversione periodi ca coexistat. Ad hanc vero rem satis est, nos Meam habere lovitudinis quarundam rerutarium amarentia rum peri dicarum, quas in animis possumus durati ni applicare, cum qua motus aut apparentia num
f. XXX. Quemadmodum enim in historia creatio nis a Moyse tradita, mente concipere. POssu in lucem triduum ante solem, & motum ejus extitisse , cogitando tantum, lucis durationem tanto tempore solis creationem antecessisse, quantum si modo e dem , quo nunc, sol circuitus suos tunc peregisset, tribus istius diurnis conversionibus aequale foret . Per id genus ideam possum concipere , chaos, aut angelos minuto , hora, die , anno, aut IOCO annis Prius stisse creatos, quam vel lux , vel motus alia
quis continuus existenat. Si enim animo concipere Possum durationem uni minuto aequalem, ante exissientiam aut motum ullius corporis , alia Possumminuta addere, usque dum ad 6O. minuta perveni tur; smili additione minutorum, horarum, aut an
norum id est earum circuitus solaris partium, aut alterius cujusdam periodi, quarum id am habeo ) nobis is tinnitum progredi licet, Se durationem supponere
omnes , quae numerari possunt, periodos excedentem, utcunque illis additio fiat, atque hanc puto aeternita ris notionem eme , cujus infinitatis, non aliam, quam
numeri infiniti notionem habemus, eui additio fieri in sempiternum potest ).
187쪽
q. XXXI..Hine niandestum esse puto, a duobus istis sirpei ius in minatis omnis cogitationis fontibus ,refexione nimirum , fessatione , nos ritias durarionisti mensuras ejus adipisci. Primo enim, ea animadUertendo, quae in mente agitantur, quomodo nimirum e turba ingenti id arum nostrarum quaedam evanescant, alia apparere incipiant, successionis ideam nanciscit mr .
Secundo, in successionis hujus partibus intervali viri observando , in durationis ileam incidimus .
Tertio , setasationis ope apparentias quasdam animad Uertentes , ad certas periodos regulares , quaeque a se invicem aeq uidistantes esse videntur, i las nanciscimur creatarum Iungitudinum, aut mensurarum. durationis, uti minutorum , horarum , dierum , an norum , &c. Quarto , cum mensuras istas temporis, a ut ideo certarum longitudinum duravionis in animis,nostris ,
quoties libuerit, repetere possimus , fieri potest, ut
randem taurationem concipiamus , tibi revera nihil omnino exi iro; hoc modo diem crastinam, annum proxime insequentem , aut septimum abhinc annum
g. LXVIII. Pap s 7. . Sem ternit is dicitur illa duratio entis,
quod non habuit 1ui exissendi initium , nee finem erit habit .mm . AEternitas duratio entis, cuius existentiae fuit origo atmullus erit finis. Tempus postea duratio illius cutis, quod originem finem habuit . Complures philosophi credunt. in aeternitate nullam successionem dari , ex eo quia considerant omnIateque destructa . aliter Met durario & successio cum rebus; per consequens tempus , quod cum idea aeternitatis Immat . Verunx quid obstar, quod iuxta auctorem concipiamus in infinitum unam aliae ideae succedere λ Ceteroquin Cenuensis, ipse in duratione duas consderat successiones, MeiaP tis. βιn, , pro privma intelligit continuatam existentiam , quae metiri potest 1ii Cessione perceptionum , ves successione alicuius corporis motus;
pro secunda statum in re durante sis. . Quid repugnat ergo, t physicam sue cessionein in aeternitate conficierare p
188쪽
Quinto, cum nos penes st, talem ideam cujusdam longitudinis temporis, uti minuti , anni, aut leculi, quoties libuerit , in cogitationibus nostiis repetere , easque sbi invicem addere, ad talis additionis finem haud propius accedentes, quam ad numeri terminum, cui aliquid in sempiternum potest addi, ideam adbPiscimur aeternitatis, quae non animarum solummodo nostrarum futurae durationis , verum infiniti etiamentis illius propria est, quod sempiternum fuisse necesse est. Sexto, partem aliquam considerando durationis i finitae, prout mensuris periodicis designatur, rei istiusiadam nanciscimur, quae rempu3 in genere vocatur.
De Duratione & Expansione . simu
spectati S .. maris oe minus 'reeipiunt',
ETs prioribus capitibus haud parum temporis iii
duratione M spatio considerandis collocavimus cum tamen ideae iliae permagni sint momenti, & in. natura sua aliquid abstrus habeant & sibimet pecu liare: eorum fortasse inter se comparatio ad pleni rem ipsorum illustrationem' faciet: ea enim smul', contemplantes , clariorem distinctioremque eorum in telligentiam videmur adepturi. Distantiam aut sp tium in simplici abstracta sua significatione, ad com fusonem evitandam. Expansionem. voco quo 'nomi a ne ab Marisone dimi evitur, quae, Marpatur ae qui . busdam
189쪽
currat in immensum illud expansum , cuius finem aliquem neque reperire, nec concipere quidem po
nihil ornnino existere, nisi Deum intra materiae limites concludere velit. Salomon, cujus tiatellectis omnimodae sapientiae resertissimus erat, in alia videtur opinione esse, eum dicit eaeli las, sit caelorum non cariunt te: atque ille, puto , ingenii sui vires nimis effert, qui sibimet persuadet, cogit trinibus posse ulterius pertingere, quam Deus exi 1iit, aut expansum imaginari, in quo ille haud l
HAud seres res se habet is durigione. Mens
quamprimum Iovisti is evjusdam durationis Meam nancisscitur, 'res eam ιtiplicare, multiplicare, o ampliare, non solum ultra luam, verum etiam ultra existentiam entium omnium eoi reorum, atque ultra omnes temporis mensuras , quae a mundi cor Poribus mignis,& illorum motibus desumuntur . Facile autem quilibet concedet, nos,' etiamsi durationem, prout revera est, termino carere dicimus, non posse tamen istam extra ens omne extendere . Deus, ere omnium consessione , aeternitatem replet ; nee satiles in rationem invenire, cur dubitaret quispiam , utrum ille immenstatem etiam repleat, nee ne: infinitae illius essentia seque uno modo interminata est, ao alio; & nimium mihi videntur materiae tribuere ,
qui dicunt, ubi corpus non est: ibi nihil esse.
190쪽
cur homines infestam durationem facilius admittant ,
HInς , puto, ratio addiscqnda est , cur omnes sanmiliaritet & sine haesitatione de aeternitate loquantur, eamque existere supponant, nec dubitent durationi infinitatem rribuere; cum, contra Plurimi, in Πsine dubitatione spatii infinitatem supponant . Ratio ea videtur, esse, quod cum duratio de extenso usur-Pentiar tanquam nomina affectionum , . quae ad alia entia attinent , facile in Deo durationem infinitarn concipimus, nec possumta eam non concipere : cum vero haud extensionem ipsi tribuamus, verum mate- Tiae tantum, quae finita est, magis. dubii esse solemus de expansionis existentia absque materia , cujus unice .attributum esse supponimus : cum igitur homines suas circa spatium cogitationes persequut tur, haerere solent in corporum confiniis tanquam.
Otium ibi esse desineret, nec porrigeretuc ulterius ῆ.s post seriam rei considerationem ulterius ab Mei soas serantur, tamen quod ultra universi imites postum est spatium imaginarium vocant'; quas nilaiI omnino sit, quoniam corpus nullum Cum contra durationem , omni 'sinnye m rP mra , & rnotus etiam, per .q-s me trahirv nunquaMimaginariam vocem, quoni insutaq46. ius alicujus existentiae realis exin s forte rerum nomi in cori At es semitras dirigere ossint ad humanarum originem investiganam prout ea semit in posse'. arbitror ) ex nom
Ne duratione 3' prseclive est, extilentiae cO , tinuationem, miti quadam resistentia contra omnem viam destruetivam , ti continuationem soliditatis quae eonfundi solet cum duritie, & si minutas inseteriae Fartes atomicas spe fumus parum ab ea dis