장음표시 사용
221쪽
Cap. XVII. D8 Insens te . I9 6. X. . Diuers nostri conceptus in nitaris numeri durarioruso expansioniS.
II lud, sortasse, mentibus nostris maius praesert tu men , ad istam , quam habemus , ideam infinit iis investigandam , & palam faciet , eam nihil aliud
praerer numeri in irarem, partibus determinaris am plicaram 78 , quarum in mente distinctas habeamus ideas , si consderemus , haud usu venire nobis , ut numerum, perinde, ac durationem , extensionemque infinitum vocemus οῦ hoc accidit , quia in numero in uno quas exvremo sumus: cum enim nihil si in numero minus unitate , eons stimus ibi & finem faei, mus; in additione vero aut incremento numeri fines, natuere nequimus : atque ita instar lineae est , qu Tum cum una extremitas apud nos terminetur, ait xa latius semper extenditur , ulterius , quam possu- .mus concipere , in spatio vero & duratione aliter sexes habet . In duratione enim speetatur , quas numeri linea haec utrinque porrigeretur usque ad i comprehensibilem, indeterminatam , A infinitam Io titudinem , quo palam erit cuivis , qui eam , quam habet , aeternitatis notionem animadvertet , quam ,
ἰdeum, qua o enim dicimus. inquii H esius , aliquid semisum , non ab iae in re sem reamus . feia limpotentia1n in auum. myro, ran uani si Aeremus, noeire nos an , or tibi terminetur isi V de Cis e cap. s. 6.- . Ego auth: mo, non infini m demscere . sed hoc inlinirim captum nostrum excedere , .neque ejus ideam nohis adesse. in 8 Partitas determinatis apphcatem: hoe ἰntel Iiel debet non quatenus infinitas determinatis partihus applicetur, nam cilat con radustio , sed quatenus additionis infinito applicetur determinη tis partibus , videlicet quarenus irae partes iii iosnuum Ierita considerentur.
222쪽
arbitror, nihil aliud esse sentiet , praeter Numeri infinitatis hujusce ad oras utrasque porreetionem , a sarte nimirum ante & a parte pori , prout vulgo I
quuntur . Cum enim aeternitatem contemplamur a
parte ante, a nobismet ipsis & tempore instanti incipientes , in animis repetimus ideas annorum, aut 1 culorum , aut aliarum quarumcunque , quae assignari Possunt , praeteritae durationis partium , cum intuitu progrediendi in tali additione , ad numerorum usque infinitatem ; & cum aeternitatem a. parte pos , coi siderare velimus , a nobismet ipsis iterum initium sumentes , & per iteratas periodos venturas adhuc numerantes , numeri lineam istam . prout antea , extendimus; atque hae duae simul junctae durationem
inciunt infinitam, quam aeternitatem Vocamus , qu Msve mentis aciem antrorsum sve retrorsum intendamus , infinita videtur , quoniam eo versus Oram numeri infinitam , i. e. potentiam ulterius addendi , . semper vertimus i 79ὶ.
79ὶ Q-do nos consideramus numerum seculorum , unum aliis addendo quaquaversum in progressione crescente, quuntu- is longa, tum consideramus durationem, & tempus ἔ per c sequens nunquam aeternitatis ideam nanciscimur Mihi videtur, haec idea clara esse pariter ae illa numeri infiniti 76. 77 Si considero, res perdurare , venit mihi in mentem terminuae existentiae, ut & tempus durationis ; per consequens idea infiniti ab animo mihi repellitur. Melius credam , concipere posse aeterniintem Omnium rerum destructione , quapropter amittitur mensurae idea , neque tempus , neque dnratio ulterius percipi- r , at haec aetemitatis idea adhue meo modo confeeta , est omnino clara Nequaquam porro. Quid est igitur haec amissio mensurae, vel defectus ulterioris existeutiae 8 Hoc cap um incun
223쪽
Quomodo nos concipiamus in ita tem spatii. I Dein etiam in spatio accidit, ubi nosmet quasi incentro consiliere concipientes interminabiles istas numeri lineas undiquaque Persequimur ; & quaqua- versum a nobis mensurantes ulnam , milliare terrae diametrum , aut Orbem mVnum , infinitatis numeri adminiculo, quascunque volumus , eis additioin mcimus ; cumque non major sit ratio, cur iteratis liliace id is , quam numero terminos statueremus , i terminabilem istam immensitatis ideam adipis,
g. XII. Diuisibilitas materiae in Aa .ET quoniam in mole quadam corporea cogitati,nes nostrae ad ex tremam divisibilitatem pervenire nequeunt , in ea igitur manifesta infinitas nobis etiam comparet , qua, numeri etiam infinitatem han
t , cum hoc vero discrimine , quod in prioribus infinitatis spatii ,& durationis disquisitionibus , numerorum tantum additione utamur ; cum Isec similis si unitatis divisioni in fractiones suas , in qua potest mens in infatrum aeque progredi, ac in superioribus additionibus, cum nihil aliud sit, nisi novo rum numerorum additio : etiamsi in unius additione non magis habere possumus ideam positioam spatii infinite immensi , quam in divisione literius possumus habere corporis infinite parvi 81) ; cum
8vi Est quantum λ ergo illud eoneleio e reumscriptum .sdij bi dissicile est, numerum in inlinitum aliis numeris ad- -
224쪽
22et . De In stante. . Lib. II.nqstra infinitatis Mea sit , si modo ita loqui liceat , augescens & fugitiva' id a , infinitate semper progrediens & quae nequie uspiam impediri. f. XIII. Nullii es infinitatis idea positiva .ETiamsi, opinor , difficillimum sit , quendam invenire absurdi adeo ingenii, ut asserat, se positivam habere Meam numeri aetu infiniti ; cujus inlinitas tantum in potentia cons stet quandam unitatum complexionem extremo cuivis numero , quoties &quandiu libitum fuerit, addendi; quod obtinet etiam in spatii & durationis inunitate , cujus potentia infinitis additionibus locum menti relinquet. Quidam ta. men sunt, qui durationis & spatii infiniti se positivas habere ideas putant. Ad convellendam istiusmodi positivam ideam infiniti , atque errorem istum resel-Jendum, satis, arbitror, est, eos Iogare , utrum infinito illi quicquam addere possint , nec ne nullam Pato , positivam ideam possumus habere spatii aut
durationis cujusdam , quae non mensuretur Per repetitos numeros Pedum , aut ulnarum ; dierum , aut annorum quae mensurae sunt communes, quarum in
animis ideas habemus, & per quas de ejusmodi qua titatum magnitudine judicavimus . Quapropter cum necesse si, durationis aut spatii infiniti Lisam ex partibus infinitis coagmentati ; non aliam babere potest in
dendo, infinitatem in auctione concipere, perdissicile est , imo impossibile, eomus infinite parvum mihi repraesentare . Parvitas aliquid circumscriptum determinat; si dico parvitaιem infinitam, nescio quid . dico . Constituo terminos parviralem dicendo , &eodem actu vocabulo in i am eosdem terminos deliruo . Rais
time contradictionem sibi potest reconciliare Perpendite.
225쪽
infinitatem , quant numeri , ulterioris semper addi tionis capacis , non vero ac tualem positivam Meam numeri inliniti. Puto enim, manifestum esse, rerum
tini'rum additionem cujusmodi sunt omnes lonzitudines, qΡrum positivas habemus ideas ) haud aliter infiniti producere unquam posse, quam numerus facit; qui ex additionibus constans unitatum finitarum ad se invicena , infiniti ideam nubis suo: erit Potentiam tantum , quam nobis inesse persentimus 'augendi summam , & plures addendi Dusdem generis , sine propiori ad finem istiusmodi progressioliis
XIV. Qui suam ιn niti adeam positivam esse pro datum eunt , mihi videntur uti sestivo argumento , desumpto a finis negatione : quae cum negativa sit et negatio mus positiva est. Qui cum animo suo cons-derat, finem , qui reperitur in corpore , esse extremitatem si ve superfici .m cqrporis istius , haud si tim , fortasse, concedet , finem istum meram negationem esse : & qui calami sui scriptorii extremitatem nigram esse aut albam animadvertit credet sine dubio extremum illud plus in se continere, quam Puram negationem: nec est, quando durationi appliscatur , nuda existentiae negatio , verum magis proprie ultimum istius momentum . Si velint autem ibnem nihil aliud esse , praeter meram existentiae negationem , anficiari certe nequeunt. initium esse primum existentiae insuns entis, quod existere incipit, di nemo unquam sibi imaginatus est , id puram esse negat 'nem , quapropter ex proprio ipsorum argumento sequetur , aeterni ideam a parte ante , si ve durationis absque initio esse idaeam tantummodo ne a
226쪽
quae tribuimus ipsi , positivum aliquid contin xe . Cum de spatio infinito aut duratione cogitare lubet, primum aniplissimam aliquam ideam vulgo es fingimus , uti , sortali e. millionum , se eulorum , aut militarium, quae verisimile est, duplicari , & a nobis multiplicari saepius. Quicquid in cogitationes lan-1tras hoc modo. congerimus, positivum est, ti colle illo magnae multitudinis postivarum idearum spatii sive durationis: istius vero . quod ultra hoc residuum adhuc est, haud magis positivam notionem distincta in habemus, quam nauta profunditatis niaris ; ubi linea Plumbata magna portione demissa , haud ad sundum Penetrat ; inde novit mare eo loci tot ulnas altum
esse, le Plus eo ; quantum vero plus illud sit, haudquaquam distincte novit, & si novam indesinenter lineam suppeditaret , bolidemque semper sine ullo ob- aculo descendere altius experiretur , similis ipsum sors Versaret, quae mentem , cum in perseeta de P siti va infinitatis idea adipiscenda operam collocat . Quo in casu, sit linea haec Io, aut IO XV ulnas lon- Ra , aequaliter ostendit , quid ultra positum sit , s liniaque exhibet confusam hanc & comparativam ideam, hoc nimirum haud totum complecti, verum
ulterius progredi possibile esse . Quicquid spatii alictissus animus comprehendit , postivam habet istius ideam ; in hae vero infinitatis cogitatione, cum semper sit in ulteriori progressione , idea semper inὶpe festa est & incompleta Saὶ . Tantum spatii , quantum .. . 82) Millionum seculorum , seu ni illatium ideam
227쪽
Cap. XVII. De in tare . a tum animus sibi ipse repraesentat in idea , quam se certa quadam magnitudine sibi format , est proclus tantum extensionis luculenter & positive in intellectu informatae ; infinitum verum adhuc majus est . I. Igitur itia ranti postiva es oe clara. Il. Idea maj
riS etiam clara es, verum compararisa tantum es tria. III. Idea taetro majoris , quantum nequis comprehendi,
Plane nestativa es , non Posstivae Ga); ille enim, qui claram & positivam amplitudinis.cujusdam extensionis non habet is um quae in infiniti idea accurate quaeritur ὶ dimensionum ejus haud comprehensivain habere ideam potest talem vero nemo , arbitror , in infinito investigandam esse dicet . Rationi enimaeque consentaneum foret , dicere , hominem habere positivam Sc claram ideam cujusdam quantitatis, tum tamen', quanta sit , nesciat, ac asserere , illum claram habere & positivam Meam arenarum hi
ideam , determinamus durationem . vel longitudinem; si ulterius mente progredimur, quid primis addere, concipimus, vel non: s posterius quantitas determinatu est; si anterius, hoc quod addere, credimus, ipsam quantitatem determinat. Quando nauta lineam plumbatam demittit & Pronfunditatem maris perpendit , dum videt plus nitum esse quam ipsa linea ostendit; hine repraesentatio usterioris profunditatis quantitas est, denotat sane quid aliud adesse , ergo dat ideam claram posti vi , at infinitinequaquam. Cum dicitur enim Plus , concipitur exi stentia quantitatis, qua destruitur infinitas. Hinc Lockius git, incompleta γque iniperfecta est . Verum cum eo pugnat quod g. IX. hujus capitis ipse dixit. 83ὶ Vereor ne sit 'nintelligibilis haec negativa idea, quod non est concipi nequit, vel tantum ristione postivi; per consequens eum dico non habere terminν , ut paulo ante ipse asseruit auctor , dico quid positivi et cum dico aliquid infinitum , comsidero quantitatem, quam mente percurro , & indesinenter peris currendo semper quantitatem Rdiuvenio . Haec idea quaecunquest, politiva est, & infinitatem obscurat ; etenim in hac mentis fluxione quantitatem invenio , semperque in quantit te lim
228쪽
li re maris , qui quot sint, ignorat ', & tantum m do scit, eas plutes esse, quam viginti: familem pla-De perseeiani & pesitivam ideam ut italis habet ille, quando spatio aut durationi eam applicat, qui dicit,
eam majorem esse extensione aut duratione IO, NO, IOCO, aut alterius cuj udant numeri ni illiarium , aut annorum ; quorum positi vana habere potest tileam ;atque haec , puto , Uitani quam habemus ideam.in niti complectitur . Adeo ., ut quod ultra ideam n8s iram positivam infinitateIn verius atet, in obicuritate iaceat , re confusionem habeat inde terminatam ideae negativae . in qua lcio , me non omnia , quae vellem, comprehendere. posis, cum finitae in angultae intelligentiae meae captum longe excedant: atque noni ortat illud non lotare abesse a positiva id ea completa , iis quo pals lGoge laiaxima eorum, quae libenter x xllem Oauiprehendere, cum hac in determinata notati 'ne prodit ei mittuntur, quod Plus adhuc reliquum sit. Si dicas enim post quantitatis cujusdam mensurationem tantam, aut progressionem, nondum ad finem perveniri ; perinde est ac, si dixisses, quantitatem eam majorem esse. Adeo, ut finem negare cuidam quantat ii, sit aliis verbis, eam majorem esse, dicere; atque finem penitus negare, est i Dam hanc majoris quantitatis Per Omnes ferre progressus, qui a cogitationibus ilia at in quantitate , & omnibus , quas habere pollu-1nus, ideis quantitatis, Heam hanc majoris quantitatis adhuc semper addere. Utrum vero talis idea positiv/sit , Penes quemvis judicium esse velim.
f. XVI. Nos non hab mus ι deam positivam in itae
EO rogo , qui dicunt , se positivam aetermians
isam habere, utrum sua ipsoru in idea durationis si recelsionem ita se includat, necne ὶ s non includit , tunc Oliendant oportet, quaenam sit in durationis n uone dilcrepantia , cum enti aeterno de infinito ab iis
229쪽
tribuitur ; cum fortasse alii hac in re ignorantiam suam ingenue mecum fatebuntur, nec iniiciabuntur , notionem durationis , qua sunt imbuti , efficere', ut opinentur, illud, quod durationem habet, hodie diuturnius esse, quam fuit heri. Si ad successionem devitandam in aeterna exilientia recurrant ad scholarum punctum sans, parum , arbitror , illud prolaturum est, nec infinitae durationis in.i eo paeto magis perspicua & positiva reddetur ; cum nihil dissicilius . concipiatur , quam duratio abique successione . Praeterea , punestim illud fans si aliquid omnino significet , cum non si quantum , finitum aut infinitum istius affectiones esse nequeunt. Ac si debiles apprehensivae facultatis nostrae vires nequeunt successionem ab omni qualicunque duratione fecernere, aeternitatis id a nostra nihil aliud esse potest , nisi successionis momentorum durationis , in quibus aliquid existit , atque utrum magis quis habeat aut habere potesti sum postivam numeri actu infiniti, velim, ut tamdiu considerent, quoad numerus iste infinitus ita cr verit, ut nihil isti addi possit, quamdiu vero capax est incrementi, ipsi, arbitror , credent ideam, quam habent, arctana nimis & adstrictam esse, cui infinit iis positivae nomen tribuatur 84 .f. XVII. Nulla positiva es idea inflatii. Non fieri posse credo , quin creatura omnis r tionis & cogitationis particeps, si ad suam ipsius
aut aliorum entium existentiam animum attendere
velit , entia aeterni & sapientis , quod caret princi
230쪽
pio , notionem habeati atque certus scio, me talem habere Meam durationis infinitae , haec vero principii negatio, cum entis positivi negatio sit, vix mihi positivam ministrat infinitatis ideam , ad quam , quoties ego cogitationes extendo , video me ita latissimo errore versari , & a clara istius comprehensione longe abesse.
XVIII. Qui putat se spatii infiniti politivam hu
here ideam, quam primum attente illud consideraverit,
videbit , haud minus difficile esse , maximi , quam . minimi, spatii ideam positivam habere: in hoc posteriori enim, quod e duobus videtur esse facillimum , & maxime in potestate nostra situm, capaces tantummodo sumus comparativae Heae Parvitatis, quae minor semper erit quavis alia, cujus id am postivam habemus; omnes enim positivae nostrae ideae cujusvis quan titatis, sive magna ea st , sue parva , semper temminos habent, etiamsi idea nolira comparativa, cujus ope uni semper addere , atque alteri demere possi mus , expers est terminorum : magnum enim illud
sit, an parvum, quod res duum est, cum in positiva, quam habemus , idea non contineatur, in obscuritate latet, nec aliam istius ideam habemus, nisi potentiae indesinenter unum ampliandi, & minuendi alterum. Pistillum enim quamvis materiae particulam cito adeo ad punctum invisibile reducet ac blathematici cogitatio acutissima: atque mensor facile adeo decempedae adminiculo spatium metietur infinitum, ac ph, losophus poterit mentis agitatione celerrima attingere, aut cogitatione illud comprehendere; quod postivam
est istius ideam habere. Qui de cubo cogitat , cujus diameter mensura est pollicis , claram & positivam istius L am habet in animo, atque potest mensuram fingere cubi pollicis, & sic ulterius diminuendo pergere donec Meam habeat in cogitationibus,