장음표시 사용
251쪽
lio aliter evenisset. is Si ei replIcabitur , subdit idem Auctor ,
sermocinatio cum eo aliter dormiente habita . R dicetur, , , Advenam alterius diei causa videndi eum regressum esse, si h tim recordatur, S unum cum altero stamnio connectendo , s,M gna dat , claram memoriam de eo tenere spaR. 63. J A per is sona fuit edocius , sic alibi ait , cantiuncullim theatralcm,, canere, in qua erat pars quaedam alterius similis quam , se,, dormiente, non paucis transadiis diebus apprehenderat, tarn vix statim eam , . dixitque, haec eantiuncuti Pars est 66r ιμ- at alteri similis & repetendo am has , ac simul eas comparan ,, do, obstupuerunt adstantes, quod dijcipulus dormiens adhuc , is advertisset quod Magister excitatus non observavit spag. 87. ,, Haec duo phaenomena mihi curiositatem excitarunt rationem inquirere , & visus sum eam teperisse . Quod Somni loquus polis quam excitatus erat non aimplius memoriam haberct de eo quod dormiens effecerat , ita ego conceperam . Iam observavi mus , ideas non excitari quam ope associationis . Si modo de nostris somniis recordamur, hoc fit, ex eo quia expergiscimur , eorum progressu perdiar ante, mel in ipsorum sine, adeo ut in xus idearum in somnio extantium annectitur illis, quas nos habemus vigilantes a & ex unis ad alias facili modo ascendere possumus ist) . Somni loquus , de quo verba iacimus non ex pergiscebatur econtra nisi dissicilius, de poli quam scerra ncta erat omnino . Etsi . dictus Pino ait , studens dormiendo operatio
D nes emciat , adeo ut videretur , este vigilans , veruntamenis eum revera excitare in initio opus dissicillimum fuit . . . .
,, Circa eum posuere stocios fusin , & omnes possibiles modos
concutiendi illum pertentarunt. Demum plenis cis moribus, ,, repetitis concussionibus, impulsibus continuatis per horam & s h missem se excitavit demum , ut homo confusione plenus,, remansit sy. r7. ὶ - . Cum esset ergo in eo catena idearum sin somno habitarum prorsus interrupta , & per nullum anulumi deis vigiliae coniuncta, mihi videbatur, mirum mn esse , sἰ ab his ad illa ascendere, nequiret.
rum circa explicationem hanc aliquid dubii mihi veniemusa illius, quod Historicus deinde resere . si Adinventus estis modus , inquit ille , quo leniter expcrgisci posset . ,, Suffcit .ei dicere , vultum oculosque sibi perpusire , ex eois quia aliquantulum illi lippi sunt 'quoniam enim ad in v h mendam pelvim incedens, & eos frigida lympha phities absi
skὶ Nos id diverso modo explicabimus . V. in me irariora
252쪽
ω tergens, brevi excitatur, etsi paulisper stupidus remaneat Nunc si actu quo se abstergebat , Actores vigilantes scenam inceptam secum semper continuavissent usque ad tuam integram excitationem, ideae somni cum vigiliae ideis potuissent coniungi, R impossibilitas in eo observata ex his in illas alcendere, amplius dicto modo non potuissct explicari . In hoc dubio, ut de facto certus sim, ego ut ait Pater Pino ad eum , qui praecipuus huius machinae dormientis fuit motor sal recurri , ct gavisus tum audiens , quod idearum c
tena semper revera omnimode interrupta re anehat . Sicuti iu- enis poenam permagnam perserebat cum vidisset se in lucisomnambulismo deprehensuin , quando ipse expergisci incipiebat , adstantes Omnes se occultabant, eum solum relinquento , vel si aliquis remunebat , usque dum non excitaretur , tacitus morabatur, & se illuc in instanti perventum esse, simulabat. Experti fuere adhuc , sermones continuare aliquoties ; sed
vix aquae frigidae in oculis impressionem sensi impressio tam ei sensibilis , ut quando inceperint cum ea illum alpergere ,ugnose, ac calces dabat, dicens, quod sibi saxa iactaverant in .aec per se tantum inruiem ideλrum catenam interrumpebat , &obmutescebat . Ergo dubitari nequit , quod desectus connexionis inter ideas lamni , & vigiliae non esset causa , qua expergefactus non amplius memoriam retineret de eo quod Osemiens effecit λὶ . Explicatio haec alteram evolvit partem , nimirum quomodo
eveniret, quod unum cum altero semno annectendo, recordar tur in uno quod in altero effecerat. Quoniam enim cum denuo
illa idearum series progrediebatur , qua illa in seculari statu ,
ac in Taurino se credebat a muc , cum renovaretur , ut alteroe emplo ego utar , phy sica impresso ejiisdem supposti cantoris
vocis, ejusdem instririnenti, cum quo cantiuncula modulatur, eiusdem actus cum quo repetebat ieetionem, eiusdem vel smplis caninviunculae, palam sit , quod excitari debebat adhuc cantiunculae ideas'ὶ mali nexus cum ideis antecedentibus adinvenitur hie Qua ratione memoriam deformitatis a lippitudine essectae potuit hic retinere, ut currat ad eam sibi tollendam Iuxta Maeve deberet, vel non respondere, vel nullam diligentiam adhibere. ain Pater Lector Ueneroni
Quoties , si quidam deprehenditur , stupidus observatur λIdea somnabuli per eum aliam imbecillitatis ideam excitabat fortassa, per consequens deprehJnsus, ipso actu obstupesccbat, de memoria facti tui non remanebat. Hac super ra inserius.
253쪽
lilia , quam eisdem circumstantiis cecinerat: quo posito mirum non similis cantiunculae nota cum esset, eam inter inovi ac indigitavit. Circa primum phaenomenon ego dubitavi , quin interrogatio nes suum religionis statum respicientes semper fierent postq'ant ejus imaginatio praetererella crat in ideas ad secularem si tum Pertinentes. Nunc in ei utandi casu nimis clarum ei di qui id Cum interrogationes de Mediolano e stant , atque de Gratiarum Conventu suae actuali positioni impares , vel ille ebat credere illas tanquam ali Is directas , vel in anticyram mittere, eos qui easdem proponebant sμ 3. Ego argui, quod si aliquoties ab his interrolationibus init; um hab. ret scena , sua imaginatio di Verse diligeretur , & his, ut aliis, responderet: Uolui idcirco in hoc articusso me tutum reddere , ct in Ueni non frustra argumentatum . Somnambuli sinus ab Intensis convulsionibus incepit, quibus vigentibus. , fuit auditus pluties Ichannem appellare . Fuit detectum , hoc nomen esse famuli, quem in I Rurino tenuerat , Cuius Arsan ideam & nomen eaedein convulsiones excitabant ν). Expertum fuit , famulum tanquam praesentem.eisngere , atque respondere,& vidimus, eum responsionibus annuere. Excogitaturri fuit , ut ipse loqueretur , Famulum , Vel Pratrem , ceu Personam illis temporibus suae cognitionis supponere eas , qui tecum loquebantur . Non incepimus quam sero ad scenam mutandam , & fuit tum , cum primo' abu respondere inchoavit , in rebus ad regularem statum pertinentibus interrogatus, ut i pse
Pater Pino pertentavit, dicens p. 6 s. t is at postea visum fuit, is se meminisse aliquoties fuit se Religiosum se & clarius in AMPendice sp. 6 in praesentiarum enim ser nones ad statum suom ,, regularem speetantes facilitet tenet , id quod difficilius aliis ter obtineri poterat.
Reliqua phaenomena in eo si servata valde conveniund cum; illis., quae in aliis somnambulis observata fuere, & cum pridici Pio nacchanicae idearum excitationis , mihi videtur , facilius
posse. enodari. Est adnotandum in primis , quod in somni loquio ille fuit, ita dicam. paulatim edoetus atque perfectus. In initio
nisi homo liuensminis convulsonibus correptus. non ob servabatur ;. contortis oculis . ore spumescente , dentibus siem dentibus , contorsionibus haud ratis ille respiciebatur . Convulsiones aliquam ideam vividius excitabant , consequentia erat Q lectin
254쪽
Iectulo impetuose surgere deambulare , & secum ipso aliquod Verbum proferre. Ab aliis interrogatus , nullum sgnum , 1e aliquid sentire , suppeditabat ; & id probabilius erat , nam attentio ab ideis , qvie adlualiter imaginationi aderant , occupata , levem impressionem paucorum verborum , quae nullam tenebanc cum his ideis relationem minime considerabat fia) . Aetu quo famulum appellabat , & in se fixa erat ipsius idea , unus , ut famulus esset , responsum dedit , incepit ille ulterius verba auscultare , a et potius attentionem praeliare . nam ad aetualem ideam relationem tenebat. . Ab hac ad ideas Abatis status, quo erat temporibus illis : Fratris eum quo vitam degehat : studiorum, quibus operam navabat: advocationis, quam frater exercebat M. facillimus erat transitus . Hinc est , quod fertilonibus ad haec omnia relatis, ex eo quia analogiam tenebant cum iduis, quas imaginatio excitabat , attentionem poterat facilus praeitare , vel potius haec poterant sibi eam revocare , & auditus in eo exercitiatur so) . in primis vero paucis ex his sermonibus respondebat , S: obscura responsa dabat . Modo quo idea ruinnexus his de subjectis exercitio multiplices fiebant , de eisde tiora atque clariora responsa evadebant , donec ita in Titus , at consecutive ratiocinia conficiebat , non secus homo excitatus. Quod analogia eiusmodi sermonum cum aetu's Iibus ideis ea esset, quae et sensibiles reddebat, vel eisdem sua' dirigebat attentionem , palam sit.ex eo , quod si fortiter auri culis cius quisquam clamabat, tum ille nullum dabat sensationis-sgnum. Hoc casu quod nobis evenire videmus quando prosum da meditatione detinemur , ut de Archimede dietum fuit , ei accidere debebat tae) .
Exercitato auditu , visum exercere , pertentavere : & in he et Paulatim quoque tam ulterius fuit perventum , ut quainti iaci scripturam legeret , tarochis iocaret cocolatam coqueret ,
oculis erat , veruntamen videbatur is , nihil in initio vi-ν dere, ωὶ Qxia ratione an ma aliis ideis occupata impressiones cael ras non sentiebat 3 Hoc est enodandum . Nos in meditatione id enodare pertentabimus . so) Nihil nie evolvit Sorde, etsi id sacere credat Semper petendum est, qua ratione ferro inibus interiris ideis respondentibus attentione' praestet λ hac de re nos aliquid dicemus .sm Adest tum gradus eminentioris abi ramoni et , qtra anima tota in unum occupatur obieetum . In homine vigilante principitiin abstraetionis est voluntaes, at in homine dormiente ecquod ..
'st En quaestionis cardo. Nos id pertractabibus infra.
255쪽
dere , obiecta enim Iraesensia cum nullam relationem haberent
aed ideas animo extantes , ejus attentionem minime appellitabant . inceperunt eum in consilii communionem vocate , obi elis ad internas ideas relatas, di inchoavit eis attendere, ac vis
dere: verum non potuit nisi dia post, magnoque exercitio se in hoc augeri , atque perfici . Et sicuti de auditu , dum ille dissitne e , adhuc submissis vocibus , aus tabat sermones relationem 'ad internas ideas habentes , non audiebat clianores , etii elatiores ,si ad eas non pertinebant: ita de visu , actu quo poterat internoscere minimos characteres seripturae is actu des sedi
mones relatae, non distinguebat. , nec demoni trabat, videre imfinita alia. objeeta extantia cIrca seipsum , eui sensibilissima
Tactus, ut latior sensus , ut continuae eius impressiones sunt, di somnambulo graviores, ille est, in quo citior fuit. Huic, ante visus inchoationem debuerat audaciam , qua ex uno ad alium Iocum se ferebat. Idcirco in hoc quoque debuit quamdam lecti nem apprehendere , ex eo palam fit , quod in initio nunc in januam , nunc in parietem se impellebat . in loca sibi ignota conductus adhuc inposterum se nec dirigere , nec oppommius internoscere sciebat, taepius imprimis tentabunda manu. ac pede incidebat. Post longum exercitium in notis locis , ille cum Permagna securitate , adhuc ligatis oculis , deambulare incepit non secus ac vigilans apertis oculis emcix. Hujus ratio eadem eli, Un caecos videmus in locis, ubi pi nam experientiam habent, libere , audacterque ambulare. Longo exerritio per datum locum vagando, praxim habitualem acquirit
homo, quapropter ab uno ad alium locum proficiscens, habitu directionem sumit ; passibus factis distantiam habitualiter metitur , huc illuc se vertit, inclinat quo oΥrtet, scalas Sescendit, ascenditque, ianuas praetergreditur M. aIiquoties se in obiectiunimpellit, & impulsus hi , cum instantanea, praecipiteque altera
tione indigitant ei situm , in quo est & attentionem renovat . Ut continuet in illa , & pericula evitet , pes manusque eum edocent , auxilianturque . Quoties nobis accidit , per campos rancedentibus, Mr asperas tortuosasque vias deambulare sine ullo errore , potissimum si nobis frequentiores fuere , etsi millenis cogitationibus im- abstrahatur , & oculi vagantes eant continuo circa millenas partes , vel libro , epistolaeque figantur pInterdum nimis et larum est , quod in his casibus neque reflexio est, nec oculus , qui nos dirigat, sed pes ti habitudo duntaxat. usque dumi pes istem sentit planum , incedit directe ; quando ultra marginem it, & in declinationem, aut elationem incurrit, se r erahit ille in eandem viam . & in ea perdurat . Sic saepesepius Nos longas vias percurrimus non vi o neque smiositates , ον Corale
256쪽
Neque revolutiones. Hoc principio ego non nimis laboro in comcipiendo, qua latione .lomnambuli observati fuere in aedium c sana incedere , vel in tectorum margine absque calu . Si actu. quo nos in via indicata deambulamus, solum ab ipsemet pedecucti , a lateribus deficeret solum , uiamque insulatam relim queret , nobis non Advertenti hus , nostrum non deturbaret iter , di nos in somnambuli casu essemus. Nos conturbaremur prosecio, si accidens uiri inatum internosceremus. Subiens tum habitudini reflexio ,& terrorem secum ferens nobis directionem, atque aequi. librium tolleret, & nos ineuitabiliter praecipitaremus I non secus ac de quolibet seinnambulo narratur, qui ab incauta pietate in Praecipitii margine excitatus a timore deprehensus nescivit se
amplius dirigere , & cecidit idi .
Odorum, saporumque impressiones sunt, quas sonuiambulus sentire minora signa dedit. Hoc idem demonstiat, quod revera non eas sentiebat , Ex eo quia attentio eius non susticienter eisdem erat.b actuali inri idearum serie determinata. Enim vero cum in tura vespera ex se ipso tisaccum expetiisset & eo utendo , signum evidenter dedit, planam sensationem cum habuisse, dixit enim, quelis xι α' δ rabaceo mimior dei mio, & alterum expoposcit s P. Pino p. 62. ὶν aliunde nos scimus , quod fervus a Pedibus centι-s , de quo miter Crivera loquitur V. t. ain tuor. Me in , somnamhuius manducabat , bibebat , frequenterque sumebat i baccum , & sbmnambulus in Enciclopedia relatus cum expetiis set poculum spiritus vini, di cum sensisset, ei simplicem aquam dare, agnovit cain , respuit, & primum efflagitavit. Phaenomena poti sima mirabilis somnambyli, de quo hactenus locuti similis,& de somnambulis in genere, latis ex dieiis mihi
enodata videutur . Observationes . ac experimenta in eum ma gna sagac itate , atque dexteritate suere confedia . Quod denuo pertentari vellem. citet cum eo sermones continuare, di experiemitas in alios sensus, usque dum excitaretur, adeo ut nexus idearturi somni posset cum vigiliae ideis conjungi . m. hoc verum
ΟΙΜ)rteret , relinquere eum ut gradatim ex se ipso excitaret . Pem suasum eo , quod ille suorum somni loquiorum recordaretur , ut nos de nostris recordamur lamniis , S historiam sortasse ex orasito haberemus. Villaria quae esset profecto utilis. ln hoc me confirmat exemplum duorum, quos ego internosco;
illi cum propter acutam subrim delirium Per plures dies susti- . nuis
Non est idem profecto. Tempore. ωmni sensus languent, non se in vi lia Caeteroquin, somnambulus se diligit ad unam aduari , nec acit quam id qxi id eiusmodi ideae respondet , non Ma . ucae .lane corriatus ambulans . Iniurius enodabimus.
257쪽
inuissent , hae gradatim sedata & in se reversi , distincte se iv xunt dicere quod in delirio ei Iecliseiit una cum rationibus, quihus se egerant . Quod delirium non sit quam somni somniique species , ex di istis colligi sat potest ) . Inter delirantem &somni loquum discrimen non extat Ptaeter diuturnitatem & odidinarie majorem vivacitatem , qua in primo ideae excitantur σὶ, Idem mechanismus est, qui in uno ac altero operatur. Delirans utitur adhuc nonnullis iensibus, visu potulimum, auditu, taetinque ; at ille eodem modo utitur imperterie . Dietus somni loquus personas videbat , at actu in quo non habebat circa se praeter Regulares sui ordinis , credebat iamulum fratremque ei adesse iri . Eodem modo delirantes personas vident , & audiunt Voces at credunt alios diversos videre ab iis, quos realiter vident. Hoc fit. ex eo quia circumstatutum repraesentatio non osteri eis quam tot indeterminatas hominum figuras . Eorum atteiitio ab ideis abi inaginatione excitatis vividius occupata , non habet Iocum se
tionum differentias. In his figuris , dicam , hominum generali-hus , ideas Personarum , quae imaginationi adsunt , ipsi applicant , & credunt caldem persenas eis adesse sin. idem in amentia Evenit, quae non est quam longius habitu icque delirium . Quinque dissertationes ingeniosissimas Domini Mausodire hoc de subieeto habemus i V. Mem. deIPAecad. P. HPrussia ) . At ego credo omnia sua ad paucissima verba reduc potie, cum dico tantum, amentiam praeter longum delitium, Iongum longum insomnium nihil aliud esse se). Valida animi fixatio in una vel compluribus ideis ab imaginatione excitatis, quae efficit, ut ille nequeat debitam attentionem praestare objectis, quae
,) Quo modo dici queat, non video. αὶ Maximum adesi prosino, ut infra videbimus. τ) bi pro fraue , samuloque Regulares habebat , n*n utebatur visu: alioquin internosceret Regulares non esse fratrem, nec
.ὶ Si vobis haec sedistae ratio , non perbelle eam' perpentibilis . Quid magis- fictilium atque inverisimila λ Caeteroquin qua
do id pro certo teneatur, dicat quaeso, qua ratione id accidat Ulteritas. Si repraesentatio obstina est , ex eo quia indetermin tas figuras repraesentat, cur obiecta non obscure intemoscit, & pro e usmodi texet Si provenit ex minimarum determinationum confvssone, cur multoties quisquam intem cit obiectum, di tam
tum in iudicio delirat λ ἐ) lasomnium vigilantium a Pitcamio definitur.
258쪽
circumstant , & internoscere ut in se sunt , est illa quae vἰ tum stultum constituit sine J . Discrimen inter eum , & delirantem , omni loquum ac simplicem somniantem hoc solum cit , quod in duobus ultimis , iensibus e 1bmno liberatis , impressiones simul tonitanetae , quas eodem tempore in eis praesentia obie F 3um essicit, vim idearum' , quas imaginatio excitaverat , sup rant , & in te revertunt : in secundo harum idearum vis luperat externas impressiones , usque dum aegritudo perdurat , quae inrernas fibrillas majori vi qua impressiones faciunt , agitando ad illas potius quam ad illas vividius attentionem dirigit ; sed
cum aestritudo compescat , vel desinat omnino, externae earum compressiones superioritatem nanciscuntur et contra in primo vis idearum ab imaginatione excitatarum Uel continuo . Perdurat,
vel si aliquoties retardatur , quo casu dicitur lucida intervalla stultum habere, ocius denuo ad pristinum redit ββὶ . Haec constans internarum idearum vis vel a causis physicis . Vel a causis moralibus pendere potest. Longa vel frequens repetita fixatio in una vel pluribus ictis , potissimum ubi oriatur a violentioribus animi pathematibus est multoties quae essicit, hasideas vividas cvadere , promptissimasque excitandas else , adeo ut vel praeveniant atrentionem, in examinando actuales extrinsecas impressones, vel vim suam superando inu ediant, eam in illis Rpplicari Multoties inordinatio physica in humoribus, seu in ααὶ Uel videtu obiecta circumstantia , vel non ς si prius . Gbjeetis Praestarent attentionem , non secus ac nos in aliis ideis .ccupati; viderent ergo , ut nos sani , objecta indistincta , vel obscura , nec ellent vesani , nam delirans dicitur ille, qui a communi sensii reo it cum obitinatione Si posterius, Archimades ipse , di qui profundo madio se applicant , vel abstractione sunt corr pti , delirantes essent. Quid hoc absurdius λωβ) Esset a Mave petendum . quid intelligit per Vim. Hea- integra repraesentatio obiectorum intentio animae in sthi praesentando imagines , mutationes , qualitates, signa obiecta absentia πraesentantia λ Si primum, cur ergo alterantur ob dia λSi ait per itentionem Mn praestitam , ad dieri redeamus iουὶ . Si secundum , quaenam esset distinctio inter ab irratios , & d
t in Si non adest quam idearum vivacitas , nulla alteratio
videretur . Caeteroquin si concedetur adhuc ex hac idearum ub Vacitate pendere nonnullos melancholicos actus, ut revera pen. ut , esset potius dicendum ., cur haec vivacitas adiit , e quo
259쪽
ξn cerebro proxima est causa, horum essectuum . Dominus Me- multis amentium cerebris accurata anatome perpensis , duriora nonnulla. aridiora , ac specifice leviora sanis , nonnulla alia a sanguinis lymphaeque' extra valatione occupata adinv liit δδὶ . a Uerum sciui fixatio haec ad aliquas duntaxat ideas determinari potest , & vitium organicum ad unam tantum cerebri partem limitari , amentes nec in toto , nec semper , eiusmodi sunt; at laepius in eo quod est fixationi vel vitiatae parti extrinsecum ita extrinsecis impressiones sui3tiiunt, in eisdem ratrocinan. tur, ut Perse te sani videantur iε0. i. .
qu intensitati student . A cerebri fibrillis tensis , ac magis cubdis actu quo intervalla lucida extant, mutantur ne ipse fibriis Iae, mollioresque evaduntὸ insta videbimus. ἰδ) Per consequens idem non est amens , delirans, somni*quus , ac somnambulus , ut mox asseruit . Si postea quo dammae actum id dicere intellexit, esset etiam idem vigilans ac / ,
εὶ Nos meliori modo, qtio possumis, do his omnibus Pem
260쪽
'. Omisus, amentibus ac ecfasi corim it .
IN hac perquisitione, ad quam libenter accedo, non expectate, me tuita narrare, neque de rebus peraciis ab auctoribus dil- serere . Nostra methodus est, scribere, quod novum videtur, nec tanta animo meo patientia est, id quod a caeteris fuit dictum, vel excogitatum repetere ; si casus daretur , me a uetorum doctrinas adducere, semper evenire videtis, si mea animo perpenditis aequo, causa praestruendi principia , quae solide demonstrata
putavi, ne inutili demonstratione vos occuparem, non vero me ut me repraesentantem , recoelam crambem recoquere . Nos
ergo de phaenomenis hic indigitatis simpliciter meditationem tonemus , & juxta mea , a principiis solidis, nec ulli quaestioni obnoxiis, proscit centes veritates eruere, atque distinctius ea caudate, pertentabimus. Quod se nobis primum repraesentat somnium est , & ex eo quia tempore somni essicitur , somnum ipsum imprimis quodani rapido modo meditamur. Respicite Hominem somno correptum. En sui musculi in istibus exercendis destinati , inertia omnimoda deprehensi, trullum actionis vestigium pandunt. Animam quasi a corpore seiunctam non amplius sensbus praeesse, objecta enim neque per laetum , visum , olfactum , caeterosque sensus animae obversantur , videtis . Functiones animales, quotquot sn evanescunt, neque anima potis est, suum dirisere corpus, qua Propter hoc observabitis , tanquam ab ea neglectum , & suae mechanicae vi tantummodo donatum, in nihilo illud respicere ta . Sumite pulsum: ictus rariores invenietis de respirationi apprime respondentes turgidos plenioresque evadunt, prout respiratio Per cipitur . Quidquid ergo in eo est a mechanico motu oriri vide
propter ovidius, de somno cum loquatur, sic ait ibo esias 'fe Deus membris ianguore buviis . . cri lib. XI. Metum.