장음표시 사용
261쪽
tis. Quo interim retrahitud anima λ Cur suae existentiae adminiculum perinde nullum invenietis Z Unde tanta stupiditas , atque m*tuum abolitio ouo in vigiliae statu consideranda sunt i, animae actiones in corpore , e quibus motus spontanei oriuntur , & mutationes ab Obiceris externis oronis nostris excitatae, & ab animo perceptae, e quibus fluit sens b . Si atrendatis ad primum, e quodam imperio in corpus a Deo animae largito : si ad .secundum a quadam organorum dispositione in suscipiendis impressio nibus, dependet. Imperium subditis descientibus renitentibusque ruit, depravaturque prosectio; modis, quorum ope actionem corporum imprimentium organ suscipiant, extinctis, vel diminutis , extinguitur pariter ac diminuitur ipsa dispositio . Q 'ad primum , cum tempore somni musculi saccescant, organa sensori R , quotquot sunt , relaxentur, munus , quando edhuc animus imperare, credamus, profecto no' exercent. Quid mirum ergo, quod Rnima non a corpore si luta , nullum suae existentiae signuin. in somno pandat λ mot videtis, hontines patalysi laborantes, quibus membrum aliquod animae voluntati corum non subjicitium At paululum perpendite actus animae in voluntate consectos. Vult, imperat: semotis hic organis imperio renitentibus , Mu- dum voluntatis actum consideramus. Ut conficiatur hic, requiritur, obiecta percipere , relationes adnotare , resultatum.argue re , bonum vel malum argumentari , atque momenta perpendere' Si haec omnia deficiunt, necessario deficit & ipsa voluntas.
Quid vellet profecto , si nihil percipitur Quid imperabit , si
nihil cupit Anima repraesentationis actum coniicit , signa ab objectis extrinsecis , in cerebro reposita , quodam imperceptibili modo cer do d , di ut diximus per se , & in se γelicta nisi mentiam ad percipiendum non habet , & actus perceptionis signa ηnimae obvers ta supponit . Si ita se res habet , facili modo concipi posse credo , tempore somni, animam inertia quadam deprehendi , nec in ca inesse praeter potentiam repraesen tandi res . Cum itaque, depressa, atque recondica signa extent, ex eo quia librillae, quibus adhaerent , & morantur , necessaria tensione carent, & si accescentas AEnimi praesentia aufugiunt, vel debito modo non adsunt, anima nihil videbit , nihil percipiet, nihil vellet, nihil denique imperabit. Quoad secundum , facillime concipitur , quod , ablata quadam resilientia senibrii communis , mulla essicitur impresso . Diximus ad impressinuem requiri reactionem, s. igitur reactio haec deficit, etsi extet actio
262쪽
objectorum , nulla tum est mutatio , nullusque sensus bH . En
ratio , qua hominem dormientem tanquam exanimem illic lir tuna videtis, & nullum animae imperium, nullse sensation is, arullamque voluntat Lm in eo observatis . Ex hoc ad aliud phae ii omenon progredimur , sed ex dictis oportet primum quaedam '
l. Si propter quoddam accide,s , a causis intrinsecis proveniens , quaedam sibrilla amovetur , & dc bitum tonum nacta , animae unum , vel plura signa quae in hac inhaeront, repraestim tet , tum , circa illud unicum signum vel tantummodo ci ca repraesentata sua fungit munera , & juxta ea percipit , d, iudicat, vult, imperat . .
Il: Si ho ni dormienti obiectum externum impressionem a se .seit , & organum in actione ponat , ita ut denuo nanciscatur . tonum animae suam prie sentet mut tionem, tum anima per-eipit & e somno excitatur homo , si majoris momenti est tonus sbrillatiam, potissimum si per consensum plura simul robot
lit. Si omnes sbrillae languent , nec sint , praeter unam , vel saltim paucissi inas , ab accidente intrinseco , ut diximus, commmotae , & in statu. tensionis positae , tum anima ad signa a sibi illis ipsis reprae lentantia suam dirigit attentionem , nec ea cum aliis contundit , desunt enim reliqua. IV. bi modo una , modo altera librissatum excitatur , ct Ggina in se extantia animo repraesentet, modo unum, modo ali
xum objectum a s gnis repraesentatum percipit. & celerit me si ex una ad aliam 1:brii tam excitatio traiant , cclarii me una amittitur percoptio, dum altera exoritur . . . bi ινὶ res partes diverlarum signorum unico instanti animo repraesemantur , tum anima eas nude percipiendo , miscet perceptiones, omnia confundit & ad unicum objectum resert. v. . Si nova exurgunt signa aliis simillima , etsi nullo modo exterii ci obiectis respondeant, anima ad objecta externa, reseri ,& oro rcaliter cxistentibus micipit sc . . . Si ejusmodi deletitur sena , ut nullum Vestigium rem a. iaeat, q acu..qiae causa fiat, seu repente, vel paulatim, evan: scant , pariter paulatim , vel repente , e Vanescunt Oblecta , deat i na nulli in signi residuum percipiendo , nequit perceptiones habitas commemorare , atque earum reminiui IJ .
263쪽
III. Demum s ita spiritus deficiant , ut nullo modo , mi, Ienis , ita dicam , impressionibus , librillae possint tonum nanciaci, vel hic renovatus denuo collabescat , tum nullo signo animae xepraelantato , nihil animus percipit, vel altero momento col- Iabescendo perceptio hahita evanescit . His praestructis . censeo clariora , faciliorique modo omnia hic pertractanda , concipi pos ie , Oe phaenomena enodatius evolvere. Videtis in 'o qua ratione I. post diuturnos labores , intensis rimatque cogitationes somno pro fundiori corripitur homo la). II. Nemotis objectis , quibus fibrillae moventur, de in tensi ne continuant, reconciliatur somnus ; sc perdurando magis si
gigni majore librillarum inertitur , per consequens mauis remitunt oblectoru' impressionibus, & di ilicillime homo excitatur
fi) Calor nimius fibras irritat , movet humores , cursus sanis guinis adauget , non ita irigus . Est adnotandum quod in ev- reditione ad insulas maris Si d ab Anglis faela cum ui cacumiana montis se ferrent immus Pankc , Forster, Coola &c. magno percussi somno perinde Om es obruebantur . Uod mi m, Dominus Pank Praedixit, cum essent in apice.montium erat, Ormes somnum deprehcissurum, sed magno animi conatia oporrere expellere eum , secus ad aeri reptatem usque dormituros; hoc praemeto, fuit ille ante caeteros somno rreptus , sed cum valde corum intererat , ne periret excita
: ret, at ille rogabat obsecrabatque , se perparum in Iomn ' lina re; non ivit auscultatus , & mortem es legit , cuai do e Cem milites dormientes periere V. HI Cap. c ba 3 P rgus humores retardari ultra limites tendit fibras, ct a pronior ri turanti ir minima vascula , Encephalus compressur munus stii m
G per easilibere decurrere nequeant Meceνφιum es , ut inurioribus illi magis coacer nrtir Z λεῖ
264쪽
D sis , O nervorum principia prementibusci sensuum torpor , ad somnuin tere ivvincibilis inclinatio Ixhortatur: in aliis tam Iinhitonea festium ae motuum abolitio , quam apoplexiam dicimus ,renyequitur . Probe obervavis AVICENNA, qui Iumme refrigeratos , tanquam narco ico Iumto , doloris expertes mori docuit: iraeque vidi in talarus vere insuperaritim propensionem in Iomnum, ωι omnino vi propelli , at motum incitari vitae colervanda ea a Zetae int 4 U. iom. IX. Iuppl. de morθ. perem q. X. in . Volo hic attendi ad gradus frigoris , frigus ultra quosdam gra dus hoc incit , non ita intra limites . Comparari potest cum calore , calor anim gradum 36. Thermometri Reamur fibras r Iaxat , ultra hunc gradum easdem corroborat Ur Malait. Rat. rom. I. ann. as J. At de hoc satis. kὶ Sonus leviter fibras subsultare facit, & mutationem in ea 3Mucit, quapropter paulatim collabescendo sono eodem dormit homo: Sic Virgilius
Lucretius ita: Attilia sit prostrata viam per, proque Daura Corpora Silanos ad aquarum strata jacebant Interclusa anima nimia ab dulcedine aquai. ri V. de Rer. Ieat. I. c.
' . . . Per quem cum murmure labens ' Initiat somnos e mirandibus unda lapillh. . . Sie Aretaeus eiaque vero usitata fonmum accersunt ; nautis Rinc νmba decubitus, O in marι navisatio littorum sonus, O u da um m--ν , O ventorum iambys , O maris natuque odor , magica tibia, am exercitatis euietem a inerti, aut 0ra cainus ad hara Oe. t U. cur. morb. sicut. lib. I. c. I. P. 7 . s
265쪽
qui olfactum exercent odoribus veeetabilium sororiserorum, si hi ,1omnum reconciliant th. Videtis pariter qua ratione somniat homo , & somniorum diversitatem habet. Sed ut melius vim somni, ac machinae nostrx elegantissimae constructionem intelligatis , quod ad phaenomehi
, nodationem confert, brevi percurramus .
Machina nostra ab artifice incomparabiliter ingenioso ita est efformata , ut omne id , quod in ea observatur , ordinatim , prompte, assimilanterque conficiatur. Hinc est quod minima im- Pressio, minimus motus, minimaque mutatio suum in ea parit ess ctum , & multoties , propter consensum quem una cum reliquis ' Partibus tenet , ad agendum una alteram trahit im) . Hinc videtis , caput cum stomacho , caeterisque canalis partibus maxi-
Mons camus, Egnati domus, O penetralia Somuir uo nuπquam radiis oriens, metu e cadesve Phebus adire potest: nebvia callaine missae Ex alanIur humo: dubiaeque crepuscula Acis , Non vi I ries ibi cristari eantibus oris . Evρωι auroram: nee voce silentia rumpunt ΤMuicit e canes, canibusque sacarior, anser : 'Aon fera, non pecudes, non moti flamine rami, H Ianaeve Jonum reddunt coniicia linguae ' Mota quies habitat, faxo tamen exit ab imo . Rivus squae Lethes r per quem cum murmure latens ' τIπvitat semnos crepo situs unis lapillis. Ante fores antri scunda papavera florent, Irinumeraeque herbae, quarum de lacte δε rorem Nox legit; or harpit per opacas humi do ιerras. o Ianua ne verso stria rem cardine νώ.Dι: Auiti domσicia est : custos in limine . nullus. At medio torus est , ebeno follimis in antro.
Humeus . unicolor , pullo velamine tectus, ' .
Quo cubat ipse Deus , membris Mnguare Iolutis. t V. Metamorph. lib. XI. v.' sa.
V. quod seripsimus in opere nostro Malari. Fiat L II.
266쪽
mam contruentiam tenere sn) , & ita vicissim se assicere , ut
uua mutata, altera pariter mutextiti & imperceptibili modo haec orgama inter se valde respolrdant H. Itaque si ciborum conia , qualitate , seu humorum , chilique acrimonia , quaedam chil potericorum organorum pars irritetur, tum smil que ratione illa quae huic apprime respondet. qcamquam in cerebro sedeat, aetione entit, mutatur, tenditurque; hinc est, quod perbelle animae r praesentat fgnum in ea ante fixum , ratione tunsonis susceptae vel f revera in ea nova mutatio exerccretur, cum esset haec siscnum objeeti impressonem afferentis, animae tum obyersatur, D.
idea ipsius obtecti, puta cibi copiae , seu huius , illiusvα qualitatis insecti in mente excitetur . Duo sequuntur hinc I. quod in primo casu non sismniar homo , quam ea quae in mentoriae receptaculo sunt, & in fibrillis commotis , atque tensis reposta . I l. in secundo casu sbi non repraesentat, nisi signum quod cum Obiecto mutationem asserente congruit perbelle spi . Videtis ergo , qua ratione Objec a a nobis percepta somniamus , & mul-
totica , ea quae in nobis machinae nostrae sunt adversa set . Quod hie
non agnoscant. In me ipso cxperior, mentem vigere, & apti inra, ac promptissinae , consciibere, si stomachus valet, nec intonina ab extrinseca, acrique materia snt laccisita . Experior pariter, deiectis materiis in intestinis morantibus, potu aquae gelidae, Caile , vel cujuscunque ejusdem generis , adhibito, alacritatem fur re, celeri ps componere, ac perinde iacibus mihi ideas reprae sentare . Quam ob tbm ad componondum non accedo , Bbique Casio auxilio , quod magnopere existimo ets sipe saepius me deprehetidant aditantes , amicique, ne mihi noceat , hic , quem
sol Nemo Hyppocrate melius potest hac de re diludicare . Sinculae Nero , sunt sua verba , corporis faries, altero altero , quum hue vel iitae impetum feterit eρμησεν) , stativi mor dium IMii'. VENTER CABITI , O copui carnibus , ac verarι , reliquae omnes eadem ratione . quemadmodum . VENTER CAPII I , caput carnibus ne ventri V. de loe. in hi min. cap. i. pi Cui non evoe it, se aliquem cibum somniare, quo graVa tur stomachus p pluries in aegrotantibus meis observo , & in meipso experior sq) Haec est ratio qua peritissimi Medici suos rogant aegrotos , somnia narrare. Saeptus obstrua vi alcatino, putrado, Vel contra acido , humore laborantes , corrupt0s , vel acidos cibo3 sumere, in somno sibi animo repraesentare .
267쪽
Ille maiorem parit difficultatem , porro est , insormis idearum
successio vel conjalictio ac sepisseio earum, quae nunquam co iunctae vel separatae fuere . At i nos lias protendimus medita tiones , ex praestructis principiis ea pati selicitate evolvere ponose, credam . Ut in cerebro ordinatim moveantur omnia, ordinatim pariter debent omnia esse comm ita , & fibrillas cerebri permagna agilitate , atque promptitudine gaudere. Quapropter si spiritus animales trin per Encephali partes se tumultuose frentes vel causa obstructi vasis , vel sic a principio impellente compulsi ,
inordinatim irritent, tendant , ac in actione ponant Encephalifhras , adeo ut nunc una nunc altera , in quibus imparia signa extant, moveatur, tum ab una perceptione ad aliam celetrime progredimur ; postea si unico actu emeiat , nimirum tendendo eas, quae imparia signa continent , imparia obiecta , ae incomgrua percipimus . Quando demum movetur una seni pars tem. Pore , in quo alterius fgni movetur , anima in percipiendo has tanquam conjunctas percipit, & Ens rationis conficit . Sed -- Iius breviori modo hoc ultimum enodabimus. Pouamus, quod ad repraesentalidum in intcgrum obiectum A. vel seriem ideartim A B C D , plures fibrillarum partes , obj m partibus , vel seriei dearum , respondentes deberet: t unico instanti vel succcssve moveri , nimirum a b c ae, fac quod ratione inertiae in qua sunt, vel obstaculis sui dis ipsis , a partihus vicinioribus praesentatis . non in instanti, ut requircretur ad Perceptionem integram o et ii, vel non successive, quod est adi dearum luccessionem, necessarium, fibrillae moveantur, ex. gr. ut a b e, vel interrupte, ac defcctive, ut a . . . e , tum inter
rumpitur 1uccesso. , objecta inordinatim vel interrupta ac perinde no a somniamus . Potissimum, si inter a ... c , n5vasgna rὶ Philosophi, ac Medici perinde omnes conveniunt de ex, stentia spirituum in animali vivente , qua functiones anἰmales
is) Ex Physologicis constat, medullam cerebri ex vascultarcorticis comprie , ut per iniectiones demonstratur, oriundam , ae illi, uti videtur, continuam, minimis constare vasculis, quae tenuissimum suidum, quem spiritum modo appellavimus γ ). f runt . Fx dictiS patet, omnia vitia . quae in majoribus is sis o servare solemus, posse paritex hic locum habere, ps consequensti obstructiorum inesse; quam ob rem vide is, quod vel fluidis , narursibiis , crassoribus , vel pressionibus quocunque mcdo his vasis factis, obstructio oriatur hac vi te, nos plura de delirio verba facientes exponebamus. t
268쪽
sena , ab internis patiἰbus , puta obiectis internis commotIs ε
ne melancholici, & qui spiritidus calent, vel hi naturali elalti . citate, ac ordinato cursu orbati , ut in febricitatilibus, considinxantiir, saepius interruptas, mirificas , chimericatque scenas videant, & 1omniando expavescant iυὶ . Videtis pariter, qua causa ii, qui magna spirituum vivacitate ac copia gaudent, vivMciora , diuturna , ordinataque somnia expellantur xὶ . Videtis demum rationem, qua ii ,, qui pituitosis humoribus, fibris laxis , Rique propria inertia gravati , raro somnient , & dissicillime simnia continuent , ac clare consciant'. Contia bilioso, Atque clanguineo temperamento praediti, saepe saepius ea magna vivacietate conficiant. His praehabitis ad somnambulum Ponclyti Soave
Plura his sunt examinanda nimirum H phaenomenis. I. eum modo moventur organa tam ad motus , quam ad loquelam di- catasH Hoc perbelle exprimit ovidius verseulis illis re u 'se Deus, membris Letuore solutis
Hune Area passim varias imitamia 'mas Somnia vana sacent: totidem quod si aristas sevo gerit stondes, effectas sitius Venas. t
At pater e populo natorum mille suorum iExcitat art scem , simulatoremque Mura Morphea : non illo buses foueratus alter primit incessus, vultumque modum lue loque εAdjicit O vestes, ct conquetissima cuique Verba. Sed his silos homines imitatur: at alte Fit fera. M viaveris, s longo corpore Ierpens. Hune Italis Superi, furetale Phobetora vulgus Acminat . Ess etiam diversae tersius artis Phanisos, ille is humum, saxumque undamque trabemques aeque vaeam anima DLaciter omnia transit. V. tib. XI. Meiam ph. v. cos. uὶ Hoc est propter inorditatos spirituum motus, vel inpresso ines in neras a melancholia factis , de quo melius in delirio
di) Tum nse interrumpitur cursus spiritIbus , neqde amazὶ Mes Vel signa interrumpinitur propter copiam di energiam εν rundem spirituum.
269쪽
etita II. Cur apprime respondet verbis ei dims, quae liabiniit ad quemdam sui statum relationem λ Hl Cur ritin audiet , vel nullum dat signum sensationis, si modo diverso ei loquatur λ lv. Cur excitatus non recordetur somniorum jac factorum. & denuo dormiens. ad memoriam revocet quod ei aliter in sonino acci disset U. Cur difficillime excitetur , & multoties impressiones tib externis objectis susceptas diversit e parcipiat , vel ad ideas, quas habet actu referat Z VI. Cur deniquet excitatus m una stupiditate videtur correptus. & sine longo temporis interutiliose reprehendi neci at 8 Si haec omnia evolvere possemus , m, num somnambulismi phaenomeh , meam , esse enodatum . I. Motus spontanei essici nequeunt absque animae voluntate. v Musculi , & per cui sequens organa si morbose . & absque vinlutitatis iii perio movercnt ut , tum inordinate, & praeter contu tudinem , oc sine idearum congruentia id eis ceretur, cum euoin somnambulis non confuse sed ordinatim, & adi eorum ideas rinspondentia moventrer organaa, dici dehet , voluntate hoc effici, S actu mentis persectiorati; quo modo id fiat, est enodandum Quando signum in cerebri perinde capsula repositum , qui clerat tanquam grave a dire tione antria ae remotum is ) vel si placeta, primpria languescens inertia omne animi Mumen effugiebat , a spirituum energia commotum, & animae e rectum, illa quae ab obieetis secreta , cum somni causa quiescerent signa , praeter potentia repraesentandi res nim habebat u) paulatim videre incipit quod ei tibversatur, & in eo omnes, qubi quot sunt, surs ac ius c-ficit i In hac objecti repraesentritione cum non posset eius chinxatheres non percipere, di relationem cum suo corpore non m guere , qud ad suas vires permittitur , se illi adhaetere cupit, vel avertere Rb eo , quod veluti honum , vel malum percipiatur . Cum anima facultatem habeat suos movendi musculos, de si torpescant omnia, n petitis actibus , illi qui vd eiusmodi
repraesenta tonem inservi crit. & ralationem cum ea tenent. Mu
latim a spiritibus ab anima compulsis viviscantur , & iuxta
animae determinationes ab ipsa repraesentatione erutas, se move
re incipiunt. Duo 1unt hie eonsideranda , discultas ab initio habita, & agilitas , vel promptitudo in posterum compora ἀ
syὶ Nescio an omnibus placeat . In nobi ipiis scutimus . aliquid nos recordari ,'quando vivaritatem qitandam vobis esse percipimus . & contra ; per consequens quando cerebrum quamdam essicaciam ticquirit , anima sibi sgna repraesciarat di,povat z
izὶ Quando postea sua ineri; a qukLit , omnia sibi abdita
270쪽
Captu haud dissicile erit , si statum corporis somno correpti doprchendimus, ut es modum quo nos habitus nanciscimur. ando homo dormit, omnia quae in se ωperiuntur , propria gravi tate quiescunt vidus ergo quod sine quadam vi ab anima praesita nequeunt musculi moveri , & cum haec vis augeatur an ratione claritatis representationum adelt tum boni vel maliciora perceptio) in ratione pariter, qua in integrum moventur signa, de Mimae praesentaritur, haec voluntatis imperium exercet, di cum paulatim excitantur signa , paulatim quoque ea clare scunt, es anima paulatim acquirit vim, qua moveantur organa . Ulterius Spiritus nostri, roit quam repetito animae actu, iterum atque iterum quemdam cursum periecerunt , vel quia obst Cula suo momento vincant, quapropter nullam. vel parvam res- stentiam denuo adinveniunt Iaai vel quia anima prius consequentia percepta, in repetendis aetibus . celerrime deinde & absque onsideratione impurat, vel utraque simul ratione , ut mih videtur, orgRnis praelio sunt , di movent sui . En ergo ratio , qua sminnambuli, vel semni loqui lente in initio, pollea celerrime sua moveant organa, & , repetitis impulsibus , ratione repraesent tionis , ab anima saetis , vel iasiantium interrogationibus , ii ternae repraesciatationi respondentibus , ut ita dicam , cons elis sce , omnia magna agilitate , ac proinptitudine efficiunt. Quid mirum ergo, quod loquantur , ambulent , & juxta internus repraesentationes agant expeditius λ Objectio hic esset, a minralibus habita. Tempore somni, pro actibus consectis, dicitur, animam non' peccare, quomodo id esset si voluntate sua conscerentur λ De hoc verum infra brevi disceptabimus ) .ll. Quansaal Duabus rationibus hoc calculari hotest . I., ex inertia ipsorum spirituum devicta ; nam didicilius movetur corpus si Persecta quiete quiescit , quam si est in motu , dummodo peroandem directionem impellatur . a. propter canaliculos magis ut ita dicam , soramine expansos a momento spirituum post re Petitos actus ejusmodi constitutos. l
bb Celeritate qua actus animae conficitur , & se; ritus animales o diunt, idear nobis animo repraesentantur.
cc; Ration , qua adaigentur momenta repra sentationἰs boni vel mali , adaugentur conat Aanimi ad illud procurandum , vel avertendum , & cum hoc fieri nequeat absque motu orga norum , ad bonum suscipiendum , vel malum avertendum disepostorum , anima illa pompellit , & quo ad 1uas permittitur