장음표시 사용
81쪽
f. IX. lAb ractio. CVm vocabulorum ii sus ita eo consistat, quod de
rtim internarum notae sunt externae', cumque
ideae istae a rebus particularibus desunt antur, si omnis idea particularis, quam recipimus, pecυliari nomine signaretur, necessario nominum infinitus esset num rus; huic malo ut occurrat, efficit animus, ut ideae partici res ab objectis particularibus receptae, gen rates nant ; quod facit , eas considerando quat nuε entia sunt in intellectu separata ab aliis omni-hus exilientiis & circumstantiis realis exilientiae, uti tempolis, loci, aut aliarum quarundam concomitan- ltium idearum . Haec vocatur Ab ractio , per quam ideae ab entibus particularibus sumptae , omnes , qua sunt ejusdem generis, universaliter repraesentant, Zenomina earum generalia possunt ad omne ens appl
eari , quod abstraetis ejus m di id is conforme est . Praecitas & nudas istas species in animo intellectus ,
haud considerans, quo modo, unde , aut quo comitatu eo pervenerint, adhibet nominibus communiter iis annexis tanquam exemplaria, ad reales existentias in classes disponendas, prout cum archetypis hisce conveniunt, & ad eas deinde juxta denominandas . Ita eodem colore hodie in creta aut nive ani madverso , quem animus heri a laete recepit , eam Deciem i de considerat , perque eam omnia rePrae- 'lentat . quae sunt ejusdem generis ; impositoque ei albedinis nomi ne , per sonu ni illum qualitatem eam , ubicumque esse concipitur, aut repetatur: seinper designat; atque hoc modo universalia, sive ideae sint .
i 3 3 Ideae abstractae sunt notiones universales, nec exiliunt nisi in iudi vidui a ; nos sensationes habemus , quae non sunt Praeter
82쪽
tuas certo MMA AEdu coimponant & amplient rhoc diligentissime tenendum puto , haud illis inesse ab Mens potentiam , se homines in hoc plane a brutis differre . & illis lacultatum excellentia longe
mutationes organis sensoriis nostris ab obiectis extemis exeit. tas , & ab anima sibi repraesentatas . Hae sensationes ideas es formant particulares , & quoniam mem percipit relationem'&dissetentiam, sistit sibi, ut modo diximus sar) notas, in quibus conveniunt obiccta , vel disconveniunt , qua ropter attendendo ad charaeteres, negligit eos, cti non conveniunt inter se , s mitque quos conveniunt, & unam etarmat ideam, quae dicitur ἄbs rami, vel universalis. Talis est idea generis . speciei , quae non absoluteidi in se existit, ed tantum in individuis particulatiotius . Primae nostrae ideae fuere omnes peculiares . Pecubarea fiunmones erant , quas pro modificationibus nostrum vel pro qualitatibus objectorum, quibus eas referebamus, perspectas na-huimus. is omnes hae ldeae, ait Α Μ Cona ac , quoi mellas . -
,, Arιe di pensare realitatem reptaesentane ; non sunt enim , ,, ut vera dicam, quam c, illudre ent hoc illove modo modific is tum. Nos nullam rem in nobiimetipsis comprimendimus , quam is non respiceremus tanquam Proprrum, ad ens nostrimi pertiqen. M tem, vel tanquam ess*rmantem iptummet nostrum ens, Loc illo. M ve exilisndi modo det trahaatum . At eum mens nostia sitis arctioribus limitibus circu ripta, ut consplures modificati is nes rustostat, unico actu, quas in uno obieem detegit, succes is sive contem ur; hinc a proprio ente sepaia, & realitatem ,, eis omnino m. De nihilo reflecti nequit, secus esset idem is quam non reseriere . mo isitur modo Luiusmodi modi fie . trones sumptae , tamquam sesunctae abstractaeque ab eqte adri quod pertinent,& eum quo non pyrticipant , nisi quatenus sunt ,, ibidem circumscriptae determinataeque, obiecturn nostrarum cogi- ,, L tionum possunt est Mucit Hoc fit ex eo quia eas . continuo
83쪽
praestare , quod genera: π ideas habeant. Perspiculani , . enim est, bruta nullis . iii diciis ostendere, se notas generales ad ideas univolatra expria laendas, usurpare ;
respie mus tamquam entia . Mens nostra , quoties in proprio . oblecto considerat, clim asueta sit ad eas concipiendas cum realitate , a .qua sc juni iae & in uua etae Hinim8 tum colant , hanc realitatem, per quam poti, cst, adhuc quando a pri)prio ohi eto ea. diit. Dguir , ci in illacra cola rvat . Sibimet sane assi', versat.ur . Ex uno latere has modificationes hespieit nulla se habita ratione proprio elati , & tLm uitul sunt ; ex alterci, ,, cum nihil comprehendi nequeat tamquam aliquam rem' concu*pit , & sic realitatum a qua ab initio eas comprehendit , ets,, amplius non conveniat , hi attribuendis iis continuo perduisis rat . uno verbo ejusmodi abstractione, quando praeter ideas is particulares non eranti cum idca entio sint colletatae, & hoe
, Etsi impar haee sit. contradictio ; necessaria tamen est . S
,, mens enim est circuni ripta pimis , in ample tendo una sis is mul ena , suasque modificationcs , perbelle conveniet , idcas, abstractas formando , eas distinguere , etsi omnem realitate, ns quam habent modiscationes, amitiant , attamen congruet in is eis eadbm .concieere , iccus obiectorum suae reflexionis num ., quam est armare pollat is . sis propter videtis compositionem ab abitractione non dilferre , nisi per actum . Iuxta Ociuium, compostio non pertinet .:am ad id M sinipliciores . abstraetio ad compolitas . Mens componendo sumi quod simplicissimum considerat, & cum alio eius)cm naturae conjungit ; abstrahendo quod est compositi a , dc sdb uno aspeetu concipit , omittendo reliqua Ego autumo, melius dici. potie, quod actus mentis ci terminat dii serenitam . Si respicit ideas tanquam simplices ita 'objeeto tibi repraesentato , etsi composito , abstrahit; u respia ie tanquam simul coniunctas, etsi sint eaedem , componie, ut medi
. n Non usse potest, quod canis, postquam est cervum in s cutus, & incidit iis alius cervi .vestigia, eumque sequi recuser ,εnternoscat per q. amdam abstractionis speciem , quod hic ultimus deruus si animal e nisdem speciei , quam primum , hisi non idem cerviis Θ Mihi videtur , quod unusquisque deberet nia
scis eu e circumspeetus in iudicando hoc de articulo satis involuto.
84쪽
cap. XL. amque aliis operationibus m ntis: frabstrahendi , aut generales ideas effetendi , quoniam
haud vocum, aut aliorum signorum generalium usum habent. XI. Nec organis , quae minime sint idonea ad formandos sonos articulatos, vitium illud tribuendum eli, quod nullum habeant usum aut notitiam vocum generalium; cum videamus animalia multa posse t
Ies 1bitos edere, & voces distinete satis pronunciare, etiamsi haud quamquam cum aliqua ejus modi applicatione. Contra homines, qui propter desectum aliquem in organis vocibus carent , universales ideas suas per signa ea primunt , quibus nominum generalium loco utuntur, qua facultate alias animantes hiud praeditas esse novimus. Quapropter opinemur Oportet, in hoc brutorum species ab hominibus distingui , a que eam propriam esse differentiam , in qiua penitus separantur, quaeque essicit, ut toto, quod ajunt, caelo a s e invicem distent. Si animantes enim iliae ullas omnino ideas habeant, de non mera sint automata, seu purae machinae, us nonnalli asserunt ) tunc dici non potest , eas rationis penitus expertes esse . Mihi aeque manifestum videtur quasdam ex iis nun- nunquam ratiocinari, ac quod sensum habeant; illud vero iit in particularibus tantum isis , proux a sensibus illas receperunt. Illarum soleri imae intr4 hosse Tom. IL F ce
Internoscitur perbelle quod non solum bruta aliis alius speciei causa ratiocinii praecellunt, sed extant quoque qi ae ratiocinantur maiori penetratione, quam reliqua eluid. in speciei . Ego canem observavi , qui tempore hyemali expellebat reliquos ca-nςs, qui circa ignem se vespere collocabant; & quanta non pol erat ille commodo maiori quam alii sir sternere , ex ira cubile incedens , eos provocabat , ejusmodi tono ita ut omne, ad se attrahebat , hoc contecto promptius cubile ingredichatur , &aphul ignem nutu sto se collocabat libsque poena aliorum
num, qui elatrabant, & poli aliquem diam, vel hebdom dam , Mum etficiebant. COSI E.
85쪽
s: De facultare ae fremendi. Lis. II.ee angustos limites concluduntur , nec halent i ut opinor ) potesatem o) eos per quoddam abstraeti
Mocae oe amen res. OUantum deseetias aut debilitas aliquarum aut omnium praedietarum facultatum ad Hioras per tineat, manifeste fine dubio compareret, si modos diversos , quibus vires ingenii deficiunt, accurate animadverteremus. Illis enim, qui vel tardius percipiunt , vel ideas in animis receptas male retinent, quibus haud in promptu est, illas excitare aut com- Ponere , paululum saltem materiae suppetit ad cog tationes suas exercendas. Qui res a se invicem distin- tuere , illas comparare & abstrahere nequeunt, vix possunt intelligere; de uti sermone, vel judicium ferre, aut disputare, quod aliquo modo tolerari posset, nisi paululum tantummodo de valde imperseete , de rebus praesentibus , quaeque sensbus sunt familiarissimae . Et quidem quaedam ex facultatibus sup erius memoratis , si forte desint, aut male sint anetae , in
hominum intellet u pari modo desectus ab his duabus rebus dependentes effciunt M . f. XIII.
to) Tam magis, quod ignorabitur ad quales gradus bruta rationem ineant , & quo ad hoc alia aliis iunt perseetiora , non Posset , iuxta mea cogitata eorum ratiocinandi modum definiri, nec eis limites determinare. Loca ius in aliquo modo convenit, nam sati et sibi dicere , se credere , essoe abstraetionis incap eia . Videtur hic quod si evidenter demonstrare hoc potuisset , efficeret sane, vel extra dubium exposuisset. COSTE . , q) in pluribus locis rationem huius stupiditatis adduximus. Uideri Poten ann.38. O. I. verum ad idearum Paucitatem concurrit muι-
86쪽
cap. XI. atque aliis operationibus mense. ἈXIII. Ut verbo omnia dicam, hominum imbecillium desectus ab inopia videtur oriri vivacitatis , vigoris Se motus in facultatibus intellemialibus, quare rationis usus ipsis non satis suppetit: cum contra 1 tulit de mente capti homines in malo, huic contrario, vel sentur. Hi enim polieriores mihi non videntur ratiocinandi facultatem amissi ila: verui 3 ideas qua dant , quae false ab illis inter se connexae si in t , ex errore pro veritatibus ali uinunt , & in similema cum
iis errorem incidunt, qui ex veris principiis salsa colligunt . Postquam enim imaginationis impetu ludificati , sua animorum figmenta pro realibus entibus
sumserint, conclusiones rectae rationi consentaneas ab illis inserunt . Ita nimirum morio , cui mens a sede sua dimota est, opinatur nonnunquam, se regem es-
multoties organorum desectus, quam ob rem, etsi educatione , commercio &c. homines sint perpoliti, & magna cum ideae fuere illis communicatae , Ritamen itupidi observantur non alia, ratione nisi propter malam cerebri consormationem , humorum-
me tarditatem, spirituum deseetum &c. M Stupidi, ait Genuens ,, Scienae Metas. Aut pol. Cap. IV. 3. Pag. 0s6. quinis ruin nerveologia parum elatii ca est , motusque sanguinis letlari tus, & fluidi omnes glutinosi, ut & quorum generale cerebriis organum laesum est, paucas debilcsque sensatioues habent. Hinc ,, est , quod non gaudent ideis communibus , ac generalibusti sed paucas , arctioresque ac confusissimas habent Barbati,, eamdem currunt sortem tac super re , quam nostri popularesis pueruli, qui tempore pubertatis extant, percurrunt. Ex hoc fitis quod omnes corum ideae sensationes sunt ac phanthasiae , e ,, di in metaphysica eorum non est praeter ludricas , horridasque ,, imaginationes. Amores Divinitates novarum Hispaniarum , ac hinae regionis horridos incredibilesque visus habuere , de formasis expavescentcs, ut Lapponi, Sibari, Xasmuchi cte. is Et ego 'non alia ratione , opinor , tot tabellas esse exortas , quam desectuideatum abstrat ari in . impoliti nidesque homines ii upti ad comtemplandos pcc d ares characteres ab ente abstrae Os , D mam, & existentiam eis dcdere, ita ut ex passionibus , virtuti-htus , vitiisque Sc. tot ieculiaria entia animata enormare cin
Peiunt, & tot divinacia habuere.
87쪽
se & quod hujus ideae consequens est, omnis genexis serὐitiorum pompam , Observantiam , & obla-
raui se e vitro coni latos crediderunt , ea uu Luusi
uti e , qu: ad fragilia id genus corpo a
necessaria est . Hinc fit ut iri rebus aliis saetacissimus est , in una tamen TU particulari haud minus' insanire possit , Inriim oui in mente captorum ci istodia coercenpr si vel per impressionem aliquam vehementem repentinam , aut nimiam phantasiae attentionem , Massiduitatem circa genus unicum cogitationum ,
maneant unitae . Gradus vero dementiae funt , aeque
verbo dicam , illud inter idiotas & phrenetic ra citcrimen esse videtur , quod phrenetici alienas Se dissentaneas conjungant
ciant proposit nes, & vix omnino ratiocinentur.
Methodus. 3ρὶ Hoc valet py0 insaniam peItiners
88쪽
cap. XI. atque aliis operationibus mentis . sue fuere praecipue in sinplicibus ideis ; atque irhmedi te post simplices Aleas , harum facultatum animi AExplicationem prius subieci , qu m ad ea devenirem , quae de Zois complexis clieturus sum, Propter rati
Primo , quoniam , tum multae ex hisce facultati- hus circa simplices ilias piaecipue versentur , fieri Potuit, ut naturae ordinem sequentes, illarum ortum, Progressus , & gradus Omnes .ulterioris provectus in
Sectindo , quoniam si cultates animi advertentes , quomodo nimircin circa ideas simplices operentur, quae communiter in omnium sere mentibus magis
perspicuae , praecisae , de distinctae sunt , quam com- Plexae , eo melius exquirerς & discere possumus ,
quomodo mens abstrahat, denominet, comparet, a que alias operationes suas circa rigeas complexas exerinceat, in quibus errori multo magis obnoxii sumus. Tertio , quoniam hae ipsae 'operationes animi circa ideas a sensatione receptas, quando contemplamar eas, conficiunt aliam idearum classem, ortarum ab altera ista cognitionis nostrae origine, quam refexionem voco
atque proinde idoneae sunt, quas hoc loco immediate post sen uti is 'simplices inas tractemus . De com-Positione , comparatione, abstrastione , &e. menti nem tantum seci , quoniam ansa mihi dabitur ea ,
alio in loco , fusus tractandi. f. XV. mee initia sunt cornitionis humanae. Hoc nodo brevem, Ze, opinor, veram bridisti
humanae cunitionis si oriam exposui; unde nimirum mens prima nanciscitur objecta, est per quos gradus ulteriores facit progressus in iis ideis reco
89쪽
86 De facultate cernens , . Lib. II. cognitionis , quam 'unquam perci re potest ; atque
penes experientiam & hominum observationem judicium esse velim, utrum illud, quod verum est,co secutus sim , nec ne : optima enim veritatis exquirendae ratio est, res, examinare, prout se revera habent, non vero concludere, eas ita se habere, prout
ipsimet imaginamur aut ab aliis imaginari, didi-
prouocatio ad experieariam . . UT, Buod Verum est , fatear , non alium prὰter hunc possum invenire modum , per quem rerum isae in intelleri tim intromittantur Si alii tiles, innatis, aut principiis congenitis imbuti snt ; de iis sibi' gratulentur oportet , atque si illud certo scirent impossibile esset, ut afli illud, quo prae aliis fruuntur , privilegium aspernarentur. Ipse de eo, quod in memet experior , loqui tantummodo possum , quodque iis consentaneum est notionibus ; quae , si hominum ordines omnes, cujuscunque sint aetatis , gentis , aue institutionis speculemur , iundamentis hisce a me jactis niti, & cum hac methodo penitus congruere videbuntur .
Conclave renebricosum. V Idiri velim haud meam tradere, verum sententiam aliorum sciscitari; denuo itaque hici fateri cogor, me non alios aditus cognitioni ad intellectum reperire posse, nisi per externam internamque sensationem; non alias video senestras, per quas lux concla
hoc tenebricosum subit . Mihi enim videtur inteflectus haud
90쪽
cap. XI. a 'que aliis operuitionistis mentis. haud dissimilis esse conclavi a luce pes itus secluso in quo. fissurae quaedam exiguae tantum relietae sunt ut visibilibu' 'maginibus. 'externis , aut , quae extra sunt, rerui deis aditus per eas pateat: atque s ibi remanerent, eumque seruaredi ordinem , ut, cum opus foret, reperiri possent, magnam cum intellecta humano similitudinem haberet , visus objectorum is eorundem in . intellectu excitatarum a searum respeetu. Haec n'stra est conjectura circa methodum, perquam intelle ' us adipiscitur retinetque Acas simplices , illarum modos una cum operationibus qilibusdam ci ca eas. Devenio jam ad quarundam Mearum istarian.& modorum eorum penitiorem examinationem.