B. Isidori episcopi, ... De natiuitate Domini, passione, & resurrectione, regno atque iuditio, libri duo. Eiusdem tractatulus, de uita & obitu quorundam utriusque Testamenti sanctorum. Item, Allegoriae quaedam, ex utroque Testamento excerptae, una cu

41쪽

Descendit enim sicut homo in infernum. sed ZIus inter mortuos liber fuit, quia mors illum tenere non potuit. T Quia descendens de morte, quosvoluit

liberauit. Cap. LII.

ΙTem quia in infernum descendens,eos qui captiui erant, a diabolo eruit, & sic iterum ad coclestia remeauit. Per Orea ita ante praenunciauit, Ego, inquit, ego capiam & uadam, tollam, εο non est qui eruat. Vadens reuertar ad locum meum, id est . ad sella solium . Et insta, in manu, inquit, mortis liberabo eos . de morte redimam illos. Em mors tua. o mors, ero morsus tuus insane. C Quia in morte corpus corruptionem non uidit. sed statim deuicta morte resurgcns, ab inseris

T hoc per Prophetam idem in Psalmis praedixit. Caro mea

requiescit in spe, quoniam non derelinques animam mea in inferno . nec dabis sanctum tuum uidere corruptionem. De qua resurrectione & in Psalmo tertio ita cantatur, Ego dormiuiti quievi, & exurrexi, quonia Dominus suscitauit me. Vbi quia aliud indicat prophetia,quod dormierit & resurrexit, nisi somnus iste, mors esset: S euigilatio, resurrectior Quod & in sexagesi κmo Psalmo manifestius ostenditur, ubi dicit, Tu autem Domi ene, miserere mei, &resuscita me, & retribuam illis. Nunquid qui dormit, non adiicia ut resurgat. Item ibi. In pace dormiam& requiescam, quoniam tu Domine singulariter in spe constituisti me . Singulariter, quia tantum solus ipse sic requicust, ut confestim post mortem resurgeret. Item per Esaiam de eadem resur/rectione sua, sic clamat Nunc exurgam dicit Dominus, nuc ex altabor. & nunc subleuabor Vbi aperte testimonium resurrectionis & ascensionis ostenditur: Unde & ibi telum Iudaeorusubiecit.

dicens. Concipietis errorem & parietis, spiritus uester ut unis

Quia tertia die resurrexit. Cap. LIIII. Oscas

42쪽

R E c rbo Ne norit Ni. O Mas pradixerat, dicens, Venitet reuertamur ad Dominum, quia ipse coepit, & sanabit nos, Vivitiabit nos post

duos dies, in die tertia suseitabit nos, & uiuemus in cospectu eius. Omnia enim haec in Christo ita copleta sunt. Quinta stria enim traditus, Parasceve passus, Dominica circa diluculum resurges. ab insciis remeauit. Vnbe&subiunxit Propheta, Quasi dilucii io praeparatus est egressus eius. Quod autem dixir. Resurgemus S uiuemus in conspectu eius, hoc Prophcta de sua persona, uestinctorum eloquitur, qui in inscrim erant, ct cum illo tertia die

resuriexerunt.

2 Quia post resurrectionem suam, Christus

piscatores Apostolos praedicare Gentibus

Er Hieremiam ante sic meminit, dicens, Ego mittam piscatores multos, dicit Dominus, & piscabuntur eos . Deniq; secundum Matthaei EuangeIium Iegitur,quod HIE S V S ueniens iuxta mare Calilaeae, Petrum & Andream fratrem eius uidit, mittentes retia in mare, quibus dixit, Venite post me. & faciam uos piscatores hominum. Similiter Aduos fratres. Iacobum Zebeγdari, & Iohannem fratrem eius, dum uidisset in nauicaea cum patre Zebedaeo, texentes retia, prouocans eos, de piscatoribus piscium, piscatores reddidit hominum. Scilicet, ut praedicationis rete, cunctos credentes de profundo seculi huius extraherent. Post hos piscatores: sequitur. Et mittam uenatores, & uenabuntur eos de montibus, & de collibus, & de cauernis petrarum, quod specialiter ad conuersionem pertinet Gentium, quos undis Apostoli coeperunt, qui super adsumptionem constituti sunt animarum, Quos quia post gloriam resurrectionis suae D OMIN U S ad praedicandum in Gentibus mitteret. Et per Esaiam sic praelo cutus est, dicens, Veniam, inquit,'ut congregem cum omnibus Ucntibus & Iinguis, & uenient & uidebunt gloriam meam,& ponam in eis signum : utique crucis, & mittam ex cis qui saluau faciant a cutes in maic, in Asticam, in Libyam, ten n

43쪽

tes sagittam, id est, uelacem praedicationis sermonem. In Ita tiam quippe & Graeciam, & qui ad insulas longe, &ad eos qui non audierunt de me, & non uiderunt gloriam meam. In qua sententia, specialiter missi Apostoli prophetantur. Simulque &quod per totum mundum praedicauerunt Euangelium, idipsum Propheta: non tacuerunt, de quibus etiam & in Psalmis ante praedictum est, Non sunt laquetae,nel sermones, quorum non audiantur uoces eorum: In omnem terram intuit sonus eorum, &in fines orbis terrae, uerba eorum.

1α Quia in coelum ascendit. Cap. Lv I.

Am uero, quia post resurrectionem suam, in hominis forma. Christus in coelum, usq; ad patrem ascendit, DaniheI dicit, Aspiciebam in uisu noctis.& ecce in nubibus coeli, quasi filius hominis ueniebat, & usu ad antiquum diem peruenit, id est, usq; ad patre. Posthac adiecit Et in conspectu filioru obtulerunt eum, R dedit ei potestatem & regnum, dr omnis popuIus, tribus & linguae, ipsi seruient. Potestas eius, potestas aeterna, quae non auferetur, & regnum eius, quod non corrumpetur. Huius ascensio nem in coelis prorsus Psalmista sic indicat, Ipse tanquαm sponsus procedens de thalamo suo. Exultauit ut rigas ad currendam ui am, a summo coelo egressio eius. & occursus eius usq; ad summa eius. Ueniens enim de cos usq; ad inferos descendin regressum repetit mansionem suam, ascendcris ad sedem patris, de quo antea solus exivit. Cuius ascensus in coctum uel introitus, quibus gaudiis declaretur, Psalmographus indicat. Vidcntes enim poγtestates anhereae carnem Christi ascendentem in nubibus, & pottas coeli ingredientem, dis Iuni,Tollite portas principes uestras, R elevamini portae aeternales, & introibit rex gloriae . Quis est istero gloriae e Dominus lariis & potens, Dominus potens in praelio. Hunc ascensum cius & alibi commemorans David. dicit. Ascendens super cherubin Ruolauit, uolauitsuper pennas uenetorum. Et iterum, Ascendit in stum, coepit captiuitatem, dedit

dona hominibus. Qui utis nisi fuisset in terra. no diceretur ascedere.

44쪽

REeTI NE DOMINI. dere. Sed quid est . captiuam duxit capcluitatem e nisi, quiadmicta morte, ipsam carnem quam e terris adsumpserat, quasi captima incciau ducebatur. Unde&post haec Propheta hortatur om nes gentes, prouocans eas ad laudem Christi, cundem ascen sum eius, eisdemq; iterii sic praenunciam, Regna terrae cantate Deo, psallite Domino, psallite Deo, qui ascendit super cectos coelorum ab oriente. Quia id locus in orientis partibus est, ubi Christus resurrexit, & unde in coelum astendit Elpost haec sub didit. Visi sunt ingressus tui Dcus, ingressus Dei mei regis. Vi dentibus enim omnibus Apostolis, atq; quingentis uiris, sic astadit in coelum. Huius ascentionem & Salomon in Canticis praedi dicat Canticorum, Ecce, hic saliens super montes, transiliens super colles. Et Amos dicit, Aedificavit Dominus in colla ascensum

Luna, S policitationem in terra firmauit. Sed & illud quod per

Esaiam Dominus dicit, Nunc consurga, nunc GaItabor, nunc 'sublimabor.Τestimonium resurrectionis & ascensionis Christi de clarat, quasi aperte diceret, Nunc exurgam a. mortuis, nunc cicestabor in coelo, nunc sublimabor in regno. Vnde& sibi ipse Esaias, Ecce intelliget seruus meus, exstabitur &cleuabitur, de

sublimis erit ualde. Quod uul ad astensionem coeli, & gloriam

rertinet regni.

1 G Qvi stot ad dexteram patris. Cap. LVII.

N Psalmis scriptum est. Dixit Dominus Domino meo, sedea dextris incis. Donec ponam inimicos tuos, scabellum pedum tuorum. Inquirant ergo Iudaei, cui dictum est α Domino, Sede vidextris meis. Nunquid archangelo e non opinor, neq; angelo , Dei prophetae, nam nullus horu in ea gloria est: sed ille, quem digno consessu suo invisibilis Deus habet, hic sedet ad dexaeram Patris: qui sicut consessii Dei dignu est, ita & natura dignus est,& nomen est . De quo dicit& Psalmus, Regnabit Dominus super Omnes gentes, Deus sedit super sedem sanctamsuam. Et ite κrum, Dominus inc o paravit sedcm suam, Niegnum eius omnium dominabitur.

45쪽

C Quia regnum eius in coelo & in terra aeternum ac perpetuum permanebit. Cap. LVIII.

' Anihel dicit, Videbam in uisione noctis, &ecce, cum nu bibus ccesi , quasi filius hominis ueniebat, & usi ad uetu stuna dierum peruenit, dc in conspectu eius praelatus est, & ipsi da

.rui est principatu & honor,& regnum,&omnis populuῖ, tribiis N linguae, ipsi seruient. Potestas eius potestas aeterna. quae non1 auferetur, & regnum eius quod non corrumpetur. Quo testimo imo ostenditur, ita accepisse Christum ab omnipotente Deo di. minationem de regnum, ut potestas eius aeterna sit, dc regnum . eius sine ullo corruptionis tae permaneat. Et iterum idenina .nihel, In diebus illis, suscitabit Dominus ccesi regem, qui in aeter: num non commouebitur. Et regnum eius populo steri non da. hitur. Percutiet 5e coleret uniuersa regna. 5e ipsum stabit in aeternum. Et Esaus Propheta de eodem, Multiplicabitur, inquit, eius imperium, & pacis eius non erit finis. Et in Psalmis sic legitur, orietur in diebus eius iustitia, &abundantia pacis , do ccxtollatur luna, idest, usi ad consummationem seculi.

T Quia post ascensionem suam, Spiritum Sanctaeo

Auid ita dicit. Ascendit in stum. coepit captiuitatem, de dii &ma hominibus. Post ascensionem enim suam mi sit spiritumsanctum, inquo omnium est planitu donorum. De quo&perlahelam Prophetam adnunciat. dicens, Erit, inquit, post haec, effundam de spiritu meo super omnem carnem , Et prophetiabunt filii uestri, &filiae uestrae. Senes uestri somnia, samlatabunt, de iuuenes uestri uisiones uidebunt, sed εἰ super seruo; meoῖ, εἰ ancillas, in diebus illis, effundam de spiritu me . Et Zacharias, Effandam, inquit, super domum David, dc si per habitantibus Hierusalem spiritum gratia: S praecum.

2: Quia Apostoci Spiritusancto repleti, lin is cmaetiarum gentium locuti sunt. 2. LX. Et hoc

46쪽

c io D OMIN l. ET hoc ante praenunciatu est,escente PsamIsta, Non sunt loquelae, neq; sermones, quoru non audiemur uoces eorum.

C Quod autem uenturum Christum de coctis iudicem speramus, & quod ei omne iudicium de/

Er Ezechielem ita adnunciatur, Hax dicit Dominus Deus: Aufer cidarim, tolle coronam, nonne hic est qui humiles sublevabit, & sublimes humiliabit e Iniquitate aute pona eam. Et hoc non factum est, donec ueniat cuius est iudicium, & tradaei. De quo Esaias, Domin' sicut sortis egredietur,& sicut uir praeliator. Suscitabit zelum, uociserabitur& clamabit, super inimicos suos contanabitur. Tacui semper, silui, patiens sui, sicut paries. loquor, dissipabo N absorbe simae. Hoc ad secundum adsuentum adtinet, in quo no humilis ut iudicetur, sed ut iudex sortis egredietur. Ne tacebit, quod in priori aduentu fecit: aut patiens erit, sicut fuit in passione carnis, sed iudicans, uociferabit. quitur ut paries, quia repente quasi paries conruens, suos hostes est oppressurus . Hoc etiam & testimonio Psalmi me docetur. ubi dici Deus manifeste ueniet, Deus noster,& no silebit: utiqῖ. quia & si in primo humilitatis suae aduentu, tacuit iudicatus: in secundo, dii manifestus uenerit ut iudicet, no tacebit, sed clamabit . ut reddat singulis secundu opera eorii. Ignis ante euardebit, Sin circuitu eius. tempestas ualida. Ignis ante ipsum at debit,

qui ut ligna, foenii, stipula, delinquentiu consumpturus est opera. Ac sicut auru & argentum, lapidest preciosos , iustoru pro haturus est gesta. Qui dicturi sunt, Transiuimus per igne & aqua. Ninduxisti nos in refrigerium. Advocabit cosos sursum, & ter Iam discernere populum suum. Congregate illi sanct os eius, qui ordinem testamentum eius super sacrificia, &adnunciabunt coeli iustitias eius, quoniam Deus iudex est. Et Esaias, A uditam, inquit, faciet Dominus gloriam uocis suae, R terrorem brachii sui ostendet, in comminatione furoris, & flamma ignis de γuorantis . Allidet in turbine Sin Iapide grandinis. Brachium

47쪽

s. Is Io o R V s D E : Iiv n i. hini Del. Christus est, qRi in m a & terrore lambest, ti,d indicandum uentur est, ct cuius iterum iudicio idem p phetasic dicit, Consurge sicut in diebus antiquis, in generatio ibit, seculatu. Nunquid, non tu percussisti superbum, uulnera γsti diaconem c Hic secundus Christi praedicatur aduentus, ut ea virtute consurgat in iudicio ad separationem bonorum vi maγlorum, qua uirtute surrexit in generationibus seculorunt. Hoeest, in principio quando percussit superbum, id est, diabolum, Mando eum ὰ bonorum consortio angelorum. De cuius Christi iudicio, & Micheas Propheta sic loquitur, dicens, A udite colles iudicium Domini, & larua fundamenta terrae, quia iudicium Domini cum populo suo, &cum Istacidiiudicabitur, dicens, Popaee meus quid feci tibi, aut quid molestus fui tibi, responde mihi e Tunc enim iuxta Malachiam, Videbunt in quem confixe AErunt, & plangent eum plauctu, quasi super u nigenitum, & Iehunt super eum, ut doleri solet in morte primogeniti. Dolebunt enim eum a se crucifixum, cum uiderint iudicantem, & in patris ac sua maiestate regnantem. Iob quot ante Iegem Euangelicis . uirtutibus clarus redimendum se & resuscitandum, & Deo iudici. qui uenturus est iudicare uiuos & mortuos praesentandum, pro κphetica auctoritate pronunciat, dicens, Credo enim quodsedem ptor meus uiuit, & in nouissimo die de terra resurrecturus sum, de Iursum circundabor pelle mea, & in carne mea uidebo Deum.

Quem Deum e nisi qui uidendus est in iudicio: sicut Iegimus. Videbunt in quem compunxerunt. Quem quidem dicunt ineo loco iudicaturum impios, ubi ipse est iudicatus, Iocla Propheta testante, Exurgam, inquit, & ascendant omnes gentes in ualle Iosaphat, ibi sedebo. ut iudicem omnes gentes in circuitu. Iam pIeril ibi afferunt futurum iudicium,ubi passus est Dominus,Esaia probante, Consuminationem & eleuationem Dominus Deus exercituum faciet in medio orbis terrae. Quae consummatio & ad breuiatio processura quae potest esse, nisi iudicii funiri. Sed ubi

sit medium terrae, illud tacla de passione testimonium David

48쪽

c i o D o M t N r. ostendit, qui dicit, Deus autem rex nostet ante secula operatus est salutem in medio terrae. Nulla enim alia est salus nostra, nisi redemptio Domini nostii Saluatoris A iudicis, quae in medio terrae orta est . .

EC Lpilogus operis.

Cre Novi Testamenti iudicem εἰ regem de Prophetis, ecce Christiam ex Iege omnium Dominum tenent. Ista omnia in libris Hebraeorum legunt Iudaei, &non intelligunt, quia omnia signata sunt in illis, Propheta restante, Et erunt sermones libri huius, sicut sermones libit signati. Quem si quis dederit ho/mini fiescienti literas, dicat,lege: respondeat, nescio literas. Et rursum det alteri scienti liter aes,&dicat,lege: ille uero I pondeat, non possum, signatus est enim liber. Et sunt Testamenti Veteris signacula, quae filius 5e haeres resignauit, cordis nostri oculos in luminans, sicut scriptum est. Liga testimonium. signa legem indiscipulis meis. Habemus enam ad intelligendum Christum ducem, legem: testes, Prophetas, ex quibus diuinitatem eius 8e nomen, gentem quol&genus ,patriam, natiuitatem, uirtu tes, & curationes , comprehentiones, palmas,flagella, consputationes, suspensionem, sellis & aceti potationem .i mortem, sagittam, ' ulchrum, insanum, incorruptionemi corporis. resurrectionem carnis, ascensionem eius in coelis. Iegnum atq; iudicium declarauimus.

49쪽

LiBRI s EcvNDI. Vadam ex parte Domini &ssuatoris nostri Natiuitarem, Passio onem. Resurrectionem , coelique Ascensionem, explicui. Sequens uero opusculum utriuis populi Prophetiam . id est, Iudaeorum ac Centium, demonstrabit. In quo opere. Sancta Soror . poteris ex paucis animaduertere, quata Prophetarum uoces, in abiectione Iudaicae prebis & ceremoniarum cinerum, quantal in laude populi, Noui uel Veteris Testamen

ti intonuerunt.

1 sv Pς Gemium uocarione. Cap. I.

N principio autem opusculi huius, de Gentium credesitate Ioquendum est, ut facilius reliqua contineantur, dum ipsa fides ecclesiae antea declaratur. Deniq; cum pro adorato uitula Dominum precaretur Moses, ut parceret populo peccatori, Respondit

Dominus, Propitius ero illis: ueruntamen, uiuo ego & uiuit nomen meum, quia implebitur gloria mea omnis terra. Proinde. quia omnes Gentes ad unius Dei ueri cultum essent uocandae. Dauid Propheta testatur, dicens, Reminiscentur & conuertentur ad Dominum uniuersi fines terrae, & adorabunt in conspectu elux Omnes patriae gentium . quoniam Domini est regnum, εἰ ipse dominabitur Gentium. Et rursum, Cantate Domino canticum nouum, quia mirabilia fecit. Notum fecit Dominus salutare suum. ante conspectum Gentium, reuelauit iustitiam suam. Quam pluralitatem Gentium, ita declamat adunari ad Dei cultum, In conueniendo, inquit, populos in unum, & regna ut sciviant Domino. In

50쪽

m. In unusnata P , id est, in unum gregem, ut qui diuersorum .rim, simulacrorum regna multa, & populi dicebantur, in una conueniendo fidem, unus Dei populus, unumi regnum uoce tur . Huius populi congregatio ex Gentibus, ipsa est ecclesia, cui in Psalmis uoce prophetica dicitur, Audi filia Suide, & inclina aurem maiax obliuiseere populum tuum, &domum patris tui. quia concupiuit rex speciem tuam. Prouocat enim Propheta plebem Gentium obliuiscere populum suum, id est, infidelium coetum δἰ domum patris sui: Babylonia, scilicet, quae diaboli R itimus & coniux est, &Christo fidei coniugio copulare. Ad cuius populos Esaias clamat, dicens. Congregamini, & uenite,& accedite simul, qui seluati estis ex Gentibus. Nestierunt enim qui euant signum sculpturae suae, re rogant Deum iaci latu antem. Qui sunt isti saluati ex Gentibus, nisi qui crediderunt ex Gentibus e uod uero dicit, Congregamini,& accedite simul: ostendit, in unam debere Gentes fidem, communionemo conglobarL Item ipse, Convertimini ad me, & salvi eritis omnes fines terrae, quia ego Deus, & non est alius. In memetipso iuraui, egredietur uerbum de ore meo, &non reuertetur, quia mihi curvabuntur omnia genua, iurabit omnis lingua in Domino. Hoc iam contuemur fuisse completum, quando in omnibus terrae finibus. Dei dilatatur ecclesia. Qua Prophetia, erubescant Iudael, qui dum Deu sibi peculiariter defendentes, dum audiunt, Iurabit omnis lin κgua in Domino, id est, non tantum Hebraeorum populus, sed Momnis Gentium multitudo. Adhuc idem Esaias, Posteaquam Christi, quam in carne protulit humilitate degessit denuolaudem ecclesiae Gentium, pro qua talia protulit, ita praeclicauit : si muli quod per uniuersum mundum sit ipsa una, sic Prophetando aperuit, dicens. Lauda sterilis qu. ae non paris, decanta IauM.ta hinni, quae non pariebas, quoniam iam multae filiae desertae . magis quαm eius, quae habebat uirum . dicit Dominus. Dilata locum tentorii tui, & pelles tabernaculorum tuorum extende .ue Parcas. longos fac suescaeoa tuos .&clauos tuos consbiula. A