Catechismo

401쪽

te Colpe ella vita passata I Che e Chiaramente proVat dat gemit de Santi che no cos spesso troviam ne Libri sacri: Io sono stane di plangere odiC David, igni Otte Spargo di lacrime it mi glaciglio I Signore a sentito a Voce delmio pianto Salm VI, , in E Isaia: T dar Conto O ignore, di tuiti gli anni iei, con amareZZa detranima mi Isa. XXXVIII, 153. Lo quali parole ed attre simili, Son Γ CSPrOSSione evidente diis odio profondo dei peccati Commessi e di una

Mati XI, 21 Luc. X, 133.

402쪽

384 PARS ID DE POENITENTIAE SACR.

licte V Contundi, atque Conteri. Quare nullus alius dolor vel ex parentum et filiorum Obitu, vel Cuiusvis alterius calamitatis CRUS SUSCEPtUS, hoc nomine appollatur Sed illius tantum dolori proprium Si nomen, quo ex amiSS Dei gratia, atque innocentia affiCimur. Verum aliis quoque OCabulis eadem res declarari solet: nam et Contritio Cordis dicitur: qui Cordi nomen frequenter sacrae Litterae pro Oluntate usurpant. Ut enim a Corde motionum Corporis prinCipium sumitur ita Voluntas reliquas

Omnes nimne ire moderatur, C regit. VOCatiar etiam a

sanctis Patribus Cordis Compun Ctio, qui libro de Ontritione ConSCriptos, de Compunctione Cordi inScribere maluerunt. Etenim quemadmodum ferro tumida ulcer SeCuntur,

Ut inClusum virus possit erumpere ita Corda, quasi Scalpello Contritionis adhibito, inciduntur, ut peccati mortiferum VirUS queant iiCere; quare et Cissio Cordis A Oete propheta appellata est Convertimini, inquit, ad me in Odo Corde vestro, in ieiunio, et in fletu, et in planctu. Et scindite Corda

Contritionis qualitates.

excogitari possit, facile erit hisce rationibus demonStrare: nam Cum perfeCta Contriti Sit Charitati actio, quae bis timore, qui filiorum est, profiCisCitur patet eundem Charitatis, et Contritionis modum statuendum esse C RUoninm ClinritaS, VH Deum diligimus, perfectissimus est amor, hin fit, ut contritio Vehementissimum animi dolorem Coniunctum habeat ut enim maxime diligendus est Deus ita, quae nos a Deo lienant, maxime detestari debemus. In quo etiam illud observandum CSt, eodem loquendi genere, Charitatis, et Ontritioni magnitudinem in sacris Litteris significari. De Charitate dictum est:

Diliges Dominum Deum ex toto corde tuo Deus VI, 5 Matth. XXII, 3T Maro XII, 30 Luc. X, T). Rursus, quod a Contritionem pertinet, Clamat Dominus per Prophetam: Convertimini in toto corde vestro Ioel II, 123. Praeterea, si, ut DeuSSummum bonum est inter Omnia quae diligenda sunt, ita etiam PCCCatum Summum est malum inter Omnia quae disse homines debent, illud sequitur, ut quam Ob Causam Deum Summe

403쪽

Molio Convenienternente a detestagione de peccato di cui partiam ha ri evulo it nonae di Contrigione, Ch esprime laefficacia de dolore da essa provocato, per similitudine elle

altra materia Piu dura si frantumano, Cos i nostri ouor induritidair orgoglio sono peggati alta Orga della enitenga. Onde neSSU Altro dolore Che nasca per a morte et adrei dellamadre o dei figli O per qualsias altra Calamita Vien deito

i citore oci principio de movi menti de Corpo Cosi a volonta regola eaOVerna tuti te potenge deli 'anima Talor i Padri lachiaman Compungione di uore, e di fati appunt cosiliano intitolatori libri da loro criti per ita contrigione Comesi prono conci ferro chirurgi oci tumor Onde fariae sciria materia purulenta, COA Con o Calpello delia Contrigione si fondono i uori affinche ne se it Velen mortifero delpeccato Anche Gioele Chiama a Contrigione ut fendimento de Cuore, CriVendo: ConvertiteVi a me Con tuti ii vostro Cuore ne digiuno, ne piant e ne gemit e fendet i vostri

La contrigione sue qualita.

possa pensare. E aCile dimostra Cio Concie agioni eguenti. Poichecla perseita Contrigione e n alto di Carita Che procede dat timor filiale, ne egue Checia mi Aura delia Contrigione dev' esse la carita. EloiChe a carita Con cui amiam Dio elasi grande, ne egue Che a Contrigione deVe orta Con seu Veemente edi intens dolore di animo Dacche obbiamo amare Di Sopra Ogni Osa, Obbiam anche detesta AOPraogni cos ci che da ut i alloniana E qui giova notare Chela Sortitura adopera i medesimi termini per esprimere 'eStensione ella carita e delia contrigione. Dic infatii della carita:

Amera i Signo Iddio tuo con tutio it tuo uore Deias VI, 5: Mati XXII, 3T Marc. XII, 30 Luc. X, 273 e delia seconda ilSignore cilice per hoc a de profeta Convertitovi co tutioi vostro uore Gioel. II, 123.

In SeCond luogo, Come Di oci primo dei beni che ob-biam amare, Osici peccato e i primo e maggiore dei mali che gli uomini debbono odiare E quindicia tessa agione Che

404쪽

386 PARS II DE POENITENTIAE SACR.

diligendum esse Confitemur, ob Andem rurSUS POCCnti Ummum odium no Capiat neCOSSe Sit Omnibus Vero rebus Dei amorem nteponendum esse, ita ut ne Vitne quidem ConSer-Vnndcte CHUS POCCare liceat, aperte nos docent illa Domini verba Oui amat patrem aut matrem Plu Ruct me, non Stine dignus Matth. X, T) et Qui voluerit animam suam salVam facere, perdet eam Matth. VI, 25 Marc. VIII 35). Sed illudetini animadvertendum est, ut quemadmodum, SanCt Ber- nardo teste, nullus finis et modus charitati praescribitur Modus

enim, inquit ille, diligendi Deum est ipsum diligere sine modo De dilig. Deo, ): ita peccati detestationi nullus modus defi

niatur.

Sit praeterea non Solum maxima, Sed vehementiSSimct, ctiquendo PerfeCtct, Omnemque ignaVictm, et SeCOrdin EXCludat. Etenim in Deiateronomi scriptum est Cum quaesieris Domi-nUm Deum tuum, invenies eum: Si tamen toto Corde Uaesieris, et tota tri*alatione animae tuae Deus. IV, 29ὶ et apud

Hieremiam: Quaeretis me, et inVenietis Cham quaesieriti me in toto Corde vestro. Et inveniar a Vobis, ait Dominus Ierem.

Quamquam si id minus Consequi nobis liceat, Ut perfecta Sit, Vera tamen et effiCax Contritio esse potest Saepe enim USU Venit, Ut, Une OnSibUS UbieCt Sunt mctgi quam Spiritualia nos afficiant. Quare nonnulli interdum maiorem ex filiorum Obitu, quam ex CCCati turpitudine dolori SenSUm, Capiunt. Idem etiam iudicium faciendum est, si lacrymae doloris RCOrbitntem non Consequantur: quae tamen in Poenitentia Summopere optandue et Commendandae Sunt praeClara est enim ea de re sanCti Augustini sententia: Non Sunt, inquit, in te Christianae charitatis visCera, Si Uge CorPUS AEVO C- Cessit anima animam ver a qua receSSit DeuS, non Uges

Serm. XLI, 63. Atque huc spectant illa Salvatoris nostri verba, quae Supra allata sunt: Vae tibi, CorOZAin, vae tibi, Bethsaida: quia si in Tyro et Sidone factae essent virtutes, quae faCtae sunt in vobis, Olim in Cinere et Cilicio poenitentiam egissent Matth. I, 213. Tametsi ad eam rem ComprobandRmranti OSSE

debent clarissima Ninivitarum Ion. II, 3. Davidis Psalm VI, T), Peccatricis Luc. VII, T), apostolorum Principis Matth. XXVI, 5 exempla, qui omnes plurimis lacrymis Dei miseri-

Cordiam implorantes, peCCatorum Veninm mPOtrctrunt. Maxime autem hortandi et monendi sunt fideles, ut ad singula mortalia Crimina proprium Contritionis dolorem adhibere studeant ita enim Ezechias contritionem desCribit, Cum ait: Recogitabo tibi Omnes annos meos in amaritudine animae meae Isa. XXXVIII, 15): etenim, recogitctre Omne HnnOS, St

405쪽

Ger. XXIX, 13ὶ.

che te os sensibili ci commuOVono pii delle spirituali, si Chev son alunt che senton per a morte deicior figliuoli mag-gior dolore che non per laclaidegga de peccato. I medesimo si dica qualorari acerbita de dolore non susciti e lacrime, lequali per nella Penitenga sono da desiderare e Odare assai, Come ben dico sant'Agostino Nonia viscere di carita Cristianat Che tangi un Orpo abbandonato ait 'anima e non plangiun 'anima abbandonata a Dio Serm. XLI, 3. Pure a questo Caso si riferiscon te parole et ignore, citate Piu Opra Gual te, CoraZain, gua a te, Belsaida se in Tiro e Sidone fosseroavvenuti que miraeoli Compiti presso di Oi gia da gran tempoaVrebbero fati penitenga in Cilicio e cenere Mati XI, 213. Mabasti, a Conforma di questa Verita riCorda gli sempi famosi

i quali tuiti implorarono con lacrime abbondanti a misericordia i Dio e ottennero ii perdono dei peccati. Sara utile insegnare a sedet ed fortarii nella manierasiue fiCace a formaris partiCOlare atto di ContriZione per Ogni PCCCato mortale dicendo Erechia Iorii claro conto di fuit glianni te Con gran dolore deli' anima in Isa. XXXVIII, 15). Da conto di tuiti gli anni significa riCerear uno ad notuit i peccati, per deplorarii a fondo det uore.

406쪽

388 PARS ID DE POENITENTIAE SACR.

sigillatim peccata excutere, ut ea ex animo doleamus. Sed apud Ezechielem quoque scriptum legimus: Si impius egerit Oenitentiam ab omnibus peccatis suis, vita vivet Ezech. XVIII, 21). Atque in hanc sententiam sanctus Augustinus inquit Consideret peccator qualitatem Crimini in loco, in tempore, in varietate, in Persona De era et falsa Oen. XIVi. Neque tamen hac in re desperent fideles de summa Dei bonitate et clementia is enim, Cum nostrae Salutis CupidiSSimus sit, nullam moram ad tribuendam nobis veniam interponit, sed OCCatorem Paterna Charitate Omplectitur, simul atque ille se collegerit, et uniVerse PeCCata sua detestatus, quae deinde alio tempore, si faculta erit, Singial in memoriam reducere, Ccletestari in animo habeat, ad Dominum se converterit: ita enim nos per Prophetam iubet sperare, Cum inquit Impietas impii non nocebit ei, in quacumque die OnVersus fuerit ab

impietate sua Egech. XXXIII, 12).

Necessaria ad contritionem Cat. 363.

250. Ex his igitur colligi poterunt, quae ad Veram Contritionem maxime sunt necessaria de quibus fidelem populum ACCurnte Oportebit docere, Ut quisque intelligat qua ratione ComPHrctre eam POSSit, regulamque habeat qua diiudicet, quantum absit ab eius Virtuti perfeCtione.

odisse, et dolere ne, Si quaedam tantum doleamus, ficta, et Simulata, neqUe SHlutari Poenitentia a nobi SusCipiatur. Nam, ut a sancto Iacob apostolo dictum est Quicumque totam legem servaverit, offendat autem in uno, factus est omnium reus Iac. I, 103. Alterum est, ut ipsa Contritio Confitendi, et satisfaciendi voluntatem Coniunctam habeat de quibus postea Suo loco agetur Tertium est, ut Oenitens Vitae emendandae Certam, et Stabilem Ogitationem Suscipiat. O vero Propheta his verbis aperte nos docuit Si impius egerit poenitentiam ab omnibus PeCCatis UiS, UR OPOrntUS St, et U-Stodierit Omnia praecepta mea, et fecerit iudicium et iustitiam: Vita ViVet, et non morietur. Omnium iniquitatUm eiUS, URSOPernius St, non reCordabor. Et paulo post Cum averterit se impius ab impietate sua quam Operatus est, et feCerit iudicium et iustitiam, ipse animam suam vivificabit. A paucis interiectis Convertimini, inquit, et agite poenitentiam ab Omnibus iniquitatibus vestris et non erit vobis in ruinam iniquitas Proiicite a vobis omnes PraeVariCatione VeStrRS in quibus praeVariCati estis, et facite vobis Cor novum EgeCh.

XVIII, 21, 31). Idem etiam Christus dominus mulieri, quae in adulteri deprehensa est, praescripsit: Vade, inquit, et iam

407쪽

Leggiam ancora in Ezechiele: Se 'emplo far penitengad tuti i suo peccati, iura Ezech. XVIII, 21 i. In quest Atesso Senso ant AgOstino a detto I peccatore samini a qualita de suo peCCato secondo i luogo, iltemPO, a SpeCie e la PerSona Delia era e falsa en XIVi. Mari sedet non disperino a della honta e clemenZa infinita ditio, ii quale desiderantissimo Om' della nostra saltate,

vede e detestando in genere tuti i suo peccati si rivolge a Signore purche intenda di destarii CiasCUno in parti Colare, a tempopi opportuno Iddi Stess C Comanda di sperare dicendo per bocca de suo Proseta: Non nuOCera ait 'empto in Su emPieta,

da giorno in cui egi si sara convertit, Egech. XXXIII, 12).

Quel ch e necessario per una vera contrietione. Cat. 363.

La terga e che i penitente acciaci proposito fermo e sincero di i Ormar a sua vita come ei insegna Chiaramente ilProfeta Se 'empto ara penitenga di ultim peccati he a CommeSSi e Custodira tuti i iei precetti e far il iudietio lainiustigia, Vivra ne mi riCOrdero tu dei peccati Che avra Commesso. Eliu olire Quando 'empto si allonianera alia emptet Chea commesso e Bracilitudigio e la giustigia clarata vita ait 'anima sua. Eliu olire ancora Convertitevi e fatepenitenga di litterae vostre iniquita: Osi queste non vi ridOnderanno a ovina Gittate iungi da voi ulteri prevaricagioni in cui siete adiit e satevi u Quor nuOVO e Uno Pirito UOVO

Ezech. XVIII, 21, 31). La medesima cosa ha ordinato it ignoro Stesso dicendo ait 'adultera: a e non pecca pii, Giov. VIII, 11):

408쪽

390 PARS ID DE POENITENTIAE SACR.

amplius noli peccare Ioan VIII, 11). Item paralytico illi, quem

ad probatiCam PisCinam CuraVerat: ECCO, Bit, Sanu faCtu es: iam noli peccare Ioan V, q). Sed natura quoque PSA, et ratio plene ostendunt, duo illa ad contritionem esse in primis necessaria, dolorem Cilicet peCCati admissi, et propositum cautionemque ne quid huiuSmOdi in posterum Committatur. Nam qui amico reconCiliari Velit, quem iniuria aliqua affeCerit, et doleat oportet, quod in eum iniuriosus, et ContumeliOSUS fuerit et diligenter reliquo tempore provideat, ne qua in re amicitiam laesisse Videatur quae duo Obedientiam adiunctam habenni, neCesse Si hominem enim legi, sive naturali et divinae, Sive Umancte, Uibu SubieCtta est, Arere OnVenit. Quare si quid Poenitens alteri per Vim aut Per fraudem abstulit, reStituat, oportet itemque aliCuius aut Commodi, aut officii compensatione illi satisfaciat, cuius dignitatem, aut Vitam dicto factove violavit tritum enim est Omnium Sermone, Uod apud sanctum Augustinum legimus: Non remittitur PeCCntum, nisi restituatur ablatum Dist. CLIII, 6, 203. Neque vero inter Cetera, uno ad Contritionem maxime pertinent, minus dili-gonter et CCOSSctrio Urctndum est, ut, quidquid iniuriam ab altero CCeperis, id totum remittatur a Condonetur ita enim Dominus et Salva cor noster monet, atque denuntiat: Si dimiseritis hominibus peccata eorum dimitto et vobis Pater vester Caelestis delicta Vestra. Si autem non dimiseritis hominibus, ne Pater vester dimittet obis peccata vestra Matth. VI,

Haec sunt, quae fidelibus in Contritione observanda sunt: Cetera, quae ad hanc rem Colligi a Pastoribus facile poterunt, efficient quidem, ut in suo genere Contriti sit magi PerseCictet absoluta verum adeo necessaria existimniada non Sunt, Ut sine his verae et salutari Poenitentiae rati ConSture non POSSit.

Vis et ratio contritionis exercendae. Cal. 364.

251. Sed quoniam non satis esse Pastoribus debet, si eadOCORnt, quae ad salutem Videntur pertinere, nisi etiam omni cura et industria laborent, ut fidele ad eam ipsam rationem, qUcte illi praescripta est, vitam, Clion CSque Ua dirigniat, vehementer proderit, Contritionis Vim et utilitatem saepius PTOPOnere. Nam Cum pleraque alia pietatis studia, veluti beneficientia in pauperes, ieiunia PreCOS, et alia id genus sanCta et honesta opera, hominum Culpa, a quibUS ProfiCiSCUntur, De interdum repudientur ipsa Certe Contritio numquam illi grata et CCepta esse non potest. Nam inquit Propheta: Cor

409쪽

ecit proposito di non Commetterti tu perci'avvenire Chiunque si uol iconciliare Conis amico Ch ha Offeso, deV instomedeplorar 'cingiuria attagii e guardarsi bene, Per ' RVVenire, dati' offenderi nuovo in chicchesia 'amiciZia. a queste due

Utilita e egeti per coitar a contrigione. Cat. 364.

410쪽

392 PARS ID DE POENITENTIAE SACR.

conirnum et humiliatum Deus non despicies Psalm L, 19).

Quin etiam statim, ut eam mentibu nOStri ConCOPimUS POC-Catorum remissionem nobis a Deo tribui, alio loco eiusdem Prophetae verba illa declarant Dixi, Confitebor adversum me iniustitiam meam Domino et tu remisisti impietatem peccati

mei Psalm XXXI, ). Atque eius rei figuram in decem leprosis animadvertimus, qui a SalVatore OStro ad sacerdotes missi, antequam ad illo pervenirent, a lepra liberati sunt Luc. XVII, 1 q). Ex quo licet Ognoscere, Verne ContritioniS, de qua Supra diCtum est, eam vim esse, ut illius beneficio omnium delictorum Veniam Statim a Domino impetremus. Plurimum etiam valebit ad fidelium mente exCitandas, si Pastores rationem aliquam tradiderint, qua Se quiSque ad Con

et spatium tum Confitendi, tum satisfaciendi sibi dari postulet: in primisque divinae gratiae praesidio Se adiuvari petat, ne in posterum eadem illa Peccata admittat, hine admisisse Vehementer Poenitet. Curandum erit praeterea Pastoribus, ut in peccatum summum fidelium Odium ConCitetur tum quia summa est illius foeditas et turpitudo tum quia graVissima damna et calamitates nobis affert; nam Dei benevolentiam, a quo maxima bona CCepimus, longe Ue maior eXSPeCtare et Consequi licebat, a nobis abalienat, et Ummorum dolorum ruciatibus perpetuo afficiendos sempiternae morti nos addicit.

Utilitas et necessitas confessionis Cat. 372.

252. Hactenus de contritione : Un ad ConfeSSionem, qUHC est altera Poenitentiae pars VeniamUS OURntU Vctro Urne

et diligentiae in ea explicanda ponere PaStore debennt, Xeo facile intelligent, quod omnibus fere iis CrSUASU CSt, quidquid hoc tempore sanctitatis, pietatis, et religionis in Ecclesia, summo Dei benefiCio, ConserVntum est, id magna ex parte Confessioni tribuendum esse, ut Ulli mirandum sit, humani generis hostem, Cum fidem Catholicam funditus evertere cogitat, Per miniStro impietati suae, et satellites, an veluti Christianae virtutis arcem toti Viribus OPPUgnctrct Onct-

tum CSSE.

Primum itaque Ocendum est, Confessionis institutionem nobi Summopere utilem, Atque adeo necessariam fuisse. Ut enim OC Concedamus, Contritione peccata deleri, qui ignorat