Catechismo

51쪽

Il valore de nome P a dii nolles Ogioni divino. Cat. 44.

20. Olire e ogioni teste piegate, it ParrOCO OStrerna quali tu sublimi misteri ' intelletio debba innalgarsi, ali 'ascollare 'appellativo i Padre Gli oracoli divini infatii comin-ciano Col vocabolo di adre, a farci intraVedere quanto SinRAConde ita misteriosamente in quella luce inaccessibile che dimor di Dio e Che la agione e 'intelletio deli' uomo mai

una distingione di Persone Tre di alto sono e Persone in una tessa Divinita quella et adre, da neSSUno generato: de Figlio generato dat adre Anteriormente a tuti i secoli: deli Spirit sanio, pur alia eternita procedente a Padre eda Figli uolo. Neli' unica sostanga divina it adre e la prima Persona, e CO AUO Figli unigenito Concio Spirit sanio, forma Un Sol Dio Un Solo ignore, non gia ella singolarita diun 'unica Persona, ensi tella trinita di in 'unica AEOAtanga.

Le re Porsori divine distini per e loro rispotiive propriota Cat. 38, 39.

dersi distini solamente in virtu elle loro Proprieta, Per Uiit adre e ingenerato, i Figlio e generato dat adro lo Spirit sanio ProCede da entrambi. E professerem fra te re Persone una tale identita di essenga e di Ostanga, Che ella Confessione Ompleta di Di vero e eterno, iterrem dOVerndorctre Pictmente e Antamente, nolle Persone a Proprieta,neli 'essonga 'unita, nolla trinita 'uguagli anga SiCChe quando dictam che a Persona de Padre e la prima, non hiSOgna Pensare Che ella Trinita sussista una differenga di anteriore C OSteriore, di Aggiore e minore Lo spirito dei edeli in immune da una tale empieta: a religione Cristiana prOClamanelle re Persone 'identica ternit e lo tesso prestigio digloria No afformiam Aenga sitagione Che it adre e VerH- mente a Prima Persona, perChe e PrinCipi senZ PrinCipio: e OiChe i Che a Contrassegna e la proprieta di adre, ad OSS Sol COnVienera 'aver generato ait 'eternit it Figlio Infatii PronunCictino instem in questo articolo i nomi di Dio e di

Non Coorre stitui re intorno alia Trinita troppo sottile ricerca Cat. 40.

Πiu grave di quelli a cui ci si spone ella indagine ApitCa-

52쪽

VOCubula, quibUS O mysterium significatur, et sciant fideles unitatem esse in essentia, istinCtionem autem in Personis. Sed haec subtilius exquirere nihil oportet, Cum meminerimUS illius vocis: Qui Crutator est maieStati S OPPrimetUr a gloria μου. XXV, 273 satis enim videri debet, quod fide Certum et EXPloratum lictbeamus, nos a Deo Cuita OrnCuli non assentiri, extremae Stultitiae atque miseriae est ita edOCtos esse. OCCte, inquit, Omnes genteS, bapti Zante eo in nomine Patris,

et Filii et Spiritus sancti Matth. XXVIII, 193. Rursus, Tres

sunt, qui testimonium dant in Caelo, Pater, Verbum, et Spiritu SanCtus, et hi tres num sunt Ioan V, 3. Oret tamen HSSidue, C rQCetur Deum et Patrem, qui universa ex nihilo

Condidit, disponitque omnia suaviter SU VIII, 13, qui dedit nobis potestatem filios Dei fieri Ioan I. 123 qui Trinitatis

mysterium humanae menti Patefecit Oret, inquam, Sine intermissione, qui divino beneficio hae credit, ut aliquando in aeterna ctbernacula receptus Luc. XVI, in dignus sit qui videat quae tanta sit Dei Patris Oecunditas, ut seipsum intuens atque intelligens, parem et aequalem Sibi Filium gignat, qUOVemodo uorum idem plane et Par Caritati amor, qui Spiritus SariCtUS est a Patre et Filio procedens, Genitorem et Genitum, aeterno atque indisSolubili inCulo, inter se ConneCtat atque ita divinae Trinitatis una sit essentia, et trium PerSonarum perfecta distinctio.

Quid omnipotentia Dei. Cat. 10.

23. Omnipotentem. Solent sacrae Litterae multi nominibus Dei summam vim et immensam maieStatem CXPliCHre, ut ostendant quanta religione et pietate illius sanctissimum numen Olendum sit sed in primis doceat Parochus, illi omnipotentem Vim frequentissime tribui ipse enim de se dicit, Ego Deus omnipotens Gen. XVII, 1) et rursus Iacob, iam filios ad Ioseph mitteret, ita illis precatUS Si Deus autem meUS Omnipotens faciat vobis eum placabilem Gen. XLIII, 1 q): deinde vero in scalissi Scriptum est, Dominu DeUS, UiOSt, et qui ctrcti, et qui Venturu est, Omnipotens soc. I, ): et alibi, Dies magnus Dei omnipotentis ib. XVI, 143 appel-lntur. Nonnunquam etiam pluribus verbis illud idem significari Solet. Atque huc pertinet, quod dicitur: Non erit impossibile

53쪽

Egli a detio infatii Andate ad struire tuti te genti, atteggandole ne nome et adre, de Figlio e delio Spirito sanio Mati XXVIII, 19ὶ E altrove Tre sono i testimoni elotelo it adre, it Verbo e o Spirit Santo, e ore Ostitui-ACon una sola SOStanga I iov. , Ti. Tuttavia colui it quale salit per divina gragia alia sed di tali verita, preghi assiduamente, Congiuri Dio Padre Che da nulla trasse 'universo tutio dispone doloemente SU VIII, 13 che i conCesse lacapacita di divenire figli di Dio Giov. I, 12 e ait 'umana intelligenga discoprici mister trinitario Preghi diCO, Onde C-COlto natorno ne tabernaeoli terni Luc. XVI, ), si degno

di Corgere questa meraVigliosa econdita di Dio Padre, che, intuendo e Comprendendo se teSSO, genera n Figli parie Uguale a se tesso di Contemplare Come ' identico amoredi carita dei Due che e lo Spirito sanio, procedendo dat Padre e da Figliuolo, stringe reCiPrOCHmente, Con terno indissolubile vincolo, i Genitore e i Generato: Ome infines attui cosi ella divina Trinita, 'unita di essenga e a Perfelta distingione elle re Persone.

23. nnipotente Le aere Critture Sogitono Plegare Conmolteplici nomi a persegione OVrana eri infinita grandegga di Dio Per inSinuare o quale riSPetto e quale Pietu debba Venerarsi 'adorabile maesta sua maci Pastore insegnera innangi tutio che 'innipotenet e ii qualificativo preferito Dio Atesso

dice di se Io Dio onnipotente Gen. XVII, 13. E iacobbe, inviando i propri figli a Giuseppe li ACCOmiata Conci augurio: I mi Dio onnipotente v lo renda placabile Gen. XLIII, 143.

s chiam it gloria di Dio onnipotente ib. XVI, 143. Talor il

appare da seguenti passi: niente e impossibile avant a Dio

54쪽

apud Deum omne Verbum Luc. I, T). Numquid manus Domini invalida est Num XI 233 item Subest tibi, Cum volueris, posse S . XII, 183 et alia generi eiUsdem ex quibus variis dicendi formis id percipitur, quod uno omnipotentiS

Intelligimus autem O nomine, nihil esse, nihil nimo, et cogitatione fingi posse, quod Deus effiCere nequeat. Etenim

non solum HOC, Uct tametsi HXim sunt, aliquo tamen modo in Cogitationem nostram Cadunt, efficiendi potestatem habet, nimirum, ut Omnia ad nihilUm reCidant, atque ut plures mundi ex nihil repente exsistant, Verum etiam Ult mctiornin illius potestate ita sunt, quae humanae menti et intelligentiae SuspiCari non liCet. Neque Vero, CUI Omnia QUAPOssit, mentiri tamen, ut fallere, aut falli, Ut eCCare, ut interire, aut ignorare aliquid potest: ne enim in eam naturam Cadunt, Cuius imperfeCta Ctio est: QUA Oro, Cuius Perseptissima Semper Si Ctio, ideo hae non posse diCitur, quin, POSSE CH, infirmitati est, non summae et infinitae Omnium rerum Potestatis, quam ille habet. Ita igitur Deum omnipotentem esse Credimus, ut ab eo tamen longe omnia abesse

Fides de omnipotentia Dei quam necessaria et utilis.

24. ReCte autem Sapienter Ue faCtUm ParOChus Stendat, ut, praetermissi aliis nominibus, Vae de Deo dicuntur, hoc unum nobis Credendum in Symbolo Proponeretur. Nam Chim

Deum Omnipotentem gnOSCimVS, Simul etiam fateamur ne- COSS QSt, eum Omnium PrUm Cientiam habere, omnia item

eius ditioni et imperio subiecta esse. Cum vero omni R eo fieri posse non dubitemus, ConSe Uen CSt, Ut Ceter etiHm explorata de illo habeamus quae Si deSint, quo modo omnipoten Sit, Prorsu intelligere non POSSUmus. Prueterea nulla res tam Ad fidem et spem nostram ConfirmRndRm nicti, quam si fixum in animi nostris teneamus, nihil non fieri a Deo posse quidquid enim deincep Credere Porteat, quamViS magnum, et admir&bile Sit, rerumquct Ordinom ct modum U-peret, illi tamen facile humana ratio, postquam De Omnipotenti notitiam perceperit, sine ulla haesitatione Asentitur: quin otiUS, quo maior Sunt qucte divina OrRCUla OCent, eo

libentius fidem eis habendam esse existimat Ouod si boni

etiam aliquid exspeCtandum sit, nunquam nimia rei Agnitudine, quam exoptat, frangitur, ct erigit CSQ, ique Onfirmat, saepe illud Cogitans, nihil esse, quod ab Omnipotenti Deo effici non possit. Quare hac fide praecipue munitos OS

55쪽

Necessit e utilita della sede ella orini poteriga ditio.

56쪽

esse oportot, Vel Cum dmiranda aliqua Pera H Proximorum usum et utilitatem edere Ogimur, vel iam a Deo precibus impetrare aliquid volumus. Alterum enim ipse Dominus do-Cuit, Cum apostoli inCredulitatem obiiciens diceret: Si habueritis fidem, sicut granum sinapis, diCetis monti huic transi hinc illuc et transibit, et nihil impossibile erit vobis Matth. XVII, 193. De altero autem sanctu Iacobus ita testatus est: Postulet in fide nihil haesitans qui enim haesitat, similis est fluctui maris, qui a Vento OVetur et CirCumfertur non ergo aestimet homo ille, quod accipiat aliquid a Domino Iac. I, 6-Ti. Multa praeterea hae fides Commoda, atque utilitates nobis praebet, in primi ver ad omnem animi modestiam et humilitatem nos instituit si enim inquit Princeps POStolorUm: Humiliamini sub potenti manu Dei I Petr V 63. Monet etiam non esse trepidandum, ubi non sit timor, sed unum Deum timendum OSSe in uiu PoteStnte no ipsi, OStrnque omni PO- sita sint inquit enim Salvator noster Ostendam vobiS, quem timeatis timete Eum, qui postquam occiderit, habet potestatem mittere in gehennam Luc. XII, ). Utimur deinde hac fide ad immensa erga nos Dei benefiCia OgnOSCenda, et CC-lebranda. Nam qui eum Omnipotentem Cogitat, tam ingratonnim CSSe non OleSt, Uin Saepius exclamet Fecit mihi magna qui Potens est Luc. I, 9).

Patri, praecipua ratione, omnipotentia tribuitur.

25. Sed quod Patrem Omnipotentem in O articulo OCHmUS, neminem in errore duC Oportet, ut arbitretur ita illi ho nomen tributum esse, ut Filio etiam, et Spiritui sancto Commune non it. Nam quemadmodum Deum Patrem, Deum Filium, Deum Spiritum anCtum, neqUe tamen re DCOS, Sed unum Deum esse diCimus, ita neque Patrem a Filium, et Spiritu SHnCtum Omnipotentem, neque tamen ire OmniPoten-tOS, Sed num Omnipotento OSSO Confitemur. At vero, THO-CiPUa quadam ratione Patrem, quia omni Origini fons St,lio nomine voCamus, ut etiam Filio, qui aeternum Patris Verbum est, sapientiam, et Spiritu Sancto, quia triuSquenmor St, bonitatem tribuimus quamvis haec et alia huiusmodi nomina Communiter in tribus Personis, ex catholicae fidei regula dicantur.

Creatio mundi Cat. 2.

26. Creatorem caeli et terrae. Quam CCOSSarium fuerit, Omnipotentis Dei cognitionem paulo ante fidelibus tradi, ex iis quae nun de universorum Creatione XPliCnnda Crunt, PCr-

57쪽

lud di otione qualcosa a Dio Glac. I, 6-T . Simile edede resto C procura parecchi altri importanti Vantaggi Ciecluea innangi tutio alla modestia e ali milia deli spirito, Come suggerisce i Principe degit Apostoli: miliatevi sottola potente mano di Dio I tetr. , in In secondo UOgo Ci

nostre COSO AmmonisCe infalti it nostro Salvatore Io vi additer chi Obbiate temere temet Colui Che, ORO Oltavi a vita, a potere di mandare ali inferno Luc. XII, 53. Infine i tuta a riCOnOACere e a Celebrare i benefici immensi che Dici ci a largito, Oiche Chi ritiene Dio Onni- Potente, non UO RVere ingratitudine si nera da non ridare spessissimo Grandi os mi a fatio Colui che e potente

25. Dat attolli in questo arti Col Chiamiam Onnipotenteit adre, nitin Aia ratio erroneamento Pensar Cho Hlctattributo a tui Convenga, in uis da non Ssere Parimenti Commune a Figlio e alio Spirito sanio. Oiche come diciamo

26. Creatore de ciet e delia terra. Quanto ora diremo Per Plegare a Creagione deli 'universo OStrer Come osse neCOSSario Atruire in antecedenga i fedeli circa 'innipotenga

58쪽

spici potest. Tanti enim peris miraculum faCilius Creditur, quod nullus de immensa Creatoris potestate dubitandi locus

relinqUitur Deu enim non ex materia aliqua mundum fabri-CntUS est, Sed ex nihil CreaVit, idque Ulla vi, aut neCessitate CORCtUS, Sed Sua Ponte et Voluntate instituit. Neque vero ulla alia fuit Causa, quae illum ad Pu Creationi impelleret, nisi ut rebus, quae ab ipso effOCtae ASent, bonitatem Uam impertiretur: nam Dei natura ipsa Per Se beatissima, nullius rei indigens est, ut inquit David: Dixi Domino Deus meus estu, quoninm bonorUm meorum non eges Psal XV, 23. Quemadmodum autem sua bonitate addUCtUS, URECumque OlUit, fecit ita non exemplum aliquod, ut formum, quae Xtr Se

rerum Omnium exemplar divina intelligentia continetur, id summus artifex in Se PS intueri S a Veluti imitatUS, summa sapientia et infinit virtute, quae PSiUS TOPrict St, rerum universitatem initio procreavit Ipse enim dixit, et facta sunt: iPSe mandavit, et Creata sunt Psal. XXXII. ). Verum Caeli et terrae nomine, quidquid Caelum et terra compleCtitur, intelligendum est. Nam Praeter CaelOS, QUOS

opera digitorum eius Psal. VIII, 4 Propheta appellavit, solis

etiam Splendorem, uncteque, et Ceterorum Siderum Ornctium addidit, atque, ut CSSent in Signa, et temporct, et dieS,' HnnOS, ita Caelorum Orbe Certo et Constanti Ursu temperavit, ut

nihil Perpetua Ortim Conversione mobilius, nihil mobilitate illa certius videri OSSit.

Creatio angelorum Cal. 3.

2P. Praeterea Piritualem naturam, innumOrctbileSRU HngelOS, qui De mini Strarent, atque assisterent, PS ex nihilo Creavit, quo deinde admirabili gratiae suae et Potestati munero BUXit, Hique Ornavit. Nam Cum illud sit in divinis Litteris diabolum in veritate non stetisse Ioan VIII, q) perspicuum CSt, Cum, Cli UOS V desertore angelos ab ortus sui initio gratia praedito fuisse de quo ita est apud sanCtum Augustinum: Cum bona voluntate, id St, Cum more HSto, RUO illi adhaererent, Angelo Creavit, simul in ei et Conden nH- tiaram, et largiens gratiam. Unde in bona voluntate ho est Dei more, nunquam sanCto angelo fuisse Credendum CSt

Aug. De Ciυ Dei XII, 9ὶ Ouod autem ad scientiam attinet, exstat illud ACrarum Litterarum testimonium: TU, Omine mi CX SAPiens es, siCut habet sapientiam angelus Dei,

ut intelligas omnia super terram II Reg. XIV, 20). Potestatem denique eis tribuit divinus David illis verbis Potentes Virtute,

59쪽

cli Dio. Non avendo infatii lasciat alculi adito a diibbio ulla potenZA Confinat de Crestore, e stat Agevolata a sedemel prodigio di os grande opera Di non harioggiat ii mondo

natura dimi infatii beatissima in se, non ha bisogno di nulla, testimone David: Io o etto a Signoro, tu se i mi Dio,perche non ha bisogno O mio beni Salm XV, 2ὶ Mn come

Ne termini di telo e terra OCCOrre intendere UHnto ossi contengono A ciet infatii che i Profeta chismo opera delle sue ita Salm VIII, 3 Dio aggiunge i luminos OrnH-mento de sole, delia luna, elle rimanenti stelle, e affinCheservi Aser a distinguere e stagioni, i giorni, gli anni, dispos ilCOrSO SiCUr e Costante dei globi Celesti, in modo Che nulla appata tu mobile della Oro perpetua traiettoria, nulla itirogolare ella loro mobilita.

pienZa ' angelo di io, si che tutio conosci ulla terra I Re XIV 20ὶ Infine i sanio re David attribui ACQ Oroci PotenZA,

60쪽

facientes verbum illius Psal. II, 20ὶ atque ob eam rem Saepe in sacris Litteris Virtutes, et exerCitus Domini appellantur. Sed quamvis Omnes ii Caelestibus donis ornati fuerint, plurimi tamen, qui a Deo parente et Crentore SUO OfCCerunt, ex altissimis illis sedibus deturbati, atque in ObACurissimum terrHe HrCOrct inClusi, Helerna SVPerbine iacte poetan luunt: de quibus Princeps Apostolorum Cribit in hun modum: Angelis CCCantibus non pepercit, sed rudentibu inferni detraCtos in tartarum tradidit cruciandos, in iudiCium reser

Creatio viventium. Cat. 2.

28. At vero terram etiam super stabilitatem Suam Undatam Deus verbo suo iussit in media mundi Parte ConsiStere, effecit Ue ut ACenderent montes, et descenderent Campi in lOCum Rhiem fundavit eis: C, ne aquarum Vis illam inundaret, terminiam POSVit, quem non rnn SgredientUr, neque OnVCΓ-tentur perire terram Psal. III, 8-9ὶ Deinde non solum arboribus, Omnique herbArum, et florum varietate OnVestivit atque OrnaVit, Sed innumerabilibu etiam animHntium generibUS, Uemndmodum ante aqua et aera, ita etiam terras ComPleVit.

Creatio hominis Cat. 1, 53.

29. Postrem ex limo terrae hominem Si Corpore ΗC- tum et ConstitUtum offinxit, ut non quidem Atharae PSihi Vt, sed divino beneficio immortalis esset et impassibilis. Quod nutem disnimam pertinet, eum ad imaginem et similitudinem suam Ormavit, liberumque ei arbitrium tribUit: Omne prHetere motu animi, atque appetitione ita in e temperavit, ut rationi imperio nunquam non urerent. Tum Originalis iustitiae admirabile donum addidit, a deinde ceteris animantibus PrRCESSO Voluit quae quidem facile erit Parochis ad fidelium institutionem ex aCra Genesis histori CognOSCere. Hae igitur de Universorum Creatione, Caeli et terrae VerbiSintelligenda sunt quae omnia breviter quidem Propheta Omplexus est illis verbis: Tu sunt Caeli, et tua est terrR, Orbem

terrne, et Plenitudinem eius tu fundasti Psal. LXXXVIII 12i: sed multo etiam brevius Patre Nicaeni concilii, additis in Symbolo duobus illis verbis visibilium et invisibilium, si

Cadunt, et visibilia diCuntur, vel mente et intelligentia percipia nobi POSSUnt, quae invisibili Um nomine SignifiCantur.