Catechismo

521쪽

I Parroco ostrora de rest Come i precetti della Leggenon implichino una seria diffiCotta, Ocio Otra fare adducendoqueSta Sola vagione, PrOSPettata a Sant'AgOStino, quundo dico: hi di gragia, vorra definire impossibile per i uomol 'amare, 'amare uri Creatore benefiCO, Unia re mantiSSimo, e in linea Subordinata, a Carne propria ne propri fratelli Porbene, hi ama ha ademptio a legge Dei costumi delia Chiosa, XXV). Onde gia 'apostolo GiOVanni asSiCurava et- tamente heri Comandamenti di Di non sono Onerosi I iov. V, 3ὶ perche secondo a frage di an Bernardo, non si sarebbe potui Chiedere ali' uom nulla di pila giusto, di tu dignitoso, di i fruttifero De doet ero di amare id lio, C. I). Per UeSto, ammirando a infinita boni di io, Agostin esclama Che

immensa it non amari 2 Cons. I, in Che se alchino CCampia sua seusa 'informita delia natura Cheali impedisce di amar Dio, gli si ostrer come o tesso Dioci quale Chiode amore, instilla ne cuOri a capacita di amare, Per meZZo deli Spirit Santo, Che Viene dat adre Celeste Concesso a Chi lo in- Voca Luc. XI, 133. Onde iniusta a formola di preghiora disant'AgOstino Concedi que Che Omandi e Comanda que Chevuoi Cons. X, 293. E poiche ' aluto cli Dio e a nostra di-SPOSiZione, POCictimente Op ta morte di nostro ignore Gesu Cristo, per merito delia quale it AOVrano di questo Ondo

522쪽

504 PARS ID DE PRAECEPTIS DECALOGI

nCCOSSRriR OSSO, impie, et Agno PSOrum malo dicere non veriti sunt. Ohiorum nefariam impiamque SententiRm SuCrae Scripturae testimoniis Parochus Onfutabit, eiusdem maxime Apostoli, cuius illi auctoritate impietatem suam tueri Conantur. Quid igitur ait Apostolus P non praephitium, non CirCUmCi-Sionem quidquum esse, Sed obserUationem mandatorum Dei

I Cor. VII, 193. Quod vero eandem sententiam alibi repetit, et novam Creaturam in Christo tantum dicit valere Gal. VI, 15) intelligimus plane eam novam Creaturam in Christo dicere, qui mandata Dei observat. Is enim, qui habet mandata Dei, a servat, diligit Deum, Domino ipso teste apud Ioannem Siquis diligit me, sermonem meum servabit Ioan XIV, 213. Nam etsi iustificari potest homo, et e impio fieri ius, antequam

singula Legis praecepta externis actionibus impleat tamen fieri non potest, ut qui per aetatem ratione Uti queat, ex impio fiat iustus, nisi animum habeat Arctium ad Omnia PraeCepict

300. Ad extremum Vero, ne iii praetermittat ParOChUS, quo fidelis populus adducatur, ut legem AerVet, quam Sint liUS Ubere SUHVCSque fruCtus, demonstrabit quod facile poterit ex iis, quae Psalmo decimo Octavo Cripta sunt, Probare in eo enim Legis Dei laudes Celebrantur quarum hae est vel maxima, quae Dei gloriam et maiestatem multo amplius CXPliCat, quam decore suo atque Ordine faciant ipsa Caelestia COTPOrct quae ut Omne quamVis barbaras nationes in sui admirationem rapiunt, ita efficiunt, ut rerum Omnium opificis et Conditoris gloriam, sapientiam, a PotentiBm gnOSCant. AC

Lex quidem Domini convertit animas ad Deum Psal. XVIII, 8):HgnOSCente enim Vias eius, et Dei sanCtissimam voluntatem

Per legem, OnVertimiis pedes nostros in vias Domini. At quia soli timente Deum vere sapientes sunt, hoc illi deinceps tribuit, ut sapientiam praestet parvulis. in Vesris gaudiiS, et mysteriorum diVinorum Cognitione, ingentibia Prcteterea Oluptatibiis, et praemiis, et in hac vita, et in futuro saeculo illi Chamulantur, qui De Legem Observant. Ne vero tam OStrnctutilitatis gratia, quam Dei Causa nobis est AerVanda LEX, Uiguam hominum generi in Lege voluntatem aperuit quam Um

523쪽

stato debellato, non ragione Che C si paventi elle difficolla dei precetti, Oiche nulla appare resti a Chi irin. De resto a persuadere tuiti di i giOVera Opra tuti la

300. Infine per non dimenti care nulla di ci che u indurreri popolo edele ait 'osservanga della Legge, it ParrOCO Ostrer di quanto iochi e dolo fruiti essa si a Causa. E lo Potrafare facilinente ricordando quanto e Critto ne Salmo deci-mOttRVO, OnARCrat a Cantare e Odi della Legge divina fra Cui assima appare a Capacita di dare risalto alia gloria ealla maesta cli Dio, Olto tu i come non possan fare Corpi Celesti, Con it Oro splendore e i loro ordine i quali, strappando 'ammiragione alle tu barbare genti e portano riCOnOSCere a Anggegga, a potenga H altitudine de Fatiore

primo 'ogni Cosa. Os la Leggo divina volge te anime a Dio Psal. XVIII, 8) che coprendo i suo sentieri, a sua anta Olonia attraverso la Legge la dirigiam i nostri passi tapoiche

524쪽

506 PARS II DE PRAECEPTIS DECALOGI

Ceterno Croniura Se UAntur, hominem ipsum eandem equi multo est aequius. Ne id quidem Silenti Praetereundum St, vel in hoc maxime suam in no Deum Clementiam, O SUIomne bonitatis divitias Ostendisse quod cum sine ullo Praemio OSPOthai SSet, ut Suae glorine SerViremUS, Cogere Voluit inmens actio glorium Cum Utilitate nostra Coniungere, ut quod homini

utile, idem esset De gloriosum quoninm igitur id maximum et praeClarissimum est, docebit Parochus, ut a Propheta ultimo loco dictum est, in custodiendi illis retributionem multam ASe Psal. XVIII, 123. Non enim tantum illae nobis benedictiones PromiSScte Sunt, quae ct terrenam Agis felicitatem speCtare videbantur, ut benedicti simus in civitate, benedicti in agro

Deus. XXVIII, 3), sed copiosa merces in caelis Matth. V, 123

et menstar bona, Conferta Congitata, et superefflUen Pi OPO- sita est Luc. VI, 38), quam piis et iustis Ctionibus meremtardivinae misericordiae diumento.

Decalogi institutio. Cat. 161.

301. Quamvis haec Lex Iudaeis in monte a Domin data

homines illi perpetuo parere voluit, plurimum Proderit Verba illa, quibus Moyse miniStro, atque interprete, Hebraei Promulgata est, et populi Israelitici historiam, quae mysteriorum est plena diligenter CXPliCHre. PrinCipio narrabit, ex omnibus nationibus, quae sub Caelo Orant, hinnm Deum delegisse, quae ortum habuit Ab Abraham quem Peregrinum esse Voluit in terra Chanaam: Cuius Os Sessionem Cham et Olli Citus esset, tamen et ille, et poster eius amplius quadringento anno Vagi fuerunt, rite URI PromiS-sam terram inColerent in qua quidem Peregrinctiione hin Unmeorum Curam dimisit transibant quidem illi de gente in gentem, et de regia ad populum alterum sed nullam umquam illis iniuriam fieri passus est imo vero in rege animadvertit: Priusquam autem in Aegyptum deSCenderent, Viriam Praemi Sit, Cuius prudentia et illi et Aegyptii fame liberarentur. In Aegypto vero illo ea benignitnte OmpleXUS est, ut CP UgnHntCet incumbente ad illorum perniciem Pharaone, mirum in modum augerentur et Cum valde affligerentur, a tanquam Servi durissime tractarentur, ducem Moysem excitavit, qui eo inmania potenti educeret: huius praecipue liberationis, initio Legis meminit Dominus his verbis:

525쪽

de Prosela: Ne custodire i tuo preCetti, O ignore, genCTOScte a mercede Salin XVIII, 12). Esso non abbraCCia solamente benedigioni riguardanti a felicita terrena, Ome a ProsperitHdelle Citta, a pinguedine de campi Deus. XXVIII 33 ma

Istituetione de Decalogo Cat. 161.

in Aieme alla toria Israelitica che e tutia plena di mi Ateri. ESPOrra a prima Come fra tuti te agioni ulla accladella terra Di ne rescet se una Originat d Abramo, Cheegii volt pellegrino ella terra di Canaan. Di questa VCVRPromesso a uici possesso e pure tanto lui Checia sua posterit undo Vagando per pii di quattroCent anni prima di potervi entrare ad Abitaria Mai per lascio cli proteggerit durante

dalla fame tanto essi che gli Egigiani. In Egitto pol l circonfuse

526쪽

508 PARS ID DE PRAECEPTIS DECALOGI

Ego sum Dominii Deus Uxis, qui eduxi te de terra Aegypti domo servitiati S.

Ex his vero illud maxime Paroelio animadvertendiam St, unam ex uniVersis nationiblis a Deo deleCtam CSSe, quam Populiam OCaret Uum, et Cui Se OgnOSCendum, et Colendum praeberet non quo Cetera iustitia Ut numero inCeret, quemndmodum Hebraeos monet Deus sed quod ipsi Deo sic PlaCuit, OtiUS Ut gentem exiguam et inopem augeret et O-CUPletaret, quo eici Potentia et bonitas notior apud Omnes esset et illustrior Cum igitur ea esset illorum hominum Onditio, iis conglutinatus est, et hos maVit ita ut Cum esset Dominus Caeli et terrae, non ConfUnderetur OCHr DEUS COTUm, quo Cetera gente H Remulationem PrOVOCHret, ut PerSPCCtct Israelitarum felicitate, omnes homine ad veri Dei Cultum sese Conferrent quemadmodum etium Palilii testathar, Se gentium felicitate proposita, et Vera Dei Cognitione, qua ea inStrUXC-

Deinde fideles docebit, eum Hebraeos patre diu Peregrinari RSSU OSSE POStero etiam durissima Servitute remi, liVexarique Permisisse ob eam rem, Ut doceremur, amico Dei fieri, non nisi mundi inimicos a peregrinos in terris itaque in Dei familiaritatem facilius recipi, si nihil omnino nobis sit Commune Cum mundo: iam Vero, Ut ad Dei cultum translati intelligeremus, quanto feliciores demum Sint ii, qui Deo, quam qui mundo Serviunt Cuius rei nos Criptura Commonet inquit enim Verumtamen servient eis, Ut sciant distantiam servitutis meae, et Servitutis regni terrarum II Paral. XII, 8). Praeterea, expliCabit, Post amplius quadringentis annis Deum Promissa praestitisSe, Ut ille populus fide a spe ale- retiar, alumno enim SUOS DEUS H e PerpetUO Pendere Vult, atque in eius bonitate Omnem Spem Suam OllOCure, ut in primi praecepti explicatione diCethar. Postremo, OCum a tempus notabit, quibus hane legem populus Israel a Deo CCepit nempe Postquam edUCtUS CXAegypto in desertum venit, ut beneficii reCentis memoria allectus, et OC asperitate, in quo Versabatur, deterritus, daccipiendam Legem aptior redderetur homines enim ii maxime devinCiuntiar, quorum benefiCentiam experti sunt, atqiae ad Dei praesidium Confugiunt, Cum se omni spe humana destituto Esse agnoscunt. Ex quo licet intelligere, fideles ad Complectendam Caelestem OCtrinctio eo Prol OnSiore CSSE, RUOSe magi a mundi illecebris, et Carnis Voluptatibus abstraxerint sicut per Prophetam Criptum est Quem docebit scien-

527쪽

Io sono i Signore Dio tuo, Che t trassi uori allaterra L Egitto. alia Casa delia is Chia Vitu.

pure di esse deito loro Dio. affinche gli altri popoli ne fos-

Infine indicher i tempo e i luogo in cui it popolo di

528쪽

510 PARS ID DE PRAECEPTIS DECALOGI

tiam, et quem intelligere faciet auditum ablactatos a lacte, aVulsos ab uberibus Isa. XXVIII. i.

Enitatur itaque Parochus, et quantum PoteSt, effiCiat, ut fidelis populus hae verba semper in animo habeat: Ego sum Dominus Deus tuus ex quibus intelligent, legislatorem se

habere Creatorem a quo et Conditi sunt, et OnSerVantUr: iureque illud usurpent Ipse est Dominus DeUS OSter, et OS POPVlUS PASCUA eiUS et OVO manus eius Psalm XCIV, 3. OUOrUm Verborum vehemen et frequens admoniti eam vim habebit, ut ad legem Colendam fidele promptiore reddantur, et a peCCati abStinennt.

Quod autem sequitur Qui eduxit te de terra Aegypti, de domo servitutis, etsi Iudaei tantum Videtur On- Venire, Aegyptiorum dominatu liberatis tamen, si interiorem SalUti UniVersae rationem speCtemus, multo magis ad Christianos homines pertinet qui non ex AegyptiaC Servitute, Sede peCCati regione et potestate tenebrarum a Deo erepti, Hique

in regnum Filii dilectionis suae translati sunt Cuius beneficii magnitudinem intuens Hieremias praedixit illud: Ecce dies veniunt, dicit Dominus, et non dicetur ultra Vivit Dominus, qui eduxit filios Israel de terra Aegypti, sed Vivit Dominias, qui eduxit filios Israel de terra aquilonis, et de uniVerSi terriS,

ad quas eieC eos et reducam eos in torram Suam quam dedi Patribia eorum. CC ego mittam piscatores multos dicit DominuS, O PiSCHbuntur eos et quae sequuntur Hier. XVI, 14ὶ. Pater enim indulgentissimus per Filium suum filios qui erant diSPersi, CongregaVit in unum ut iam non ut SerVi CCCnto, Sed iustitiae serviamus illi in sanctitate, et iustitia Coram ipso Omnibus diebus nostris. Quare fideles Omnibus tentationibus

tanquam Clypeum opponunt illud Apostoli: Qui mortui sumus PCCCctio, quomodo adhuc vivemus in illo Rom. VI, 2 iam

Sibi acquisiVit quomodo peCCare poterimus in Dominum Deumn OStrum ipsumque iterum cruci affigere Ut igitur Vere liberi et ea quidem libertate, qua nos Christus liberavit, sicut exhi-bUerHIDUS membra nostra servire iniustitiae, ita exhibeamus servire iustitiae in an CtifiCationem.

529쪽

ali alui di Dio quando si senton abbandonati a gni speran Z Umana. Onde e facile Argiatre Ome i fedet saranno tanto tu inclinati ad accogliere a Celeste ottrina, quanto

tuo. Per esse intendera Come i suo legislatore e O tesso Creatore, da Cui ebbe 'essere e da Cui e Conservato Eisition

Per quanto rigilares le parole Che eguono I t trassidalia terra 'Egitto, alia Casa della Chia Vitu, Aebbene embrino attagii ars solamente gli Ebrei affrancatida glogo egigiano in Verita se si badi a significato spirituale della SalVOZZ Uniuersale, appari ranno Olt pii applicabilia Cristiani, Strat pati, non gi a Ser Vaggi egi Ziano, benSi alia fera de peccato, a Dio sottrasti alla potenga elle tenebre e trafferit ne regno de Figlio de suo amore. Intravedendo 'entita di tale beneficio Geremia AnnunCiRVH ECCO, arriVan gloriat, dic ii ignore, ne quali non si dira pili:

Vive ii ignore che trasse uor i figli 'Israele alia terra δ' Egitto, en si Vive ii ignore che trasse i figliuoli 'Israele

Di e nuOvamento Crocifiggerio Real mente liberi di quella

liberta senseritaci a Gesu Cristo, Om AVOVRIDO OStrnto te nostre membra strumenti di ingliastigia, Ostri Amole rinctistrumenti de bene, stille vie della antita.

530쪽

512 PARS III PRIMUM PRAECEPTUM PRIMUM PRAECEPTUM

Non habebis Deos alieno corRm me.

Duabus partibus Praeceptum constat. Cat. 169-170.

302. Priorem in Decalogo OCum obtinere, quae ad Deum Pertinent, OSteriorem Vero, quae ad Proximum, docebit a-ΓOChUS: qui eorum, Ructe TOXim PTHeStHmUS, CRUS DEUS est tum enim ex Dei praeCepi proximiam diligimus, Cum propter Deum diligimus ea Ver sunt in priori tabula descripta Secundo OCO in verbi iis, quae PrOPOSita Sunt, duplex Contineri PraeCeptum Stendet quorum alterum iubendi, alterum prohibendi vim habet. Nam quod dicitur: Non habebis deos alienos Coram me, eam habet Sententiam Coniun- Cinna me Verum Deum OleS, Hlienis dii Cultum non adhibebiS. In priori autem Continetur praeceptum fidei, spei et Charitatis nam cum Deum diCimus, immobilem, inCommutabilem, Peri ethi eundem mctnentem, fidelem, reCte sine ulla iniquitate

Confitemur ex quo CiUS OrACUli RSSentienteS, Omnem ipsi fidem, et UCtoritatem tribuamUS, OCOSSO Si qui Cro Omnipotentiam, Clementiniri, et ad bene faciendum facilitatem, ac propensionem illitis Considerat, Poterit ne SPO Omne SURSnon in illo collocare At si bonitatis, ac dilectionis ipsius effusas in nos divitias Contempletur, illum ne Poterit non amare Hinc est illud prooemium hin illa Conclusio, qua in PraeCipiendo, mandandoque in Scriptura utitur Deus: Ego

Domin US.

Altera autem praecepti pars illa est: Non habebis Deos

alienos Coram me qu loquendi formula Legislat0 USUS St, non quod Satis explicata non esset hae sententia affirmatione praeCepti in hun modum Me unum Deum oles Si enim Deus St, Unus Si Sed Propter CACCitatem PlUrimorum, Ut Olim Deum Verum se Olere Profitebantur, multitudinem tamen deorum venerabantur: Cuiusmodi inter Hebraeos PSOS Permulti fuerunt, qui, ut Elias eis obiiciebat, in duas parte Claudicabant quod et Samaritae fecerunt, qui Deum Israelis et deos Gentium Olebnnt. His explicatis addendum erit ho esse PraeCOPtum OmniUm Primum, Ct HXimum, non ordine tantum PSO, sed ratione, dignitate, praestantia. Debet enim obtinere Deus apud nos infinitis partibus maiorem, quam domini, Ructio regiS, Clinritiatem, et nuCtoritatem. Ipse nos Creavit, idem gubernat, ab eo in utero