Catechismo

571쪽

PARTE ID TERZO COMANDAMENTO 553

i rispetio. Questo preceti invece de Culto de Sabato, per

esterno, a Solamente di fallo, da tempo in cui it popoloti Israel fi liberato alia servitii de Faraone, OSSO riSPettoi Sabato. M a momento in cui tuiti ibiti obraici e tuti le

che tuiti i popoli consacrano alcuni dati glorni alia Pubblica

celebragione di sacre erimoni P L uom e ratio a natura a dedicare uti tempo determinato ad Alcune fungioni elementari, quali ii ripos de corpo i solano e simili Per a teSSA Orgu

po di tempo allo spirito, affinChe si infranChiisella Contem- plagione di Dio. he in una parte de tempo si Venerin le

572쪽

554 PARS III TERTIUM PRAECEPTUM

praeCepta pertinet quam ob causam Apostoli ex illis septem diebus eum, qui Primus est, ad diVitiUm Cultum ConseCrare statuerunt, quem Domini Cum diem dixere nam et sanCtus

Joannes in socalissi Dominici diei meminit I, 103 et Apostolus Per Unam Sabbatorum quae est dies Dominicus I Cor. XVI, 23, ut Sanctus Chrysostomus interpretatur, Collectas fieri iubet ut intelligamus, iam tum in CClesia diem Dominicum

sanctum habitum CSSC.

Praecepti multiplices partes.

315. Iam vero, ut sciant fideles, quod eo die agere, HAEUibusve Ctionibus abstinere debeant, non alienum St, Et PBrOChUS totum PraeCeptum, quod in quatuor partes recte distribui potest, ad verbum diligenter interpretetur. Itaqiae Primum generatim Proponat, quid ii Verbi praescribatur Memento ut diem abbati sanctifices Ob eam vero Causam initio praeCepti Verbum illud, Memento, APPOSite additum est, quod huius diei Cultus ad aeremonias pertineat. Qua de re Populti admonendus esse Videbatur, Cham ntUI HOlex, etsi aliquo tempore Deum religionis ritu Colendum esse doceat, hoc tamen, quo Potissimum die fieri deberet, non prae-sCriPSit. Praeterea fideles docendi sunt, ex iis Verbi modum et rationem Colligi posse, qua in tota hebdomada OPUS ACere Onveniat, ita scilicet, ut diem feStum semper POCtemUS; quo die, Cum BCtionum, et operum nostrorum De quasi reddenda ratio Sit, eiUSmodi per effiCiamus, necesse St, hane ne hae Cici UdiCi rePUdientUr neque nobis, ut scriptum est I Reg. XXV, 31ὶ, in singultum sint, et in Crupulum Cordi S. Postremo id OCemur, quod Certe animadvertere debemUS, non defuturas CiliCet OCCASiones, quamobrem nos huiUS PTHE-cepti capiat oblivio, vel aliorum, qui illud negligunt, exemplo adduCtos, Vel spectaCulorum ludorumque studio, quibus lerumque ab huius diei sanCto, religiosoque Ult abduCimur. Sed iam ad id veniamus quod Sabbati significatione demonstratur Sabbatum, hebraicum nomen, si latine interpretaris, Cessati dieitur: Abbatigare Proptere COSSctre, et requies Cere latino voCabulo appellatur qua significatione factum est, ut Sabbati nomine dies septimus dicere Ur, UO- nictm, bSOlUta, perfeCtaque mundi universitate, Deus ab omni OPere, quod feCerat, requievit Gen. II, 3): ita hunc diem in Exodo Dominus vocat XX, ). Postea Vero non Solum CPtimus hic dies, sed ob eius dignitatem ipsa etiam hebdomada CO nomine appellata est, in quem sensum Pharisaeu apud

573쪽

PARTE ID TERZO COMANDAMENTO 555

cos divine e si tributi a Dio it OVUt onore, lentra noli 'insieme de precelli riguardant i costumi Onde gli Apostoli stabilirono Che fra i sette gloriat, i primo osse Consacrato a culto divino, e lo chlamaron giorno de Signore Anchesa Giovanni neli' scalisse riCOrda illa torno de Signore I 103 Era 'Apostolo comanda che si faCCiano Colleti ne primo gloria de Sabat Cor. XVI, 23, Ch Q ct OmentCa, Se-COndo a spiegagione de Crisostomo. Evidentemente in da

Mol teplici pari de comandamento.

poli I Re XXV, 13.

574쪽

556 PARS ID TERTlUM PRAECEPTIUM

sanctum Lucam dixit: Ieiuno bis in Sabbato XVIII 12). Atque hoc quidem de Sabbati signifiCatione.

Sanctificatio autem Sabbati sacris in Litteris Cessatio est, quae Sit a Corporis laboribus, et a negotiis, ut BPerte Stendunt haec, hacte eqUUntur, PraeCepti Verba: Non Perct beris neque ero id solum significat, aliter enim satis

fuisset dicere in Deuteronomio: Observa diem abbati V, 12ὶ

sed cum in eodem loco addatur Ut sanctifice eum, OCVerbo ostenditur, Sabbati diem religiosum esse, diVinisque ACtionibus, et AnCtis rerum officiis ConseCratum. Itaque diem Sabbati tum plene, et perfeCte Celebramus, iam PietntiS, et religionis officia Deo praestamus hocque plane SabbatUm St,

quod Isaias delicatum appellat LVIII 13): quoniam festi

dies sunt veluti deliciae Domini, et piorum hominum. Vares religioso huic sanctoque Sabbati cultui misericordiae diun-gUntUr Perct, Certe mctXim Stant et multa Praemia, quae eodem

Capite nobis proponuntur LVIII min.

Mistorio unius dici co dicatae.

316. Altera ver praecepti parte demonstratur, diem Sesetimum Dei cultui divinitus diestum esse: nam ita Criptum St: Sex diebus operaberis, et facie Omnia opera tua. Septimo autem die Sabbatum Domini Dei tui est quae Verba ad eam Sententiam referuntur, ut Sabbutum Domino ConSeCrathim interpretemur, eique e die religionis OffiCia tribuamus, septimumque diem intelligamus signiam esse quietis Domini. Hic vero te divino cultui dicatus est, quia rudi Populo minuSexpediebat habere eam ACultatem temporis arbitratu suo diligendi ne forte Aegyptiorum SACr imitaretur. Ita Ue e Septem diebus, ultimus ad Deum Olendum de-lCCtUS Si quae Uidem re plena mysterii St. Quare Domi

nus in Exodo XXXI. 13ὶ et apud Ezechielem XX, 12 signum

Vocat Videte, ille inquit, Ut Sabbatiam meum Custodiatis: quia signum est inter me et O in generationibus Vestris: Ut Ciatis quia ego Dominus, qui sanCtifiCO VOS. Itaque Signum fuit, quod indicabat homines Deo se dediCare Oportere, HI Ctosque eidem Praebere, iam diem etiam videamus ei dicatum esse: siquidem ille dies SanCtUS St, quod tum PraeCiphae SanCtitatem et religionem homines Colere debeant.

575쪽

Per questo ii fari se dice et angelo cli an Luca Digi uno duo volt ne Sabato XVIII, 12ὶ Questo per quanto riguardai significato de Sabato. La antificagione de Sabato, secondo te indicagioni bibli-Che, Consiste noli 'astensione a tuti i lavori materiali, Comeindican apertamente e Parole sequenti de precetto Non laVOrerat Ma non e qui tutio perche in tale potes sarebbestato sufficiente dire ne Deuteronomio Osserva i Sabato V, 123 mentre invece si aggiunge Vi Per antificario Dunquei gloria de Sabato e uri di religioso, Che, ConSRCrctio dagioni divine O ad OCCUPAZioni aere. Si Che O rispetieremo integrat mente se ademptremo gli atti di pieta verso Dio. E UeSt e propriamente i Sabat che Isaia chiam deligioso

gnore e degli uomini pii Che se a rispeti religioso cogi intero de Sabato aggiungerem te opere di mi SeriCordia, in Veriin, SeCondo a promessa de medesim prosela LVIII, in inestimabili premi i meriteremo. Cosi unque i pleno valore de Comandamento implicache ' uomo onga tuti te sue energie, PerChe ne gi Orni fissati, ontano agit affari e da lavor corporeo, adi a pio culto de Signore.

Misteri et torno consaerato a Signore.

576쪽

558 PARS II TERTIUM PRAECEPTUM

Deinde Signurn est, et quasi monumentum Conditae huius admirandae uniVersitatis Signum praeterea fuit Israelitarum memorin traditum, quo admoniti, se Dei auxilio a durissimo aegyptiacae Servituti iugo Solutos C liberatos esse meminissent id quod Dominus ostendit illis Verbis: Memento, quod et ipse servieris in Aegypto, et eduxerit te inde Dominus Deus tuus in manu forti et brachio extento. IdcirCO praecepit tibi ut observare diem abbati Deus V, 153. Est signum item cum spiritualis, tum caelestis Sabbati Spirituale autem Sabbatum in anCta quadam et mystica quiete Consistit nimirum, Cum Vetus homo Christo Consepultus Rom. VI, ), ad Vitam renOVAtUr ntque in iis actionibus, quae Christianae pietati conveniunt studiose se exerCet debent enim, qui aliquando erant tenebrae, nun autem tu in Domino sunt, ut filii lucis ambulare in omni bonitate, iustitia et Veritate, neque CommUnicare peribu infructuosi tenebrarum hes V, j. Caeleste vero abbatum est, ut ait D. Cyrillus eum locum Apostoli tractans Relinquitur ergo sabbatismus populo Dei Heb. IV, in illa vita, in qua Omnibus bonis cum Christo Vi-Vente friaemUr, OCCato radicitus XAtirpato, secundum illud: Non erit ibi leo, et prava bestia non SCOndet per eam, Sed erit ibi via pura, et via sancta Vocabitur La. XXXV, in omnia enim bona in Vision Dei mens sanctorum adipiSCithar. Quare fideles hortandi erunt his verbis, et a Pastore incitandi: Festinemus ergo ingredi in illam requiem Hebr. IV, 113. Praeter diem septimum habebat populus Iudaeus alios etiam sestos, et sacros dies diuina Lege Constitu OS, quibu maximo

Placuit autem Ecclesiae Dei ut diei abbati cultus et

celebritas in Dominicum transferretur diem; nam ut eo die primum lux orbi terrarum illuxit sic Redemptoris OStri, qui ad vitam aeternam nobi aditum Atefecit, reSUrreCtione, iacte eo die fuit e tenebris ad lucem Vita nostra QVOCata est Unde et Dominicum diem Apostoli dici voluerunt. Solemnem praeterea hun diem esse in sacris Litteris animadvertimus, quod eo die mundi creatio initium habuit quod Spiritus sanctus Apostoli datus sit. Alios autem dies festos ab Ecclesiae initi et Consequentibus deinde temporibus Apostoli, et sancti Patre nostri instituerunt, Ut te et sancte Dei benefiCiorum memoriam Oleremus. Inter eos autem Celeberrimi habentur illi dies, qui Ob Redemptioni nostrae mysteria religioni ConSeCrati Siant, deinde qui sanctissimae Virgini Matri, tum vero POStoliS, ct martyribUS, Ceterisque an Cti Cum Christo regnantibus dicantur: in quorum victoria Dei bonita et potentia laudatur,

577쪽

PARTE III ERZO COMANDAMENTO 559

santo illaiorno in cui gli uomini ebbon in mani era particolare Collivare a santita es a religione Inolire t Sabato

Venuta formagione di quest mirabile universo. Di iuri unsegno tramandat alia memoria degli Israeliti, perche ne fos- Ser indotii A riCOrdare Costantemente Cho 'aluto di i liaveva af rancati a durissimo logo de dominio egigiano.

Dic infatii ii ignoro Ricordati di essere stato ChtaVO in Egi to e cheo libero di i ii ignore Dio tuo con a forgadella sua mano e 'intervent de suo braCCio. Per quest tiimpos dicit spetiare ii Sabato Deus V, 153. Infine e i simbolo de Sabato spirituale o di quello celeste. I Sabato spirituale

luce ne Signore debbono procedere sui sentieri della bonia delia iustigia, delia verita, Ome figli della UCe, e Atenersida partecipare alle insane opere elle tenebre Des V, 83. I Sabat celeste si secondo it commento di an irillo alPASSO Apostoli Co E lasciat hi altro sabat a popolo di io Ebr. IV, 9), Consiste in quella ita partecipando ali quale in Gesu Cristo odromo cli tuiti i beni estirpata Orma Ogni radice di peccato. E etto Non vi Aranno leoni, non V PHS-seranno belVe ma V si Apri r uia Stratia Phara e Santa La. XXXV, 93. Pol che in realia o spirito dei ganti Consegiae nella visione di Dio tuti i heni. Si sortitio unque i sedet e sistimolino con il motio AffrettiamOC ad latrare in uel Au-Prem ripOso Ebr. IV, 113. Iliopolo Giudaico risPettaVA, Olire ii settim glorido, nCho altri di festivi stabiliti alta Legge, affinChe OSA Sempro ViVHla memoria degli insigni benefiC riCOVUti. La Chiesa di Dio trasporto a ricorrenga festiva de Sabato alta Omenica. In questo gloria per a prima volt brillo la

gioni delia luce. Porcio gli Apostoli O Chiamaron gi Orno de Signoro . Gia ella Bibbia tale di appare Olenne Comoquello in cui a Creagione et Ondo ebbe principio, e loSpirito anto su infuso negli Apostoli. Agli in igi della Chies e ne tempi sussequenti, gli APO- stoli e i nostri anti Padri istituiron pur altri gloria festivi, affinChe alimentassim sempre a memoria pia dei divini benefici. Fra gli altri son ritenuti tu solenni liuiorni Che Om-

578쪽

560 PARS ID TERTIUM PRAECEPTIUM

ipsis obit honores tribuuntur, atque ad eorum imitntionem fidelis populus inCitntUr. Et quoniam ad O praeCeptum SerVnndiam, Agniam imea PSiu Pars habet, quae illis verbis expressa est Sex diebus operaberis Septimus autem die Sabbatum Dei est Parochus debet illam partem diligenter explicare. Etenim ex his verbis colligi potest fideles horisndos esse, ne otiosi et desides Vi

praeceptum fuerat I Thess. IV, 11 Eph. IV, 283. Praeterea

hoc praecepto illud Dominus iubet, ut se ipsis diebus operanOStr effiCiamus, ne aliquid eorum, quae aliis hebdomadae diebus fieri, agive Oporteat in diem festum reiiciatur, Atque

Quae opera die Dominica prohibita.

31P. Tertia deinde praecepti pars expliCHnda St, Ucte quodammodo describit, qua rationi abbati diem colere debectmUS: PraeCipue autem explicat, quid illo die facere prohibemur quare inquit Dominus: Non facies omne opus in eo

tu, et filius tuus et filia tua servus tuus et ancilla tua, iumentham tutam, et adVena, qui est intra Ortas tuas. Quibus Verbi ad id primum instituimur, ut quaecum Ue diVinUm Cultum impedire possunt, Omnino vitemus faCile enim Per- Spici poteS Omne servilis operis genus prohiberi, non quidem CH C, QUO SUA Ianthara Ut turpe, Ut malum Sit, Sed UOniam mentem OStram a divino culto qui finis praeCepti est, abstrahit quo magis peccata a fidelibus Vitanda Sunt, quae non

ad divinum cultum attinent, etiam si servilia sint, ut itare instruere, templa alicuius festi diei causa ornare, et reliqua huius generis ideoque a Domino dictum est: SACerdotes intemPl Sabbatum violare et sine crimine Mati XII, 3. Sed neque Hrum rerum opera hac lege prohiberi existimandum CSt, quortam ACtura facienda sit, si die festo praetermittantur, hiemAdmodum aCris etiam Canonibus permissum est. Multa alia Dominus in Evangelio festis diebus fieri posse deClaraVit, quae facile Parochus apud sanctos Matthaeum et Ioannem Observabit sed ut nulla res praetermitteretur, Cuius Ctione

579쪽

PARTE ID TERZO COMANDAMENTO 61

memoran i mister della nostra Redongiora , e Oi quelli On- sacrati alla antissima Vergine e Madre, in fine quelli dedicati agi apostoli, a martiri a sani Che regnano On Cristo. Nella vitiori di questi anti rifulge e e saltata a potente benevolenga di Dio ad essi perci Vien tributat Onore, an Cheperche ii Opolo si stimolato ad imitarne te Virtu. Albispello de comandamento induce Pure effiCaCementela parte delia formola che dice Lavorerat per se giOrni ilsettim gloria e i Sabat de Signore. I Parroco percio deveCOPiOSamente Plegaria. Da uelle Parole e leCito desumere che i fedeli debbono essere fortati a non traSCOrrere a loro

manicia rispeltiva professione I ess. IV, 11 Def. IV, 28, Contale PreCetto, inolire, it ignore i Omanda di non rimandare nulla alia domenica di ci che obbiam complere negli altrigiOrni, PerChe PO lo Spirit non si Allontanat ne di festivo

Quale lavor e vietato ei di festivi. .

31P. I Parroco illustrer pol quella terga parte O CO- mandamento Che Plega in qualChe modo Come si ebba ri- spetiare ii Sabato e da quali Opere Ci Obbiam in OSSO Stenere. Di Ce ii ignore In quo gloria non faret nullu ne tu, ne tuo figlio ne tua figlia, it tuo servo o a tua SerVa i tuo giumento e i tu ospite Che e in CASA Ua. Ora queste Parolesiamo VVertit Che Obbiamo assolutamente Vitare Uantopuo staColare 'egerctgio de divino culto. Si intuisce infatii

c alloniana a quo culto divino che appresentam fine delPreCetto A quanto maggior agione debbono i fedet evitare in uel gloria i peccati Che non solamente distraggOnO Ospirito ait 'eseroigio delle os divine, a C Separan radi- Calmente ali 'amore di Dio.

reCChiareri altare, adornare ii templo per i di festivo e simili. Possono i sacerdoti ne templo violare ii Sabat e essere seneta colpa Mati XII, 53. Ne pure si ebbon ritenere vietate dati leggemuelle agioni, a Cui AOspensione ne gloria festiVO Pu determinare gravi anni Anche i sacri Canoni o per- mettono It ignore pol et angelo nunci Che molle lire AZioni OAAOno complersi ne glorni di festa e i Parroc ne trOVera ageVolmente i 'indicagione in an Matte e in an GiO-

580쪽

562 PARS III TERTIUM PRAECEPTUM

hic Sabbati cultus impediretur, facta est iumenti mentio quo animalium genere impediuntur homines, quo minus abbatum diem colant si enim die Sabbati alicui operis actioni iumenti

usu destinatur, necessaria St etiam ad id hominis opera, qui iumentum agat ita hae Solum Per Se OPUS aCere non PoteSt, sed hominem, qui illud molitur, adiuvat eo autem die nemini Opus faCere licet ergo neque iumentis, quorum opera Ad id homines utuntur. Itaque huius PraeCepti lece etiam PeCtat, ut si iumentorum laboribus homine ParCere Deu Vult, eo certe magis ipsi avere debeant, ne inhumani sint in eos,

Neque Vero Parochus illud praetermittere debet, ut diligenter doceat, quibus in operibus atque actionibus Christiani

homines diebus es iis se exercere debeant. Illae vero eiusmodi sunt, ut ad Dei templum CCedamuS, eoque OCO SinCOTH, piaque animi attentione sacrosanctae Missae sacrificio intersimus divina ECClesiae sacramenta, quae ad Salutem OStram instituta sunt, ad animne Vulnerum Curationem Crebro adhibeamu nihil ero est, quod portunius aut melius a Christianis hominibus fieri possit, quam si Peccat Sua SHCerdotibus saepe Confiteantur ad quam rem perfiCiendam, Poterit ParOChus populum adhortari, Sumpta huius probandae rei ratione, et Copi ex iis, quae de Poenitentiae Sucramento SUO loco tradita, a PraeCepta sunt. Neque OlUm ad OC SACrH- mentum Populum XCitabit, Sed sedulo etiam atque etiam ad illud adhortabitur, ut sacrosanctum EuchariStia SHCramentum Crebro percipiant. Attente Praeterea, diligenter Ue Sacra Oncio fidelibus audienda est nihil enim minus ferendUm St, neque tam profecto indignum, quam Christi Verba Contemnere, aut negligenter audire Exercitatio item, atque studium fidelium in precibus, divinisque laudibus frequens esse debet, PraeCiPUaque eiUSdem Cura, Ut quae ad Christianae vitae institutionem pertinent, ea diligenter addisCat, Seduloque Seexerceat in iis officiis, quae pietatem Continent, PaUPeribUS et egeni eleemosynam tribuendo, aegro homines Visitando, moerentes, quique dolore affliCti iaCent, pie Consolando nam

ut est apud sanctum Iacobum I, T): Religio munda et immaculata apud Deum et Patrem, hae est, visitare PUPillOS, et viduas in tribulatione eorum. Ex his, quae dicta sunt, facile erit Colligere, quae Contra huius Praecepti regulam Committuntur.

Cur praeceptum obse nndum.

318. Parochi vero Officium in eo item esse debet, ut Certo quosdam OCO in promptu habecti, Unde HiloneS, Hique argumenta Sumat, quibus populo illud maxime Persuadeatur,