장음표시 사용
601쪽
PARTE ID QUARTO COMANDAMENTO 583
XUIII, 143 A proposito pol di chi risiuta ossequio a Sacerdoti escritto Chi superbamente risiutera ossequi a preCetto de saCerdote in fungione, o a decreti et giudice, morra Deus. XVlI, 12).
Doveri dei genitori verso i figli.
326. a medesima Legge divina heia sancito ossequio filiale e 'obbedienga verso i genitori ha stabilito i overi et mansioni proprie de genitori, Cui impone di insinuare net figliuoli te discipline ante e i costumi integri, di suggerire loroci sani precetti de vivere, Affinche religiosamente struiti, Onorino piamente, indefettibilinente Dio: Ome oggiam essere stato ait da genitori di Susanna Dan. XIII, 33. Percio it Sacerdote OVra ammoni reci genitori affinChemp- palano a figli quali maestri di virtu, di equita di ContinenZA, di modestia e di pieta Tre cogit OVrann in modo peCiale evitare, SU Cui e Piu ACile Che incappino Innangi tutio siasterranno a Partare e Comandare a figliuoli Con SpreZZa, dicendo 'Apostolo ella lettera a Colossest O adri, non Vogitate provOCare a degra i Ostri figli, a Che non si VViliscano Col. III, 213. O e pericolo Che, temendo di tutio, AC-
supplietio deis inferno. t Parroco perci Con sapienti consigii strui ACA genitori, stimolandoli a imitare ii virtuoso sempio di Tobia Tob. IV).
602쪽
584 PARS ID QUINTUM PRAECEPTUM
32P. Magna illa, quae pacifici hominibus Proposita St, felicitas, quoniam filii Dei vocabuntur Matth. V, in Pastores
maxime Commovere debet, Ut praecepti huius disciplinam fidelibus diligenter accurateque tradant: nam ad Conciliandas hominum Voluntate nulla melior ratio iniri potest, quam si eiusmodi praeCepti Lex recte explicata, ab Omnibus ita, ut oportet,
Sed quam QCesse sit Praeceptum hoc eXPliCari, e e Per- Spicitur, quod immensa illa niVersae terrae inundatione facta, ho unum in Primi est, quod Deus hominibus interdixit Sanguinem, in Uit, re Uirnm nim Brum VOStrarum de mania Unctarum bestiarum et de manu hominis Gen. IX, 53. In Evangeli etiam, quo Primum Vetere lege a Domino explicatae sunt, in iis hae prima est, de qua apud sanctum Matthaeum ita scriptum est Dictum est enim: NO OCCideS et reliqua, quae hac de re eo ipso loco deinCeps Commemorantur V, 21 i. Fideles praeterea, attente libenter Ue Prnecet tUm OC U-dire debent: Si enim eius Vi Spectatur, ad Vitam UiUS UOthiendam Valet quoniam iis verbis: Non occides, homicidium omnino interdictum est. Itaque singuli homine tanta iam Voluptate animi illud accipere debent, perinde a si ita Dei pro-POSita, graViSSimi Sque alii Poeni S nominatim prohibitum sit, ne qui eorum Hedatur ergo ut praeceptum hoc auditu iucundum est, ita eius e CCati Cautio, quod Praecepto prohibetur, iucunditatem habere debet.
Quae hoc praecepto non prohibeantur.
328. Cum autem huius legis Vim Dominus explicaret, in eo duo Contineri Ostendit alterum, ne OCCidamus, quod a nobis fieri vetitum est alterum, quod ACere iubemur, Ut Concordiamicitia Charitateque inimiCOS OmPleCtamVr, PACem Abea-mUS Cum omnibus, Cun Cta denique inCommoda patienter fe-
603쪽
PART III QUINTO COMANDAMENTO 585
Se avranno educat i figli a Cult divino e alia antita, neri Ceveranno in ambio frutti copiosi di amore, ibispello, di
328. Splegando it contentito di questa Legge, i Signoremostra Che Asa Comprende due elementi it primo, negativo, ildivieto delia ccisione it secondo positiVO, 'ingiungione di
604쪽
586 PARS III QUINTUM PRAECEPTUM
In eo autem, quod aedes prohibetur, illud primum do- CendUm St, quae Caede Sint eiUSmodi, quae a praecepti lege non vetentur; nam beStia OCCidi, prohibitum non est: quoniam, si illis VesCi, a Deo hominibus est Concessum fas item est, illas Occidi qua de re ita sanctus Augustinus: Cum audimus, inquit, Non CCideS, non CCipimV ho dictum esse de fructetis, quia nullus eis sensus, nec de irrationabilibus animalibus, quia nulla nobis ratione sociantur De ciυ Dei I, 203. Alterum permissum Caedi genu est, quod ad eos magistratus pertinet, quibUS data Si neci poteStaS, qua e legum praescripto iudicioque in facinoroso homines animadVertiant et innocentes defendunt; quo in munere Um USte VerSBntur, non modo ii caedis non sunt rei, sed ut divinae legi, qua Caede Vcttatur, maxime Obediunt. Cum enim legi huic finis is propositus sit, ut hominiam Vitae Salutique On Sulatur, Bgistratuum item, qui legitimi sunt Celerum Vindi Ces, animadVer-Sione eodem SPQCtant, Ut audaCia et iniuria SUPPliCii repreSSA, tuta sit hominum vita. Quare David: In matutino, inquit, inter- fi Ciebam omnes peCCatore terrae Ut disperderem de civitate
Domini omnes operante iniquitatem Psalm C, 83. Qua ratione ne illi quidem peccant, qui iusto bello, non cupiditate aut crudelitate impulsi, sed solo publicae utilitatis studio, vitam hostibus adimunt. Sunt Praeterea eiUSmodi aedes, quae nominatim iussu Dei fiunt Levi filii non peccaverunt, qui una die tot millia hominum OCCiderunt qua Caede faCta, si ad eo locutus est Moyses :ConsecraSti manus Vestra hodie Domino Exod XXXII. 29).
Neque vero huius PraeCepti CUS St, Ut non Ponte, neque meditato, sed fortuito hominem occidit qua de re in Deuterο-nomii libro ita est Qui perchasserit ProXimum SUUm CScion S, et qui heri et nudiustertius nullum Contra eum odium habuisse Comprobatur sed abiisse cum eo simpliciter in silvam ad ligna Caedenda, et in UCCisione lignorum SeCuri fugerit manu, Cr-rumque lapsum de manubri amiCUm ei hi PerCUSSOrit, et OC-ciderit XIXὶ Hae caedes eiusmodi sunt, iacte Uin non Voluntate neque de industria inferuntur, Propterea non omnino inpeCCati numerantur: quod sanCti Augustini sententia Comprobatur Absit enim, inquit, ut ea, quae Ut Propter OnUm, aut licitum faCimus, siquidem praeter nostram Ollantntem
quidquam mali acciderit, nobis imputetur Ep. XLVII, 5: CLIIl 63.
In quo tamen duabus de ausi peccari potest altera, Si quis in re iniusta CCUPatiis hominem occiderit exempli CAUSA: Si qui graVidam mulierem Pugno, Vel alC PerCUteret, X QUO abortu Sequeretur, fuisset quidem illud praeter perCUSSOris Voluntntem, non tamen praeter culpam, Cuti illi non liceret ullo
605쪽
PARTE ID QUINTO COMANDAMENTO 58T
Enunciata a legge che vieta di uecidere, it Parroc doura subito indicare e CCisioni Che non Ono da SAR Proibite. Non e infatii vietato di Ccidere animali. Se i ha Concesso agi uomini di nutrirsene, deve essere leCito CCiderii. In Proposito dice sant'Agostin Non Obbiam applicare a formula Non ammHZZctre, ni Vegetali, Ut manC Ogni faCotta sensibile, ne agi animali irrctgioneVOli, he non sono collegati a no daalcuna Virtu agionale La citi di io, I, 203. Altra categoria di uccisioni permessa e quella Che lentranei poteri dei magistrati Che anno acolia di condannare a morte Tale faColtct, Aercitata seCondo te norme legali, SerVea reprimere i ACinorosi, a difendere gli innocenti. Applicando tale faCotta, que magistrati non solamente non On rei di
riore alta Legge divina Che Vieta di uccidere. Potch i fine delia legge e la tutela delia vita e delia tranquillita manae te decisioni dei magistrati legittim vendicatori dei missasti,
miran APPunt a garantire a tranquillita delia vita civile mediante a repressione energica dolia audacia e delia delinquenga Ha detto David Sulle prime re de giOrno oppressi tuti i peccatori delia terra, Onde eliminare alia citia de Signore tuiti Color Che Ompion iniquita Salin C, 8).
Olire i nostro Volere, alcunche di male Leff. XLVII, 5 CCIII 63.
606쪽
588 PARS ID QUINTUM PRAECEPTUM
modo gravidnm mulierem, percutere Alterct, Si non omnibUSCirChimSPeCtis, negligenter et inCaute aliquem OCCiderit. Qua etiam ratione, si qui saluti suae defendendR CAUSA, omni adhibita cautione, alterum interemerit, ha lege non teneri sati APPHTCt.
Quae Vi huius praecepti prohibentur Cat. 193-197.
329. Atque hae quidem, qua modo CommomorHVimUS, Caede Sunt, qUaelo Legi PraeCepto non ContinentUr, UibUS CXCepti S reliquae Omnes prohibentur, Sive homiCidam qui spectet, SiV qui CCiditUr siVe modo quibus caedes fit. Nam quod ad OA pertinet qui Caedem faciunt, nemo PinneeXCipitur, non diVites, non potentes homines, non domini, non parentes: sed deleCt omni et diSCrimine remoto, OCCidere VC-titum Si omnibUS.
Si vero ii spectantur qui interficiuntur, ad omnes hae Lexpertinet, ne quisquam est tam humilis et abiectae Conditionis homo, quin Legis huius Vi defendatur. Neque ero SeiPSUm interfiCere Cuipiam fas est, Cum Vitae suae nemo ita Potestntem habeat, Ut Suo arbitratu mortem sibi conscisCere liceat ideoque Legis huius verbis non ita praescriptum est: Ne alium CCidRS, sed simpliciter Ne CCidas. Sin autem multiplicem Caedis faciendae modum attendi-
manibUS, ut ferro, aut lapide, aut baCUlo, Ut in UCO, Ut Vct-nen Vitam homini eripere non licet Sed Consilio Ope auxilio, vel alia quacumque ratione id fieri prorsus Vetitum est in quo summa tardita StUporque Iudaeorum fuit, hi Crederent, Se
sed homini Christiano, qui interprete Christo didicit hanc
Sed Bnim Um etiam Castum, incerumque nos habere iubet, illud non uti omnino est, quod illi Satis Cumulate e Praestare arbitrabantur; nam, ne irasci quidem Uiqiaam liCere, in Evangelio traditum est, cum dicat Dominus: Ego autem dico vobis: qui omni qui irasCitur fratri suo, reus erit iudicio. Ouinutem dixerit fratri suo, Raca reus erit Concilio. Qui autem
dixerit, Fatue, reus erit Gehennae ignis Mati V, 223.
Ex quibus verbis perspiCuiam St, eum CulP non CHTCTC, qui fratri AUCCenseat, quamvis iram animo inClUSam Contineat;
607쪽
PARTE ID QUINTO COMANDAMENTO 589
Aetioni proibite dat quinto comandamento Cat. 193-197.
Per hiant riguarda Oicia qualita degli CCisi anChe quila Legge hamn 'ambit universale, ne 'e individia Per Unnto umile e abbietto, i quale non si tutelato alla validita cliquesta legge. Ne ad at Cuno e leCito togliersi quella vita, ChenOSSUno a in SUO COSi ieri potere, da essere in diritto di StrapparSela quando Oglia I tenore tesso de precello lo
ha n alore spirituale e impone di Conservare piare e maninon Solo, a Casto e inContaminat lo spirito, non ritione
clavvero sufficiente uel Cheoli Ebre CredeVano Ora tropi a generosita di ademptore t Vangelo insegna Che non e lectione pure farsi vincere ali ira Il ignore infatii ha deito Maio vi dico : hi unque si dira contro ii suo fratello Sara Ondan nato in iudi gio. hi avra detio in suo dratello, Raca,
608쪽
590 PARS III OUINTUM PRAECEPTUM
qui vero eius irae signifiCntionem ali Uam dederit, graviter
n OStro imperi potestAlique Brent, Si in eis sit culpa Christiani enim hominis ira non a Carnis SenSibus, Sed a Spiritu SanCl proficisCi debet, Cum G templa Sancti Spiritus in quibus Iesus Christus habitet esse conveniat I Cor. VI, 193. Multa praeterea sunt a Domin tradita, quae ad perfeClam huius legis rationem pertinent qualia illa sunt: Non resistere malo sed si qui te percusserit in dextrnm maxillam tuam, praebe illi et alteram et ei, qui vult tecum in iudici contendere et tunicam tuam tollere dimitte ei et pallium et qui- Cham hae te angariaverit mille passus, Vade cum illo alia duo
330. Ex his, quae iam Commemorata sunt, nimadVerti licet, quam proClive Sint homines ad ea CCCata, quae OCPraeCepto Velit Sunt, quamVe Ulti reperiniatur, qui, Si miniis mctnil, nim Saltem Cetu Committunt. Et quoniam huic tam
periCulos morbo remedia in sacris Litteris adhibita sunt Parochi est officium ea diligenter fidelibus tradere Praecipiatim autem illud est, ut intelligant, quam nefarium Sit eCCntUm hominis caedes idque Vel plurimis, mnximiSque RnCictriam
Litterarum testimoniis perspici potest Gen. IV, 10 IX. 16:Leυ. XXIV, 17ὶ usque enim adeo homicidium et statur Deus
in sanctis Litteris, ut a bestiis, hominum Caedis Oennm erepetitiarum iCat, a belluam, quae hominem laeserit, CCidi iubeat God XXI, 283. Neque aliam Ob Causam a SHngUincthominem abhorrere voluit, nisi Ut Omni ratione a nefaria hOminis Caede et animum et mania abstineret Sunt enim homicidae humani generis, Atque adeo naturae hostes CerbiS-Simi, qui, quantUm in ei QSt, UniverSU DO OPUS Vertunt, Cum hominem tollant, UiUS CHUS i Omnin, RUBOCUID UO PTO-
Crent Sunt, se fecisse testatur Gen. I, 26ὶ immo vero in Genesi Uni prohibitum sit, hominem Occidi, quia illum Deus ad imaginem suam et similitudinem Creavit, insignem Deo iniu-
609쪽
PARTE ID QUINTO COMANDAMENTO 591
330. Da quanto iam Venuti dicendo e lecti argui requanto iano proclivi gli Omini alle Olpe vietate a questo
poiche e sacre Carte indicano etiamente bimedi salutari Contro queSto PeriCOloso morbo, e overe de Parro O farne diligente spostgiones a sedet insistendo specialmento Sulla graVita ostruosa deli 'Omicidio, quale traspare da opiOSiS-sime ed splicite testimoniange elle sacre critture Gen. IV, 10 IX, 16 Leυ. XXIV. Ti. 'abbominagione di Di Control'omicidio giunge ella Bibbia fino a Voler punire e bestiere di omicidio, Omandando che sis CCiso 'animale heabbia es uri individuo mano Esod XXI, 28ὶ Angi a principale agione per Cui Dio Olle Che Ogni Omo VCSS Or- rore de Sangue, hi appunt qui affinChe ConserVASSe integrat mente Ondi a riprovevole omicidio 'animo e te mani. Poiche sono in realia omicidi de genere mano e quindi nefasti avversari delia natura tuti Color Che, Per Uctnt Clor dato, OVVertono 'Opera universale di io, opprimendo an raPPresentante di que genere mano, in ista de quale
Di dichiara di avere creatori mondo visibile Gen. I, 26). E
610쪽
592 PARS II QUINTUM PRAECEPTUM
riam is facit, quasique violenta illi manus afferre Videtur, qui eius imaginem e medio tollit Gen. IX, 6ὶ Hoc divina animi Cogitatione meditatus David grauissime de sanguinariis hominibus Conquestus est illis Verbis: Veloces pedes eorum ad effundendum sanguinem Psal. XIII, 363 neque simpliciter dixit OCCidunt; Sed effundunt Sanguinem quae Verba a cle- testabilis illius sceleris amplificationem, immanemque illorum crudelitatem ostendendam protulit; Utque declararet in primis, quam praecipites illi diabolico quodam impulsu ad id facinus ferantur, dixit Vel OCOS PCdOS OrUm.
Quae vi huius praecepti inculcantur Cat. 200.
331. Iam Vero, quae in ho Praecepto SerVAnda esse Christus dominus iubet, O PQCtant, ut ACem Um OmnibUSAER-beamus inquit enim, Cum hin locum interpretaretur: Si offers munus tuum ad altare, et ibi recordatus fueris quia frater tuus habet aliquid adversum te relinque ibi munus tuum ante altare, et Vade prius OCOnCiliari fratri UO, et tun VO-niens offeres munus tuum Matth. V 233 et quae Sequuntur. Quae ita a Parocho explieabuntur, ut OCeat, Sine ulla CXCe- Ptione Omnes Caritate OmpleCtendos esse ad quam in huius Praecepti explicatione fideles, quam maxime poterit, incitabit: quod in eo proximi diligendi virtus maxime et UCet. Cum enim odium OC PraeCepto Perte VetetUT, UOn inmqui fratrem suum odit, homicida est Ioan III 15ὶ certe illud
ConSeqUitur, ut amori et Caritati PraeCeptum detur: Cumque hac lege de Charitate et amore PraeCeptum Sit, tum omni Umetiam illorum officiorum atque actionum, hine Charitatemi PSHm OnSequi solent, Praecepta traduntur Charitas patiens
est, inquit D. Paulus I Cor. XIII, in patientia igitur nobis
vator docet Luc. XXI, 193. Beneficentia deinde caritatis Co-
me eSt, et OCia quoniam Charita benigna est Benignitatis HUtem atque benesi Centiae Virtus late patet, eiusque OffiCium in ii rebia maxime Versatur, Ut PauperibUS SUPPeditem US OSneCOSSArias, Cibum esurientibus, Sitientibus POtiam demus, nudOSVCStiamUS; et ii quisque Pi A OStrae magis indiget, eo in
illum plus liberalitatis conferamus haec beneficentiae et Onitatis Officia, quae per se sunt illustria, eo fiunt illustriora, Si inimicis praestentur ait enim Salvator: Diligite inimicos VeStros, benefaCite his, qui Oderunt vos Matth. V. q): quod etiam Apostolus monet illis verbis: Si esurierit inimicos tuus,