Ia. Sadoleti De liberis recte instituendis, liber

71쪽

DM LIB. REQ NsTIT iTunc suis fortunis gratillabitur, gaudeshitcs experiri,"idie aliquid agere ex illo ingenuo more atm modo,cuius fruetupercipiet nonsitum in animo suo laetitia, ted ab aequalibus honore, di a senibiis ad mirationem, ab uniuersis insignem quan dam beneuolentia:eoc uelut stimulo amorisec laudis ad ulteriora semper incitatus, fiet quotidie in omni bona parte usu consfirmatior,benignitatem imprimis exercebit ,iuvabit quos poterit,omnibus erit coaemis,molestus nemini:probose honos ar

ctiore sibi uinculo familiaritatis adiunget, reliquos non aspernabitur:ita aget dicet omnia, ut in uerbis N in factis existat di

gnitas,non seuera illas grauis,qus malo ribtis natu cosentanea est sed quae cum his Iaritate modestiam coniuncta maxime desceat adolescentia.Deniq; omnem illamia ternae uirtutis ac dignitatis, optimorum morum similitudinem nondum plane ro hiistam,sed ueluti cu aetate secum timi pus hescente haeccium aequalium 8 comitu suorum domo transferet, ut multi qui instuebunttir ex eodem loco,eademc aetateὰ

quosl illa egregia oc pervenusta species

72쪽

ieeiura capti quantu ciuitati octoti reiputa leuenturum sit boni si haec recte instituen daepdolescentiae disciplina aliquando pus

blice coletur, cum unius interdum exem ipto intelligamus cunctam pene iuuentute ad imitationem uirtutis facile accendi posese WA V. ita assicior mi pater, cum te haec laudio loquentem, ut laetitiam meam ipse uix feram:quippe qui Dei immortalis maximo dono adeptus sum,ut o hac uolunatate ad cosectandam uirtutem,& in hac diis sciplina altius estem,ex qua fructus iam ali quo capere incipio ex his qui a te modo numerati sunt:sed cum in hunc uitae statu ec uirtutis uim perductus est adolescens, quid nam quaesis illi amplius deest,quomisnus felix sit ac beatus I AC Totuid Pauste quod est maxime necessaria uirtus ipsa uidelicet,cuius umbram recttim esse more iam totiens diximus:nobis uero uestigan idum o tenendum corpus est, ne tanquam linabinno uisis inanibus decepti sed uigilacltes. re uera summi boni essiciamur comσPQtes. PAV. Iam intelligo te uelle philoso phiam

73쪽

DE ' LIB. 'Ec. INsTIT. 3phiam dicere ΙAc Volo inquam uero:illa enim est una,sine qua nullius hominis uita diuinam semper excipio sortem,suopte certe ipsa cosilio, nec sapiens unquam, nec beata esse potest . Pin V. Cur igitur non quamprimum ad illam tertiam partem nostrae institutionis tendimus in qua,ut arbitror philpsephia ipsa inest: cuius tota est, ut dicis, uirtutis expolitio. Et si enim me summopere haec delectant quae dicta sunt di dicuntur,tamen ad ipsum fontem occasput omnium uirtutu cupio accedere. I A.

Vnum etiam restat Paule, de quo nobis aliquid dicendum est quod cu honore at Utilitate primarium sit, propter quandam

tamen opportunitatem in oratione a nos

his factum est postremusnullum enim adia huc uerbum de ueritate fecimus. At ea est praecipua non selum bene moratae,sed etiauere beatae sapientis uitae procreatrix, sine qua nihil nem probum,nec prudens, neq; liberale,nem magnificum uere potest existere. Quis enim mentiri Θc fallere non dico assuefactu, monstrum enim illud hominis potius quam homo est,sed uel paustulum modo induces animum icere aliud I sentire

74쪽

sentire aliquado,aliud loqui. habere Iin

guam a corde discrepantem,in numero eos

rum ponendus est,in quibus species a nos his futurae eximiς dignitatis costituattur Pa V.Uidetur uero repudiandus' tiisquis ille est:nec mihi uenerat in mentem, cum tamen iam quotidie magis ex te,di in Arissotele ipso que te hortate ac pr monstrarite in manibus habeo,possim incipere nosse hoc tantum di tam eximium bonum ueristatis. Sed cur de ea mentionem in hoc excltremo,ut tute inquis,loco facienda tibi re

seruaueris,id ego atIdire ex tecXpeto. I A.

Quia anceps est in utranc partem,ec cum in omne genus doctrinae scientietem diffuissa,tum ad bonum morem etiam pertinens: quoniam autem de more Θc disciplina dos mestica, qtia imprimis asstiencicndus ad omnia recta 5c honesta est adolescens dicitud nobis filii:non itin plura alia possint dici,sed ilia haec futura sunt satis. Nunc auratem ad ea tendimus quae noetam consuetudinis,qtiam certi consilii, di suaptae scienatia ac ratione directs uoluntatis sunt:t Ieriratatem in titrom genere instilliendi praeciapuam o primas ferente parteis,in hoc poclifim

75쪽

D E , LIB. EG INsTI stissimum loco constituimus, Ut cum Una eadem dominetur utrobiq;,una quoq35 morale illud ac modestum facilem monetirecte,Obtemperans cogat agmen, di hoc sapiens eruditum ducat. PA, Quasi uertistatem uinculum dicas, quo ambo genera ista contineantur. I A c. Imo lumen a quo ambo oc creantur di illustrantur, hoc quisdem diurno sidere tanto potentius, quod sol iste oculis ueritas mentibus lucem didie asteri,at hic facit ut res, quales sunt, tales etiam cernantur:illa,ut quod sunt, id

illud ipsum sint. Sed hoc lumen o proprieta proxime philosophia ipsa sectatur,omonem Tuam curam, omnem operam stus diumq; impendit in eo, ut huius luminis percipieda ueritate fiat compos,quod cum apprehenderit tuum ac proprium tenuerit,iam ipsa in luce oc in ueritate habitans, attollit in altum circum circa erratibus, Ut comunicatione lucis illi admoniti, minus ruant in tenebris, minus perturbentura in quo maximus est concursiis omnium mortalium,maxima uarietas hi enim tranqualuminis aliqua ex parte participes,umbris

tame plurimis impediti at impliciti,quae

76쪽

I B. quo longius absunt ab editiore lumine, hoc uolitant maiores, tapissime falluntur in eo quod appetiit, pro bonis mala amo plectuntur:cumo se pede tuto ponere existimauerint, labuntur praecipites: hoc turmen, quod est sua cui fratio, certissimis scientiis ac doctrinis illuminata α sibi ipsa in omni cosilio actionem prςgrediens,ne

alieno indigens ductu philosophia ipsa cotinet:ad quam quod si rectum iter tertia mox nostrae institutionis pars indicabit. Sed ut in hoc lumine summeac maxime ueritas est,sic in illo genere posteriore uiro tutis, quod disciplina Vmonitis diximus comparari,quemadmodum luminis, ita reueritatis radius quidam inest: non princis Pena,sed accersiam insinuas luce De quo nobis restabat aliquid dicedum antequam de moribus 8c disciplina sermonem totum compleremus Ideoq; seruauimus in hune locum,ut a radio ad lumen, 8c ad ueritate ipsam a ueritatis simulacro propinquus transitus foret pis V. Comode sane 5c ita

fuit faciendum. Sed quis est qui ista consi sderans,non ad amoremdc studium philosophiae totus rapiatur a caDeberet hoc

quidem

77쪽

DM LIB. 'EG, INSTIT. Pquidem ita esse:Sed tamen no desunt Pauste qui illam contemnant,ato adeo uitupes rent, o in inuidiam ad populum adducat. P A V. Iniquos homines narras: est iros Pterea iandudii a te suscepta philosophiae defensio aduersus uituperatores huiusmodi,quam ut perficias, ic aliquando edas, cum ain tape multi,tum uero duo doctiosi Ec tibi amicissimi homines Paulus Iosirius, di Lazarus Bonamicus te quotidie flagitant quorum de uirtute di doctrina quid sentias crebro ex te audire soleo. I A. Quid ni audias de hominibus cum amanstissimis nostri, tum dignissimis ipsis qui

ab omnibus amentur , quoru magnum in Utrom nostrae aetati positu est decus Nam Iouius non solum medicitas scientia,in qua excellit,iam cognitione artis,quam utilitate ex ad obsequio erga amicos merum

omnibus ingenuisic liberalibus disciplis nis instructus,imprimis* eloquentia, dicendi genere quodam magnifico contulit se ad scribendam historia, in qua Ueterum Optimorum scriptor tum di fidem di gloria in nostram aetatem rela D. Lazari uer,in

Latinis e Graecis literis, prati alimc in

hac de

78쪽

hac de qua loquitur philosephia tanta est

eruditio, eam praestantis ingenii uis, ut ipsum cum audimus, nullius ex antiquis aut nouis doctoribus, aut scientiam malos rem,aut copiam requiramus: quod quidein eo speciosius existit, quod ita uiuit, Nita factus ipse est,ut in omni uirtutis N humanitatis ossicio, philosophia habuisse ui deatur,non dicendi magistram, sed faciens di. Quibus quidem ambobus hoc quod dicis a me desiderantibus, quippiam negare esse arbitror nefas . Sed quisit an diuino quodam cosilio hic illi noster dialogus forte praepositus fuerit m V. Quid ita I A. Vt per gradus, ec uelut planiore uia, ab his praeceptis, o recte consuescendi disci,

plina ad illa altiora philosophiae cosiliae ocipsum apicem uirtutis ascendatur. PAV.

Verisimile hoc quidem,nam di bene cogistantibus semper adest Deus I A. Redeas mus Paule ad parte illam ueritatis, quam moralis huius disciplinae esse diximius,aut Potius quo melius haec ueritatis diuisio intelligatur,sic agamus. PAV Quo pacto Ira Falsuda,natura quaeda est maxime contraria di inimica ueritatu Pav. Ita est. I A.

79쪽

DE LIB. REC INSTIT. PsHuius partes suntlatiae Pin V. Quare I A. Vna pars cernitti in eo cum ipsi nosmeta ipse decipimus, o praua aliqua opinione inducti,aut captiolis rationibus argumentisci constricti,quae cum aliquam cupiditatem ualentem in nobis sistragatricem nascta sunt,maximam habent uim ad movens dum N persuadendis, stire nos arbitramur quod nequaquam scimus , haeremus in ineo,oc restamus confidenter: quod accidit, cum uel id quod est,no esse, uel quod non est,esse,atit cilitis est generis,rationis,quas litatis,essicientiae, id non illitissed alteriusmodi esse suscipimus PAV. Intelligo. I A. Hoc fatim Paule quod est erroris,mendaciat' totius ignorantiae caput, Diis mediatisfidius di hominibus est inimicissimum,

quanquam in diuinam naturam non cadit falsitas,nec error:ueruntamen tanquam e

regione illi sempiternae ueritati oppositu, non selum hominu mentes quotidie effocillas collestes, Θ incorporeas potuit olim

PertIertere nec uero grauiore ullo malo,

acerbiore atm exitiosiore alia ulla peste uiuia nostra conflictatur e perturbata est, quam huius labe ignorantiae, quae sibi ipsa scienti

80쪽

go I O L. LIB. scientia esse uideatur: hinc superbia, hinc cotumacia,hinc illa immoderata alc infinita cupiditas, hinc nimius sui ipsius amor, Θ iuris atq; iniuriae paru aequa descriptio: ex qua deinde illa in uitam tot incomodadimanant, irae, inimicitiae, bella,c edeS,Urshium oc nationii funditus euersioneS,Unis cuic secum,no solum aduersus alios, senas per fere dissensio, octu popularibus, cum ciuibus,cum assinibus, cum cognatis νυ uis saepe discordia:denil omnis hominum ad homines secietas , quae naturae foedere ipso oc conciliatae sancta est, huius tanti pernicie mali iandudum uiolata,conuulsa, e in totum pene dissipata est. PAV. Masgnum incomodum praedicas ignorantia mi pateria A. Quid mirum, cum illa lunae animi nostri mentem ipsam extinguat, di falsis persuasionibus tanquam clauis excaecet,si erroris ec temeritatis, uariaru otifensionum plena sunt omnia. Sed hoc tantium malum sola philosophia se ablaturam esse polliceturndq; adeo praestat,si rite traractetur, sit ad Deum ei summum rerum omnium bonum tota cu fidei religione conuersa. Quod nobis veru Deum di filiu