Johannis Saresberiensis Entheticus de dogmate philosophorum nunc primum editus et commentariis instructus a Christiano Petersen

81쪽

Non amat hunc Bahitlim. non Davus, Paniphi insodi Cuique nihil quam residere domi. 1675. Odo libris lotus incumbit, sed tamen illis, Oui Christum redolent, malia major inrat, Hic gravis Eumolpis; Encolpius hunc et Adonis

cum Gitone cavent, et Venus ipsa timet. Cauta manus Britonis, Odonis et aurea lingua, l680. Dum Christum loquitur: plenus uterque sido. Hi tibi sint comites, illis tua cuneis revela,

Nam Brito, quod ludis, quod sapis, Odoprobat.

Plautinum ouemlum miraris ubique videri, Mancipio tali non caret ulla domus; l68b. Non illum placare potest fortuna, De v , Quin sorti semper detrahat atque Deo. Divitibus cunctis videas adstare volones, Ut modo nec Gnatho possit habero locum. Si doleat dives cupidus spoliante volone, 1690. 0vis doleat' satis est, quidquid avarus habet. Computat expensas servorum, lacla revolvit Zoilus, ut domini stillet in auro sui. Ergo fidelis erit, quia sumptus pensat heriles' Non, sed adulando quaerit et auget opes 169b. Fureque deterior, cui res extrinseca cordi est, Ut mentos proprio lumine fraudet, agit, Neo rebus parcit, stulis quas iulius auferi; Nam sapiens vigilat et sua damna cavet,

82쪽

Dicit enim, dum sallacem cupidumque repellit,l700. Assentator, ubi, Zoile, te video.

Miraris famulos aulae cessisse Maloni; D. Mia

Hoc mens plena dolis, hoc mala litigua facit. Hoc auditorum levitas, ut tressis agaso Possit ab ingrata pellere quemque domo. 170b. Credulus auditur sidi vetulique clientis

Iinmemor est et amat semper habere novos. Nam quotiens facili pede vilis in auro SuSurrat, Toxicut interius cordis ot oris opus. Λotales, mores, fortunas, cunditiones 17 ID. Versat et appendit gurrulus ante mcum. Mus ab arbitrio dominus Diale sanus et excora Aut beat aut torquet, odit amatve Sui S. Infelix igitur d0mus mi et poena bonorum Quae rectore curens Sub cinissono gemit,l7lb. Infelix oliuidem nimis ost et praeda Vulonum. 0uao rejicit veteres non fruitura novis. iStollio de surtis maculaniscontraxit inanem, Nec est fur, ex quo destitit esse reus.

Subjacet invidiae stimulus sors laeta, miserque De vitio invidiae

1720. Solus ab his liber, solus et hoste caret. iLivor Ddax alios dum laedere gestit et ignes cital, imprimis uritur igne Suo. Confoditurque suis stimulis, se dente cruento Rodit et impulsu deperit usque Suo.

l725. Nomo valet morsus rictumque cavere C3ninum, duos Schola, quos claustrum, quos fovet

Arg. cura plus Lm, plus tura lim.

83쪽

1730. 1735.

1740.

D. Davo

nos humilis cautela fugit virtusque probata, Sed tamen interdum livor utramque serit. Non est apta loqui, sed sordes lingore nata Lingua lo luax, sempor ad maledicis procax. Euphorbi rabies hac pes in laborat agitque, Gratia ne vigeat sine fidelis umor, Ne qua domus pacem teneat, ne claustra quietem: Curia ne quaeris tuta manere queat. Lingua nocens planos incrustat, sancta prophanutSemper et in cunctos toxica saeva jacit. 0ui equid habet, quaecunque potest, exponit et 1 offert Baccara teque suis robus egere velat, Grandia promittit, nec parva daturus, amicos Sic beat, ut nullam sumat egenus Opem. Si petis auxilium, negat hoc, si consulis, haeret; Ergo quid expectas 2 Baccara Semper orit. Garrulitate, dolis eonturbans omniis Davus omnibus illudit, risus et ipse dom . Sergiolum cernis genu promittere Scaevam, Expecta modicum, Sardanapalus crit. Thorsitae similes producit curia mull0s,0uos schola, quos urbes, quos lara vani serunt, duos aluit pagus, quos mittit harbara tellus, ouos Venus in thalamis, castraque Martis habent, Quos etiam miliunt vivaria rupta virorum, Quum Venus impellit, cumue Laverna trahit. Depinxi mores hominum, quo cautior PSSUS, Nam pro persona quisque colendus erit. Lirco by Corale

84쪽

17bb. Moribus est tribuendus honor cultusque probalis, Et meritis fidei conciliatur amor. Nam solet interdum vis extorquere limorem, Sternit et invitos atque subesse facit, Serviat ut nolens aliis captiva voluntas, ii 760. Territu verberibus et stimulata minis; Sed persectus amor procul hunc sucit esse li-

ι . morem,

i Nam facit ingenuum quemque pudic Rmor. Libera philosophi vita est et libera lingua, Quod liberias phi

Est ubertatis auctor utrique Deus. 176b. Ergo philosophus colit hos, quos credit amicoS, Aut quos a vitiis posse redire putaLNon homines, hominum sunt umbrae, quos habeti orbis Brutescens vitiis, cum ratione caret. . .. 0uid tibi cum larvis sapientum dogma sequenti'l770. Dicunt, ni fugias, ocius ito foras. Plena supercilio si turba repellit, abito elio I loeus vitia Et contemptores spernere disce tuos. Nec tibi sit curae, si contemnaris ab illis, Quos captos mundi relia vana tenent. l77b. In clausim capitur, quem torquet amor vitiorum, Nam paries claustri pervius exstat iis; li rumpunt arces, nullamque reSiSlere posse, Si semel insurgunt grandia, Scito Seram. Non adamas obstat vitiis, non ferreus agger, 1780. Non aqua, iton lassae, sed nec iniqua palus.

85쪽

De triplui obsis. culo viliorum

Ergo tam saevi qua possunt arte repellit ostes' aut quid eos cogit inire fugam'

Si timor stilo fores, et si pudor atria Servet, Et si castus amor interiora tenci, 1785. Devitat poenam timor osticiosus et Omne, 0uod, nisi praecaVeat, posse nocere putat. Nominis ingenuus, maculam pudor arcet, Odor SSpargit ubique bunos, unde placere qu ut. Caslus amor rebus sic Semper adhaeret honestis l79s. 0uod nec vis major dissociare potest: Virtutes locat in castris, sic omnia munit, Ut nullum possit hostis habere locum. Sed timor in servo, valeat dum p0ena caveri, Ad sucilem quaestum cedet eritquo nocenS, 179b. Et famae custos, dum possit culpa latere, Consentit vitiis absque rubore pudor. Non Sic verus amor, qui casu fidus in omni Virtutem solam gaudet inesse sibi. Ob causas varias quaeruntur caetera, virtus 1800. Se contenta sui praemia semper hubol. Omnia virtuti sutalia commoda cedunt, Virtutis inicius est in amore pio. Sicut custa fidem cupiens servare marito

Conjunx declinat et studiosa sugil, 180b. Ne corruptori paleat locus ullus ad ipsam,

ASpectum, risus, munera, Verba, jocos Contemnens. meritum ol nomen nioechaniis abhorret: Sic omnem culpam sanctus abhorret amor.

86쪽

Gratia sola pium parii et consimitul Rimorent, De pratia es libet.

18l0. Cui timor inservit ingratuusque pudor. Illud sola nihil meritum non usserit eMe, Nam bona, quae facimus, Spiritus intus alit Istud sola docet, quoniam, si gratia desit, Ad bona naturae nisus inanis erit, ii Sib. Istud sola docet, quod causa sit una Salutis Gratia, quae meritum provehit atque parit. Arbitrium cumis est gratia, mentis imago, Mento caro vivit arbitriumque Deo. In cineres curo lapsa redit, si spiritus abSit,l820. Hoc abit in terram destituente Deo.

Vermibus esca datur foetens caro mente remota, Hoc cibus est metens vermibus ubsque Deo. 0uaelibet admittit, si desit gratia, saStum Nulla sociat sine

Secta, nec haec arcet parva vel ampla domus; l82b. Non lacit, ut sapias, habitus nomenque magistri, Nec convivarum turba bearo potest; Nun taput attonsum, non vestis pulla vel alba To trahit ad vitam, gratia sola trahit; Nam stulti possunt in quavis v Sic perire, i 830. Redduntur vitae praemia nulla togae.

Oderunt verum, quod honestas sanxit, abhorrent, Unde sit, ut caeci praecipit quo ruant. Excipit Inservus pereuntes veste remota, Nec minuit poenam intra vel alba suam.

l83b. Saepe diu multum monui, nunc accipe paucR, Benedretio vini

0 uac belle dum servas, res tibi nulla nocel:

V. t 823. Arg. Im addit: libera a fastu, quae verba desunt in I m.

87쪽

Fl le genu, submitte caput, benediclns abito. Saepe maturis profuit ista manus. Verba Dei forment animum, linguamque refraenent,l840. Sint eadem vitae formula certa tuae;

Diriget asseelus, linguam componet et actus Gratia, si tribus his causa sit una Deus.' cuilibet auetori debentur jure perenni obsequium, cultus, ossicioSus amor. 1845. Cum tenearis, ad haec animum lectoris amici Auctori studeas conciliare tuo, Et quoscunquo potes, inducere perge fideles, Ut pro mo Christum sollicitare velint. Sed quid multa moror' properas exire; videto, 1850. Quid facias; coeptum persico cautus iter; Ut valeas, memur esto tui; si gratus haberi Vis, cura semper vivere lege Dei.

In L ad finem adseripitim est: Explieit Entheticus magistri Johannis de Sarisberia de dogmate philosophorum, editus ad Thoniam Caneellarium.

88쪽

Armmentum libri praemissuriis, ut v. 10 aperte docet, non Thomam cancellarium, sed ipsum libellum alloquitur, id quod etiam in Euthetico laeti, a quo Policraticus incipit. Duplex est argumentum, quod primo versu indicatur: primo dogmata veterum philosophorum usque ad versum 1268 persequitur, deinde fructum studiorum exponit in moribus aulicorum perstringendis, qui ut caveantur et vitentur, hortandum censet. Videmus consilium libellisere idem esse atque Poli eratici, qui etiam is De Austis curiatium i. e. aulicorum et restigiis phiIosophorum' inscribitur, quam' quam inverso ordine: eadem ibi tractantur argumenta, sed quoehio ad Angliam et praecipue ad Oxoniam reseruntur, illic magis in genere proponuntur, quasi ad plurium illa aetate terrarum conditiones pertineanti Ad opus susceptum perficiendum v. 3 - 6 in auxilium vocat Spiritum Sanctum, quia philosophiam minus e ratione humana, quam e gratia Divina ortam, neque a solis philosophis, sed etiam e Scriptura sacra petendam arbitratur. Hoc socio eo magis indiget, quia aulicorum levitatem et pravitatem v. 7 et 8 sibi timendam esse persuasum habet. Consilium libelli altius

repetens hunc iterum alloquitur nono verso et decimo, quorum partes ad verbum ex antiquis poetis deprompti sunt. Versus nonus

in memoriam revocat uorat. Sat. l. 9, 62 et II, 4, 1, versus decimus dubito utrum ad Ovidii potius, an ad Martialis imitationem si ι expressus. Inducit deinde auctor v. 11 - 22 ut sorores Al thiam et Phronesin ratione allegorica, quam longius persequitur Metal. IV,2e. 11 - 29. Sumeit inde asserre capitis primi partem: Dissiliroes by Corale

89쪽

- Et quia raritas Prudentiae materia est, nam in veri comprehensione laborat 9 tinae runt antiqui . Dρονησιν et Ἀληθείαν esse germanas, eo quod Prudentiae cum Ueritate est quaedam Dinina cognatio. Reperis apud Martianum Capellam in Nuptiis Mercurii et Philologiae lib. II p. 28 et 33 ed. Lugd. Bat. 1599,8 hanc allegoriam, cuius origo repetenda est ex doctrina Gnosticorum de Aeonibus apud Tertullianum in libello is Meersus Ualentinianos In harum sororum moribus describendis poeta rursus ad libellum se convertit optans, ut illae si hi et meditationes curas et dictionem suppeditent, v. 19, ct ipsum libellum gravibus viris commendent, v. 20, per totum denique librum perseverent et dictionem cuique rei aptam reddant, v. 21. 22.

V. 23 - 164.

Ει piociit et propius jain Francus et Angliciis aciive Norunt, Parisiis quid fecerint uxoriis uno. od inst. et Anti . unis. oxon. I, p. 84. ad ti. 123 I.

Ut veterum philosophorum systematis adumbrandis suam exponat doctrinam, viam sibi parat a philosophia aetatis suae depravata. Initium capit a trivio, quod grammaticen, rhetoricen et dia-leeticen complectebatur, quas non singulas describit, sed conjunetas tractat, ita tamen ut prius de logite, ordinis effectrice, disserat

v. 25-l3l, deinde ei grammaticen v. 132 - 164 et quodammodo etiam rhetoricen subjungat, quamquam de hac postea demum diserte agit, ubi a versu I64 inde veram philosophandi rationem tradii. Logiea quid valeat. dicturus, non ipsius vim et naturam Diuiliaso by Corale

90쪽

exponit, sed laetem philosophantis depingit v. 25. 26. i. e. philosophorum, qui sua aetate Oxoniae praevalebant, perversam rati nem exagitat, vituperans, philosophos verba captare, non sensum

v. 27 - 40 , quem ea tantum conditione percipi et exprimi posse docet, ut grammatices leges observentur v. 33 et 34 et vanao subtilitates vitentur v. 36 - 40 . Nimiam hano subtilitatem cum

ostendit conjunctam esse cum grammatices veterumque scriptorum

et omnis reconditioris doctrinae contemtu, huius depravationis a et ores signifieat Adamum de Parvo ponte v. 49, Robertum Melidunensem v. 55 et Albericum Remensem v. b6, ita tamen, ut non

ipsos, sed asseclas eorum, vitia potius quam virtutem aemulantes, vanitatis accuset. Illos enim, quos ipse magistros aut amicos habuerat, magni ingenii doctrinaeque haud vulgaris suisse non negabat, quamquam ab eorum sententia, cum haec scriberet, abhorrebat eamque subtiliorem et minus sinceram putabat. CL Metal. II, 10. . cui quidem persuasi, hoc carmen Oxoniae esse compositum, is faelle concedet, illos, quos significat, magistros non ipsos exagitari posse, quippe qui nunquam in Anglia docuerint. Sed ut totus his locus omnino intelligatur, philosophiae, qualis tum obtinebat, in moria longius erit repetenda. Philosophi vel theologi, qui non a philosophia abhorrebant, in duas potissimum feetas tum discedebant, Platonicos et Peripateticos. Illi, quos etiam mΥsticos vocaveris, cum doctrina Christiana Neoplatonismum quodammodo, Augusunt potissimum exemplo, miscentes, severiores et plerumque doetiores inanem disserendi rationem respuebant, sicuti Hugo e L Bemhardus a Sancto Victore; hi omnes quidem Aristotelis auctoritatem praese serebant, sed non omnes, ut Maelardus, verum indagandi studio dueti, etiam eruditionem magni faciebant; erant enim, qui vanae gloriae cupidine capti non nisi captiosas subtilitates quaererent. tiusmodi homines Parisiis Λbaolardi auctoritate cedere eoacti Ox

litae fortunarum suarum sedem videntur collocasse. thi etiam vel

vanitate intellecta, vel hellis civilibus dissipati, vel Roberti Pullei nigravitate superali aliquamdiu evanuerant. Sed Parisiis post Aba lardi mortem schola exstiterat inter utrosque medium lenens

illa Adanii, Roherii Melidunensis et Alberi ei, qui non multo Post Diuitigeo by Corale